Het bedrijf van Thora 1530 lammetjes verwacht en een gedeelte van de schapen kunstmatig geïnsemineerd wordt.
Er maar 3000 boerderijen in IJsland zijn.
Er maar 50 varkensbedrijven en maar 20 kippenbedrijven zijn in heel het land.
Eigenlijk alle schapen voor het vlees worden gehouden.
Er gemiddeld 35 koeien op een bedrijf gehouden worden.
De schapen van juni tot half september gewoon los in de bergen lopen. De billen van de schapen niet geschoren worden, omdat ze het anders te koud krijgen.
Wollen truien nu helemaal hip zijn in IJsland.
De schapenboeren net zo veel geld voor 1 kg wol krijgen, als voor 1 kg vlees.
Het sterftepercentage van de schapen rond de geboorte rond de 5 procent ligt.
Ze geen warmtelampen gebruiken maar kruiken voor de zwakke lammetjes warm te houden.
Wij nog veel meer interessante landbouwweetjes hebben, dus als jullie meer willen weten wij dat natuurlijk graag vertellen als we terug zijn.
Vandaag deden we eventjes het melken en voeren alleen, waardoor we het gewoon na het eerste ontbijt af hadden. Daarna werden we door Olof naar de agrarische hogeschool gebracht in Borgarnes (al is het eigenlijk in een klein dorpje wat helemaal gebouwd is rond de hogeschool en niet in het stadje zelf)
We werden erg enthousiast ontvangen en kregen een uitleg over een ander Europees project waarbij verschillende landen met IJsland samenwerken om informatie uit te wisselen enlesmateriaal te ontwikkelen en voor schapenhouders in Europa. Omdat elk land heel verschillend is (bv in Denemarken eet men 0,5kg schapenvlees pp per jaar en in IJsland 20kg) worden schapen natuurlijk overal anders gehouden, zijn er andere rassen ed. Maar juist die verschillen maken de uitwisseling zo interessant.
We zijn attent gemaakt op de website www.sheepskills.eu die gemaakt is door de mensen van bovengenoemdproject om deze informatie eenvoudigmet de hele wereld uit te wisselen. Super leuk voor de mensen die schaap geven om deze website te bezoeken (in 2 minuten heb je een gratis account aangemaakt) om zo veel lesmateriaal en informatie voor de lessen te vinden en aan onze leerlingen te laten zien.
Na een warme maaltijd op de school werden we naar het koeienbedrijf van de school meegnenomen. Sinds kort zijn deze bedrijven geen eigendom meer van de school, maar staan ze nog wel beschikbaar voor de leerlingen en leerkrachten. De stal is vergelijkbaar met onze stal op Pito, alleen is deze erg goed geisoleerd (dichte muren, minder verluchting) en ze hebben een melkrobot en natuurlijk Ijslander koeien. Verderworden hier ook veel onderzoeken gedaan (een beetje zoals de Universiteit van Wageningen).
Daarna reden we naar het schapenbedrijf wat op eenzelfde manier samenwerkt met de school. Maar toen we daar binnenkwamen stonden we wel eventjes te kijken: 700 schapen verdeeld in groepen die ingedeeld zijn op het verwachtte aantal te geven lammetjes (ze scannen ze van te voren). De schapen staan allemaal op roosters (ook in de lammerhokken). 6 dagen na het werpen staan alle schapen en lammeren weer in de wei. De schapen worden 24 uur per dag in de gaten gehouden dus hier werken betekent op dit moment letterlijk van schaap naar schaap lopen om te helpen aflammeren. Susanne kon dan ook moeilijk het bezoek beeindigen, want die had hier wel een weekje willen helpen. (bij Olof hebben we trouwens wel al geholpen met het aflammeren)
Na deze indrukken hebben we de omgeving van de universiteit bekeken en hadden we tijd om samen eens goed na te kletsen over de voor en tegens van deze bedrijven. In het zonnetje (de sneeuw is inmiddels geheel verdwenen en de zon schijnt volop) met uitzicht op de rivieren en bergen zie je de wereld toch in een ander persectief.
