Jeugdsentiment deed me het boekje op de foto kopen: als kind van de zee leerde ik mijn eerste woorden Frans bij het onderhandelen met Waalse kinderen over papieren bloemen op het strand. Een 'pannier' was de munteenheid in die branche, en was 'twee handen in een kommetje' vol schelpen.
Het boekje heet 'Paper Flowers', maar het is in het Nederlands geschreven. Het maakt deel uit van een reeks 'workshops wonen', uitgegeven door La Rivière, Baarn. Auteur: Nannette de Freese. ISBN 90-384-1298-3. De reeks 'workshops wonen' is een steengoede reeks. Jammer genoeg bijna nergens meer te vinden. Soms nog wel eens in De Slegte.
Je kent het: je bent uitgenodigd voor een etentje, maar alle bloemenzaken zijn dicht en alle wijnflessen zijn leeg ... Je hebt alleen nog tissus om je wanhopige tranen te drogen ... Dan maak je toch snel zelf een boeket! Je neemt die tissu, je houdt hem droog, je vouwt hem in een accordeonvouw, plooit hem dubbel, tapet hem vast, en trekt de laagjes open: het begin van een boeket pioenrozen. Satéprikkers of ijzerdraad als stengel, een mooi blad papier errond, nog een strik, en je entrée kan niet meer stuk.
Op mijn werktafel ligt altijd een heel grote snijmat (formaat A1, d.i. 8 x A4, 4 x A3, 2 x A2). Handig, want ik moet me nooit zorgen maken over het tafelblad als ik iets snijd, èn het ding is meteen een prettig warme bureau-onderlegger. Hij heeft echter ook echte richtlijnen. Hij staat vol met ruitjes, die allemaal één vierkante centimeter groot zijn. Ik gebruik die ruitjes vaak om dingen te snijden die niet echt op een tiende van de millimeter nauwkeurig moeten zijn. Ik gebruik ze ook om een rechte zijde of een rechte hoek te snijden aan iets dat schots en scheef is, en om snel maar onnauwkeurig te meten. Ik maak met opzet veel foto's met die snijmat als ondergrond, omdat je dan ook als bezoeker van deze site mijn letterlijke richtlijnen kunt gebruiken: je kunt meteen zien hoe groot of hoe klein een object is op de foto, want je krijgt de 'schaal' er zonder veel woorden bij.
Librero is een uitgeverij die o.m. zeer degelijke hobbyboeken op de markt brengt tegen een verrassend lage prijs. Kijk maar eens op http://www.librero.nl/index.asp?c=4. Voor zover ik kan weten, zijn het allemaal vertaalde werken, en zijn ze geschreven door autoriteiten op het gebied in kwestie èn mooi vormgegeven. Librero verdeelt ook de boeken van Taschen.
We blijven in de commerciële sfeer: Ikea verkoopt een lamp in de vorm van een 'zakje met bodem' (zie bericht van 24/05/2007). Het zakje is ongeveer 25 cm breed, 96 cm hoog , en je kunt het zowel neerzetten als ophangen aan een groot metalen oog. Het is gemaakt uit een bijzondere papiersoort, en het is verkrijgbaar in verschillende kleuren. Te bezichtigen op http://www.ikea.com/be/nl/catalog/products/30117782
Illy (www.illy.com) brengt regelmatig bijzondere kopjes en schoteltjes uit, in de Illy Art Collection. Eén van de jongste telgen is van de hand van Michael Beutler (D), en is gebaseerd op origami. Een blik koffie en twee stuks kop-en-schotel kosten 49,00. Ik vind trouwens ook de gewone witte kopjes en schoteltjes van Illy èn de koffie die erin geserveerd wordt klasse.
Dit dekseltje bestaat heel eenvoudig uit twee beklede kartonnetjes die op elkaar gelijmd zijn. Het bovenste kartonnetje is bekleed met de buitenbekleding van het doosje, en is precies even groot als het grondvlak van het doosje. Het onderste kartonnetje is bekleed met de binnenbekleding van het doosje, en is - bekleed - net een heel klein beetje kleiner dan de binnenruimte van de doos. Dit kleinste kartonnetje past heel precies in het doosje, zonder te klemmen, maar ook zonder speelruimte om te schuiven. Dit is meteen de allereenvoudigste manier om mooie dekseltjes te maken, zonder dat je je om scharnieren moet bekommeren. Bij dit doosje is het deksel met touw omwikkeld. Om te vermijden dat de kartonnetjes onvoldoende raakvlak zouden hebben voor het verlijmen, moest eerst nog het bovenste kartonnetje verdund worden, daar waar de touwen tussen de twee kartonnetjes komen.
