Bergeenden broeden inde volledige kuststrook en vaak ook in poldergebieden. Dit laatste is vooral het geval als het licht verzilte gebieden betreft met modderige slootkanten.

Plaatselijk wordt ook in boerenschuren en vervallen gebouwen gebroed. Dieper in het binnenland nestelen bergeenden ruim verspreid langs rivieren, op vennen, afgravingen en natte weilanden. Overigens gaat maar een deel, misschien maar de helft, van de aanwezige paren jaarlijks tot broeden over.

Van oorsprong een kustvogel, heeft de bergeend decennia geleden zijn broedgebied landinwaarts uitgebreid. Tegelijkertijd verminderden de aantallen in de duinstrook, waarbij de decimering van het konijn (levert nestgelegenheid en houdt de vegetatie kort) en predatie door vossen meespeelt.

De aanwezige aantallen zijn het hoogst in juli tot en met september. In deze tijd ruien bergeenden hun slagpennen, waardoor ze veilige open zoute wateren opzoeken. Lange tijd brachten vrijwel alle West-Europese bergeenden de rui door in de Duitse Waddenzee. Vanaf ongeveer 1995 doen ze dat in toenemende mate ook in de Nederlandse Waddenzee, met name voor de Friese kust bij Harlingen. Hier verblijven soms meer dan 100 000 bergeenden in gebieden met veel voedsel (slijkgarnalen) en weinig scheepvaart (rust).

De Vlaamse populatie telt reeds meer dan 1 000 broedparen waarvan de overgrote meerderheid zich in de kustregio’s en het polder- en havengebied ten noorden van Antwerpen bevinden.

De soort overwintert in vrij grote aantallen, voornamelijk langs de Zeeschelde, in de Gentse kanaalzone en in enkele kustgebieden.

Wie de identiteitskaart van de bergeend wenst te raadplegen kan in het archief de bijdrage opsnorren, verschenen op 24/09/2011

Wie de bergeenden in hun biotoop wil gadeslaan, kan onderstaand filmfragmentje bekijken

13-09-2015 om 20:25 geschreven door birdy

De casarca, ook wel ‘roestgans’ genoemd, is een grote gansachtige eend nauw verwant aan de bergeend. Een deel van de waargenomen casarca’s is waarschijnlijk afkomstig uit waterwildcollecties of vogelparken.

Vooral de casarca’s die in Duitsland broeden, zijn oorspronkelijk afkomstig uit gevangenschap en zijn verwilderd. Dit is ook het geval bij de Zwitserse populatie, waar de vogel overigens als een exoot wordt bestempeld.

Opvallende kenmerken zijn het helder oranjebruin lijf, de overwegend kaneel- tot roomkleurige kop en tijdens de vlucht de verrassend contrastrijke zwart-witte vleugels met het roestkleurig lichaam.

Het mannetje heeft een smalle zwarte halsring. De ogen zijn donkerbruin tot pikzwart; de staart en de vrij lange poten zijn donkergrijs tot zwart.

De lichaamslengte varieert tussen 61 en 67cm; de spanwijdte reikt tussen 110 en 140cm; het lichaamsgewicht schommelt tussen 750g en 1.2kg

De eend maakt een nasaal gakkend geluid!

Deze watervogels zijn altijd in de nabijheid van open water, meren en zoutmoerassen te vinden, waar ze hun voedsel bij elkaar grondelen.

Het voedsel bestaat hoofdzakelijk uit waterplanten, grassen en zaden die ze vinden op natte graslanden en in moerassen rond meren en estuaria (rivierdelta’s).

Casarca’s trekken doorgaans paarsgewijs op, want zij sluiten een monogaam, hecht en langdurig huwelijk. Ze worden vaak gezien in gezelschap van nijlganzen.

De belangrijkste broedgebieden liggen in centraal Azië (Kazakstan), maar ook Turkije, Bulgarije en Oekraïne herbergen casarca’s.

Ze broeden in open landschappen, rond steppenmeren, maar ook in kloven en in hooggebergten.

Het nest is een natuurlijke of een kunstmatige holte in een oever, gebouw of een boom, gevoerd met dons en wat gras.

De 8 tot 12 witte eieren worden door het vrouwtje uitgebroed in 28 tot 29 dagen.

De jongen worden door beide ouders verzorgd en vliegen uit als ze 8 weken oud zijn.

Er is in de late zomer en herfst slechts sprake van een beperkte trek en sommige vogels komen dan in Noord- en West-Europa terecht.

05-09-2015 om 20:28 geschreven door birdy

Zoals weer blijkt uit de recente cijfers (2015) van het huismussentelweekend van Vogelbescherming Vlaanderen blijft de huismus, net zoals in andere landen van Europa, achteruit gaan.

Zowel deze jaarlijks terugkerende telling als de tuinvogeltelling van Natuurpunt tonen het belang aan om nog vaker amateurwaarnemers te sensibiliseren om waardevolle informatie over vogelpopulaties in te zamelen.

Deze ‘citizen-science-campagnes’, waarbij een breed publiek wordt opgeroepen om vogels in de tuin te tellen of ze binnen bredere observatiezones te spotten, genieten terug wat meer bijval.

Georganiseerd inventarisatieonderzoek

Huismussen lijken, precies omdat ze zo algemeen voorkomen, moeilijk te inventariseren.

De kans om een kolonie over het hoofd te zien is groot, waarbij zomaar tientallen en soms zelfs honderden vogels kunnen worden gemist.

Ook het maken van een juiste schatting van de omvang van een kolonie is lastig. Huismussengroepen verplaatsen zich geregeld en ravotten van de ene tuin naar de andere.

Daarnaast zijn er altijd wel exemplaren net even uit beeld omdat ze juist op dat moment onder een dakpan verdwijnen. In tegenstelling tot veel andere zangvogelsoorten hebben huismusmannetjes geen vaste zangpost. Ze lijken nonchalant zomaar wat te zitten tsjilpen op een dakrand, wat ook al geen betrouwbare gegevens oplevert. Bovendien bevinden de nesten zich vaak op moeilijk bereikbare plaatsen onder de daken.

Er werd reeds eerder en vaker via dit blog (raadpleeg zoekrobot voor vroeger verschenen artikels) toegelicht wat de intenties zijn van de Kille Meutel Vogelvrienden.

Bondig samengevat komt het hierop neer: om een natuurgetrouw beeld te verwerven van de huismussenpopulaties in de deelgemeenten van Groot Zaventem, bedacht de lokale huismussenwerkgroep een eigen waarnemingsmethode.

Veldwerk van de Zaventemse huismussenwerkgroep

Op basis van eigen onderzoek, eigen bevindingen en opgedane ervaring tijdens de veelvuldige waarnemingen, stelden we in de loop der jaren onze aanpak en strategie telkens bij.

Zo evolueerde het observatiesysteem, van het 1-telpunt tot 8-punttelparcours, bedacht door Vogelbescherming Vlaanderen naar een diepgaandere (en meer tijd vergende) methodiek.

Hierbij werden zichtbaar tsjilpende huismusmannetjes op hun zangpost gefotografeerd, werd via Google Streetview de biotoop, via Google Maps de milieukenmerken en landschapselementen en via stafkaart (schaal 1 / 10 000) de geografische spreiding in kaart gebracht.

Al dit beeldmateriaal werd in templates (sjabloon met vast patroon) met een bondige toelichting erbij geïnventariseerd.

Hoe waardevol deze wijze van werken ook is, het is inmiddels duidelijk dat zo’n veld-biologisch onderzoek pas relevant is als ze betrouwbare gegevens oplevert.

Om van een representatieve huismussenaanwezigheid te kunnen spreken, dient men dit te staven aan de hand van herhaalde observaties.

