Genua, nà 6 november 2016

Enkele praktische accentjes

Verblijf:       Casa Aquario (William & Andrea):

                       http://www.booking.com/hotel/it/casa-acquario.nl.html

                       of GSM 0039.3883021512

Transport:  Trenitalia

                       - Een integrato bus/trein naar Park & Musea van Nervi bv:

                       € 1,60, en je kan er 100 minuten na elkaar mee reizen.

                       - Gewone  bus AMT voor diezelfde 100 minuten is € 1,50

                       - met de 24 uur à € 4,50 kan je alles van de AMT, trein en de 10-tal liften (!!!) gebruiken.            

Rondrit  met CitySightSeeing Genova. € 15 en je mag gans de dag op en af

                       + de daarop volgende 24 ook!!!

Niet vergeten:

-       een Marocchino koffie met een taartje bij Romeo Viganotti, Saliti del Prione,

-       een zwaar fruitcakebrood van Romeo Viganotti, sedert 1866 zijn handelsmerk + zijn chocolade!!!!

-       En uiteraard de Fratelli Klainguti aan de (kleine) Piazza Soziglia.

06-11-2016 om 00:00 geschreven door André & Annick  

Genua 6 november 2016

Station. Trein in Genua naar luchthaven in Milaan.

Winterslaap van een paar uur. Het bezoek is voorbij, noem het afgewerkt, in de nieuwere taal: gechild. En straks, morgenochtend, het eigen nest. Huizen zijn blokkendozen, of blokkendozen zijn gemaakt nà de aard van de gebouwen. Of naar de aard van die gebouwen die het best passen in een blokkendoos-doos. Ik weet het niet.  Kwestie van lagen die ruimtes doen ontstaan, méér dan de rechthoekige poorten aan de straatkant doen vermoeden.  Het experiment van een boog is even belangrijk als de uitvinding van het wiel. En achteraf zò eenvoudig.

Vliegen heeft met de wind te maken. Welke houding neem je aan om in de lucht te blijven en daarin te bewegen? (kan je in de lucht zijn als lucht eigenlijk ontastbaar is? – Kan je in iets zijn dat niets is, niets anders dan een woord, bedoel ik? Kan je in een woord zijn?). Een houding ligt aan de basis van alle conflicten. Liefde is een conflict met jezelf. En jij – net als ik – we zijn uniek en willen dat vooral blijven.

Alles is overal hetzelfde. Hoe we reageren heeft te maken met een context. We reageren allemaal gelijk in de identieke context. De variabele zit in de eigen ervaring die we aanboren in die context. Context is omstandigheid in alle dimensies, als resultaat van een dynamiek die het eigene in het algemene accentueert.

Je bent en dan pas je in het zijn van een/vele andere(n). Een titel (bijvoorbeeld Futurisme) is een platform, een kade. Op zo’n vlak kan je zijn en word je een stuk de ander en dus een nieuwe ander voor iemand anders Dus blijf je ‘er’ zijn. In beweging. De beweging maakt het verschil, langs plaatsen waar op die plaats alles blijft, zoals het op dat moment is, en pas verander(d)t (is) nà je passage. Niets is vast, alles gaat achter elkaar samen, zolang de tijd dat toelaat. En leeftijd? Oud(er)worden?

Een uitwerking in dynamiek (snelheid) houdt hoe dan ook in dat er voordien een periode was van waaruit men wil vertrekken. Neem daarbij – binnen Mu.ZEE – dat een bepaalde soort licht en kleur ook bij Ensor en Spilliaert voorkomen, dan zijn we misschien met een periode bezig. Bijvoorbeeld Futurisme. Futurisme is dus slechts een momentje, een plotseling. Het zoeken naar een andere uitvoering is universeel, misschien gelijktijdig op verschillende locaties en komt tot uiting in bundels waaraan mensen zich vastklampen.

