Genua, 3 november 2016

Een stad verandert me alleen op het moment dat ik er in wandel. Al die nieuwe uitzichten, mensen, gebouwen, bewegingen, alles voor de allereerste keer. Vanaf daar en nadien stap je terug in je eigen nestje dat je altijd met je meeneemt. Dat thuisgevoel dat in je boekentas zit – zelfde schrijfmateriaal, MacBookje. Zelfs het boek dat op de boekenplank bij de vriend(in) van Andrea lag, heb ik al eens gelezen. Thuis. Wanneer ik dan tegen donker naar het appartement kom, heb ik alleen zin in winkeltje en keukentje spelen. Maar geen kruiden!. Dan maar vlakaf wat ik vind met wat gemengde kruiden uit één potje. Resultaat is een beetje smakeloos, stijl studentenkamer. Mosterd kan helpen, maar die is er natuurlijk niet. Dan maar Parmezaanse kaas.

Een beetje thuis in Genua. De dames zijn zo’n 12 uur weg, richting Milaan. Ik kan niet naar de bar beneden: ze hebben geen sleutel mee. Vandaar deze tekst.

Vandaag was de dag van Renzo Piano[i] en zijn ‘Blue Print for Genua’ in het Museo del Mare. Hij tekent ook een (Mediterraan) Groen lint rond de stad. En op een heuvel net achter de oude stad studeren en verblijven studenten in één grote campus. Het idee zou van Ant Farm kunnen komen (de totaliteit waarin een specifiek thema bestudeerd wordt, nl: kunnen dolfijnen communiceren en in welke taal?) of nog beter van Luc Deleu die een vliegdekschip zomaar zou ombouwen tot een universitaire stad. En zie: Renzo Piano tekent er eentje bij zijn studentenheuvel, omdat die dezelfde vorm heeft. Ook het idee van start studie zoals het masterplan Groen lint vind ik hier terug in de kleine maar zeer picturale presentatie van Genua van de toekomst, n.a.v. Culturele Hoofdstad 2004. Alleen het monumentaal platform in de oude haven is uitgevoerd. De rest: come and see next time. Of: laat iets organisch ontstaan i.p.v. deadlines op te leggen.

Ieder bezoek kruipt in mijn hoofd en dan voelt het alsof ik naar een volgende locatie schuif. Ik observeer meer geconcentreerd, selecteer wat ik wil zien met een vooroordeel van wat er aan vooraf gegaan is. Een vrouw is een architect, een bruine man de toekomstige bewoner van iedere stad. De bus een middel om te bewegen, een ticket een ontdekkingsreis. Richting het Park van Nervi[ii]. Vraag is: welk museum in dat park is open? Vorige week kregen de exotische bomen een opdoffer van je welste. Storm uit de Ligurische Zee. De toeristische dienst in de binnenstad had al geïnformeerd: de musea zijn open, weliswaar letterlijk via achterdeurtjes; het park is dicht. Het werkvolk komt vanaf één uur na de middag in groepjes van 3 – vreemd, vijf keer met zijn drieën – naar de Bar ‘Scian’ di Lanzoni Angelo. Abbonamento voor 10 (10%) of 20 (15%) consumpties. Met een Sale Interna waar ze trosje na trosje insijpelen met een pane e birra. Achteraf een opkikker-café. De kelner met down syndroom staat pal bij de koelkast. Je kan niet zeggen dat hij op zijn papa lijkt. Vreemd is dat. Op wie lijk je of ben je de enige globale mens?

De Futuristen zijn magertjes bijeen gespaard in de drie musea die ik kan bezoeken. Vooral Futuristen van de 2^de generatie, dat zijn de kunstenaars die dicht bij het fascistisch ideeëngoed van Mussolini komen. Die wordt monumentaal afgebeeld, goddelijk in de achtergrond, zonder de terughoudendheid die we tegenover een Hitler-afbeelding voelen. Denk maar: in het museum AtlantikWall staat geen enkele afbeelding van de ‘Führer.’ Over de drie musea in Nervipark komt de Duce minstens telkens één keer aan bod. Figuurlijk.

Wat blijft vergeleken met de expo Jules Schmalzigaug in Mu.ZEE: de duidelijke dynamiek, het abstraheren maar nooit abstract worden. De figuur is het startpunt van de abstractie. En dat zet zich soms door in figuratieve kunst. Aan de ene zijde een groep mensen, aan de andere een vorm in lijnen die net nog een fabrieksdomein voorstellen. Industrie (techniek) en de mens. En mooi meegenomen: de gloed van ofwel de zon of een hoogoven kleurt de uitersten van de aangezichten van die mensen warm geeloranje. Tussendoor meubilair uit het Interbellum. Kasten, stoelen, zetels, tafels, kinderkamers beeldhouwwerken met hoekige of vegetatieve tekens en vormen.

En een beetje hedendaags toch: de interventies van Laura Zeni[iii].  De menselijke contour als een silhouet in een museum waar Oud-Modern centraal staat. Dat wil bijvoorbeeld zeggen dat je de collectie nog meer vanuit een actueel standpunt gaat bekijken. Met een vleugje humor (hinkelen van aarde naar hemel), een hoofd in metaaldraad gelijnd dat dezelfde houding heeft als een zwaar brons of marmer. Melancholie in een schommelstoel met prentboeken er naast. Wat loopt het gelijk, waar is het verschil.

Dan terug, vroegere halte Brignole om de architectuur onder Mussolini te proeven. Monumentaal. Geblokt en hoog, op een brede basis. De gelijkvloerse buitenmuur precies om de zoveel meter in brons genummerd. Ik herken een vleugje van de Grote Post: het imposante, het sociale en het functionele. Zo ineen gezet dat je een (vals) perspectief krijgt van breed naar zeer stijl. Impressionant. Als je je daarop concentreert uiteraard. Tussen de oude Barbarossa muur en het 19^de eeuwse station zijn dat twee pleinen met een eigen moderne allure. Piazza della Vittoria en Piazza Dante. Het starhotel President, een kolos in glas die alles overschouwt en overschaduwt. Nu ja: ruimte zat op dat plein waar fascisten marcheerden. Lederen zolen op grint, handje hoog ter ere van de slachtoffers van een wereldoorlog die voor hen pas in 1915 begon.

Ik slenter langs Columbus door de oude poort naar Romeo Viganotti’s 150 jaar traditionele patisserie voor een caffé met pasta fresche: baba rum! Dat nemen ze me niet meer af.