De Statievrienden zijn verontwaardigd over de beslissing tot functiewijziging van de baanwachterswoning, Vijfseweg 200, zonder dat daar een openbaar onderzoek is aan voorafgegaan. De beslissing tot het afleveren van een vergunning houdt verband met het renoveren van de baanwachterswoning en functiewijziging tot kleinschalig handelspand (kleine horecazaak, type broodjeszaak, koffiebar
). De laatste maanden en jaren hebben we herhaaldelijk geïnformeerd naar de toekomst van dit beschermd erfgoed, maar we werden nooit ingelicht over enige aanvraag tot functiewijziging. Nu prijkt een geel pamflet op de voorgevel van het gebouw, niet leesbaar vanop het openbaar domein, met de bekendmaking van de beslissing van toekennen omgevingsvergunning met functiewijziging.
Het college van burgemeester en schepenen heeft op 24 augustus 2022 de omgevingsvergunning verleend voor het renoveren van baanwachterswoning + wijzigen van functie naar horeca voor de kadastrale ligging : 6e afdeling, sectie B, perceel 17/03 en 1e afdeling, sectie C, perceel 209/028, 20902. De beslissing zelf kan worden ingekeken op de bevoegde dienst van de stad Waregem tot 30 dagen te tellen vanaf de dag na de aanplakking (2 september 2022) van deze bekendmaking, dus tot 2 oktober 2022.
Als erfgoedvereniging zijn we bekommerd over het bewaren van dit authentiek erfgoed uit 19e eeuw, temeer zijn status van beschermd monument op de site van het station van Vijve. Het is nog een zeldzaam toonbeeld van de Waregemse spoorweggeschiedenis. We zijn waakzaam en willen verhinderen dat deze wijziging de aanzet zou worden voor degradatie van het statuut van baanwachterswoning als erkend beschermd monument en bij eventuele latere vergunningen nog verder afbreuk zou komen aan de hoedanigheid van dit uniek erfgoed.
We kunnen, als betrokken publiek, alsnog een beroep instellen tegen deze beslissing. Daarvoor moeten we vóór 2 oktober een Beroepsschrift bezorgen, digitaal via het omgevingsloket (www.omgevingsloket.be) of per aangetekende brief aan de deputatie van de provincie en dit volgens de strikte richtlijnen van het besluit van 27 november 2015 van de Vlaamse Regering.
Baanwachterswoning uit 1869
De baanwachterswoning en bijgebouw zijn bij K.B. van 10/10/2002 beschermd als monument. Deze kaderen binnen de voormalige station site te Sint-Eloois-Vijve, die dateert uit het derde kwart 19de eeuw. De baanwachterswoning werd gebouwd in 1869 (registratie 1871). Het was een van de baanwachterswoningen voor de spoorlijn Ingelmunster-Anzegem. Ondanks er geen gekende plannen gevonden zijn, kan er wel vermoed worden dat het gebouw nog in vrij authentieke staat is. Er wordt vermoed dat het merendeel dat visueel waarneembaar is nog behouden is sinds zijn oprichting. Baanwachterswoningen zijn vrij uniek in zijn soort. Het gebouw aan zich is niet uitzonderlijk, maar wel in het station complex. Zijn industrieel-archeologische waarde wordt juist gevormd door de samenhang van de voormalige stationssite. Het is zeker een representatief gebouw binnen de bareelwachterswoningen.
 
Het gebouw (dubbelhuis) vertoont anderhalve bouwlaag. Op vandaag is de gevel witgeschilderd met een felblauw geschilderde plint en houtwerk. De dakbedekking varieert van rode stormpannen en (rode en blauwe) boomse pannen. Deze zijn verschillend daar deze ook van een andere periode dateren. Achteraan de woning is een aanbouw onder een lessenaars dak. Dit is in een latere fase aangebouwd en wijkt af van de initiële bouwstijl. Toch is het volume door zijn ondergeschikte vorm niet storend.
Aan de buitenzijde zijn er nog vele authentieke elementen terug te vinden/herkenbaar. Het is vooral zijn positie, inplanting en visuele expressie aan de buitenzijde die van cultureel historisch belang is. Aan de binnenzijde is de steektrap zeer typerend bij dergelijk gebouwtype. Enkel de steektrap zou indien mogelijk behouden blijven. Zo niet dient deze opnieuw gemaakt te worden gelijkaardig aan de huidige trap met borstwering. De bestaande kelderruimtes zijn in slechte staat en te laag voor enig gebruik. Van de inplanting is zo goed als niets overgebleven of herkenbaar. Wel zijn er vele platines te vinden onder de begroeiing alsook typische rood/oranje gebakken tegels uit deze periode.
De bouwstijl is vergelijkbaar met deze van het naastgelegen voormalig stationsgebouw. Er is wel een duidelijk verschil in detaillering. De baanwachterswoning is veel eenvoudiger en minder rijkelijk gedetailleerd. Ook het materiaalgebruik is een stuk soberder. Toch werd er aandacht besteed aan een zekere esthetiek/methodiek: Zie bijvoorbeeld de plint die op de kopse kanten opgetrokken werd, de segmentbogen met een eerder atypisch uiteinde. Ook de dakoversteken hebben een bepaalde expressie gelijkaardig aan het voormalige station hiernaast. Deze zijn wel sterk vereenvoudigd. Het buitenschrijnwerk lijkt vrij authentiek. De echte erfgoedwaarde van dit monument zit hem voornamelijk in het onderdeel zijn van de voormalige station site. Zijn industrieel-archeologische waarde is vooral buiten op de site voelbaar door zijn inplanting, opbouw en materiaalgebruik.
Het kleine gebouwtje heeft toch een vrij groot beeldbepalende impact in het straat beeld. In het zicht naar het voormalige stationsgebouw is de baanwachterswoning onontkomelijk. Ondanks het ontbreken van enige omgevingsaanleg is de relatie tot de naastgelegen site overduidelijk en van cultureel belang. 
Conclusie van vergunningsdossier: De baanwachterwoning met vrijstaande berging op de Vijfseweg 180-200 Waregem dienen dringend gerenoveerd te worden. Door de slechte bouwtechnische staat dringt zich dit op. Een andere functie zal geen invloed hebben op de erfgoedwaarde. Het terugbrengen van alle authentieke elementen en kleurentinten wordt vooropgesteld. Aan de achterzijde wordt een herbouw van een nieuw ter onderscheiden constructie vooropgesteld. Uiteraard zal deze constructie wel ondergeschikt zijn aan het authentieke deel.
DOSSIER BIJ OMGEVINGSLOKET
|