Zo kwam de idee om alle waarnemingen te bundelen in tweemaandelijkse observatieperiodes (maart – april / mei – juni / juli – augustus / september – oktober) waarbij de regel geldt dat een locatie slechts als een verblijfplaats wordt gevalideerd wanneer tijdens verschillende maanden de huismussen op dezelfde plek zijn gezien.

Ondertussen is het zonneklaar dat als men de bovenvermelde operationeel uitgeteste observatiemethodiek wenst waar te maken – wat nog steeds onze ambitie is – het waarnemingsgebied in wijk gebonden observatiezones dient opgedeeld. Vanzelfsprekend vergt dit ook de werving van vrijwillige tellers, die bereid zijn zich te engageren frequent relevante telgegevens in te zamelen.

Red de Zaventemse straatket!

In partnerschap met Vogelbescherming Vlaanderen en Vivara (natuurbeschermingsproducten) werd de actie “Proefproject Huismussennestkast” opgezet, waarbij op een 12-tal locaties in Zaventem, Sint-Stevens-Woluwe, Sterrebeek en Nossegem drie diverse nestkastmodellen aan de gevel onder de dakgoot werden opgehangen.

De 3 types uit houbeton vervaardigde nestkasten verschillen in die zin dat de vorm van de invliegopening in de scheidingswand tussen het platform en de effectieve broedruimte telkens anders is.

Na twee broedseizoenen blijkt het groen gemerkt nestkastje met het omgekeerd kerkvenstertje (half ovalen opening in de scheidingswand) het vaakst in de smaak te vallen.

Uiteraard spelen nog meer cruciale factoren een rol voor het kiezen van een geschikte nestelplaats.

Huismussen zien de terreintjes waar ze volop voedsel wisten te vinden, langzamerhand verdwijnen. Daar huismussen slechts een actieradius van 600m hebben, kunnen ze voor de voedselbevoorrading niet uitwijken naar andere plaatsen. Vaak bevinden stadsranden en platteland, waar kruiden en insecten nog wel ruim voorhanden zijn, zich in de meeste gevallen te ver weg. In het openbaar groen maken heggen en struikgewas meer en meer plaats voor grasperkjes. Na de coniferen- en vijvercultuur verschuift de trend naar strakke, steriele tuinen met siertegels en voorbewerkte houten doe-het-zelf-schuttingen, wat makkelijk is in onderhoud en altijd netjes opgeruimd oogt.

Juist een wat rommelige tuin met bodem-bedekkende planten, bladeren op de grond en hier en daar een struik of boom biedt huismussen een ideale pleisterplek.

Het weghalen van heggen en hagen (dicht begroeid struikgewas) zou wel eens grote gevolgen voor ons huismussenbestand kunnen hebben.

Uit veiligheidsoverwegingen foerageren huismussen het liefst van een struik of lage boom.

Is die meer dan 2.50m van een voederplaats verwijderd, dan vindt menig voorzichtige huismus dat al te ver.

Toekomstplannen

Inmiddels hebben de Kille Meutel Vogelvrienden nog scherper ingezoomd op een structureel uitgebouwd monitoringsproject en hoofdzakelijk gefocust op Zaventem.

Oswald Vanhaelen, onze squadronleader wat het veldwerk betreft en het in kaart brengen van observatiegegevens, werkt samen met Robert Podevyn en Michèle Thienpont als trouwe verkenners, aan een verfijnd inventariseringssysteem.

Om van deze ambitie een succesverhaal te maken, is recent beslist om samen te werken met een rasechte natuurambassadeur uit Koksijde, die heel wat acties onderneemt en er ook werk van maakt (geen woorden, maar daden, zingen de West-Vlamingen).

Raakpunt met ons strategisch plan is dat Eddy Vandenbouhede, een man met een gouden hart, voor Natuurpunt nestkasten bouwt.

Daar het voor Vivara inmiddels duidelijk is welke voor de huismussen de favoriete nestkastmodule is, wenst de materiaalleverancier dat type als een inbouwsteen te modelleren en te commercialiseren.

Om ons monitoringproject, gekoppeld aan de lange termijn actie ‘Red de Straatket!’ verder uit te rollen, waren we genoodzaakt creatieve oplossingen te bedenken.

We hebben ondertussen de directies van de Zaventemse basisscholen aangeschreven met de bedoeling leraren en leerlingen nauw te betrekken bij deze actie.

Mogelijk zien de schoolteams in het aanbod troeven die ze in een ruimer milieu-educatief project kunnen kaderen.

Ook krijgen we via Michèle Thienpont de kans 2 Repair Café-sessies in de cultuurhoeve van het Mariadal-kasteel te koppelen aan het thema huismussennestkasten bouwen, waarbij Eddy Vandenbouhede onze inspirator was.

Om van huismussendichtheden in diverse woonwijken een dekkend beeld te verkrijgen, rekent onze plaatselijke huismussenwerkgroep op een ruimere groep tellers. Wie prefereert de observatie van in de eigen tuin, de eigen school, het eigen bedrijf te doen – op voorwaarde dat aan de criteria voor een ideale nestelgelegenheid wordt voldaan – kan er dan voor kiezen een set huismussennestkasten op een geschikte plaats te hangen.

30-08-2015 om 18:33 geschreven door birdy

De mannetjes van deze grote gors zijn gemakkelijk te herkennen aan hun gitzwarte kap, gele kin, rossige kastanjebruine rug en gele buik en zwart-beige vleugels.

De lichaamslengte varieert tussen de 16 en 17 cm; de spanwijdte reikt tussen 26 en 30 cm; het lichaamsgewicht schommelt tussen 25 en 35 g.

De zwartkopgors houdt van open, luchtige plekken waar de warmte van de zon door de open olijf- en wijngaarden, boomgaarden en akkers met omringende heggen, overgroeide muren en kleine bosschages dringt. Hoofdzakelijk zoekt hij laaglandgebieden op, maar geregeld wordt hij gespot tot op 2 100 m.

Hij eet in de zomer insecten en tijdens de rest van het jaar zaden die hij van de grond of tussen de schaduwrijke vegetatie oppikt.

De zwartkopgors broedt in Zuid-Italië langs de Adriatische kusten van de Balkan, Kroatië, Albanië, in Bulgarije, Griekenland, Turkije en op Cyprus. Tijdens de zomerperiode dwaalt hij rond in Noordwest Europa.

Mannetjes zingen vanaf zangposten vanop allerlei hoogtes, de hele dag door en soms ook tijdens de vlucht; de zang is kort, maar ontwikkelt zich tot een volle, schorre riedel.

Hij nestelt in een doornige struik of wijnrank en het legsel bestaat uit 4 – 5 bruin gespikkelde blauwe eieren, die na 14 dagen uitkomen. Na 13 tot 16 dagen vliegen de jongen uit.

De zwartkopgors bouwt zijn komvormig nest op de bodem of maximaal 1 m boven de grond in een struik.

Ze trekken vroeg in de herfst naar India, Iran en Pakistan en keren laat in de lente terug.

Wie de zwartkopgors in actie wenst te zien tijdens een zangconcert, kan onderstaande weblink aanklikken.

https://www.youtube.com/watch?v=Xz0ar5tX1Jc

29-08-2015 om 17:53 geschreven door birdy

De zwarte ooievaar is een opvallende vogel, veel groter dan een blauwe reiger, rustiger en rechtopstaand.

In de vlucht is hij net zo meesterlijk als de ooievaar, maar vormt zelden grote groepen.

Hij zweeft op vlakke, gevingerde vleugels met regelmatige zware slagen en lange glijvluchten.