Wat is mijn logica? Als logica een opeenvolging is, zelfs indien die opeenvolging achteraf terugkeert naar een tussenstap, dan moet je in korte stapjes die weg opwandelen of voortrekken. Een definitie is een eindpunt of een beginpunt. Eind als je denkpiste daar stopt. Begin indien je vanaf daar een weg zoekt tussen wat iemand gezegd heeft en wat dat gezegde mogelijk maakt voor jouw denken. Logica schuift op nieuwe wegen. Consequentie is de leidraad. Als je vanuit een blank beeld start, moet je niet consequent zijn aan wat al bestaat, maar zal je dat bestaande voor jezelf ontdekken. Het is de-weg-naar die boeiend is.

Tot de trein aangekondigd wordt.

06-11-2016 om 00:00 geschreven door André & Annick  

Genua, 4 november 2016

We sluiten de dag af in de Enoteca. De metalen luiken zijn al halfdicht. Paulo schenkt nog even uit, zijn vrouw is al met de zwabber bezig. De smaak van Limoncello blijft plakken en de dames willen de variaties proeven. Ik houd me aan Cynar. Blijkt goed te zijn voor de lever. Stel je voor: alcohol die goed is voor je lichaam.

Het is een dag van liften geweest. Elevatori[i] genoeg. Ik heb er een zestal uitgeprobeerd. Boven uit de verticale stad opstijgen en over de daken heen eindelijk wat zee zien. De lift loopt parallel met de geschiedenis van de moderne stad. Tijdens de overgang  19^de naar 20^ste eeuw  is het hier als overal in Europa: la Belle Epoque met een groei van Art-Nouveau naar Art-Deco. Samen met de stadsuitbreidingen worden de liften langs de heuvel ingebed. Soms kort rechtop omhoog, of schuin schuivend tussen monumentale woonblokken waarvan het neoklassiek op de rand van bombastisch komt. Genua blijft in wijken een stad van extremen: neoklassiek tegen de heuvels,  gefortificeerde paleizen in de stad, modernisme op de nieuwe pleinen en een beetje hedendaags bij de druppels Renzo Piano. En terwijl je van de ene naar de andere lift wandelt, doorkruis je de stad waarvan je ook in de herfst vleugjes Superba  kan terugvinden. Individuele, bijna gepersonaliseerde blokkendozen in pasteltinten met Florentijnse rustieke herinneringen, de renaissance uit de vriezer gehaald. Inclusief overhangende cassettes , ornamenten op de lage daken, smeedijzeren poorten, ballustraden, bruggetjes, ... Zelfs in dit bloemloos seizoen blijft er iets van een warmte hangen. Luxe-Favelas.

Een kloosterlinge in de lift. Dit is geen statement. Maar een aanwezigheid. Iedereen groet haar, zij knikt bescheiden. Ik zoek naar een juist woord: non, religieus, ‘ma soeur’, kloosterlinge. Het verschil tussen de diepere betekenis en het eenvoudig beeld waarvoor dat woord staat. Daarbij: waarom gebruik je een bepaald woord en een ander niet. Ze leest uit een boek met gekraakte rug. In bruin papier. Overal steken kleine stukjes papier of bidprentjes uit. Ze leest gans het traject naar beneden. Dit is geconcentreerd zijn, leven met wat direct voor je en tussen je ogen gebeurt, ver van al dat vreemde in de steegjes en pleintjes van Genua. Wanneer je zo intens op boekafstand leeft, leef je ook met de inhoud van dat boek, met de betekenis die jij geeft aan de woorden in de context van dat boek dat zij waarschijnlijk al zoveel keer gelezen heeft. Een bijbel, een godsdienst verhaal, een heiligen-biografie, een intentie, een suggestie. Handvaten.