Daarna gingen we met Ragnhildur naar het plaatselijke zwembad om eventjes te relaxen. Helaas zat Ragnihildur wat krap in tijd (of kwam het doordat ze niet verwacht hadden dat wij zo lang wilden blijven op de schoolbedrijven?) dus was het een kort bezoek maar leuk bezoekje aan deze belangrijke sociale ontmoetingsplek de mensen uit het stadje.
We werden weer netjes afgeleverd bij Olof haar huis en hebben de traditionele vleessoep gegeten (waar dus uiteraard lamsvlees in zat).
Morgen gaan we Olof en haar gezin verlaten en gaan we naar onze volgende bestemming: een logeeradres in het Zuiden bij mensen die geen Engels schijnen te kunnen. Of we daar internet hebben, zullen ze moeten afwachten. Maar we blijven ons best doen
Wist je dat .
IJsland zo groot is als Ierland.
De meeste IJslanders die gaan studeren dit in een ander land moeten doen, omdat er niet voor alle beroepen een hogeschool is.
Je in IJsland pas vanaf 20 jaar alcohol mag drinken. Het gebeurt ook bijna nooit eerder, want iedereen kent iedereen in de dorpen.
Er meer vrouwen zijn dan mannen in IJsland en het dus dringen is om als vrouw een leuke vent aan de haak te slaan.
Je in IJsland maar 1 iemand hoeft te kennen, iedereen die je daarna ontmoet is wel een kennis, familielid, vriend, kennis van de familie van etc.
Ze geen onafhankelijke mensen konden vinden om het gedoe rond de IJslandse banken te onderzoeken, omdat iedereen dus wel iemand kent die er belang in heeft.
Er maandag een ijsbeer was gesignaleerd op IJsland. De enige manier om zeker te zijn van je veiligheid is om met iemand te gaan wandelen die minder hard kan rennen dan jij.
De ijsbeer inmiddels afgeschoten is.
Veel IJslanders Luthers zijn, maar nog meer geloven in natuurkrachten en geesten in stenen en dergelijke.
De mensen die aan het water wonen een leuke extra verdienen: ze verhuren hun recht om te vissen aan organisaties die sportvis trips organiseren. Hiermee verdienen sommige zo veel dat ze per jaar 1/10 van de waarde van hun boerderij verdienen.
Een maaltijd vooral bestaat uit vlees of vis...met een beetje aardappels en nog minder groente.
Er zo´n6 miljoen kg schapenvlees per jaar in IJsland wordt gegeten.
Van het PITO kregen wij (Ilse Leemans en Susanne Vos) de kans om deel te nemen aan een EU-project. We zullen een week kennismaken met de schapenhouderij in IJsland.
Zondag 1 mei
Na om 8.00 uur vertrokken te zijn in België zijn we via Amsterdam en Oslo aangekomen op de luchthaven van Reykjavik om 17.00 plaatselijke tijd. Tel hier twee uurtjes bij en je hebt onze werkelijke reistijd. Olöf (onze gastvrouw) pikt ons hier op om een klein ritje te maken naar haar huis. Klein? Twee uurtjes wordt in België toch al gauw als lang beschouwd. Hier dus blijkbaar niet. Onderweg veranderde het landschap van rotsachtig zwart, naar wit, witter witst door de sneeuw en bergen. Komende van 25 °C in België vallen we nu even terug naar 2 à 3 °C. Met maar 300.000 inwoners in het hele land kwamen we er dus ook niet veel tegen onderweg. De meeste mensen, zon 110.000, wonen er in de hoofdstad. Onze eindbestemming werd een boerderij in de middle of nowhere aan een rivier, gletsjer en met rondom een fantastisch bergachtig uitzicht.
Kennis gemaakt met de hele familie bestaande uit Sven en Olof en hun vier kinderen: Binni (11j) Palli (5j) Arndis (7j) en hun kleine baby.(6 mnd). Aan alle jonge koppels een leuk weetje: hier hebben zowel de papa als de mama 6 maanden zwangerschapsverlof!!!
Sven en Olof hebben een boerderij met een 40-tal schapen en een 25-tal koeien. Zowel de schapen als de koeien dienen voor vleesproductie.
Sven werkt ook nog buitenshuis als bouwvakker, Olof heeft in de stad nog een kliniekje waar ze enkele uren per week mensen helpt met haar alternatieve geneeswijze.(het fijne weten en begrijpen we nog niet zo goed).
