Als je veel rondstruint op het internet heb je na een tijdje veel favorieten. Natuurlijk kun je je favorieten bij Favorieten (menubalk) plaatsen, maar dan moet je nog regelmatig overal eens binnenwippen om te zien of er nieuws is. Heb je daar geen zin in, maar wil je toch die websites volgen, dan kun je je met een rss-lezer abonneren op de rss-feeds van je favorieten. Eén bezoekje per dag aan je rss-lezer is al een pak winst! Dat hebben we hier al eens uit de doeken gedaan. Maar het kan nog simpeler. Bert, een bezoeker van www.bloggen.be/atelierplano, signaleerde dat je je via www.rssfwd.com kunt laten emailen als er iets wijzigt in de websites van jouw keuze. Het werkt inderdaad, en het werkt supereenvoudig: je gaat naar www.rssfwd.com, je geeft je emailadres in en het adres van de site waarvan je op de hoogte wilt blijven, je activeert de link die je in je mailbox krijgt, en klaar is Kees/Marie. Voor iedereen die dat gedoe met die rss-lezer maar nix vindt. Dank u, Bert.
Op de foto zie je niet het metroplan van Brussel, maar 'allez retour', een uitgave in de reeks 'iedereen leest' van Stichting Lezen, waar we het al over hadden op deze plek. Bevat ook weer kleine hapjes leesvoer geschreven door grote namen (Anne Provoost, Peter Verhelst, Joke Van Leeuwen, ...) en werd aan de man (m/v) gebracht via de grote treinstations. Bijzonder is dat het deze keer niet over een boekje gaat, maar over een groot blad dat in zestien werd gevouwen. Publicaties die niet meer genaaid, geniet, geplakt worden, maar alleen nog gevouwen en hooguit in een mapje gestopt: het lijkt een nieuwe trend in uitgeversland. Onlangs hadden we het nog over de 'slim op weg'-nieuwsbrief van de stad Gent. Balans, de organisatie waar wij 'papier en woord' geven samen met Hedwig Aerts, is eveneens overgestapt van brochure op losbladige bundel. En op de boekbindersbeurs vonden we een hyperrecent Amerikaans boek over boeken maken, dat een zeer uitgebreid hoofdstuk wijdt aan zgn. 'zines': jawel, boekjes gemaakt van één bedrukt, gevouwen en soms ingesneden blad papier. Sindsdien heb ik er al veel gemaakt: het is superleuk om te doen, niet moeilijk en erg veelzijdig (ook letterlijk). Komt aan bod in de workshop van 8 juli 2008 die gaat over mini-boekjes maken.
Vellen schalmsel worden dus gebruikt voor de binnenkant van chemises, foedralen en ook wel voor de spiegels van boeken (de binnenzijde van de omslag, van de platten). Chemise en foedraal zijn zgn. boekenbeschermers, die gemaakt worden voor bijv. de exclusieve Franse band. De Franse bindwijze is één van de meest arbeidsintensieve bindwijzen die we kennen: er moeten zo ongeveer 80 handelingen verricht worden voor het boek klaar is. Logisch dat we zo'n boek niet zonder meer in het boekenrek zetten. Een foedraal is een soort open doos waar het boek in geschoven wordt. Het moet heel goed passend gemaakt worden. De bedoeling is immers om het stof uit het boek te houden. Soms wordt het foedraal nog aangevuld met een chemise: dit is een soort omslagje dat rond het boek gewikkeld wordt, om te verhinderen dat er slijtage optreedt op de band door het in en uit het foedraal schuiven. Boek, chemise en foedraal worden bekleed met hetzelfde leder en hetzelfde sierpapier, en dus vaak van binnen afgewerkt met schalmsel. De Franse band op de foto's is een oud Hollands liedboekje bekleed met lichtbruine oasis (geitenleder), met bijpassende chemise en foedraal, bekleed met dezelfde oasis en bijpassend sierpapier. De binnenzijde van de chemise toont het schalmsel afkomstig van het leder van de band.
Je kunt leder laten schalmen bij Yves Orbach, Vandeveldestraat 132 in 1030 Schaarbeek (02 242 57 89). Veel boekbinders uit het Gentse sturen naar daar stukken leder op per post, of geven ze mee met pendelaars die in Schaarbeek werken, en krijgen ze langs dezelfde weg geschalmd terug. Je kunt ook zelf vrij grote stukken leder schalmen met een toestelletje als op de foto. Het werkt met gewone scheermesjes, en je schalmt telkens een reep van de breedte van het mesje. Elke vierkante cm moet zo'n 4 à 5 keer door het machientje gehaald worden, tot het leder nog 0,4 à 0,6 mm dik is. Dit vergt veel oefenen en veel scheermesjes: te weinig oefening en te zuinig zijn op scheermesjes zijn de kortste weg naar ongelukjes, die het stuk leder bijna altijd onbruikbaar maken. Tenzij je er een etiket kunt over kleven, inleg- of oplegwerk maakt op de plek van de fout, of dan maar een boekje van een kleiner formaat maakt.
'Echte' boekbinders gebruiken als bezwaren geen gesokte bakstenen maar blokjes lood, die bijv. gegoten worden uit afgedankte lettertjes van drukkerijen. Ook die blokjes kunnen scherpe randen en hoeken hebben en moeten dus ingepakt worden. Bovendien is lood giftig en kun je er best niet te veel rechtstreeks contact mee hebben. Om lood in te pakken gebruiken boekbinders 'schalmsel'. Schalmsel verkrijg je als je leer verdunt of laat verdunnen tot de dikte die geschikt is om boeken mee te bekleden. Laat je dat doen in een gespecialiseerd atelier, dan krijg je samen met het bewerkte stuk leder (de bovenzijde) een stuk schalmsel in hetzelfde formaat terug. Dit lijkt op zeemleder, maar het is gewoon de laag die onder de sterke buitenzijde van het leder zit. Het is veel minder sterk dan leder, en het kan bijv. niet gebruikt worden om boeken mee te bekleden aan de buitenzijde. Boekbinders gebruiken het wel om de binnenkant van foedralen en chemises mee te bekleden, en dus ook voor het inpakken van blokjes lood.
Mooi zomerweer nodigt uit om oude winterspullen op te ruimen. Gooi echter je oude sokken niet te snel weg! Als je er één of enkele rond een baksteen doet, heb je een perfect 'bezwaar' om te gebruiken bij het boekbinden. Zo'n bezwaar gebruik je bijv. als iets lang in dezelfde vorm moet liggen drogen, als je handen te weinig hebt om alles vast te houden wat moet vastgehouden worden, ... Zonder sok(ken) zou de baksteen echter te ruw zijn, waardoor delicate materialen krassen kunnen oplopen.
Trek maar meteen een flink halfuur uit als je klikt op deze link. De dame achter de website heeft het bescheiden over 'Marie-Paules hobbyhoekje', maar je zult snel merken dat vlag en lading niet met elkaar overeenkomen. Veel kijkplezier.
