"Nieuw schooljaar" betekent voor Atelier Plano "nieuwe agenda", en "nieuwe agenda" betekent: "vertrouwde agenda kopen bij Brepols, uit de omslag snijden, en een nieuwe omslag-met-plaatsje-voor-vulpotlood maken". Hier het resultaat: het boekblok heeft indigo Lieve-Jacob-schutbladen gekregen, en een omslag uit chocoladebruine Murillo, bekleed met wit schapenleder. Laat het nieuwe schooljaar maar komen.
Nog drie producten waar ik graag en vaak mee werk: mi-teintes, malmero en murillo. De laatste twee zijn kartonsoorten die zeer geschikt zijn voor het maken van doosjes, mapjes, hoesjes. Malmero is 300 gr/m² zwaar, en verkrijgbaar in frisse, felle kleuren; murillo is 360 gr/m² zwaar en de kleuren zijn warmer. Murillo heeft ook een mooi getextureerd oppervlak. Te koop bij Schleiper in veel kleuren. Mi-teintes zit tussen papier en karton in (160 gr/m²), bestaat in talloze mooie kleuren, zowel zacht als fel, maar is te zwaar voor schutbladen en te licht voor doosjes. Wel leuk is dat het door een printer kan gestuurd worden, en dat het een kenmerkende textuur heeft. Ook bij Schleiper te koop. Schleiper heeft een goede website, omdat je al die mooie kleurtjes op het scherm kunt bewonderen, en omdat je zowel de prijzen als alle mogelijke technische informatie krijgt. Zeer handig als je met een project bezig bent en je niet al het nodige in huis hebt ...
Enkele dagen geleden hadden we het over papier uit Fabriano dat mooie schutbladen oplevert. Ook Bugra (gemaakt door de firma Hahnemühle) is zeer geschikt voor schutbladen en helemaal niet duur. De afmetingen van de vellen zijn heel royaal 84 op 104 cm, er zijn meer dan 20 kleuren beschikbaar en het papier is zwaar en sterk: 130 gr/m². De kostprijs is zelden hoger dan 2 voor één vel. Waar de Fabrianovellen vooral geschikt zijn voor strakke, moderne, felgekleurde schutbladen, levert Bugra een meer artisanale, zachte en warme look op. Te koop bij Lucas Creativ, en te bekijken op de website van Hahnemühle en hier.
Zaterdagavond 30 augustus 2008, barbecue in een smal straatje in het hart van Gent. Al bijna 20 jaar een traditie, waar oude, nieuwe en ex-bewoners en hun vrienden en familie op af komen. Zoals bijna altijd was Karel Storme er ook, en dit keer verzorgde hij een kleine maar gesmaakte goochelact. En passant nog een mooi Gents woord geleerd voor goochelen en voor goochelaar: schamoteren en schamoteur. Maar wat heeft dit met papier te maken? Karel Storme is niet alleen vader, grootvader en schamoteur, hij is ook een boekbindlegende. Dat we in Gent zo'n goede, degelijke boekbindersopleiding met fantastische lesgevers hebben, hebben we helemaal aan hem te danken. Meer lezen over Karel Storme kan bijvoorbeeld hier en hier, en op nog veel andere plaatsen op het internet.
Eindelijk weer een weekendkrant die naam waardig en dus eindeloos lezen en grasduinen op zondagmorgen. Het nieuwe werkjaar komt duidelijk op kruissnelheid. Het is leuk collega's terug te zien na twee maanden, en het is nog leuker als die collega's hun best doen om het vergadergeheugen op te frissen met bloemen en zoethout! Volop papierplezier met andere woorden: dit keer niet alleen in het papieratelier, maar ook op de werkvloer en aan de ontbijttafel.
Zoek je nog een waardige afsluiter van de zomer, dan kun je vandaag tussen 10.00 en 18.00 u naar Mechelen, naar de Oogstfeesten in het Vrijbroekpark (ingang via de Ridder Dessainlaan) in de buurt van de Brusselpoort. Er is allerlei te doen: een bio- en plantenmarkt, een artisanale markt, highlandgames, muziek, en een tentoonstelling van de afdelingen keramiek, glas, fotografie, boekbinden en juweelontwerp van het IKA (instituut voor kunst en ambachten).
Wanneer we schutbladen kiezen voor een boek, dan moet dat vrij zwaar en sterk papier zijn, omdat het schutblad de verbinding maakt tussen boekblok en omslag. Verschillende papiersoorten zijn geschikt hiervoor, maar heel vaak grijpen we naar een vel van de firma Cartiere Miliani in Fabriano. De types Ingres en Tiziano van Fabriano bestaan in zo'n 40 verschillende kleuren. Het moet al lukken dat daar niets tussen zit dat past bij je ontwerp. De vellen zijn ongeveer 50 op 70 cm groot, en dus groot genoeg om te dienen als schutblad. Te bekijken op hun website, en te verkrijgen (voor niet al te veel geld) bij Schleiper.