... boekbinders een massa technieken kennen om boekbanden op te fleuren, te versieren, te decoreren, te vergulden, ..., en dat boekvergulder zelfs een heus beroep is, in dienst van de boekbinder? Wist je ook dat al die technieken soms héél goed van pas komen om allerlei foutjes en ongelukjes te maskeren? O ja, mijn nieuwe agenda is af: fris-groene percaline over een heel dunne buigzame kaft van 300 gr bristol. Om met een lentegevoel en zonder overtollige ballast aan het nieuwe schooljaar te beginnen.
De derde fantastische boekenvondst van de voorbije vakantie: 'The Simple Art of Japanese Papercrafts' door Mari Ono, uitgegeven in 2006 door Cico Books, London. ISBN 978-1-904991-34-2. Een boek met heel mooie foto's, en met een brede waaier aan uitvoerbare projecten: van origami en geschenkendoosjes over papieren bloemen naar papieren lampen ...
Bij het surfen op een webwinkel gebotst die bloemen en vlinders vouwen maar een beetje onnozel vindt, en die een 18+ origamiboek verkoopt, nl. 'pornogami': http://www.shikake.nl/webwinkel/1152/. Ze geven nog een goede raad mee: 'het papieren condoom alleen voor decoratieve doeleinden gebruiken'. En jammer genoeg is het bijhorende YouTube-filmpje niet meer beschikbaar ...
Er bestaat niet alleen een groep origamisten die zich bezighoudt met het vouwen van brieven en enveloppes, maar ook een groep die zich toelegt op het kunstig vouwen van bankbiljetten. Leek mij op het eerste gezicht een dure hobby. Ik lees nu dat zij vooral zeer zwakke munten vouwen, die zoveel mogelijk bankbiljetten opleveren voor zo weinig mogelijk euro's. Goed bedacht, maar toch een beetje cynisch als je je realiseert dat het vooral gaat over munten van derde-wereldlanden, waar één vouwwerkje misschien wel een week eten voor een gezin betekent ...
Een pakje wordt in Japan vaak afgewerkt met mizuhiki: papieren koordjes waarmee decoratieve knopen gemaakt worden. Vaak worden er twee kleuren over elkaar geknoopt: rood en wit, en goud en zilver zijn combinaties die frequent voorkomen. Op de foto een abaloneknoop - weliswaar éénkleurig en met gewoon nylonkoord gemaakt.
Het doosje wordt nu voorzichtig over het resterende papier gekanteld, tot het op zijn zij ligt. Ondertussen worden er twee vouwen gemaakt die gelijk zullen lopen met de zijwanden van het doosje. Daartoe moet het overtollige papier tussen doosje en bovenflap 'weggemoffeld' worden. Dit vraagt wel even oefenen, want je moet met beide handen tegelijkertijd kunnen werken. Het is belangrijk dat het papier strak zit, en dat de vouwen parallel lopen, en gelijk met de ribben van de kubus. Het eindresultaat is een verrassend ingepakt geschenkje. Deze techniek kan ook met balkvormige geschenken en rechthoekige vellen papier; het geschenk wordt dan in de buurt van een hoek van het blad geplaatst, op 45° ten opzichte van de randen van de hoek. Veel oefenplezier!
De linker- en de rechterhoek worden over het midden van het doosje gelegd en vastgetapet. In Japan wordt altijd eerst de linkerzijde dichtgevouwen, en komt de rechter er over. Ik heb de reden hiervoor nog niet kunnen vinden.
Een furoshiki wordt bijna altijd overhoeks gevouwen. Ook bij het verpakken van geschenken is overhoeks werken in Japan gebruikelijk: het geschenk wordt bij voorkeur in een hoek van 45° graden ten opzichte van de buitenranden van het inpakpapier gelegd, en dan zo ingepakt. Bij ons wordt een geschenk bijna altijd parallel met een zijde van het inpakpapier gelegd. Als je wil oefenen met de Japanse manier van inpakken, dan is het inpakken van een kubusje in een vierkant vel papier een goed startpunt: je legt het kubusje dan op de kruising van de diagonalen, met de ribben parallel met die diagonalen.
Natuurlijk verpak je een stapel boeken niet met dezelfde furoshiki als een klein doosje! Er zijn een vijftal standaardformaten, waarmee je werkelijk alles kunt inpakken, tot en met een tekenmap van 110 op 90 cm (handig voor op de tram). Hier komen ze: 45 à 60 cm (kleine doosjes, cd's, paperbacks, ...) 70 à 75 cm (één fles, middelmatige boeken, koekjesdoos, bloemen, volleybal, ...) 90 à 105 cm (twee flessen, grote dozen, grote boeken, basketbal, ...) 120 à 130 cm (kartonnen buis van 75 cm lang, een deken, ...) 175 à 230 cm (een grote tekenmap, een schilderij, een paneel, ...)
