Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege heeft een vergunning verleend aan de verbrandingsovens van Bionerga in Houthalen-Helchteren en de vergunning voor ISVAG in Wilrijk verlengd. Bijkomende afvalovens staan de transitie naar een duurzaam materialenbeheer in de weg voor minstens 20 jaar; de duur van de verleende vergunning voor Bionerga.

Je kunt materialen niet tegelijkertijd hoogwaardig recycleren én ze ook verbranden. Schauvliege slaagt er blijkbaar niet in te kiezen. Bond Beter Leefmilieu onderzoekt welke juridische stappen ze kan ondernemen tegen deze foute beslissing.

Projecten

De afvalmarkt verandert zeer snel. In 2009 moest de overheid een stortverbod opleggen omdat de afvalverbrandingscapaciteit niet volledig benut werd. Toch baseert minister Schauvliege zich op het Uitvoeringsplan Milieuverantwoord Beheer van Afvalstoffen. De gegevens waarop het uitvoeringsplan zich baseerde, dateren van 2005-2006.

In lijn met het Uitvoeringsplan toetste de OVAM in 2010 de capaciteitsplanning aan de huidige context (zowel voor als tijdens de economische crisis). In beide gevallen besloot de OVAM dat er een  te veel capaciteit voor afvalverbranding bestaat in Vlaanderen.

Bijkomende afvalverbrandingscapaciteit zal dus enkel de bestaande overcapaciteit in Vlaanderen nog verder vergroten. Dit zal de kostprijs voor het verbranden van afval doen dalen. Het gevolg hiervan is dat hoogwaardige recyclage economisch minder interessant wordt, wat de druk op een duurzaam materialenbeheer nog verder vergroot.

Tijdens het Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie plaatste minister Schauvliege duurzaam materialenbeheer op de Europese agenda. Ook in Vlaanderen verdedigde ze een ambitieus materialenbeleid.  Dit beleid zal er voor zorgen dat er minder afval overblijft om te verbranden. Hiermee houdt minister Schauvliege geen rekening. Ze bekijkt enkel hoeveel afval er in 2010 gestort werd. Het verleden zegt echter niets over de hoeveelheid afval die er in de toekomst zal zijn.

Geografische spreiding

Schauvliege argumenteert dat ze zorgt voor een betere geografische spreiding van afvalverbrandingscapaciteit. Dan moet ze ook de moed hebben bestaande installaties op andere locaties te sluiten. Ze verlengt nu ook de vergunning voor de ISVAG-oven in Wilrijk. Dit zorgt niet voor een betere spreiding van de bestaande afvalverbrandingscapaciteit in Vlaanderen.

Ontoereikende energie-efficiëntie

Een ander belangrijk element is de ontoereikende energie-efficiëntie van de geplande Bionerga installatie. De focus ligt op elektriciteitsproductie, met behoud van de huidige beperkte warmteafzet. De mogelijkheid om bijkomende significante warmteafzet te ontwikkelen is op de bestaande site praktisch onbestaande. De inplanting van de gekozen site kan dus onmogelijk het potentieel aan warmteafzet dat een dergelijke installatie inhoudt, waarmaken. Gezien de lange termijn impact van een dergelijk project op de energiehuishouding van de regio, is dit absoluut een gemiste kans voor Limburg, dat in 2020 CO2-neutraal wil zijn.

Nog meer vergunningen?

De beslissing om de afvalverbrandingscapaciteit in Vlaanderen op te drijven, komt er nauwelijks vijf dagen na de goedkeuring van het Materialendecreet. Over dit decreet zegt minister Schauvliege: "Met dit Materialendecreet leggen we de basis voor de overgang van afvalbeleid naar duurzaam materialenbeleid. We moeten de materiaalkringlopen maximaal sluiten. Afval moet grondstof worden voor nieuwe producten. Dit reikt verder dan Vlaanderen, maar Vlaanderen wil daarin een leidende rol spelen." Bond Beter Leefmilieu merkt op dat de goedkeuring van de vergunningen voor Bionerga en ISVAG de geloofwaardigheid van dit duurzaam materialenbeleid volledig uitholt.

Bond Beter Leefmilieu hoopt alleszins dat Schauvliege deze foute beslissing niet herhaalt wanneer ze beslist over de vergunningsaanvragen voor twee andere projecten voor bijkomende afvalverbrandingsovens, Indaver Beveren en Recover Energy Kampenhout.

Extra info lopende vergunningsaanvragen

Indaver Beveren plant de bouw van een bijkomende installatie die 220.000 ton laag calorisch (10GJ/ton) afval zal verwerken. Zo zou dit buitenlandse bedrijf een marktaandeel van afvalverbranding in Vlaanderen bereiken van ongeveer 50%. De Beveren site zou als resultaat in totaal meer dan een miljoen ton afval verbranden. De mobiliteitsimpact van dergelijke site - ongeveer 100.000 vrachtwagenbewegingen per jaar - op de verkeerssituatie rond Antwerpen valt niet te verwaarlozen, vooral indien in de toekomst het vrachtverkeer uit de Kennedytunnel zou geweerd worden.

Recover Energy plant in Kampenhout de bouw van een afvaloven met capaciteit voor 150.000 ton afval. Het bedrijf heeft in de loop van hun projectvoorbereiding het soort afvalstromen dat er verbrand zouden worden sterk gewijzigd. Dit wijst op een zwakke onderbouw en een eerder eco-opportunistisch verhaal van "groene energie" opwekking.

Bron: Bond Beter Leefmilieu