In de nieuwste Harry Potter-film is er een scène waarin een origami-vogel echt vliegt, en ook nog eens enkele gedaanteverwisselingen doormaakt. Nieuwsgierig hoe ze dat doen! Ik heb de juiste toverspreuken niet kunnen horen, wegens teveel oohs en aahs in het publiek. Kan iemand mij helpen?
Schuurpapier kleven we op een stalen lat met de zgn. plastieklijm (PVA-lijm, boekbinderslijm). In de boekbinderij worden drie soorten lijm frequent gebruikt:
Voor alle verbindingen tussen papier en papier en tussen papier en karton gebruiken we stijfsellijm (zie 6 juli); deze lijm droogt traag, bevat veel water, maakt geen vlekken, is spotgoedkoop, is goed voor de huid, kan weer losgemaakt worden. Ook voor het aanbrengen van leder is deze lijm zeer geschikt.
Voor verbindingen tussen papier en een ander materiaal (bijv. linnen, lint, metaal, stof, ...), voor verbindingen die snel moeten drogen, voor materialen die niet veel water verdragen (bijv. handgeschept papier), ... gebruiken we PVA-lijm: deze lijm blijft plastisch na het opdrogen (en laat dus toe dat we bijv. het boek openen en weer sluiten zonder dat de lijmlaag breekt), is duur, droogt snel (maar soms is dat ook een nadeel, bijv. als je je kwasten vergeet in water te zetten), maakt hardnekkige vlekken op papier, stof, leder en kleren, is vrij agressief voor de huid, en is niet omkeerbaar (dus niet geschikt voor restauratiedoeleinden).
Tenslotte hebben we ook nog huidenlijm ter beschikking: huidenlijm wordt gemaakt van dierenhuiden, en lijmt door de collageen die in die dierenhuiden zit; deze lijm moet opgewarmd worden au bain marie voor ze haar werk doet, maar zorgt wel voor heel mooie verlijmingen, die snel drogen, die plastisch blijven en die omkeerbaar zijn (dus geschikt voor restauratie)!
Twee lijmsoorten die niet bruikbaar zijn voor het werken met papier zijn houtlijm en beenderlijm. Ze drogen beide hard op. Als ze gebruikt worden voor de rug van een boek, zullen ze kraken zodra het boek geopend wordt!
Voor de meeste klusjes volstaat een lat van 30 cm inderdaad. Soms heb je er wel eens een langere nodig, maar dat is toch eerder uitzonderlijk. Als je alleen maar een lat van 50 of 60 cm hebt, dan heb je vooral veel last van die bijna altijd te lange lat. Meten met zo'n lat die op 0 eindigt is heel comfortabel. Je moet bijv. een strook papier van 10 cm snijden. Je legt je lat met de 10 op de rand van het blad, en je trekt met een scherp potlood een streepje tegen het einde van je lat (ze eindigt toch op 0). Je legt je lat een eindje verder, ook met de 10 op de rand van het blad, en je trekt daar nog zo'n streepje. Voor het snijden kun je je nu richten op die twee streepjes. Nauwkeuriger werken kan niet. De enige fout die er op die manier kan insluipen is de dikte van je potloodstreepje (vandaar: een SCHERP potlood). Snijden doe je echter best niet met zo'n dunne stalen lat: het gevaar dat je mes op de lat springt, en dus in je vingers, is veel te groot! Voor het snijden koop je beter een dikke (minstens 1/2 cm) stalen lat. Deze lat hoeft zelfs geen centimeteraanduiding te hebben, maar liefst wel antislip en een zeker gewicht. Ze mag zeker 50 cm lang zijn (we gebruiken ze toch nooit om te meten). Vooral voor het snijden van dikke vellen karton is zo'n lat onmisbaar. Als je er geen vindt met antislip, dan kun je aan de onderzijde een laagje heel fijn schuurpapier kleven, en dat schuurpapier afschuren zodat het zelf bijna niet meer schuurt.
Wat heb je zoal nodig als blijkt dat werken met papier toch echt je ding is? een snijmat (minstens formaat A3, maar A2 of A1 is nog beter: een betere bureau-onderlegger vind je toch niet) een stalen lat van 30 cm die eindigt op 0 (een zgn. mechanicalat): erg gemakkelijk om mee te meten, en bestand tegen snijmessen een vouwbeen (vroeger al eens besproken) een heel goed breekmes (er zijn erg goedkope breekmessen te koop, maar die liggen niet zo goed in de hand, en de kwaliteit van de mesjes is niet altijd in orde) een potje boekbinderslijm (droogt snel op, dus vergeet het deksel er niet op te doen en vergeet je kwasten niet in het water te zetten als je 10 minuten niets inlijmt) een doosje Remy stijfsel een setje kwasten: enkele heel dikke, enkele tussenmaatjes en enkele dunne; hier mag je wel de goedkoopste kopen, maar let er wel op dat ze hun haren niet verliezen (erg vervelend om die haartjes uit de lijm te moeten plukken) een potlood: zeer scherp (want de dikte van je potloodlijntjes veroorzaakt onnauwkeurigheden - een vulpotlood is dus prima), en niet te hard (want je moet het ook nog kunnen uitgommen)
Het is meestal erg leuk om andere mensen te ontmoeten die even gek zijn van papier zijn als ik. Bijna altijd zijn het erg vrijgevige mensen die al hun vondsten, technieken, speciale adressen, ... meteen doorgeven. Heel soms ontmoet je wel eens iemand die èrg zuinig is op ideetjes, die afgewerkte producten bijna niet durft te tonen, of die ronduit weigert te vertellen hoe iets gemaakt is!!? Ikzelf heb in het muziekwereldje geleerd hoe leuk èn lonend het is om vrijgevig te zijn. Wat je zelf geeft, dat krijg je immers met heel veel intrest terug. De beste belegging: uitdelen wat je weet en kunt aan wie het maar wil krijgen. Bovendien is een echte creatieveling toch niet iemand die namaakt, maar wel iemand die actief aan de slag gaat met een idee, daar een ander idee aan koppelt, en zo iets heel uniek maakt. Toch leuk als je mee aan de basis van zo'n proces ligt.
En toch. Ik ben al de hele avond in gevecht met vierkante bladen papier om een heel mooie schaal gevouwen te krijgen, waarvan ik alleen maar een fotootje heb (gekregen van leuke vrijgevige papiergekke mensen, jawel). Dè schaal ligt er nog niet, maar er zijn vanavond wel al drie andere ook mooie schalen ontstaan. Had ik nu zo'n vrijgevigaard gevonden die mij de bewuste schaal leerde vouwen, dan was ik drie andere mooie schalen misgelopen.
Niet vergeten: vanavond om 19.00 u opening van de tentoonstelling BOEKenTAS in de Boekentoren. Cathy heeft koffie en taart beloofd. Ik zal er zijn! De tentoonstelling loopt tot 20 september.
Een bijzonder soort herinneringsdoos: een geboortedoos. Wanneer een baby geboren wordt, is het een goed idee om in een mooie doos allerlei dingen en dingetjes te bewaren: de positieve zwangerschapstest, een krant van de dag van de geboorte, het verslag van de bevalling dat de vroedvrouw opmaakt, de felicitatiekaartjes die de ouders ontvangen, het lijstje met mogelijke voornamen, het geboortekaartje, een doopsuikerpakketje, het afgevallen navelstompje (bah, vies!), ... Heerlijk om met je groter wordende kinderen die doos nog 's te openen en dat bijzondere stukje geschiedenis te delen.