Het gaat telkens over vierkanten met een zijde die tussen de opgegeven grenzen valt. Het is belangrijk dat het om een vierkant gaat. Het is gemakkelijker om iets in te pakken met een iets te kleine of iets te grote furoshiki, dan met een rechthoek!
Op de foto een voorbeeld van 'otsukai tsutsumi', de eenvoudigste manier van een furoshiki knopen.
De tweede vondst in Ierland: een boek over textiel als geschenkverpakking.
'Gift Wrapping wit Textiles - stylish Ideas from Japan' Chizuko Morita Uitgegeven door Kodansha International, Tokyo, 2005 ISBN 4-7700-2736-2
Dit boek gaat helemaal over furoshiki. Een furoshiki is een vierkant, meestal van zijde of katoen, dat in Japan traditioneel gebruikt werd om goederen te verpakken en te vervoeren. De furoshiki is meer en meer in onbruik geraakt toen de winkels plastic draagtasjes begonnen uit te delen, maar wordt nu weer gepromoot als milieuvriendelijke verpakking. Op de website van het Japanse ministerie van milieu (http://www.env.go.jp/en/focus/attach/060403-5.html) vind je informatie over hoe je allerlei zaken (één boek, twee boeken, een stapel boeken, één fles, twee flessen, een watermeloen, ...) met een furoshiki kunt verpakken en vervoeren. Even goed opletten: je moet de tekeningetjes van boven naar onder lezen, anders snap je er geen jota van.
Niet alleen Groot-Brittannië heeft een landelijke origamivereniging! Ik heb hun link vervangen door een link naar de 'Origami-startpagina', waar een hele reeks landelijke origamiverenigingen èn een hele reeks andere leuke sites (met màssa's diagrammen) te vinden zijn. Wist je dat er zelfs een 'Envelope and Letter Fold Association' bestaat? Zorg maar voor een hele voorraad vierkanten en A4'tjes voor je de klik waagt ...
In een reactie op het bericht 'papierplezier op reis' (waarvoor dank) kreeg ik de volgende link http://www.flickr.com/photos/bzedan/118407350/in/photostream: nog kleinere boekjes, waarschijnlijk gemaakt met een nog kleiner boekbindboxje ...
Mijn reisje naar Ierland bracht niet alleen Zuid-Afrika in the picture, maar ook Japan. Bij mijn zoektocht naar origamiboeken heb ik èlke boekhandel die ik tegenkwam ondersteboven gekeerd (eindeloze bewondering voor het geduld van mijn reisgenoot heb ik). Wat betreft origamiboeken heeft dit niets opgeleverd, maar er zijn wel enkele andere pareltjes te voorschijn gekomen. Mijn reisje was meteen geslaagd. Klaar voor enkele weken Japan? De eerste vondst: Gift Wrapping - Creative Ideas from Japan Kunio Ekiguchi Kodansha, Tokyo ISBN-087011-768-8 In Japan wordt bijzonder veel zorg besteed aan het verpakken van een geschenk. Er zijn een massa voorschriften en regeltjes die je moet volgen, wil je de etiquette respecteren. Zowel het geschenk als de verpakking zijn communicatie, en brengen dus een boodschap over. 'Verpakken, bedekken' wordt aangeduid met het woord 'tsutsumi', dat verwant zou zijn aan woorden die 'bescheidenheid, discretie, terughoudendheid' betekenen. Japanse verpakkingen komen dan ook vaak heel minimalistisch over, maar juist daarom misschien zo elegant.
Natuurlijk verpak je een stapel boeken niet met dezelfde furoshiki als een klein doosje! Er zijn een vijftal standaardformaten, waarmee je werkelijk alles kunt inpakken, tot en met een tekenmap van 110 op 90 cm (handig voor op de tram). Hier komen ze:
Mijn reisje naar Ierland bracht niet alleen Zuid-Afrika in the picture, maar ook Japan. Bij mijn zoektocht naar origamiboeken heb ik èlke boekhandel die ik tegenkwam ondersteboven gekeerd (eindeloze bewondering voor het geduld van mijn reisgenoot heb ik). Wat betreft origamiboeken heeft dit niets opgeleverd, maar er zijn wel enkele andere pareltjes te voorschijn gekomen. Mijn reisje was meteen geslaagd. Klaar voor enkele weken Japan? 