In het voorjaar kan worden waargenomen dat hij in spiralen hoogte wint om bergketens, zoals de Pyreneeën te passeren, wanneer hij op weg is naar het noorden.

Hierbij schieten sommige ooievaars te ver door en komen op onverwachte plaatsen opduiken.

Hij komt minder algemeen voor dan de iets grotere ooievaar.

Hij is schuwer en prefereert woester land met grote bossen, moerassen en hier en daar een steile rots. De zwarte ooievaar is een trekvogel die grote afstanden kan afleggen naar zijn winterbestemming en terug. Dit gebeurt via 2 hoofdroutes.

Een aantal vogels vliegen langs de westelijk route over Spanje en Marokko naar Mauretanië en het westen van Afrika.

De meeste vogels trekken echter via Turkije en het Midden-Oosten naar Israël en het midden van Afrika. De piek van de najaarstrek ligt tussen half september en half oktober.

Het verenkleed is aan de bovenzijde zwart met een groen paarse gloed.

Tijdens de vlucht toont de kop en de nek in uitgestrekte stand groot maar slanker en eleganter dan bij de ooievaar. De zwarte ooievaar vertoont op het onderlichaam alleen wit op de oksels, buik en stuit.

De zwarte staart kan schuilgaan achter gespreide dekveren. De typische ooievaarsvlucht  eindigt in een lange dalende glijvlucht op uitgestrekte vleugels die bewegen om de draagkracht te verminderen; de lange rode poten worden op het laatste neergelaten. Een rode huid rondom het oog, accentueert de doordringende blik.

De zwarte ooievaar broedt voornamelijk in de uitgestrekte bosgebieden van Oost-Europa, maar broedt ook in delen van Zweden, Duitsland, Frankrijk, en het Iberisch schiereiland.

De balts bestaat hoofdzakelijk uit snavelgeklepper en allerlei imponeerhoudingen op het nest.

Doorgaans is de zwarte ooievaar zwijgzaam, maar soms brengt hij wat raspende tonen uit op het nest.

Het nest is een groot bouwwerk van takken op een rotsrichel of hoog in een boomkruin, dat telkenjare opnieuw door hetzelfde paartje wordt benut. Hierdoor wordt jaarlijks het nest weer wat groter gemaakt, waardoor het behoorlijk omvangrijk kan worden.

De lichaamslengte varieert van 95 tot 120cm; de vleugelspanwijdte wisselt tussen 1,6 en 1,8m; het gewicht schommelt tussen 2.5 en 3kg.

Het legsel (mei – juli) bestaat uit 2 tot 4 eieren; de jongen vliegen uit het nest als ze 35 dagen oud zijn.

De zwarte ooievaar eet voornamelijk vis, jagend in ondiep water en natte weilanden.

Jaagt ook wel op kikkers, watersalamanders, padden en waterinsecten; hij vangt ze met zijn lange dunne snavel. In het filmpje hieronder zie je hoe een visje wordt verschalkt.

https://www.youtube.com/watch?v=UxM8wDPGm1U

22-08-2015 om 09:25 geschreven door birdy

Vanaf de jaren’70 crashte de populatie woudaapjes o.a. door verslechterde waterkwaliteit en verlies aan geschikte leefgebieden. Vanaf het einde van de jaren ’80 tot midden de jaren ’90 zat het aantal broedpaartjes zowel in België als in de rest van Europa in een zware dip.

De sterke terugval werd lange tijd toegeschreven aan bedreigingen op de trekroutes of in de overwinteringsgebieden.

Uitbreiding van de Sahelzone en jacht op de trekroutes (op Malta worden jaarlijks ca 1 500 woudaapjes afgeschoten) bracht de soort in de gevarenzone.

Ook de slechte milieu- en waterkwaliteit in de Europese broedgebieden deden de soort de das om.

De enorme inspanningen die natuurverenigingen leverden om moerasgebieden met rietvegetaties optimaal te beheren, leverden echter langzaam resultaat op.

Op een aantal plaatsen doken terug woudaapjes op en tegen de eeuwwisseling had de soort enkele van haar oude bastions opnieuw ingenomen.

Vooral het Vijvergebied Midden-Limburg (met o.a. De Maten nabij Genk) scoorde goed.

De Gavers in Harelbeke en het Vijvergebied Midden-Limburg zijn intussen een vaste broedstek geworden met een kleine, maar stabiele populatie.

In Wallonië blijft de populatie beperkt tot enkele broedgevallen in de moerassen van Harchies (Henegouwen), maar het aantal kansrijke moerasgebieden is in Wallonië dan ook beperkt.

Specifiek voor de moerasvogeldoelen is het realiseren van open vijverlandschappen.

In dit kader dient boomopslag op de dijken tussen vijvers verwijderd. Daarnaast dient de realisatie en het behoud van recreatieluwe zones te worden gewaarborgd.

Naast het verbeteren van de waterkwaliteit zijn het invoeren van een actief peilbeheer, eventueel het verwijderen van de sliblaag en een gepast visstandsbeheer noodzakelijk om herstel mogelijk te maken.

Om een waterkwaliteit te bekomen die voldoende is voor de waterrijke habitats en de daarbij horende fauna, dient de waterkwaliteit van de aanvoerbeken een gemiddeld laag gehalte ortho-fosfaten (anorganische fosforverbindingen) en een hoog gehalte opgeloste zuurstof te bevatten. Zo heeft een massale wierbloei of ontwikkeling van eendenkroos een negatief effect op de waterkwaliteit.

Ook maatregelen om de uitspoeling van meststoffen en chemische bestrijdingsmiddelen op te heffen zijn noodzakelijk.

Door gefaseerd de vijvers droog te leggen (winter) ontstaan telkens opnieuw geschikte pionierscondities (met weinig vis) waardoor grote populaties van bv. boomkikker, knoflookpad en poelkikker zich kunnen ontwikkelen.

Het tegengaan van uitheemse, invasieve vissoorten is tevens belangrijk ten voordele van meer natuurlijke visbestanden in relatief helder water, die als geschikte foerageergronden voor o.a. roerdomp en woudaap kunnen fungeren.

Dit vijverbeheer zal bovendien bijdragen tot het verkrijgen van geschikte condities voor drijvende watervegetaties, zoals waterweegbree bv.

We sluiten met deze 4^de reeks juveniele woudaapjes van natuurfotograaf Wim Dekelver het hoofdstuk over de reigerachtige af.

14-08-2015 om 14:35 geschreven door birdy

Net zoals vele andere vogelsoorten van moerassen en rietlanden met zuiver water is de woudaap spectaculair achteruit gegaan de laatste 30 jaar.

Het broedverspreidingsgebied van de woudaap is in Europa verbrokkeld; het heeft zwaartepunten in Midden- en vooral Zuid-Europa.

De broedbiotoop van de woudaap omvat met riet omzoomde oevers van zoetwatermeren en plassen, stille bochten van langzaam stromende rivieren. De vogel nestelt in moerassen met open water en overgangen tussen dichte riet- of lisdoddenvegetaties en verspreide opslag. Het zijn bv. oude rivierstrangen, kleiputten, visvijvers, laagveenmoerassen en voedselrijke vennen.

Het leefgebied van de woudaap wordt aangetast door vermesting en gebrek aan natuurlijke peildynamiek (waterpeilschommelingen). Vermesting versnelt de verlanding en verslechtert vermoedelijk de voedselsituatie. Gebrek aan natuurlijke peildynamiek leidt tot afname van de vitaliteit van het waterriet en achteruitgang van natuurlijke moerasverjonging.

Daarnaast heeft de afname van wetlands en de toenemende woestijnvorming in de Afrikaanse overwinteringsgebieden van de vogel ongetwijfeld invloed.