Italianen praten bijna onafgebroken. Zwijgen enkel als ze alleen zijn  - denk ik – terwijl ze zo snel mogelijk een woordje willen wisselen met de eerste de beste passant. Ik antwoord ik het Frans. Zij verontschuldigen zich en wensen me een goede dag. Ik wandel langs die huizen waarin ze wonen. Vaak vergeet ik dat: huizen zijn meer dan architectuur. Ze zijn omhulsels waarin mensen hun leven uitzetten. Achter gordijntjes, kantwerkjes half hoog, bij blikken potten met planten die op de volgende lente wachten. Twee oudjes in schort op een terras met zich op de Golf van Genua. Een ander oudje op het koertje van haar gelijkvloers dat in de schuinte van de heuvel bijna een kelder wordt. De postbode heeft niets mee, maar wil wel even praten. Zie je: je hoort constant de Italianen. Ook met een zware Zwart-Afrikaanse bas.

Afdalen. Naar een van de pleinen en de Cattedrale di San Lorenzo. Gedrongen tussen zijn eigen plein, een schaakspel van steegjes en een statige via S. Lorenzo, waar op mooie dagen de handmade stalletjes staan. Giorgio Dapino maakt eenvoudige schetsmatige aquarelletjes van de haven[ii]. In de kerk een soort intimiteit die ik niet meteen herken. Niet het toeristische doorschuifluik zoals in Brugge of de oude mensjes zoals in de dorpen. Geen intellectuele mist van de mannen die tegen elkaar fluisteren, zacht in een orgelwolk. Er is zoiets als een doelgericht passeren, knielen, kruisjes maken (of slaan), kaarsjes zetten of gewoon even stilstaan en dan in gedachten naar buiten, naar een andere vertelling bij een caffè e dolce. Een oma legt uit wat die kaarsjes betekenen. Een papa wijst naar getormenteerde figuren die oplichten wanneer je een euro in een gleuf schuift. Het verhaal van Sint-Jan, met de nodige dramatiek, on-naakte adam en eva, wijze heren en beulen. In wit marmer. Carrara is quasi naast de deur.  Het kleine meisje kijkt op naar oma. Oma is lief, ze houdt van oma en wat oma doet is goed. En omdat oma het doet, is het goed en doet ze het ook. Om oma.

De pastoor is nog in rok. Elegant Italiaans, trefzeker tred, doffe wrijven van kledij en kraken van echt lederen schoenen. Hij denkt in Italiaans en Latijn; In de lift daarnet was een studentje voluit aan het oreren dat Grieks eigenlijk makkelijker is dan Latijn, en hij somde allerlei grammatische redenen op. Alle wachtstoelen voor de biecht zijn bezet. In de duistere kerk is het biechthokje een lichtbron. Helemaal niet discreet: twee felle silhouetten achter reliëfglas. De biechteling gesticuleert zijn zonden, de pastoor luistert onbeweeglijk. 5 minuten. Dan een handbeweging, uitstappen en nog even naar een stoeltje. Is hij opgelucht? Wat heeft hij vergeten en is alles even belangrijk. Ik neem een foto. De bewaker zegt: Alleen ‘fotografia artistica’. Ik zeg: ze zijn artistiek. Neen zegt hij: er staan mensen op. De ethiek, mijnheer. ’s Avonds zal een Egyptenaar zonder vrouw (ze is met de bus naar Mekka, onder vriendinnen) zeggen: de wereld is economie en geen ethiek. Tussen Limoncello, Cynar en gin on the rocks, voor de eenzame reiziger die niet meteen weet wat hij met zijn fundamentaliserende vrouw moet aanvangen.

04-11-2016 om 00:00 geschreven door André & Annick  

Genua, 3 november 2016

Een stad verandert me alleen op het moment dat ik er in wandel. Al die nieuwe uitzichten, mensen, gebouwen, bewegingen, alles voor de allereerste keer. Vanaf daar en nadien stap je terug in je eigen nestje dat je altijd met je meeneemt. Dat thuisgevoel dat in je boekentas zit – zelfde schrijfmateriaal, MacBookje. Zelfs het boek dat op de boekenplank bij de vriend(in) van Andrea lag, heb ik al eens gelezen. Thuis. Wanneer ik dan tegen donker naar het appartement kom, heb ik alleen zin in winkeltje en keukentje spelen. Maar geen kruiden!. Dan maar vlakaf wat ik vind met wat gemengde kruiden uit één potje. Resultaat is een beetje smakeloos, stijl studentenkamer. Mosterd kan helpen, maar die is er natuurlijk niet. Dan maar Parmezaanse kaas.