Olof bereide een mega grote pot met schapenvlees, zodat we na alle eerste indrukken en kennismakingen wat konden bekomen. Het bleek hun gecastreerde ram van een jaar oud te zijn die10 uren in een pekelbad had gelegen, 2 weken gerookt en nu enkele uren in de kookpot gekookt. Na nog een laatste rondje over het bedrijf, werd het echt de hoogste tijd voor ons bedje .morgen weer een dag!
Maandag 2 mei 2011
Vandaag staat een dagje meehelpen op het bedrijf gepland.
We eten hier vaak: s morgens om 6 uur ontbijt 1, rond 9 uur ontbijt 2, lunch om 13.00 uur en s avonds de warme maaltijd.
Na het eerste ontbijt zijn we DE koe gaan melken met een melkpot. De koeien lijken nog het meeste op Jersey koeien, dus vreemd dat ze koeien met deze lichaamsbouw beschouwen als dubbeldoel koeien en op dit bedrijf zelfs als vleesvee. Nu is de keus ook wel beperkt: hier komen eigenlijk alleen dit koeien voor genaamd IJslanders.
Wel makkelijk, de inwoners van IJslanders, de koeien zijn IJslanders en zelfs het enige schapenras dat hier voorkomt heet IJslander.
Eigenlijk kregen we meteen de verantwoording over het bedrijf: lammetjes eraf halen, voeren, melken .succes ermee! Wat ons wel erg opviel was het werktempo; het werk zou normaal in een uurtje af kunnen zijn maar hier gaat alles een tandje trager en door de vele pauzes hebben ze dan weer wel veel family time.
Eind van de middag konden we een lift krijgen naar de dichtstbijzijnde stad Borgarnes (1800 inwoners) om het plaatselijke museum te bezoeken over de geschiedenis van IJsland. Toen we terug kwamen hebben we even wat tijd genomen om dit blog voor te bereiden en toen wachtte de enige koe natuurlijk weer tot we kwamen melken.
Verder hebben we een duidelijk internetprobleem: er schijnt hier draadloos internet te zijn maar de schoollaptop kan daar absoluut niks mee. Gelukkig mogen we de computer van Olof eventjes lenen om wat op het blog te plaatsen .hopelijk morgen weer (vandaar dus de wat late berichtgeving .hoewel we lopen hier zo wie zo 2 uur achter in tijd he!
Vandaag is het onze laatste dag in Varpala. s Ochtends ontbijten we een laatste keer in de school en brengen we een aantal bezoeken om de mensen te bedanken. We hebben voor de nodige cadeaus gezorgd. We krijgen ook een boek over het vijftig jarig bestaan van de school.
Daarna vertrekken we naar een bedrijventerrein in Savonlinna waar we mee de schoolstand helpen opbouwen. Dit neemt niet zoveel tijd in beslag. Nadien bezoeken we het organiserende bedrijf. Het gamma is zeer uitgebreid. Bosbouwmachines, motos, boten, auto-onderdelen, ijzerwaren, kledij, Een soort van technische supermarkt. De meeste prijzen zijn vergelijkbaar met de onze. Een middelgrote kettingzaag kost hier ook rond de 700 euro. Een quad 10.000 euro en de boten beginnen bij 15.000 euro. Voor elk wat wils.