Aanwijzingen hiervoor zijn het vroege begin van de achteruitgang van de soort en de schaal van achteruitgang in grote delen van Europa.

Naast een goed beheer van de huidige broedgebieden moet men in potentiële broedplaatsen met ondiepe moerassen streven naar rietzones van minstens 3m breed en het herstel van de moerasvegetatie aanpakken.

Vanuit populatie-ecologische optiek zijn voor een duurzame sleutelpopulatie van de woudaap ten minste  paren vereist. Voor een duurzame populatie op nationale schaal zijn ten minste  sleutelpopulaties vereist  (> 400 paren).

07-08-2015 om 17:55 geschreven door birdy

Geraadpleegde bronnen:  Natuurpunt / De Standaard

Het is een ogenschijnlijk een banale taak vlinders te tellen en streepjes te zetten. Maar niet als de beestjes ons zoveel leren over de biodiversiteit en de opwarming van de aarde. Als er iets in een leefomgeving gebeurt, zijn de vlinders de eerste die het opmerken en meteen weg vallen. Daarom zijn ze zo’n belangrijke graadmeters (maatstaven); ze zeggen iets over de kwaliteit van de plaats waar je woont.

Jaarlijks organiseert Natuurpunt het Grote vlindertelweekend, een groots opgezet burgeronderzoek, met als doel de vlinderpopulatie in kaart te  brengen.

Ortwin Hoffmann (Waasmunster), gewapend met een klembord in de hand, fototoestel rond de hals en een verrekijker in de aanslag, zag voor het eerst in 30 jaar tijd een keizersmantel.

De relatief hoge temperaturen en mindere neerslag van de voorbije maanden zouden lagere aantallen van de gewone vlindersoorten opleveren, maar meer meldingen van zeldzame zwervende vlinders.

Volgens de natuurliefhebber zou het best leuk zijn om in onze contreien ook de braamparelmoervlinder te kunnen spotten? Toch zou hem dit niet vrolijk stemmen, daar hij veel liever de hier levende soorten in stand wenst te zien houden.

Behalve een burgeronderzoek is het vlindertelweekend ook een slimme sensibiliseringscampagne. Immers, het gaat niet goed met de vlinders in Vlaanderen;  vandaag telt men nog amper 48 vlindersoorten terwijl er dat vroeger 69 waren.

Ongeveer 1/3 van het aanbod aan nectar is verdwenen: distels, braamstruiken, brandnetels, … die gelden als voedingsleveranciers voor o.m. vlinders, beschouwen mensen als storend onkruid. Ook is het jammer dat de bermen zo kort worden gemaaid.  Overdreven bemesting en het gebruik van pesticiden helpen evenmin.

Mensen overtuigen dat zij iets moeten terug doen voor de natuur om een gezonde balans tussen economie en ecologie te bewerkstelligen, is de boodschap!

Je kan de inventarisering van de telling op de voet volgen via de weblink onderaan.

Inmiddels – na ca 8 150 tellingen – ziet de top 5 er als volgt uit:

• klein koolwitje

• atalanta

• oranje zandoogje

• dagpauwoog

• kleine vos

http://tuintelling.be/projects/results/

05-08-2015 om 09:07 geschreven door birdy

Je kan de volgende dagen de geactualiseerde tellingen volgen op: http://tuintelling.be/projects/results/

Na 6 480 geregistreerde tellingen van 69 vlindersoorten blijkt volgens onze natuurfotograaf Pieter Cox de top 5 zich momenteel als volgt af te tekenen:

1. atalanta

2. klein koolwitje

3. dagpauwoog

4. oranje zandoogje

5. kleine vos

03-08-2015 om 02:08 geschreven door birdy

Woudapen leven in dichte riet- lissen- en lisdoddevegetaties, die de overgang vormen van min of meer open water naar verlandingsmoeras. Ondiep water met veel plantengroei vormt een ideaal jachtgebied voor woudapen, omdat ze dan niet opvallen tot ze wegvliegen.

Ze zijn het meest actief in de avondschemering, zich verplaatsend naar rijke foerageerplekken langs de oever. Als deze kleine moerasvogel voedsel zoekt, trekt hij naar de rand van het riet om daar te jagen op visjes, kikkers, salamanders en grote waterinsecten, die hij onopvallend opwacht en dan plotseling grijpt met zijn dunne dolkvormige snavel.

De zeer kleine schuwe reigers broeden in dichte rietkragen en ruigtes met wilgen en biezen en zijn daarin moeilijk waar te nemen. Bij gevaar neemt de woudaap net zoals de roerdomp een paalhouding aan, waarbij de kop gestrekt omhoog wordt gehouden. Woudapen leiden een zeer verborgen leven en klauteren liever als een ‘aap’ een stuk door het riet dan een eind te vliegen. Door het gering formaat kan de woudaap behendig tussen het riet door klauteren, waarbij de lange tenen vaak meervoudige rietstengels tegelijk omvatten. Toch klautert hij soms naar de top van de rietstengels om dan moeizaam op te vliegen.

Tijdens de vlucht is de woudaap opvallend; vooral de roomkleurige ovalen vleugelvlekken zijn zeer karakteristiek en een verwarring met een andere soort is dan ook vrijwel uitgesloten.

De woudaap vliegt met snelle rukkende vleugelslagen.

De woudaap is met een lengte van snavelpunt tot staartpunt, variërend tussen 33 en 38 cm de kleinste reigersoort van Europa, nauwelijks zo groot als een meerkoet.

De vleugelspanwijdte varieert van 49 tot 58cm en het lichaamsgewicht schommelt tussen 140 en 150g.

Volwassen mannetjes hebben een zwarte kruin en rug, die een groene gloed vertonen en een beige gekleurd lichaam; een lichtgele hals. De grote vleugelvlek is eveneens beige-kleurig; de lange snavel is strogeel van kleur. De poten zijn grijsgeel tot grijsgroen.

De wintermaanden worden doorgebracht in tropisch Afrika. De woudapen verschijnen in mei op de broedplaats en verlaten deze vrijwel ongemerkt in augustus of september.

Tijdens de balts produceert het mannetje een monotone roep, die lijkt op een baffende hond, waardoor ze al eens vaker hun locatie verraden.

De woudaap maakt een klein nest van stengels in dichte rietkragen, in wilgen of struiken.

Het enige legsel tussen mei en juli telt 2 tot 7 eieren, die na 17 tot 19 dagen uitkomen.

De aantallen woudapen fluctueren met de hoeveelheid neerslag in het overwinterings- en broedgebied.

Woudapen verlaten  Europa tussen augustus en oktober en brengen de winter door ten zuiden van de Sahara. Ze keren in maart-april terug uit Afrika.

