Mensen die besmettelijk ziek zijn, worden afgezonderd en opgesloten.
We behandelen ze zoals in andere en vroegere samenlevingen de melaatsen.
We kunnen niet anders.
Maar het blijven mensen zoals u en ik. We mogen hen niet in de steek laten,
achter gesloten muren, uit ieders oog en uit het hart.
We moeten ervoor zorgen dat ze redenen hebben om ons dankbaar te zijn,
omdat we alle mogelijke inspanningen doen om hen te genezen en te verlossen.
Jezus heeft dat gedaan. Hij heeft melaatsen naar de overheden gestuurd,
om te laten constateren dat ze gereinigd en genezen waren.

Volgens de joodse wet moesten er minstens tien mannen in de synagoge aanwezig zijn om de sabbatdienst te vieren. Met tien vertegenwoordigden ze de hele gemeenschap. Tien melaatsen kwamen Jezus tegemoet en riepen vanop een afstand: 'ontferm u over ons!'. Tien moeten we hier symbolisch verstaan. Lucas wil zeggen: de hele gemeenschap is ziek, ze heeft genezing nodig.*

Jezus stuurde de melaatsen naar de priesters in de hoofdstad om zich te laten zien. Wij zouden zeggen: ga naar het stadhuis een papier halen met de nodige handtekeningen en een officiële stempel erop. Onderweg werden ze gereinigd. Minder spectaculair kan een genezingswonder niet gebeuren. Beschreven in vier woorden. Dat was heel anders dan bij de Syrische legeroverste. Die moest naar het buitenland, naar de Jordaanrivier trekken en er zich zeven keer in onderdompelen om van zijn melaatsheid genezen te worden. Wij zouden zeggen: Naar Lourdes en zich wassen of onderdompelen in het Lourdes-water. Uit dankbaarheid nam de Syriër een karrenvracht aarde mee naar huis om op Joodse bodem de ware God te kunnen vereren.

In het verhaal van het evangelie was er maar één van de tien die zich dankbaar toonde. Een Samaritaan nog wel. Hij zag dat hij genezen was, Hadden de negen andere het niet gezien, of vonden ze het te vanzelfsprekend om er aandacht aan te schenken? De Samaritaan ging niet naar de tempel, hij keerde op zijn stappen terug om op zijn knieën Jezus te danken en God te loven. De negen andere konden officieel genezen verklaard worden, maar verder konden ze in de tempel niets gaan doen. Ze waren maar met negen. De vreemdeling, de andersgelovige ontbrak. Ze waren wel genezen maar niet, zoals de Samaritaan, door hun geloof gered. Hun geloof bleef ziek. Ze hadden Jezus ontgoocheld. Hij zij het uitdrukkelijk: konden ook zij niet komen om God eer te bewijzen, waar zijn ze gebleven?

De twee Schriftlezingen maken duidelijk dat God geen verschil maakt tussen de mensen. Hij trekt niet de lijnen en grenzen die mensen trekken. Dat hebben de Syriër en de Samaritaan aan den lijve mogen ondervinden. En ze hebben hem geëerd en met nadruk gedankt.

Het evangelie doet ons vragen stellen over de grenzen die wij trekken. Tussen de mensen die aan onze kant staan en diegenen aan de andere kant. De verkeerde kant. Over de voorwaarden die we stellen om tot de mensen aan onze kant te kunnen behoren. We moeten ons afvragen wie bij ons 'de Samaritaan' is, de tiende man die we nodig hebben om God op de juiste manier te kunnen eren en danken.

Over dankbaarheid gesproken. Dankbaarheid is de reactie van iemand als hij ondervindt dat iets hem wordt geschonken. We zeggen iedere dag vele keren 'dank u wel'; als iemand de deur voor ons openhoudt, als ons een kop koffie of een drankje wordt aangeboden, als we in de winkel pasmunt terugkrijgen, enzovoort. Dat is gewone beleefdheid. Maar iets anders is een dankbare levenshouding. Soms hoor je mensen zeggen: ik ben niemand dank verschuldigd. Alles wat ik heb, heb ik zelf verdiend. Ik heb ervoor gewerkt. Ik heb het met eigen centen gekocht. Maar dat is vreselijk kortzichtig. Op duizenden manieren zijn we aangewezen op de welwillendheid van medemensen. We zijn opgenomen in talloze netwerken van solidariteit. Wie ziek wordt, ondervindt de diensten van een doelmatige medische organisatie en de steun van de ziekteverzekering. Wie werkloos is, krijgt een uitkering, wie ergens in nood komt, kan de hulp van de politie inroepen. Als we iets te kort hebben, vinden we niet ver uit de buurt wel een winkel waar we het ons kunnen aanschaffen. U zal zeggen: natuurlijk, dat is omdat we dat allemaal zo georganiseerd hebben, en ik betaal ervoor. Inderdaad, ik betaal mee voor anderen en anderen betalen voor mij, en al die systemen werken maar omdat mensen hun werk doen. Voor eigen gewin zal u zeggen. Jawel, maar in dienst van hun medemensen.

Het is goed dat we ons dat alles af en toe uitdrukkelijk realiseren. Dat we, zoals Paulus in een van zijn brieven schrijft, eigenlijk niets hebben dat we niet hebben gekregen. Het is goed dat we als gelovigen regelmatig samenkomen om God te danken, om zijn grote daden, om al die dingen die ons te beurt vallen, de dingen die ons goed doen doordat goede mensen ervoor zorgen dat wij ze ontvangen. Omdat wij ervoor mogen zorgen dat medemensen goed wordt gedaan. Wij doen dat in elke eucharistie. Vandaag is het een gelegenheid om daar extra attent voor te zijn.