Een beetje thuis in Genua. De dames zijn zo’n 12 uur weg, richting Milaan. Ik kan niet naar de bar beneden: ze hebben geen sleutel mee. Vandaar deze tekst.

Vandaag was de dag van Renzo Piano[i] en zijn ‘Blue Print for Genua’ in het Museo del Mare. Hij tekent ook een (Mediterraan) Groen lint rond de stad. En op een heuvel net achter de oude stad studeren en verblijven studenten in één grote campus. Het idee zou van Ant Farm kunnen komen (de totaliteit waarin een specifiek thema bestudeerd wordt, nl: kunnen dolfijnen communiceren en in welke taal?) of nog beter van Luc Deleu die een vliegdekschip zomaar zou ombouwen tot een universitaire stad. En zie: Renzo Piano tekent er eentje bij zijn studentenheuvel, omdat die dezelfde vorm heeft. Ook het idee van start studie zoals het masterplan Groen lint vind ik hier terug in de kleine maar zeer picturale presentatie van Genua van de toekomst, n.a.v. Culturele Hoofdstad 2004. Alleen het monumentaal platform in de oude haven is uitgevoerd. De rest: come and see next time. Of: laat iets organisch ontstaan i.p.v. deadlines op te leggen.

Ieder bezoek kruipt in mijn hoofd en dan voelt het alsof ik naar een volgende locatie schuif. Ik observeer meer geconcentreerd, selecteer wat ik wil zien met een vooroordeel van wat er aan vooraf gegaan is. Een vrouw is een architect, een bruine man de toekomstige bewoner van iedere stad. De bus een middel om te bewegen, een ticket een ontdekkingsreis. Richting het Park van Nervi[ii]. Vraag is: welk museum in dat park is open? Vorige week kregen de exotische bomen een opdoffer van je welste. Storm uit de Ligurische Zee. De toeristische dienst in de binnenstad had al geïnformeerd: de musea zijn open, weliswaar letterlijk via achterdeurtjes; het park is dicht. Het werkvolk komt vanaf één uur na de middag in groepjes van 3 – vreemd, vijf keer met zijn drieën – naar de Bar ‘Scian’ di Lanzoni Angelo. Abbonamento voor 10 (10%) of 20 (15%) consumpties. Met een Sale Interna waar ze trosje na trosje insijpelen met een pane e birra. Achteraf een opkikker-café. De kelner met down syndroom staat pal bij de koelkast. Je kan niet zeggen dat hij op zijn papa lijkt. Vreemd is dat. Op wie lijk je of ben je de enige globale mens?

De Futuristen zijn magertjes bijeen gespaard in de drie musea die ik kan bezoeken. Vooral Futuristen van de 2^de generatie, dat zijn de kunstenaars die dicht bij het fascistisch ideeëngoed van Mussolini komen. Die wordt monumentaal afgebeeld, goddelijk in de achtergrond, zonder de terughoudendheid die we tegenover een Hitler-afbeelding voelen. Denk maar: in het museum AtlantikWall staat geen enkele afbeelding van de ‘Führer.’ Over de drie musea in Nervipark komt de Duce minstens telkens één keer aan bod. Figuurlijk.