Een filmpje van André Strootman

https://www.youtube.com/watch?v=Gn2MnbZcUMA

01-08-2015 om 07:50 geschreven door birdy

Geraadpleegde bron: Natuurpunt

Tel de vlinders in je tuin op 1 & 2 augustus

De resultaten van je telling kan je ingeven via het online telformulier

http://www.natuurpunt.be/sites/default/files/images/inline/telformulier_vlinder_mee_zonder_datum_new_style.pdf

Lees aandachtig de instructies en raadpleeg de affiche van de meest voorkomende vlinders via de poster ‘Ken je ze allemaal?’

http://www.natuurpunt.be/sites/default/files/images/inline/ok_vlinder_a2_affiche_hgvw_verso_2015_0.jpg

Hieronder vind je een overzicht van de vaakst voorkomende vlindersoorten. Bekijk ook de minder algemene soorten http://www.natuurpunt.be/zeldzamere-dagvlinders en de  dag-actieve nachtvlinders http://www.natuurpunt.be/dag-actieve-nachtvlinders

http://www.natuurpunt.be/vlinders-je-tuin

Hier vind je een hele reeks tips en tricks:

• laat fruit in je tuin rotten

• zorg voor variatie in je vegetatie

• leg een pad aan met stenen (deze absorberen warmte)

• laat molshopen gerust (uitkijkpost)

• zorg voor beschutte hoekjes (hagen en heggen)

• leg een mini-bosrand aan (bomen vervangen door een geschoren haag of door klimplanten

• maak een kruidentuin (goede nectarbron)

   

  http://www.permacultuurnederland.org/permacultuurtk/kruidenspiraal.pdf

   

•  begin een moestuin (braam, framboos, aardbei, peulvruchten, zoals erwten en tuinbonen, doorgeschoten radijzen, koolgewassen, loof van wortels, dille en venkel, …)

• laat brandnetels staan (je kan ze net zoals een buxus in een vorm snijden)

Hieronder vind je een reeks inheemse en uitheemse vlinders

31-07-2015 om 16:06 geschreven door birdy

Naar Vlaamse normen is het Groot Rietveld (80 ha) een rietland van ongezien formaat.

Fiche Groot Rietveld

http://www.beveren.be/sites/default/files/useruploads/u135/LSO_web_GrootRietveld.pdf

Het is een paradijs voor bedreigde moeras- en zangvogels (blauwborst, bruine kiekendief, roerdomp, baardmannetje, kleine karekiet, rietzanger, …) die een nest maken in het riet.

De aangrenzende Vlakte van Zwijndrecht (57 ha) is een opgespoten terrein met een gevarieerd landschap: zandige gronden, zompige moerassen en ondiepe plassen.

Fiche De Vlakte van Zwijndrecht

http://www.beveren.be/sites/default/files/useruploads/u135/LSO_web_Vlakte%20Zwijndrecht.pdf

Dit gebied valt bijzonder in de smaak van strand- en koloniebroeders. Beide natuurgebieden, die op de oude Melselepolder liggen, zorgen voor rust in de Waaslandhaven en zijn een groene buffer voor het economisch centrum. Vandaag zijn beide gebieden beschermd omwille van de grote ecologische waarde. Ze zijn een compensatie voor natuurwaarden die bij de grote infrastructuurwerken in en rond de haven verloren zijn gegaan.

Broedvogelonderzoek

Het Agentschap Natuur en Bos (ANB) is belast met de monitoring. Sinds 2003 worden voor de broedvogels jaarlijks territoriumkarteringen uitgevoerd door medewerkers van het Instituut voor Natuur- en BosOnderzoek (INBO) . Voor het veldwerk wordt in een aantal gebieden beroep gedaan op vrijwilligers. De coördinatie voor Vlaanderen wordt gedragen door Natuurpunt Studie i.s.m. INBO.

Wie meer info wenst over de groene gordel rond Kallo, kan onderstaand document raadplegen

http://www.provincieantwerpen.be/content/dam/provant/dlm/dmn/natuur-en-landschap/samenwerkingsverbanden/ankona/natuurstudieartikels/Broedvogels_Groot_Rietveld_ANTenne_2015_1_DEF_tg.pdf

In de tel-zone wordt minstens een 7-tal keren een telling van de broedvogels verricht in een periode van begin april tot eind juli. Tijdens het observatietraject worden alle waarnemingen op een dagkaart genoteerd met vermelding van de broedstatus.

De gegevens van de dagkaarten worden overgezet op een soortkaart. Op deze kaart worden alle waarnemingen van alle inventarisatierondes per vogelsoort ingetekend.

Sinds 2012 worden de relevante waarnemingen ingegeven en verwerkt via de online broedvogelmodule ‘Avimap’

Avimap is een softwaremodule van SOVON met als doel broedvogelinventarisaties te stroomlijnen en de gegevensverwerking te vergemakkelijken. Verschillende Nederlandse en Belgische terreinbeheerders en onderzoeksgroepen hebben besloten voortaan allen met deze tool te zullen gaan werken. Het is m.a.w. dé inventarisatiemethode van de toekomst.

Wel wordt van elke vogelspotter verwacht dat die voldoende kennis heeft van geluiden en gedragingen van de broedvogels. Een grondige kartering van een zelfgekozen gebied vergt wel een behoorlijke tijdsinvestering.

24-07-2015 om 21:00 geschreven door birdy

Deze elegante zwartachtige moerasvogel met een slank lichaam, lange vleugels, ranke poten en een kromme snavel, afkomstig uit de Balkan, is familie van de ibissen en lepelaars, maar ook verwant aan de reigers. Qua uiterlijk vertoont hij veel gelijkenis met een (zwarte, mocht die bestaan) wulp.

Hij is goed herkenbaar door het donkerbruine verenkleed, dat in volle zonlicht een opvallend glanzend mengsel van paarse, groene en bronskleurige tinten vertoont. De kop, nek en borst zijn karmijnrood. Tijdens de vlucht, waarbij snelle vleugelslagen worden afgewisseld met glijvluchten, is de helder koperrode voorvleugel duidelijk te zien, net als de uitgestrekte nek en de uitstekende grijze poten.

De zwarte ibis heeft lichaamslengte die wisselt tussen 55 en 56cm; zijn vleugelspanwijdte varieert tussen 88 en 105cm; zijn gewicht schommelt tussen 550 en 750g.

De zwarte ibis is een moerasvogel van meren, delta’s, rivieren, lagunes, vloedlanden, omzoomd door moerassen, natte weilanden, ondiepe poelen en doorweekte vegetatie.

De zwarte ibis houdt wel van natte voeten, maar het water mag niet al te diep zijn. Immers ze houden niet van een nat verenpak. Ondiepe moerasgebieden met veel waterplanten genieten de voorkeur.

Zwarte ibissen broeden in kolonies vooral langs de noordkust van de Middellandse Zee.

Vormde lange tijd de Balkan het bolwerk van de soort, toch lijkt hij hoe langer hoe vaker een dwaalgast. De jongste jaren explodeerde de vrij recente Spaanse en Franse populatie echter dermate, dat ze nu noodgedwongen moesten uitwijken naar nieuwe vestigingsplaatsen. Schijnbaar lieten ze hun oog ook vallen op ons land.

Af en toe wordt hij in onze streken gezien, maar het bijzondere is wel dat dit vaak gebeurt in het najaar en winter en dat hij dan ook wekenlang op dezelfde plek blijft rondhangen.

Het lijkt erop dat hij dan helemaal geen last heeft van de kou of de regen.

De zwarte ibis gebruikt zijn lange dunne omlaag gebogen snavel om in ondiep water, natte modder en slijk al wadend naar voedsel te speuren. Op het menu staan voornamelijk insecten en hun larven (vliegen, kevers, sprinkhanen, krekels, libellen, …), maar ook bloedzuigers, wormen, slakken, schelpdieren en amfibieën.

Ieder jaar opnieuw bouwen zwarte ibissen een nest van dunne takken tussen riet, struiken of hogere bomen.

De broedperiode valt tussen mei en juli en het legsel telt 3 tot 6 diep groenblauwe of lichtblauwe eieren, die na ongeveer 3 weken uitkomen. De hulpeloze kuikentjes worden door beide ouders gevoed en verzorgd. Na een maand kunnen de juvenielen het nest verlaten.

Nog een maand later dienen ze zelfstandig naar voedsel te zoeken.

De vogels vliegen vaak tussen foerageer- en slaapgebieden in de ochtend- en avondschemering, doorgaans in gemengde groepen met zilverreigers.

