Ik weet het: ik moet over papier schrijven, en niet over beton. En als ik toch over beton schrijf, dan moet er toch énig verband bestaan met papier, papierwerk, boekbinden. Het ligt dit keer echt niet voor de hand, maar het is er wel, het verband. De meeste mensen die tekenen doen dat immers op papier. Wel, hier is een voorbeeld van tekeningen op beton! Yanko Design, mijn dagelijkse portie modern industrieel design, toonde enkele dagen geleden een prachtige manier om saaie betonnen vloeren te verfraaien. Hoe een banaal product poëzie kan opleveren!
Niet alleen atlassen belanden met de regelmaat van de klok in de papiercontainer, ook stafkaarten raken snel verouderd. Bureaubewust, de milieuvriendelijke kantoorvakhandel, recyleert ze door er enveloppes, A4-papier en geschenkdozen mee te produceren. Je vindt ze in hun assortiment onder de noemer 'topo'. Te koop via hun webwinkel, of als je ooit in Utrecht moet zijn, ook in de stenen winkel.
Voor luttele 300 euro word je de fiere bezitter van een heuse boeklamp! Michael Bom hergebruikt oude atlassen, en maakt er blitse lichtobjecten van. Te bewonderen hier
Voor de rug van het mapje kun je natuurlijk echt boekbinderslinnen gebruiken, maar je kunt ook je eigen stofjes cacheren. Cacheren betekent dat je een lap stof voorziet van een laag papier, zodat de stof gemakkelijker te versnijden en te verlijmen is. Natuurlijk strijk je het stofje eerst en dan leg je het vlak op je werkvlak, goede kant naar beneden. Je lijmt een voldoende groot vel papier met lange vezels in met stijfsellijm, en je legt het op de stof. Met een borstel met harde haren (een schuurborstel, een nagelborstel, ...) klop je dan over het hele oppervlak het papier tussen de draden van het weefsel. Laten drogen en klaar.
In winkels met kunstenaarsbenodigdheden kun je soms wel eens overschotten passe-partoutkarton op de kop tikken: karton dat ongeveer 1 mm dik is, met een kleurtje aan één zijde, en dat heel zacht is. Voordelen: het snijdt heel gemakkelijk en je hoeft het niet te bekleden. Nadelen: het is niet erg sterk, waardoor het niet zo geschikt is voor gebruiksvoorwerpen (boeken, mappen), en als je volledige vellen ervan koopt, is het erg duur. Maar die overschotten krijg je voor een prikje, en dan is een mapje voor foto's bijvoorbeeld in een wip gemaakt.
Op een dag schonk lieve fee Martine mij enkele meters papier gekleurd met koude was. Koude was is een product waarmee je kunt batiken op stof en papier. Maakt het batiken maar een ietsiepietsie minder omslachtig (je hoeft de was niet op te warmen). Verder blijft het: was opbrengen, kleuren, drogen, en zo verder tot het blad helemaal naar je zin is, en je de was kunt verwijderen, ... Wat een cadeau, dus! En ook hiervoor is het wonderlijke Taiwanese rijstpapier gebruikt dat we telkens weer aanprijzen.
De openbare bibliotheek betekent soms 'werken', maar staat meestal voor 'plezier'. Plezier betekent dan wel eens 'verrassing'. Onlangs tussen de flyers voor allerlei culturele en semi-culturele manifestaties het kleine uitdeelboekje 'iedereen rock 'n roll': het resultaat van samenwerking tussen de NMBS en Stichting Lezen, en vooral verspreid via de grote treinstations. Bevat leestips van grote en kleine beroemdheden in muziekland, maar toont ook de weg naar www.iedereenleest.be, dè site-to-be als je even geen boek op stapel hebt en leestips zoekt.
Er zijn heel wat mensen teleurgesteld omdat ze op 21/04 niet meekonden naar de handschriftenzaal van de Boekentoren. We hebben dus opnieuw een datum geprikt, en een tweede bezoek georganiseerd. Wil je het prachtige Antifonarium Tsgrooten en nog enkele tijdgenoten van nabij bewonderen, mèt deskundige toelichting, dan kan dat dus, als je op donderdag 5 juni vrij bent in de namiddag. Meld je snel aan via atelier.plano@telenet.be. De kostprijs voor het bezoek is 5 per persoon als we met tien zijn en 2,50 per persoon als we met twintig zijn (en dat is meteen het maximum aantal deelnemers). Meer info via www.antifonarium-tsgrooten.be.
