In Sonar Gaon, een winkel met allerlei spulletjes uit Bangla Desh in de Sint-Niklaasstraat in Gent, worden je aankopen ingepakt in een mooi afgewerkt draagtasje uit krantenpapier (Bengaals krantenpapier, welteverstaan). Hoe je dat soort draagtasjes maakt, leer je niet in de cursus 'papierscheppen' van Atelier Plano, maar in de cursus 'verpakkingen maken'. Die organiseer ik nog eens nà de zomer, als we een voorraadje handgeschept papier aangelegd hebben om de winter mee door te komen. A propos, de cursus papierscheppen van 2 juni is ondertussen volzet. Ik wacht nog even af om een datum in augustus vast te leggen, maar die komt er.
Na het papierscheppen zijn die kranten doorweekt, en wegen ze loodzwaar. Ze gaan ook schimmelen als ze nog enkele weken moeten wachten op de ophaaldienst. Oplossing: het hele zootje in een bak, nog meer water erbij, mixen en een scheut behangerslijm erbij, en boetseren maar. Véél leuker dan met klei, en veel minder breekbaar, als je erin slaagt je werkje droog te krijgen. Foto: een werk van Tobias Mortier.
Ze worden niet meer verknipt in dit huis, de krantjes, maar ze belanden toch ook niet allemaal linea recta in de papiercontainer. Als er papier geschept wordt, tellen ze weer mee, niet als grondstof, maar als hulpje bij het koetsen. Wat koetsen betekent? Het net geschepte vel papier van het schepraam overbrengen op een drager waarop het kan geperst worden en drogen.
Als onderwijsmens zat je een tijdje geleden altijd met de schaar in aanslag je krantje door te nemen. Bruikbare artikelen werden uitgeknipt, van bronvermelding voorzien en vlijtig in één van je knipselmappen ondergebracht. Of ze vaak gebruikt werden? Naar schatting 1 (één!) procent van mijn knipsels werd wel eens opgediept ... Nu hebben we Mediargus, en de krantenarchieven op internet, en het internet zelf, en verhuizen de ringmappen één na één mèt inhoud naar het containerpark. Alhoewel. Soms kan ik het toch niet laten. Nu niet meer omdat het zo bruikbaar is, maar omdat het zo goed geformuleerd is, of zo herkenbaar. De laatste keer? Bernard Dewulf in De Morgen, met 'Cool'. Zoek het maar eens op op internet. Vandaag weer geen papierplezier, maar wel leesplezier gegarandeerd.
Niet meteen papierplezier, wel merkwaardig! Vandaag e-mail uit Rwanda (van m'n broer, verantwoordelijk voor Straatkinderenproject Rugamba): in de sloppenwijken van Kigali zijn de woningen gemaakt van leem en golfplaat. Het bezoek wordt vaak ontvangen buiten, op de weinige stoelen die de mensen bezitten, maar soms ook wel eens binnen. En wat blijkt: de muren zijn er behangen met bladzijden uit tijdschriften of met krantenpagina's. Terwijl hier een krant na een half uurtje bladeren en lezen soms al gedegradeerd wordt tot afval ...
In Engeland heb je de ISABA: de International Society of Altered Book Artists. Voor $ 35,00 ben je een jaartje lid, en ze hebben zelfs hun eigen t-shirts. Op hun website lees ik: "But wat IS an altered book? It is any book, old or new that has been recycled by creative means into a work of art. It can be ... rebound, painted, cut, burned, folded, added to, collaged in, gold-leafed, rubber stamped, drilled or otherwise adorned ... and yes! it is legal!" Foto: een werk van Karen Harzigeorgiou...
Cathy Bruschini heeft - met het boek als uitgangspunt - heel bijzondere handtassen gemaakt. Vandaag, 06/05/2007, te zien in de bibliotheek van de VSPW, tijdens de opendeurdag (Ed. Tinelstraat 92, 9040 Gent, van 10.00 tot 17.00 u.)
Wist je dat je papier heel goed kunt stikken met de naaimachine? Let er wel op geen al te kleine steekjes te maken, anders begint de naad te werken als een soort geperforeerd scheurrandje. Dus: met een lekker grove steek maak je op een kwartiertje wel vijftig enveloppes mèt voering ...
Leeslintjes zijn de fijne, vaak glanzende linten die gemonteerd worden in een boek als bladwijzer; je mag alleen maar een heel specifiek soort linten gebruiken, omdat het boek en het papier niet beschadigd mogen worden door het lint, dat soms tientallen jaren op dezelfde plaats in het boek blijft zitten. Echte leeslinten laten geen indruk na in het papier.
