Genua 1 november 2016

Ochtend in Genua. Kathleen heeft het ontbijt al klaar, Annick denk na met gesloten oogjes. Kadullen, noem ze dat. Uitdeinen uit de slaap na te plots wakker worden om één of andere reden die niet meteen van haarzelf is. Een klok bijvoorbeeld, of een ambetante mee-slaper. Ik daal af naar de oude stad, passeer de een na de andere gesloten winkel – 1 november natuurlijk – tweemaal rond de wijk waar vooral Afrikaanse wandelaars slenteren. Uit de film Fuocoammare onthoud ik dat alle ‘aangespoelden’ – de naam!!! – zo snel mogelijk noordwaarts gestuurd worden. Richting Genua bijvoorbeeld. Zoveel en zo mooi zijn ze: groot, staren naar alles rondom hen, samentroepen omdat ze dat gewoon zijn: de gemeenschappelijkheid is sterker dan de gemeenschap van oude gebouwen in een historische stad.

Weinig brood. Dan maar in een Pasteleria binnengaan en tussen de lege kopjes en smotsige servetjes een bruin broodje aanwijzen plus drie cornetto ‘s, dat zijn Italiaanse croissants. De supermarkt in en boter. Zes hoog en aanschuiven aan tafel. Let wel: van 8 tot 11 traag uitbollen want we moeten van appartementje verhuizen. Andrea is stipt. Vijftig meter verder, 4 hoog met de lift en een compactere, iets minder jonge studio waar het uiteindelijk wel goed vertoeven zal zijn. Hij voegt er een Frizzante aan toe en een afspraak voor zondag, kwart over acht in de ochtend. Uitpakken en tickets ophalen voor bus 34 naar het groot Staglieno kerkhof van Genua. 1 november dus.

Wat hebben de mensen met de dood nà de begrafenis van wie gestorven is. Het verschil tussen weten en meemaken. Je weet dat de dood bestaat, je beseft het voor jezelf eigenlijk nooit, en aangezien je nooit kan zeggen : ik ben dood, is het moeilijk om de lading van die uitspraak naar waarde te voelen. Gestorven is een voltooid werkwoord. Gedaan, afgewerkt, letterlijk zonder enige dynamiek lichaam zijn. Bleker, kouder, matter, en dan opbaren, inkisten en begraven, cremeren of aan een universiteit afstaan. Alleen lichaam.  Op de begraafplaats Staglieno liggen ze tien hoog en onder de vloer in de muren van kilometerslange hangen. Rond een campo santo waar ze oude graven weggehaald hebben en ondertussen nieuwe ingravingen als molshoopjes onregelmatig verspreid liggen. Zoveel aarde als er aarde verplaatst is om de kist onder te spitten. Met een paar bloemetjes.

In de periferie: monumenten in zwartvervuild Carrara. Een stenen vrouwen klopt aan bij de hemelpoort, een marmeren moeder heft haar dochtertje op naar het gebeeldhouwd profiel van man en vader. Een goddelijk wezen zit totaal ontgoocheld tussen zijn vleugels: omdat hij nooit in dood zijn had geloofd. En nu. Voor zo veel van de bezoekers is er de ziel en de herinnering, afhankelijk van hoe je het wil zien. Er blijft altijd wel iets over van wie gestorven is: dat wat in jouw genen meegegeven is of wat je gezien hebt. Of dat eeuwige dat niet te ontladen tussen een kolossaal Mariabeeld en een Pantheon zweeft. Of iets hoger bij de steeds grijzer worden hemel. In verhaaltjes is het daarboven een drukte van jewelste. Miljoenen jaren sterven in wolkformaties. Kinderen zien dat, het wordt minder geloofd. Voor anderen is het een veiligheid, omdat er dan nooit een echt einde is.

Binnenin geen politiebewaking. Buiten een staalkaart Carabinieri, Polizia en vigilantes in Fiats Panda. En massa’s bloemen die uit bussen, stalletjes in stromen over graven en hangen op die dag die plaats tot een lenteveld maken. Bus op, bus af, een goedkope lunch en dan met tergend trage beentjes achter elkaar door de straten tjokken. Neen: je mag de Stazione Maritime niet in: bewaking Fase 2. De Filipijnse bemanning van één van de cruiseschepen mag door, geladen met lokale spulletjes. Onze plastiek zakjes vertellen over honger en dorst en opmaak verwijderen.