Vandaag opent in Baasrode bij Dendermonde de tentoonstelling 'Eén'. Je krijgt er allerlei experimenten met textiel en papier te zien, die deelnemen aan een wedstrijd georganiseerd door Filo'n fibra. Je kunt de tentoonstelling bezoeken tot en met zondag 18 mei, in Huize Geertrui, Vlassenbroek 119, 9200 Baasrode. De precieze openingsuren en hoe je er komt met bijv. de Belbus vind je op www.filonfibra.blogspot.com.
Wat hebben boekbinden en diepzeeduiken met elkaar gemeen? Het zijn beide werkwoorden die beginnen met een zelfstandig naamwoord, en die moeilijk te vervoegen zijn. Voor een blog als de mijne is dat diepzeeduiken niet zo belangrijk, maar 'boekbinden' wil ik wel met zorg vervoegen. Mijn taalraadsvrouwe dus maar weer onder de arm genomen, en wat schrijft zij? "Boekbinden is een werkwoord dat enkel bestaat in zijn onbepaalde wijs zijnde de infinitief. Het wordt dus niet vervoegd in tijden of met personen. Dat wil zeggen dat je het moet omschrijven. vb. Ik volg, ik doe, ik kan boekbinden. Je kan wel zeggen: ik heb een boek gebonden, ik zal dat boek voor jou binden maar die vormen komen geenszins van het werkwoord boekbinden." Met dank aan de taalraadsvrouw.
Nog nooit de sacochen-van-gerecycleerde-boeken van Cathy Bruschini en Kristel Mareels bewonderd? Grijp je kans, en ga snel naar het Groot Vleeshuis (Groentenmarkt, Gent), tussen 10.00 en 18.00 u. Let op: 11 mei laatste dag!
Op allerlei bushokjes prijkt de nieuwe verpakking van de heerlijke mignonettes van Côte d'Or: ziet eruit als een gewone balk, maar is om te vormen tot een driehoek, een zeshoek, ... De doos is nog niet te zien op de website van het merk, maar je merkt er wel dat er aan de verpakkingen erg veel zorg besteed wordt. Kijk maar eens naar de doos van 'Oraïa', of naar de zakjes met 'blokjes'.
De dienst mobiliteit van de Stad Gent geeft driemaandelijks de 'slim-op-weg'-nieuwsbrief uit. Niet alleen boeiende lectuur, maar ook nog origineel vormgegeven: het is een lange strook papier die een zesluik vormt dat opgerold wordt. Van binnen naar buiten worden de luikjes telkens enkele millimeters breder. Ontwerp en lay-out: Shortcut Advertising.
Het boekje 'office origami' (zie bericht van 10/04/2008) is een vreemd mengsel van humor en origami. Eén van de 24 projecten erin maakt echter alle gemengde gevoelens tegenover het boekje goed, en maakt het tot een absolute aanrader. Kijk maar.
Boekbinders hebben vlijmscherpe messen en scharen nodig, die precies snijden waar en wanneer ze dat willen, en al zeker als ze met het één of ander ingelijmd stuk papier in een gevecht gewikkeld zijn. Tot voor de boekbindbeurs dacht ik dat ik een redelijk goede schaar had, met die bedenking dat ze regelmatig heel stroef open en dicht ging. Sommige scharen blijken zichzelf immers vaster en vaster te schroeven door het gebruik. Niet handig en niet leuk. Ik op zoek dus naar een nieuwe schaar op de boekbindbeurs. Bij de firma ProTools zag ik schaartjes in 'widia-kwaliteit'; widia komt van 'wie Diamant' (D), en betekent dus 'hard als diamant'. Duur grapje, maar gelukkig bleek dit soort schaartjes voor papierwerk véél te goed. Ze zijn nl. bedoeld voor modelbouwers die er bijvoorbeeld messing platen mee snijden! Bleek dat een roestvrij stalen schaar voor papierwerk ruim volstaat en dat de prijs bij ProTools zelfs stukken lager ligt dan voor een 'merkschaar' uit de winkelrekken. Bleef alleen nog de keuze van het formaat over: een kleine schaar volstaat voor een boekbinder, want meer dan hoekjes afknippen, kleine insnijdingen maken, draden doorsnijden doe je daar niet mee. Het grote snijwerk gebeurt met lat en mes, of met een machine. Ondertussen leer ik mijn nieuwe ProToolsschaar een beetje kennen: ze snijdt altijd, ook door ingelijmd en dus nat papier, en feilloos tot op de punt, wat voor papierwerk onmisbaar is. Nu alleen nog afwachten hoe lang ze het goed doet. Nieuwe mesjes snijden immers altijd goed! De firma ProTools is te vinden op allerlei beurzen en op het internet: www.protools.be.