Zwarte ibissen op de slaapplaats Vogelplas Starrevaart – Raveleyn Films

https://www.youtube.com/watch?v=BOaorEAYrt4

17-07-2015 om 17:15 geschreven door birdy

In onze contreien duiken het laatste decennium af en toe gieren op. Meestal zijn dat vale gieren, de meest algemene soort in het Middellandse Zeegebied (Spanje, Portugal, Zuid-Frankrijk, Sardinië en minder frequent in de Balkan).

Met een vleugelspanwijdte variërend tussen 2.30 en 2.65m is de vale gier één van de grootste en zwaarste (7 tot 10kg) Europese roofvogels.

Het verenkleed is hoofdzakelijk donkerbruin van kleur; de vleugels zijn lang, breed en gevingerd (diep ingekeepte vleugeluiteinden).

De staart- en slagpennen zijn zwart; tussen hals en lichaam bevindt zich een verenkraag. De nek lijkt kaal, maar is dichtbegroeid met erg korte veertjes.

De combinatie van het bruine verenkleed met de zwarte staart- en slagpennen geeft de vogel in de vlucht een tweekleurig silhouet.

De vale gier onderscheidt zich van andere roofvogels precies door die licht bevederde hals en de minder krachtig ontwikkelde poten, wat typische kenmerken zijn van een aaseter. Met de lange hals is ook het vlees uit het binnenste van een karkas bereikbaar, terwijl de kop niet vast kan komen te zitten doordat de veren achter de botten blijven haken.

De vale gier zweeft in wijde, stijgende cirkels of glijdt over lange afstand direct naar een foerageerplek of slaapplaats. Op koude winderige dagen is hij al vroeg in de lucht en stijgt hij op tegen de wind in, maar op windstille warme dagen wacht hij tot zich warme luchtstromingen hebben gevormd boven de kale grond en rotsen. Bij deze thermiek in de ochtend stijgen de aaseters op tot grote hoogte om al zwevend te speuren naar dode dieren.

Zij maken die glijvluchten met iets omhoog gehouden vleugels, waarvan de achterste rand wat gebogen is, zodat zij bij het rondcirkelen van vorm lijken te veranderen.

Beide vliegtechnieken stellen de vale gier in staat hoogte te winnen zodat hij daarna zonder energie te verbruiken grote afstanden kan overbruggen. De vogels vliegen hierbij redelijk ver uit elkaar, al blijven ze hun soortgenoten in de gaten houden. Zodra een vale gier een vers karkas heeft gelokaliseerd, moet deze doorgaans al snel plaats maken voor zijn soortgenoten.

De vale gier bewoont open gebieden, kale bergen en ravijnen met steile rotswanden. Doorgaans broedt hij op rotsige richels en in nissen in de rotswand. Het op een ontoegankelijke plaats gelegen nest bestaat gewoonlijk uit niets meer dan enkele takjes en veren. Soms echter bouwen de vogels een ferm nest van takken in een boom of gebruiken ze een oude horst van een andere roofvogel.

Wanneer een hele verzameling gieren rond een kadaver neerstrijken, geldt een door de honger bepaalde rangorde. De vale gier zoekt voornamelijk naar dode schapen, geiten of andere kleine zoogdieren.

Het is een standvogel die in Europa alleen in het zuidoosten en rond de Middellandse Zee in kolonies broedt. Het vrouwtje legt slechts één roodbruin gevlekt ei dat gedurende 48 tot 50 dagen vrijwel alleen door haar wordt uitgebroed. Beide ouders voeren het jong met een uitgebraakte voedselbrij. Het voedsel bestaat uitsluitend uit het vlees en de ingewanden van de kadavers. Op het nest maken ze sissende geluiden, maar zijn verder zwijgzaam.

Het jong ontwikkelt zich traag. Het vliegt pas uit als het 20 weken oud is en broedt niet voor haar vierde levensjaar.

Tijdens de afgelopen weken werden opvallend veel gieren in ons land waargenomen, meer bepaald een groep van 45 vale gieren die boven Geel rondcirkelden. Vale gieren zakken bijna elke zomer af naar onze contreien en ook al lijken het er soms veel het is nog maar een fractie in vergelijking met de invasie in 2007 toen er een vlucht van bijna 100 gieren werd waargenomen. Het gaat dan om jonge vogels die niets uit te broeden hebben en op avontuur trekken, zo vernemen we van Gerald Driesen (Natuurpunt). Na enkele dagen keren ze terug omdat er in ons land weinig karkassen te rapen vallen.

Verrassender is het feit dat de 3 andere Europese giersoorten (monniksgier, lammergier en aasgier) ook zijn gespot in ons land. Doorgaans betreft het vogels die de verkeerde kant opvliegen, omdat ze zonder partner op de dool zijn.

Je kan in het archief een kort artikel gewijd aan deze waarneming – nu reeds 8 jaar geleden –

raadplegen:

17/11/2007      Dolende gieren of toeristen

Een beeldreportage over de Monté Gorramendi (Spanje), een 5 000 ha groot, gedeeltelijk beschermd jachtgebied, waar vale gieren zich thuis voelen.

https://www.youtube.com/watch?v=KnLazSYqNtU

12-07-2015 om 23:08 geschreven door birdy

De kleine donkere roestbruine zanger van struiken en struikgewas langs de waterkant heeft een rumoerige voorjaarszang en een opvallende brede witte wenkbrauwstreep.

In de lente en zomer worden stroken zeggen, brandnetels, wilgenroosjes, meidoornstruiken en rietbedden verlevendigd door volop zingende rietzangers.

De naam is enigszins misleidend want deze kleine vogel heeft geen bijzondere voorkeur voor riet, maar komt vooral in het verruigd rietland, broekbosjes, oevervegetaties van kanalen en sloten, laagveenmoerassen, grienden, vochtig kreupelhout voor.

Zijn aantrekkelijke zang, die hij soms ’s nachts ten gehore brengt, lijkt op die van de kleine karekiet, maar is gevarieerder … een voortdurende gehaaste opeenvolging van tonen; sommige raspend, andere muzikaal en meestal enkele malen herhaald. Het eigen geluid wordt vermengd met knappe imitaties van dat van andere vogels.

Ondanks zijn talrijke aanwezigheid is het niet eenvoudig de rietzanger te strikken, want hij verschuilt zich in de onderbegroeiing, waar hij op insecten jaagt. Als hij tevoorschijn komt rept hij zich in rechte lijn naar het volgend bosje.

Rietzangers zijn trekvogels die hoofdzakelijk overwinteren in de Sahel bezuiden de Sahara. Vóór de trektocht verdubbelt de rietzanger zijn gewicht door intensief te foerageren waardoor die haast bolrond wordt. Zij maken immers de tocht tot voorbij de Sahara in één keer, waarbij alle vetreserves worden opgebrand.

Natuur in eigen land – geluid rietzanger

https://www.youtube.com/watch?v=masDvhGL3ow

Wie een eerder verschenen bijdrage wenst op te snorren over de rietzanger kan gebruik maken van de zoekrobot: 

18/10/09          Rietvogels

Beide fotoreeksen van de rietzanger, die de bijdragen van gisteren en vandaag ‘glans’ geven, zijn juweeltjes van    

Wim Dekelver  

05-07-2015 om 17:10 geschreven door birdy

Inmiddels is het weer zo ver. De blog Birdyfans bestaat vandaag 8 jaar, telt 450 artikels en 1 450 foto’s.

Momenteel staat de bezoekersteller op 91 460: 48% zijn vogelaars van Nederland; 46,5% zijn vogelliefhebbers van België

Dan volgen met kleine bezoekersaantallen de Verenigde Staten, Duitsland, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Israël, Italië, Spanje en Zweden.

Geregeld haalt de blog in de categorie ‘educatieve blogs’ (5 620) de top 20 en tijdens vakantieperiodes vaak de top 10.