Er zijn affiches die aanspreken door hun vormgeving, en er zijn er waar vooral de inhoud in het oog springt. Inhoudelijk erg leuk vond ik de aankondiging van de openluchtprojectie van 'Aanrijding in Moscou', vanavond om 21.30 u op het Ledebergplein (één van de plaatsen waar de film zich afspeelt, trouwens). Heb je de film nog niet gezien, maak dan zeker gebruik van dit aanbod! En achteraf drinken we samen een glas. Tot vanavond. Meer info hier.
Er zijn er niet veel meer, ambachtelijke drukkers. Wel is er een vrij grote groep mensen die het drukkersambacht in leven wil houden, en die in de weer blijft met drukpers en letterhaak, maar die dit niet om den brode doet. De Nederlandse stichting Drukwerk in de Marge is zo'n groepering. Als je 'contribuant' wordt, ontvang je vier keer per jaar een nieuwsbrief die telkens door een andere margedrukker voorzien is van een omslagje, en af en toe ook eens een extraatje (een boekje, een affiche, toegangskaarten voor de jaarlijkse boekkunstbeurs in Leiden, het jaarlijkse koppermaandagdrukwerk). En je hebt meteen een aanknopingspunt als je een ambachtelijke drukker in je buurt zoekt ...
Waarom die boekjes rijfelboekjes heten? Omdat rijfels de perfecte grondstof zijn ervoor. Rijfels zijn afgesneden stroken schoon, onbedrukt papier. Drukkers hebben rijfels in overvloed, al worden ze vaak automatisch afgevoerd uit de snijmachine en in balen geperst om gerecycleerd te worden. Ambachtelijke drukkers zijn echter maar al te blij als ze iemand gelukkig kunnen maken met hun rijfels. Die ambachtelijke drukkers zijn dan ook nog eens mensen die bijzondere papiersoorten kiezen voor hun werk, waardoor jij met hun rijfels de mooiste rijfelboekjes kunt produceren. Op zoek dus naar die éne ambachtelijke drukker in je dorp, die nog letterkasten en echte drukpersen heeft.
Wie veel met papier werkt, heeft veel restjes en overschotjes. Je kunt een stel kinderen een prettige namiddag bezorgen door met die restjes boekjes te fabriceren. Dat gaat dan zo: je zoekt een zestal dezelfde repen papier, liefst in de juiste looprichting, en je vouwt ze dubbel. Je zoekt een wat steviger blad in een mooi kleurtje dat je errond vouwt, en je niet het geheel samen aan de rug. Je snijdt de boel gelijk af (metalen antisliplat stevig naar beneden drukken, zo vaak als nodig met een nieuw mesje langs de lat) aan de drie open zijden. Blijft te doen: titel verzinnen en kaftje versieren.
Papierplezier en leesplezier zijn vaak synoniem voor mij. Daarom houd ik ook zo van de openbare bibliotheek, en is stichtinglezen.be één van mijn favorieten op het internet. Mijn laatste bezoekje daar leerde me weer wat bij. Stichting Lezen heeft op zes verschillende plaatsen leesplekken ingericht: plaatsen waar bijzondere aandacht is voor boeken, waar mensen wachten, en waar op een aangename manier gelezen kan worden. Meer info hier.
Hema verkoopt kleurrijke papieren cakevormpjes, en Super Soldi verkoopt kleurrijke papieren cd-hoesjes. Super Soldi vind je nog enkele maanden op de Vrijdagsmarkt in Gent. Alles is te koop aan -30%, waardoor die cd-hoesjes een schijntje kosten. Voorraadje aanleggen, dus.
Een eenvoudige omslag voor een zinelepo bestaat uit twee kartonnetjes, die zowel in de hoogte als in de breedte 2 mm groter zijn dan het boekblok (er steekt dus aan alle kanten 2 mm van het omslagje over het boekblok). Je kunt hiervoor twee stukjes mooi karton snijden en ze zonder meer gebruiken, of je kunt twee stukjes grijsbord snijden en bekleden. Alleen de buitenzijde moet bekleed worden, want aan de binnenzijde komt het eerste resp. het laatste blad van de zinelepo, waardoor het grijsbord meteen verborgen wordt. Bevestig boekblok en omslag liefst aan elkaar met dubbelzijdig klevende folie (lijm met water in zal je boekblok onherroepelijk doen golven, tenzij je plastiek aanbrengt tussen boekblok en omslag voor de duur van de droogtijd). Maar ook zonder omslagje is een zinelepo spectaculair om te zien.