Wat blijft vergeleken met de expo Jules Schmalzigaug in Mu.ZEE: de duidelijke dynamiek, het abstraheren maar nooit abstract worden. De figuur is het startpunt van de abstractie. En dat zet zich soms door in figuratieve kunst. Aan de ene zijde een groep mensen, aan de andere een vorm in lijnen die net nog een fabrieksdomein voorstellen. Industrie (techniek) en de mens. En mooi meegenomen: de gloed van ofwel de zon of een hoogoven kleurt de uitersten van de aangezichten van die mensen warm geeloranje. Tussendoor meubilair uit het Interbellum. Kasten, stoelen, zetels, tafels, kinderkamers beeldhouwwerken met hoekige of vegetatieve tekens en vormen.

En een beetje hedendaags toch: de interventies van Laura Zeni[iii].  De menselijke contour als een silhouet in een museum waar Oud-Modern centraal staat. Dat wil bijvoorbeeld zeggen dat je de collectie nog meer vanuit een actueel standpunt gaat bekijken. Met een vleugje humor (hinkelen van aarde naar hemel), een hoofd in metaaldraad gelijnd dat dezelfde houding heeft als een zwaar brons of marmer. Melancholie in een schommelstoel met prentboeken er naast. Wat loopt het gelijk, waar is het verschil.

Dan terug, vroegere halte Brignole om de architectuur onder Mussolini te proeven. Monumentaal. Geblokt en hoog, op een brede basis. De gelijkvloerse buitenmuur precies om de zoveel meter in brons genummerd. Ik herken een vleugje van de Grote Post: het imposante, het sociale en het functionele. Zo ineen gezet dat je een (vals) perspectief krijgt van breed naar zeer stijl. Impressionant. Als je je daarop concentreert uiteraard. Tussen de oude Barbarossa muur en het 19^de eeuwse station zijn dat twee pleinen met een eigen moderne allure. Piazza della Vittoria en Piazza Dante. Het starhotel President, een kolos in glas die alles overschouwt en overschaduwt. Nu ja: ruimte zat op dat plein waar fascisten marcheerden. Lederen zolen op grint, handje hoog ter ere van de slachtoffers van een wereldoorlog die voor hen pas in 1915 begon.

Ik slenter langs Columbus door de oude poort naar Romeo Viganotti’s 150 jaar traditionele patisserie voor een caffé met pasta fresche: baba rum! Dat nemen ze me niet meer af.

03-11-2016 om 00:00 geschreven door André & Annick  

Genua, 2 november 2016

Wat doen mensen op straat? Kijken. Zoveel mogelijk impulsen opdoen en zich middenin positioneren. Hier ben ik of hier voel ik me goed. Ik wil flexibel in die omgeving kunnen zijn. Maar ook vrij. Een gebod of verbod moet niet inboeten zijn, maar aanpassen. Luc Delrue noteert: “Een compromis sluit je niet op je inhoud, enkel op je werking.” (Delrue, 2013) Hij gaat verder in het artistieke: wat ambachtelijk was, werd conceptueel en is nu een brede creativiteitsbenadering. Of: ”Weg van de objectomgeving naar de subjectomgeving.” (Delrue, 2013)

Als subject vakantieganger op zoek naar het object futurisme in Genua. Uiteraard blijft de architectuur me aantrekken. De VORM zoals ik die hoog in de heuvels achter Genua zie, maar er in die dagen NIET geraak: de Biscione[i] (de slang) van architect Daneri[ii]. Prachtig dominant. Ik neem een warboel recente impressies mee om met mezelf dat andere op doek in een museumzaal te (willen) vinden. Onderweg kan je niet voorbijgaan aan een beetje Andy Warhol[iii] en een Aldo Moldino. We nemen jullie mee.

Andy WARHOL

“... Just look at the surface of my paintings and films and me, and there I am...” Dat is het antwoord van Andy Warhol op de meest gestelde vraag: kijk! Meer antwoord mag je op de expo Warhol Pop Society[iv] niet verwachten. Hij is een icoon, dat wil zeggen een vastgesteld feit dat als dàt feit – en vaak alleen dat éne feit – uitvergroot en gekopieerd wordt. Noem het klonen, om het in de denksfeer van William Sweetlove te brengen.