Dit is niet in het minst ook de verdienste van onze huisfotografen

Pieter Cox & Wim Dekelver  die, ieder vanuit een persoonlijke invalshoek, het knappe beeldmateriaal aanreiken om de vogelportretten of natuurthema’s aantrekkelijk te illustreren.

Recent wordt ook gebruik gemaakt van de sociale media Twitter en Face Book (doorgaans op de FB-pagina van Vogelbescherming Vlaanderen) om de blogposts (de gepubliceerde artikels) aan te kondigen, wat allicht de actieradius van ons bereik weer wat uitbreidt.

Vanaf nu zullen we al eens vaker foto’s publiceren gekoppeld aan de huismussennestkasten, omdat de actie ‘Red de Straatket!’ of help mee de huismussenpopulaties in stand te houden op eigen houtje wordt verdergezet, ondanks de achterstand die we met de Kille Meutel Vogelvrienden opliepen door hinderende omstandigheden (woningbrand – zie artikel ‘Terug van weggeweest’, gepost op 14/01/15) en privéaangelegenheden.

Fotograaf

Verscholen in het groen,

een camera geklemd in je hand,

je glimmende flits gericht op een vogel

aan de waterkant.

Uiterlijk zo rustig, maar van binnen slaat je hart

een balts van verlangen

om hem op de gevoelige plaat te vangen.

Je wacht met engelengeduld,

op dat volmaakt moment

dat hij jou in het aura van de zon

zijn schuchtere blik toezendt

om hem te doen verstarren

met een flits en zachte zoem

en hem liefdevol te schenken

eeuwige roem.

Even later vlucht hij weer

naar de boezem der natuur,

maar hij weet niet dat hij straks

bij een knetterend vuur

met zijn glanzend, kleurig verenpak

jou schenken mag

de apotheose van de dag.

04-07-2015 om 20:48 geschreven door birdy

De kleine dagroofvogel, ook wel ‘klamper’ genoemd, komt heel het jaar overal voor, liefst op het platteland maar ook aan bosranden en soms zelfs in stedelijke omgevingen.

Torenvalken, wiens favoriete jachtplekjes weilanden en grasbermen zijn, kunnen in de lucht stil hangen door hun vleugels snel te bewegen (bidden) en hun staart te spreiden. Als er voldoende wind is, hoeven ze helemaal niet met de vleugels te slaan en hangen ze gewoon stil op de wind.

Tijdens het bidden kijken ze naar de grond op zoek naar een prooi. Dank zij een extreem goed ontwikkeld gezichtsvermogen (ultraviolet zicht) zien ze de meest verse urinesporen van muizen en weten ze hierdoor perfect waar de knaagdiertjes recent het meest actief waren. Eens ze die in het vizier hebben duiken ze erop af.

Torenvalken bouwen geen nest, maar kiezen vaak een oud kraaiennest uit om in te broeden. Ook zijn ze fan van nestkasten, waar ze zicht hebben op een open ruimte zodat ze vanuit hun nest naar voedsel kunnen speuren.

Bezit je een lap grond dat grenst aan een open terrein of aan grasvelden maak dan eens een torenvalk gelukkig met een instapklare woning, die je tot 4 m hoog hangt; als bodembedekking kunnen houtspaanders of gekapt stro worden gebruikt.

Oswald, staflid van de Kille Meutel Vogelvrienden en werkzaam in het luchthavengebied van Zaventem, had gesignaleerd dat er een nestkast aan Loods 8 van Sabena Technics werd bewoond door slechtvalken. Enkele luchthavenarbeiders vertelden ook dat er tot enkele weken geleden een gedurig aan- en afvliegen was van de ouders, waarschijnlijk met voedsel.

Huisfotograaf Wim Dekelver trok met Oswald naar de bewuste plek om voor beeldmateriaal te zorgen al waren de weersomstandigheden allesbehalve gunstig.

Er zaten nog 2 jongen in de nestkast; er zouden er volgens Oswald 4 hebben gezeten.

Na analyse van de gemaakte foto’s bleken de juvenielen geen slecht- maar torenvalken te zijn.

Om wat meer informatie te vergaren verwees oud-leerling Erik Watzeels, Airside Services Deputy-Manager op Brussels Airport naar Jan Geeraerts, Bird & Wildlife Coordinator Operations.

Volgens Jan hebben de techniekers van Sabena dit kastje daar destijds gehangen met de bedoeling om duiven af te schrikken en zo te vermijden dat deze in de hangars zouden komen wonen.

Of dit veel succes heeft gekend, is twijfelachtig. Heden krijgt Jan geregeld aanvragen om duiven uit de hangars te verwijderen, vooral voor hygiënische redenen. Medewerkers en/of duur materiaal onder duivenpoep is niet gewenst.

Hoelang dit kastje er al hangt, zou wellicht een oud-Sabenien kunnen onthullen.

Er hing een gelijkaardige nestkast aan Loods 41, doch dit werd een 2-tal jaar geleden verwijderd. Hoog tijd want dit was totaal vermolmd en dreigde naar beneden te vallen.

Zelfs met de verrekijker kon Jan niet duidelijk zien welke roofvogelsoort het betrof, maar dacht aanvankelijk eerder aan een buizerd.

Toch bleek na secure determinatie dat het wel degelijk om jonge torenvalken gaat, die niet op duiven jagen, maar wél als muizenverdelgers bekend staan.  

“Of de nestkast geregeld is bewoond en of er vaak wordt gebroed, wordt niet echt opgevolgd.

Zolang de ‘bewoners’ geen last of schade veroorzaken en op een voor ons ‘veilige’ plaats blijven, laten wij ze ook met rust. Ingeval er een risico ontstaat op bird strikes, verwittigen wij Vogelopvangcentrum Malderen om ze te komen verwijderen. Met deze mensen hebben wij ondertussen een heel goede samenwerking voor dit soort problemen”, aldus Jan Geeraerts.

Een knap leerrijk filmpje:

http://www.countrylife.be/video/de-vogelfluisteraar-torenvalk

Wie eerder verschenen geïllustreerde bijdragen wenst te raadplegen, kan via de zoekrobot de volgende artikels opsnorren:

10/05/09          De biddende torenvalk

06/06/10         Gevleugelde Cyprioten

28-06-2015 om 09:50 geschreven door birdy

Dodaarzen danken hun naam aan hun korte, witte achterwerk.

Deze markante kleinste fuutachtige is een broedvogel die ondiepe en beschutte wateren, zoals duinmeren, vennen en brede sloten opzoekt. Het drijvende nest, gemaakt met zeggen, rietgras, lisdodde en gele lis, ligt in riet of ruigte aan de waterkant.

Toepasselijke naam

De watervogel heeft opvallend veel veren (een dot) van achteren, maar vrijwel geen staart. Zijn korte nek en snavel versterken dit beeld nog eens en sommigen beweren dat de benaming zijn oorsprong vindt in de gelijkenis van zijn stuitje met een uitgebloeide lisdodde, de rietsigaren langs de waterkant. Vroeger werd de dodaars ook wel ‘hagelzakje’ genoemd. Ze werden geschoten, gevild en binnenstebuiten gekeerd, om als zakje te worden gebruikt om de hagel voor het geweer in te bewaren.

Waterkwaliteit is waar het om draait voor de dodaars

Hoe zuiverder het water, hoe rijker het is aan waterinsecten. Bovendien is het belangrijk dat het water voldoende helder is; immers dodaarzen zijn oogjagers.

De belangrijkste oorzaken van de afname van de dodaars zijn dan ook de slechte waterkwaliteit als gevolg van insijpelen van meststoffen en verstoring ten gevolge van water- en oeverrecreatie.