Kapitaalbandjes zijn dan weer de dunne reepjes textiel die tegen de rug zitten aan de boven- en de onderkant van het boek (of in vaktermen: de kop en de staart), en die dienen als 'opsmuk', en ook wel een beetje om het stof uit de rug te houden. Kapitaalbandjes kun je aan de meter kopen, maar je kunt ze ook zelf borduren (sommige types zijn wel aartsmoeilijk: soms wel met vijf kernen waarrond heel fijne zijden draden gewikkeld moeten worden), je kunt ze zelf samenknutselen uit restjes leder of linnen, je kunt ze weven op de rug van het boek (zoals bij de islamitische binding), je kunt er gouddraad in verwerken, ...
Grote of zware boeken, of boeken met veel katernen worden best genaaid op de naaibank. Op de naaibank worden vertikaal touwen of linten gespannen, die - naast het naaigaren - nog een extra verbinding verzekeren tussen de katernen. Een boekblok dat op de naaibank genaaid is, is een compact, stevig geheel.
Boeken die minder groot, zwaar of dik zijn, kunnen uit de hand genaaid worden, naar keuze met of zonder linten of touwen.
De naaibank is een instrument dat al eeuwenlang door boekbinders gebruikt wordt. Hij is dan ook op veel oude prenten te zien, in de vorm die we nu nog gebruiken.
Eergisteren heel mooie oude leeslintjes gevonden op de Boekbindbeurs. Ik heb wel de elastiekjes errond weggehaald, en vervangen door een dichtgekleefd strookje papier: elastiekjes die verweren worden plakkerig, en maken lelijke vlekken op het spul dat erronder zit. Elastiekjes mag je dus alleen gebruiken voor het transport, of als noodoplossing, tot je een strookje papier vindt dat de boel kan samenhouden voor langere tijd.
Vandaag boekbindbeurs in Sint-Niklaas (zie link op deze pagina). Mijn boodschappenlijstje: minstens één vel leder bij Harmatan (en wie weet, misschien wel twee ...), leeslint in alle mogelijke kleuren die je alleen maar op de beurs kunt kopen, lekker lang grasduinen in de boekbindersboeken die je alleen maar daar vindt (en er minstens één kopen), Zaans bord bij De Schoolmeester (zit in de top 5 van mijn papierranking). Verder, koffie en een hapje met een collega-boekbindster die een mooi reisverhaal te vertellen heeft, en ideeën sprokkelen, kleuren zien en voelen voelen voelen aan al die wonderlijke materialen en werktuigen die er te vinden zullen zijn.
Je neemt: één nogal mooi rond elastiek (Veritas), een boek om in bed te lezen, kralen die passen bij de cover van het boek èn met een groot genoege opening om over het elastiek te schuiven. Je neemt het elastiek dubbel, en je legt een knoop. Je rijgt de kralen over de korte stukjes elastiek, die je op hun beurt dichtknoopt. Je verzegelt de knoop met een beetje lijm of nagellak, en je verstopt ze in de kralen. Klaar.
Reisdagboek met soepele lederen omslag, 96 blz 220 gr Haehnemuehle etspapier (zowel geschikt om in te schrijven als om in te tekenen), lusje voor potlood, handgeborduurd kapitaal. 20,5 op 14,5 cm.
Enkele weken geleden in Genk: opening van een tentoonstelling over het werk van Lieve Baeten ('kleine draak', 'nieuwsgierige Lotje', ...). Hopelijk binnenkort ook wat dichter bij huis te bewonderen, al was de verplaatsing ruimschoots de moeite waard.
Na het papierscheppen zijn die kranten doorweekt, en wegen ze loodzwaar. Ze gaan ook schimmelen als ze nog enkele weken moeten wachten op de ophaaldienst. Oplossing: het hele zootje in een bak, nog meer water erbij, mixen en een scheut behangerslijm erbij, en boetseren maar. Véél leuker dan met klei, en veel minder breekbaar, als je erin slaagt je werkje droog te krijgen. 
Gisteren is het Papiersalon 2007 geopend. Meer info, en heel veel foto's op: 
Leeslintjes zijn de fijne, vaak glanzende linten die gemonteerd worden in een boek als bladwijzer; je mag alleen maar een heel specifiek soort linten gebruiken, omdat het boek en het papier niet beschadigd mogen worden door het lint, dat soms tientallen jaren op dezelfde plaats in het boek blijft zitten. Echte leeslinten laten geen indruk na in het papier. 