De tentoonstelling stipt de context van Amerika vijftiger jaren –na de gigantische winstpunten van WOII voor de V.S. – met de opkomst van ‘mass-communication.’ Warhol maakt een aantal advertenties tot de zijne en zet ze om in ‘art forms.’ Dit wordt de ‘historische paradox’ genoemd. De tegenstelling of tegenstrijdigheid van reageren op consumptie door consumptie te creëren.

Hij gebruikt daar o.a. zeefdruk voor: “Silkscreen and paint...to more fully exploit the preconceived image through commercial techniques of multiple reproductions.”[v] Voor de zestiger jaren noteert de tentoonstelling: “The vivid patches of colour that were the result of using the screen-print process became characteristic of the artists work.”

Hij neemt ook wat bochten: urine (1978) en chocolade (1983) als grondstof. Daardoorheen een gedrevenheid die gelijke tred houdt met een openbaar/geheimzinnig leven waarbij alles kunst wordt: Business Art, Business Artist, Art Businessman. Het ‘universum’ van Warhol, gebundeld in de naam ‘The Factory’ dat even iconisch geworden is.

Voor de jongere generatie is het mooi meegenomen dat polaroidfoto’s toen heel vaak als kunstmaterie en techniek gebruikt werden (de tijdelijkheid en vergankelijkheid). Nu is dat opnieuw een registratievorm met een tijd etiket. Een ‘unrepeatable unicum.’ Uitgevonden door ene Edwin Land in 1933[vi]

Aldo MOLDINO

Soms moet je meenemen wat je tegenkomt. Op zoek naar Moderne en Hedendaagse kunst, belanden we in de Museo di Villa Croce[vii] waar werk van Aldo Mondino[viii] wordt getoond (tegelijkertijd in een sobere/duistere omgeving van de Palazzo della Meridiana[ix] - een van de paleizen in de Strada Nuova)

Zestiger en zeventiger jaren, zeer grafisch -  de lijnen -  en met nadruk op materie en meetbaarheid door het gebruik van die materie. Wat wil dat zeggen: bijvoorbeeld een fragment op ware grote van een leeg zwembad waarvan de tegeltjes opgebouwd zijn uit snoep, een nougat torenfundament, de Byzantijnse wereld in kleurige snoepwikkeltjes, ... En als er al verf gebruikt wordt, dan is het zeer dik aangebracht. Duidelijk aanwezig. Uiteraard heel veel humor.

In de krantformaat bezoekersgids staat o.a ‘he counters the serious character of political engagement with the lightness of play and humor,’ of ‘plays at being a painter, i.e. debunks art by objectively exploring the terrain of other artists, or other cultures, at times quoting from or disrupting their works.’ Zelfs ‘contaminate.’ Vandaar de ‘echo of Marcel Duchamp.’ Dat lijkt me allemaal wat gratuit, die uitleg over echo’s en co. Uiteindelijk gaat het over een expressie die iets doet met een kijker. Wat die bezoeker te zien krijgt maakt dat hij tussen herinneringen en vaststellingen een link vindt naar het kunstwerk. Een bepaalde stijl kan een valkuil zijn of een uitgestoken hand.

Er zit wel wat Pop Art in, al was het maar in het tegendeel. Waar Warhol uitgaat van het bestaande, zal Mondino het bestaande transformeren met een eigen materiekeuze: “Unlike American Pop Art, Mondino does not create new fetishes of mass society, but operates to make the art object gradually lose its aura.”