Verbetering van de waterkwaliteit is de belangrijkste maatregel. Het uiterst voedselrijke water dat via de landbouwgronden in sloten, vaarten en meren terecht komt, leidt tot een sterke toename van voor dodaarzen als voedselbron ongeschikte witvis-soorten.

Bovendien verarmt de onderwatervegetatie en de daarbij horende rijkdom aan waterinsecten en weekdieren. De vertroebeling van het water (vaak verergerd door karpers) maakt het voor een oogjager als de dodaars extra moeilijk om de toch al minder talrijke aanwezige prooien op te sporen.

Ook een onnatuurlijk waterpeilbeheer (laag in de winter en hoog in de zomer) leidt tot een afname van geschikte broedgelegenheid. In en aantal regio’s lopen projecten van milieufederaties en/of waterschappen, die verbetering van de waterkwaliteit tot doel hebben. Het zuiveren van sloten en vaarten en het branden of maaien van oevervegetatie vlak voor of in de broedtijd dient voorkomen te worden.

Een knap filmpje van Stichting Natuurkanaal

https://www.youtube.com/watch?v=5I22lBxWaPM

Wie een eerder verschenen bijdrage over de dodaars wenst te raadplegen, kan via de zoekrobot in het archief volgend artikel opsnorren:

01/09/10:         De dodaars

21-06-2015 om 18:10 geschreven door birdy

De gierzwaluw is geen lid van de zwaluwenfamilie, maar van een aparte groep: Apodidae, wat ‘poten ontberend’ betekent. Toch klopt dit laatste niet helemaal, want de gierzwaluw heeft kleine bevederde pootjes met 4 naar voren gerichte scherpe nageltjes, waarmee hij zich kan vastklampen aan muren en dakranden.

De allergrootste bedreiging voor de gierzwaluw vormt het verdwijnen van steeds meer nestgelegenheid. Door het slopen en renoveren van oude gebouwen, soms van hele stadswijken, verdwijnen elk jaar meer nesten.

We mogen dan toejuichen – zij het via een kleinschalig, maar daarom niet minder belangrijk initiatief – dat er toch mensen aandacht schenken aan deze insecten-opruimers. 

De restauratiewerken aan de Sint-Petrus en Sint-Martinuskerk in het Oost-Vlaamse Assenede worden op 01/08/15 stilgelegd vanwege broedende gierzwaluwen, althans zo laat het gemeentebestuur weten.

Een aannemer die stellingen aan de zuidgevel opbouwde, trof een 5-tal nesten van gierzwaluwen aan. Minstens 2 daarvan worden momenteel als broedplaats gebruikt. Omdat de gierzwaluw een beschermde diersoort is, werd contact opgenomen met de mensen van het Agentschap voor Natuur en Bos. Die raadden aan tot eind juni geen werken uit te voeren in de buurt van de nesten; het einde van de broedperiode van de gierzwaluw.

In onderling overleg tussen de bouwheer, aannemer en het architectenbureau werd besloten om de werken vóór augustus niet meer op te starten.

Begin mei verschijnen de donkere, sikkelvormige silhouetten van de gierzwaluwen aan de hemel. Ze komen dan terug van hun winterverblijf in Afrika, ten zuiden van de evenaar. Na een tocht van duizenden km komen de eerste vogels aan. Dit zijn meestal de mannetjes die eerder al hebben gebroed. Zij zoeken onmiddellijk het nest van het vorige jaar op en na enkele dagen komen ook de vrouwtjes aan. Dan wordt het nest opgeknapt met haartjes, sprietjes, zaadpluis, donsveertjes en dergelijke.

Het geheel wordt met speeksel aan elkaar gekleefd tot een klein hard kommetje.

Hierin worden half mei 2 tot 3 witte eitjes gelegd, welke beurtelings door het mannetje en het vrouwtje worden bebroed.

Na ongeveer 20 dagen komen de eitjes uit; de jongen zijn de eerste 10 dagen blind en kaal.

De ouders vangen insecten in de lucht, die in de keelzak tot een bal worden gevormd; hiermee worden de jongen gevoerd. Op mooie zomerdagen brengen de ouders 10-tallen van deze voederballen naar het nest. Tijdens slechte zomers, als er weinig insecten zijn, vliegen de ouders soms honderden km ver om voedsel te vinden.

Wil de gierzwaluw wegvliegen, dan laat hij zich eerst vallen; het opstijgen vanaf de grond is voor de gierzwaluw immers een moeizame klus. Lopen is ook niet echt nodig, want hij brengt haast zijn hele leven vliegend door.

Tegen de avond verzamelen de gierzwaluwen, die geen nest hebben, zich in groepen en stijgen dan op tot een hoogte van 3 tot 5 km; daarna laten ze zich in een soort ‘halfslaap’ meevoeren op thermiek en cirkelen langzaam naar beneden.

Wie een eerder verschenen bijdrage wenst te raadplegen, kan via de zoekrobot in het archief onderstaand artikel terugvinden:

 17/12/11            De gierzwaluw, een hoogvlieger

Foto: Luc Meert

14-06-2015 om 17:00 geschreven door birdy

De kleine plevier

Deze soort heeft een slanke vorm en lange poten als hij staat. De oogringetje, snavelkleur en het vleugelpatroon zijn kenmerkend.

De kleine plevier is een echte raspionier met dien verstande dat hij op plekken broedt die tijdelijk geschikt zijn om te broeden (afgravingen, bouwwerven, opspuitingen in het kader van zandwinningsprojecten, grindgaten of bodems waaruit grind en zand wordt gewonnen) en een jaar later weer verkast omdat de omstandigheden op de ‘oude’ broedplaats in die mate zijn veranderd dat de plevieren ze niet meer als een geschikte broedplaats beschouwen.

Kleine plevieren worden nog wel eens verward met de bontbekplevieren, maar deze hebben een oranje snavelbasis, oranje poten en geen geel oogringetje.

Bovendien is de bontbekplevier veel meer aan de kust te vinden dan de kleine plevier, die meer van het binnenland houdt.

De kleine plevier heeft een voorkeur voor zoetwatermilieus, zoals slikranden langs grindgaten, tijdelijke plassen bij afgravingen en bouwwerven. Hij broedt in de buurt van water op zanderige of kiezelachtige terreinen.

In april, begin mei komen de vogels weer terug uit Afrika. Al snel na aankomst in het voorjaar beginnen de mannetjes met zangvluchten en baltsen ze met het uitschrapen van diverse nestkuiltjes.

Het nest stelt niet zoveel voor en is een klein kuiltje bij voorkeur tussen steentjes of schelpen.

Eens het wijfje haar keuze heeft gemaakt en het uitverkoren nest nadert, draait het mannetje zich om en steekt hij zijn uitgespreide staart omhoog. Het vrouwtje loopt dan onder de staart van het mannetje door en gaat in het nestkuiltje zitten. De paring wordt voorafgegaan door het naderbij komen in een horizontale houding van het mannetje, dat geleidelijk meer rechtop met steeds snellere en kortere stapjes loopt en vervolgens met hoog opgeheven poten om tenslotte rechtop naast het vrouwtje met de borst vooruit te gaan staan. Als het vrouwtje een gebukte houding  aanneemt, klimt het mannetje op haar rug en vindt de paring plaats.

Wie een reeds eerder verschenen bijdrage over deze pionier wil lezen, kan in het archief terecht op:

14/05/10          De kleine plevier met een fotoreeks van Wim en zoon Jo

Wie een leuk verhelderend filmpje wenst, kan onderstaande weblink activeren

https://www.youtube.com/watch?v=4hvTimcBW1E

06-06-2015 om 15:25 geschreven door birdy