Je neusvleugel is niet alleen bruikbaar voor het werken met bladgoud. Ook als je vouwbeen niet goed meer glijdt over het papier en stroef geworden is, helpt het als je het met beide zijden even langs je neusvleugel strijkt. Wel eerst even alle lijmresten van het vouwbeen verwijderen.
Als we dan in de blinddruk goud willen aanbrengen, hebben we de keuze tussen twee procedés: er bestaat goud op folie, en er is bladgoud. Werken met folie is redelijk eenvoudig: de warmte van de werktuigen fixeert het goud in de blinddruk, de folie kan gemakkelijk verwijderd worden, en het goud blijft achter. Ook hier is het vinden van de juiste temperatuur het moeilijkste èn het stempelen op de juiste plaats (de folie ligt immers over de blinddruk, zodat je 'blind' werkt). Werken met bladgoud is omslachtiger, omdat er eerst een kleefstof moet aangebracht worden in de blinddruk. Die kleefstof is synthetisch eiwit, of een ingewikkelde bereiding van vers eiwit. En dan wordt het velletje bladgoud reepje per reepje over de blinddruk gelegd, en met de warme werktuigen gefixeerd. Laag boven laag tot het ontwerp egaal gevuld is met goud. Twee grote vijanden voor bladgoud: tocht (een deur die opengaat kan je velletje bladgoud doen wegwaaien) en vet (het goud plakt er meteen in en is niet meer los te maken). Om de reepjes goud van het goudkussen (waar ze gesneden worden) op te tillen en te transporteren naar de boekband, wordt dan ook een vingertop met een heel klein beetje vet van de neusvleugel gebruikt. Maar het is snel te veel, waardoor je na een namiddagje werken met goud een gouden vingertop èn een gouden neusvleugel overhoudt. Alleen jammer dat het er weer afgaat onder de douche, want het is wel een mooi alternatief voor piercings of tattoos.
Het goud moet wachten tot morgen, want 'Artelier 2009' krijgt voorrang! 'Artelier' is een gids voor hedendaagse kunstambachten in België, met als hoofdthema's glas, keramiek, letters, meubelen, papier, sieraden, textiel en verlichting. Artelier 2004 was al een lijvig en informatief boek, met op elke bladzijde prachtige kleurenfoto's, en Artelier 2009 belooft nog meer ... Vandaag is de laatste dag om het boek te bestellen aan de voorintekenprijs van 22.00. Rond half mei zou het dan in je brievenbus moeten vallen. Vanaf morgen betaal je 25.00 (btw en portkosten in België inbegrepen). Meer info en bestellen op www.artelier.be.
Boekbinders werken soms met goud om de band (de omslag) van een boek te verfraaien. Natuurlijk gebeurt dit vooral met waardevolle werken die bijna per definitie in leder ingebonden zijn. Vooraleer het goud aangebracht kan worden, moet er eerst een perfecte blinddruk gemaakt worden in het leder. Daarvoor wordt een ontwerp gemaakt op Japans papier (sterk èn dun), dat op de boekband vastgezet wordt. Met allerlei zeer warme bronzen of koperen filets, paletten, rouletten, letterstempels wordt het ontwerp door het papier heen een eerste keer in het leder doorgedrukt, en een tweede keer. Daarna mogen de werktuigen een beetje afkoelen, en wordt het leder lichtjes bevochtigd. De nog steeds warme werktuigen op het vochtige leder veroorzaken de verkleuring en de glans die een blinddruk mooi maken. Daarna wordt de blinddruk nog minstens twee keer met heel warme werktuigen scherper en duidelijker gemaakt. Hoe complexer het ontwerp, hoe meer tijd het vraagt om het weer helemaal met de werktuigen te bewerken. De combinatie van warmte en vocht is wat de eigenlijke blinddruk maakt, maar is tegelijk de moeilijkste evenwichtsoefening: te koude werktuigen hebben geen enkel effect; te warme werktuigen in combinatie met water veroorzaken schroeiplekken of brandgaten in een boek waar vaak al weken werk in zit. En pas daarna kan aan het goud begonnen worden ...