Nog even markeren: er staat een foto van Mondino op kameel, net als Broodthaers dat deed in Bozar 1974. Wie was eerst? Met dank aan Mieke Mels, wetenschappelijk medewerker Mu.ZEE: Mondino is 1985[x]. Dat zoeken naar oorsprong, dat ook heel nauw bij de kunst-ethiek van Yves Velter[xi] staat, kan leiden tot puzzels. Opnieuw Mieke Mels: Mario Diacono en Marcel Broodthaers in the running voor Mallarmés ‘Un coups de dés’ met één jaartje verschil in het voordeel van Diacono.[xii]

En dan een filmpje over de werken met een uitheems karakter (reizen in cultuur): https://www.youtube.com/watch?v=CNUvEkx6ZGA

02-11-2016 om 00:00 geschreven door André & Annick  

Genua 1 november 2016

Ochtend in Genua. Kathleen heeft het ontbijt al klaar, Annick denk na met gesloten oogjes. Kadullen, noem ze dat. Uitdeinen uit de slaap na te plots wakker worden om één of andere reden die niet meteen van haarzelf is. Een klok bijvoorbeeld, of een ambetante mee-slaper. Ik daal af naar de oude stad, passeer de een na de andere gesloten winkel – 1 november natuurlijk – tweemaal rond de wijk waar vooral Afrikaanse wandelaars slenteren. Uit de film Fuocoammare onthoud ik dat alle ‘aangespoelden’ – de naam!!! – zo snel mogelijk noordwaarts gestuurd worden. Richting Genua bijvoorbeeld. Zoveel en zo mooi zijn ze: groot, staren naar alles rondom hen, samentroepen omdat ze dat gewoon zijn: de gemeenschappelijkheid is sterker dan de gemeenschap van oude gebouwen in een historische stad.

Weinig brood. Dan maar in een Pasteleria binnengaan en tussen de lege kopjes en smotsige servetjes een bruin broodje aanwijzen plus drie cornetto ‘s, dat zijn Italiaanse croissants. De supermarkt in en boter. Zes hoog en aanschuiven aan tafel. Let wel: van 8 tot 11 traag uitbollen want we moeten van appartementje verhuizen. Andrea is stipt. Vijftig meter verder, 4 hoog met de lift en een compactere, iets minder jonge studio waar het uiteindelijk wel goed vertoeven zal zijn. Hij voegt er een Frizzante aan toe en een afspraak voor zondag, kwart over acht in de ochtend. Uitpakken en tickets ophalen voor bus 34 naar het groot Staglieno kerkhof van Genua. 1 november dus.

Wat hebben de mensen met de dood nà de begrafenis van wie gestorven is. Het verschil tussen weten en meemaken. Je weet dat de dood bestaat, je beseft het voor jezelf eigenlijk nooit, en aangezien je nooit kan zeggen : ik ben dood, is het moeilijk om de lading van die uitspraak naar waarde te voelen. Gestorven is een voltooid werkwoord. Gedaan, afgewerkt, letterlijk zonder enige dynamiek lichaam zijn. Bleker, kouder, matter, en dan opbaren, inkisten en begraven, cremeren of aan een universiteit afstaan. Alleen lichaam.  Op de begraafplaats Staglieno liggen ze tien hoog en onder de vloer in de muren van kilometerslange hangen. Rond een campo santo waar ze oude graven weggehaald hebben en ondertussen nieuwe ingravingen als molshoopjes onregelmatig verspreid liggen. Zoveel aarde als er aarde verplaatst is om de kist onder te spitten. Met een paar bloemetjes.

In de periferie: monumenten in zwartvervuild Carrara. Een stenen vrouwen klopt aan bij de hemelpoort, een marmeren moeder heft haar dochtertje op naar het gebeeldhouwd profiel van man en vader. Een goddelijk wezen zit totaal ontgoocheld tussen zijn vleugels: omdat hij nooit in dood zijn had geloofd. En nu. Voor zo veel van de bezoekers is er de ziel en de herinnering, afhankelijk van hoe je het wil zien. Er blijft altijd wel iets over van wie gestorven is: dat wat in jouw genen meegegeven is of wat je gezien hebt. Of dat eeuwige dat niet te ontladen tussen een kolossaal Mariabeeld en een Pantheon zweeft. Of iets hoger bij de steeds grijzer worden hemel. In verhaaltjes is het daarboven een drukte van jewelste. Miljoenen jaren sterven in wolkformaties. Kinderen zien dat, het wordt minder geloofd. Voor anderen is het een veiligheid, omdat er dan nooit een echt einde is.