Leporello's zijn accordeonboekjes. Het zijn leuke boekjes, maar technisch niet gemakkelijk. Het moeilijkste is om de lange strook papier perfect gevouwen te krijgen. 'Perfect gevouwen' betekent dat elke bladzijde even groot is, en dat er geen enkel randje te voorschijn piept als de leporello opgevouwen is. Probeer het maar eens, je zult meteen ondervinden hoe moeilijk dat is. Iets wat goed lijkt op een leporello, maar het eigenlijk niet is, is een zinelepo. Een zine is altijd een blad dat zo gevouwen en ingesneden wordt, dat je het tot een boekje kunt vouwen. Als we nu een blad zo insnijden dat je het alleen maar tot accordeon kunt vouwen, ontstaat er een zinelepo. Hoe? Een mogelijke werkwijze staat hieronder. Vertrek je van een vierkant blad (bijv. een scrapbookblad), dan krijg je een vierkante zinelepo als resultaat; vertrek je van een rechthoek, dan wordt je boekje ook een rechthoek. Kaftje errond? Come and see tomorrow!
Goedkoper dan de grote vissen uit het vorige bericht: De Slegte verkoopt dummies (blanco boeken) in de formaten A4 en A5. Ze bevatten aangenaam aanvoelend dik ongelijnd papier, maar ze zitten in een banale omslag. Tip: snij ze uit die omslag, zet er een mooi schutblad op, bevestig een leeslint en kapitaalbandjes, en maak er zelf een veel mooiere omslag voor. Je bent meteen verlost van het technisch niet zo gemakkelijke naaiwerk, je hoeft je boekblok niet meer gelijk te snijden, en je kunt je helemaal uitleven in het creatieve luik van het boekbindwerk.
Er zijn mensen die last hebben van niet te stillen vreetbuien, en er zijn mensen die op gezette tijden niet zonder papier kunnen. Voor de énen is er McDonalds of het frietkot, voor de anderen De Slegte. Mijn laatste troostbezoekje aan De Slegte leverde 15 merkwaardige vondsten op. De meest merkwaardige was een leporello (zo'n anderhalve meter lang, uitgeklapt) over de begrafenis van Willem II; kostprijs 150. Op zoek naar meer details over het boekje op de website (trefwoord 'leporello') ving ik bot, maar kreeg ik wel andere grote vissen voorgeschoteld! Namen als Claus, Raveel en Van het Reve rolden over het scherm, samen met bedragen in de grootte-orde van 1250, 5500, 4000. Een tip voor wie eens iets speciaals zoekt?
Als je een els/priem gaat kopen, dan zijn drie kenmerken van belang: de naald is vervangbaar, de naald is zeer scherp en zeer sterk (liefst uit gehard staal), en de naald is conisch. Zo'n elzen vind je in speciaalzaken voor boekbinders (bijv. Delcorde & Wilberz) of in winkels voor kunstenaarsbenodigdheden (bijv. De Gouden Pluim), maar ze zijn niet goedkoop. Heb je maar af en toe een els nodig, dan kun je er zonder veel moeite één zelf maken (een kurk waar je een stevige scherpe naald met de punt naar buiten in klemt). En oude dartspijltjes zijn bijna even goed als een echte els (ze zijn alleen niet conisch, waardoor ze gemakkelijk een te groot gat prikken). Tenslotte bevatten veel setjes schroevendraaiers ook een soort priem, maar vaak wel met een veel te dikke naald voor papierwerk.
Je zou het niet meteen verwachten, maar ook bij het maken van gleufjes in papier, leder of perkament is een priem nuttig. Papier, leder en perkament zijn namelijk alle drie materialen die gemakkelijk doorscheuren, zeker op plaatsen die verzwakt zijn en waar veel trekkracht op komt (bijv. omdat er een gleufje in gesneden is waar een lint door getrokken wordt). Hoe voorkomen we dat doorscheuren? Door eerst de plaats aan te duiden waar het gleufje moet komen, dan aan het begin en aan het eind van de aanduiding een gat te prikken, en daarna de twee gaten te verbinden met een mes. We zorgen er dan voor dat er een soort ophopinkje van het materiaal ontstaat rond het prikgat, waardoor we de uiteinden van het gleufje versterken i.p.v. ze te verzwakken door zonder meer een gleuf te snijden.
Over priemen gesproken: een priem of els is een werktuigje dat een boekbinder vaak nodig heeft. Het wordt o.m. gebruikt om katernen 'voor te steken': van prikgaten te voorzien om het naaien te vergemakkelijken. Een goede, degelijke priem heeft een scherpe naald die conisch is. Daardoor kun je zelf beslissen hoe groot het gat wordt dat je voorprikt: hoe dieper je de naald steekt, hoe groter het gat. Katernen met tè grote prikgaten zijn niet mooi, en maken stevig naaiwerk moeilijk. Wees dus voorzichtig bij het voorsteken.
