geschiedenis van stationswijk van Waregem Met de Statievrienden willen we de geschiedenis van de Statiewijk in Waregem in kaart brengen. We doen hierbij een oproep om ons hierbij te helpen. Uw informatie, foto's en anekdoten zijn welkom...
03-08-2017
Wautersâ Atlas Pittoresque
Een boeiende treingids is zeker de Atlas pittoresque des chemins de fer de la Belgique van Alphonse Wauters, uitgegeven in 1840 door Vandermaelen. Etablissement Géographique de Ph. Vandermaelen publiceerde, op vraag van het Ministerie van Openbare Werken, meerdere atlassen van de rijksspoorwegen. Het werk van historicus Alphonse Wauters (1817-1898), is samengesteld uit 15 kaarten versierd met honderden pentekeningen van bezienswaardigheden langs de verschillende spoorlijnen. De atlas bevat ook een historische en statistische handleiding op de spoorwegen, evenals de beschrijving van alle plaatsen die ze doorreizen in termen van de fysieke en politieke geschiedenis, aardrijkskunde, industrie, statistiek, ... De verzameling toeristische illustraties langs de verschillende spoorlijnen zijn ook bekend als Cartes Pittoresques des chemins de fer de Belgiques.
Na een historisch en statistisch overzicht over de spoorwegen, behandelt Wauters in zijn atlas per sectie de in 1840 bestaande spoorlijnen in het land. Ook de lijn Gent-Kortrijk komt aan bod, verdeeld in twee secties : van Gent naar Deinze en van Deinze naar Kortrijk. Elke sectie krijgt een kaart van de spoorlijn met telkens afbeeldingen van bezienswaardigheden. Voor Waregem zien we de kerk van Waregem en in een latere versie ook een beeld van Waregem met drie molens en de kerk van Sint-Eloois-Vijve.
In de informatieve beschrijving van de sectie Kortrijk-Deinze komt vooral Kortrijk aan bod, maar ook vermelding van de tussenliggende gemeenten. De regio Waregem wordt gezien als sterk ontwikkelde landschap, waarin de zonen van het vlas met hun bekwame handen oogsten en hoogwaardig textiel vervaardigen.
Na Petegem doorloopt de ijzerweg een weinig gevarieerd landschap, maar in alle richtingen doorbroken door heggen, bosjes, paden. Weldra verschijnt de klokkentoren van Zulte, daarna deze van Waregem, dorp met aanzien. Vanaf daar tot Kortrijk vertoont het landschap overal sporen van de wereldveroveraars. Overal medailles, vazen, teruggevonden na 15 eeuwen, die getuigen van het verblijf van de legioenen in het land van de Menapiers. Maar de reiziger die deze rijke regio doorreist is weldra afgeleid uit deze herinneringen. Immense vlasvelden, hennep, tarwe, inspireren hem tot andere gedachten. Hij is niet langer in het land, waar Caesar zich met het vuur een weg moest wringen door ongerepte bossen. Het ligt in het centrum van de Europese beschaving, in een landschap waar geen grond verloren gaat, waar niemand rust, in de contreien waar zijn zonen van het vlas oogsten om met bekwame handen te weven, verandert onder ijverige Vlaamse vingers in kant, in tafellinnen, in damast stoffen.
Uit Le guide indispensable du voyageur
De Waregemse gids Patrick Meuris vond onlangs een unieke omschrijving van onze jonge stad in galop in de Belgische treingids anno 1842. De lectuur van Le guide indispensable du voyageur sur les chemins de fer de la Belgique levert in elk geval een merkwaardig stukje toeristische informatie op. Of deze gids daardoor indispensable is voor de reizigers, zoals auteur Joseph Duplessy beweert, daar beslist de lezer maar beter zelf over, na lectuur van de zowat tien lijnen tekst die op p. 185 aan Waereghem werden besteed.
In de beginjaren van de IJzerweg in ons land verschenen enkele toeristische treingidsen. Naast uitgebreide informatie over het ontstaan en de prille ontwikkeling van het spoorwegnet en het uurrooster van de treinverbindingen in de verschillende stations, vinden we daarin ook toeristische wetenswaardigheden over de gemeenten en steden langs het spoorwegnet. De treingidsen waren een nuttige leidraad om van uw treinrit een echte reisbeleving te maken. Eén van die reisgidsen was Le guide indispensable du voyageur sur les cheimins de fer de la Belgique, die al zijn eerste uitgave kende in 1840 en jaarlijks werd vernieuwd.
We pikken in op de omschrijving van de gemeenten die langs de lijn 75 (Gent-Kortrijk) liggen, bij de gemeente Machelen (district Gent) en toen 2.600 inwoners tellende. Daarna wordt Olsene vernoemd, gemeente uit hetzelfde district, met 2.100 inwoners en Zulte met zijn 2.000 inwoners. Enkele seconden later verlaten we Oost-Vlaanderen waar we de Slijpbeek overschrijden, die in Sint-Eloois-Vijve, een gemeente uit het district Kortrijk met 1.200 inwoners, in de Leie uitmondt.
Even opmerken dat de auteur van de guide indispensable hier de waarheid geweld aandoet. Hij verwart onze onmisbare Gaverbeek met de Slijpbeek, een zijarm van de Gaverbeek die net als de Pluimbeek, de Keibeek en de Kasselrijbeek vanuit zuidelijke richting (Vichte, Deerlijk) in de Gaverbeek terechtkomen. Vanuit de richting Zulte loopt de spoorlijn 75 eerst over de Dompelbeek, ter hoogte van de Slekkeput. Zo leerde de vroegere gemeentesecretaris Jef Vanthuyne het ons in zijn Waregem in oude prentkaarten. Pas tweehonderd meter verder, ter hoogte van het Goed ter Bauwede, in de volksmond t Waterhof of Hoeve Verhelst, boort de Gaverbeek (the one and only) zich onder de spoorweg door, richting monding in Sint-Eloois-Vijve.
Encore quelques minutes et nous voici à Waereghem, station. Parcouru depuis Gand, 29 km. Waereghem, dont le nom vient de Warren, trouble, brouillerie, et Ghem, station, demeure, est une importante et fort ancienne commune du district de Courtray. Son territoire est baigné par la Slyppe, que nous avons traversée tout à lheure, population 6.600 habit. Il sy fait un commerce considérable en toiles. Marché le samedi, foires les 22 juin et 17 octobre.
De auteur volhardt dus in de boosheid. Hij trapt op onze Waregemse ziel door andermaal de Gaverbeek geweld aan te doen. Waar hij zijn informatie haalde mag Joost weten. Zeker niet aan de Gaverbeek. Hij vermeldt verder nog de vondst in 1778 van un vase de terre cuite met meer dan tweehonderd Romeinse munten. Verder vernoemt hij ook de gemeenten Desselghem (1.900 inw.) en Beveren (1.600 inw.) vooraleer in Haerlebecke (39 km) te arriveren. (HGW)