Binnenin geen politiebewaking. Buiten een staalkaart Carabinieri, Polizia en vigilantes in Fiats Panda. En massa’s bloemen die uit bussen, stalletjes in stromen over graven en hangen op die dag die plaats tot een lenteveld maken. Bus op, bus af, een goedkope lunch en dan met tergend trage beentjes achter elkaar door de straten tjokken. Neen: je mag de Stazione Maritime niet in: bewaking Fase 2. De Filipijnse bemanning van één van de cruiseschepen mag door, geladen met lokale spulletjes. Onze plastiek zakjes vertellen over honger en dorst en opmaak verwijderen.  

01-11-2016 om 00:00 geschreven door André & Annick  

Genua 31 oktober 2016

Genua is zon wanneer de Frecciabianca uit de heuvels naar de zee spoort. Mist en wolken na Milaan hadden een filter over de kleuren gelegd. Leggen een filter over wat je van zuiders land verwacht. Het lijkt soms op onze polders, inclusief rollen stro en mestciternen. Uit de lucht was het al matter. Eerst als nevelmeander tussen de heuvels, daarna als smeltende-sneeuw-kleur tussen de pieken en sneeuwvakken. Dan mist voorbij de meren aan de voet van de Alpen. In de verte dacht ik de Dolomieten te herkennen. Alhoewel: herkennen is herinneren en er nog eens willen zijn. Zelfde uitzicht vanaf een terras naast de Jeugdherberg op Giudecca. Tegen de avond, lentescherp, die bergtoppen. Maar dat is zo’n 10 jaar geleden.

Vorig jaar nog de Biënnale, nu Genua. Met z’n drietjes en meteen thuis. Dat wil zeggen: wij drie zijn een eenheid die als die eenheid overal mag neerstrijken. De verhalen lopen door, het vertrouwen in de stille moment, de smaak en het gemak van aanvaarden. Dat lijkt broos, maar moet dat ook niet zijn. Reizen is vertellen, oplossingen zoeken, ervaren, meenemen om in een ander verhaal te passen. Elkaar leren kennen en toch aanvoelen dat je  het al wist, omdat dat precies past bij wie het zegt.

Ik had voordien wat teveel getwijfeld over data, vandaar dat Andrea ons pas morgen verwacht. Oké, zegt hij: je mails bevestigen ons verhaal. Hij is verward. Papa vorige maand gestorven mama tegen (of zeg je: voor?) kanker behandelt en nu blijkt ze in de nasleep dingen, veel dingen te vergeten. Eén keer al zijn naam. Hij heeft naast stapels excuses ook tranen die nog net in zijn ooghoeken te zien zijn. Dan naar de 6de verdieping in een hoog smal oud huis bij de haven. Gelukkig alleen maar handbagage.  En maar voor één nacht: morgen mogen we naar ons besteld appartement. Wat de haven betreft: het uitzicht wordt gekruist door een snelweg op pylonen. Vanaf de terrastafel kan je het einde van de vaste wereld niet meteen fantaseren. Flitsende auto’s duwen je telkens terug naar de sterke koffie, de vermoeide prikkels in onze piepkleine oogjes.

Nog wat lokale boodschappen, een platte pizza omdat het snel moet gaan (moe én honger) en dan 6 hoog mails bekijken, skypen met Sint-Petersburg en Saigon (lukt niet) en oma geruststellen. Ze zegt dat ze me mist. Er is nog hoop. Nu ja: er was altijd hoop, alleen werd dat nooit zo uitgesproken als in de stilte van haar keuken tegen haar IPad naar mijn in Genua. Tijd voor water en bed.

31-10-2016 om 00:00 geschreven door André & Annick