Buiten staan er verschillende standen en kraampjes i.v.m. bosbouw en mechanisatie. De stand van de school heeft als publiekstrekker een forwarder-simulator. Van ver lijkt die een beetje op een rolwagen voor gehandicapten met computerscherm. Eens je ermee bezig bent heeft het meer iets van een zon kermisspeeltuig waar je kan in racen of gamen. Wanneer we alles gezien hebben oefenen ook wij nog een beetje. Daarna is het tijd om te gaan eten. Daarna volgt de trein richting Lappeenranta, deze keer zonder vertraging. In Finland krijg je al groepskorting als je met drie personen reist. Handig, zon kleine groep. De voorbijrijdende Finse bossen en meren bevatten al een heel pak minder sneeuw dan bij onze aankomst. Op zuiderse hellingen kan je hier en daar de bodem al zien. Ook langs wegen is er al veel verdwenen. Daar is men nu bezig met het opkeren van de steentjes. Gedurende de ganse winter wordt er steentjes gestrooid, die nu terug gerecupereerd worden voor volgend jaar. Regelmatig zie je over de weg een tractor rijden met een grote borstel vooraan. Onderweg naar het station moet Pirjo, onze begeleidster, nog even een alcoholcontrole ondergaan. De weg is afgesloten en we stoppen bij een agente. Ze heeft een toestelletje ter grootte van een GSM vast en neemt een vervangbaar blaaspijpje. Ik vraag aan Benny of het onbeleefd is om de Finse politie te filmen. Hij denkt van wel maar ik heb de camera al vast. Ik klap het scherm open en dan sluit Pirjo haar raam reeds en rijdt verder. We vragen of ze niet heeft moeten blazen. Oh, yes I did! Daarna proberen we uit te leggen hoe een gemiddelde alcoholcontrole er bij ons aan toe gaat. Na het afgeven van je boorddocumenten moet je een halve minuut lang de longen uit je lijf blazen. Meestal kijkt de politie dan op het scherm van hun TV om te melden dat het niet lang genoeg was. Als je moet hoesten of het lukt enkele malen niet willen ze bloed zien (of prikken)! Wel een voordeel bij ons: de BOB-sleutel. Je wordt hier niet beloond hier.
Ook tijdens de avonden hebben we niet stilgezeten. Zo is er hier op de bosbouw-campus dagelijks een programma voor de internaatleerlingen. Zo is er een afwisselend programma voor iedere avond, zwemmen, mini-hockey, sauna, volleybal, houtbewerking,... . Ook op ons eentje wat gaan joggen of een sneeuwracketwandeling bij zonsondergang kan hier best tof zijn.
Gisterenavond zijn Xavier en ikzelf (Wim) terug gaan volleyballen. We verstaan onze medespelers al een beetje. We kennen enkele namen en Finse woorden. Ook de leerlingen en begeleiders waren verheugd met onze deelname. Ze vroegen telkens of we nog wilden spelen. Gretig als we zijn speelden we meer dan een uur langer dan voorzien, met dank aan de sympathieke conciërge Nina die bleef meespelen. Net zoals bij ons zijn conciërges ook hier sympathieke mensen. Zo hielp Jacky ons nog uit de nood toen we de avond voor ons vertrek een laptoplader vergeten waren.
Ondertussen begint het hier serieus te korten. Benny deed vanaf de eerste dag dezelfde uitspraak: We moeten voortdoen want we hebben maar twee weken. En inderdaad ze vliegen hier voorbij. Morgen bezoeken we een bosbouwbeurs en daarna zal het helaas vrijdagavond zijn. Zaterdag moeten we zeer vroeg (half zes) vertrekken richting Lappeenranta voor het vliegtuig. Rond 13u zullen we dan terug ergens boven België hangen.
Gisteren en vandaag werkten we voor het eerst met de echte houtoogstmachine. Na een grondige uitleg over het hoe en waarom van het bosbedrijf konden we aan de slag. De machines, harvesters genoemd worden gebruikt om bomen te vellen, te onttakken en te verzagen in bruikbare lengtes. Deze lengtes hebben steeds een interval van 30cm en zitten meestal tussen 250cm en 530cm. Even wat technische informatie voor de machineliefhebbers (voor de niet techneuten, de volgende alinea gaat het verhaal verder). De harvesters worden aangedreven door een diesel motor. Bij Ponsse is dit een 4 cilinder Mercedes motor. Timberjack John Deere heeft eigen motoren. Andere merken zijn Valtra (bosbouwtractoren) en Pro-Sylva. Meestal zit het vermogen tussen de 100 en de 150 pk. Dat is niet zo veel in vergelijking met de veel tractormotoren die in de landbouw gebruikt worden. De machines wegen meestal rond de 12 ton en kunnen maximaal 30km/u rijden. De power-shift transmissie heeft meestal twee versnellingsgroepen (laag-hoog) met drie versnellingen per groep, steeds voor- en achterwaarts. De aandrijving van het zaagmechanisme gebeurt volledig hydraulisch. De kraanarm wordt bediend met twee joysticks, die elk vier bewegingen combineren, vergelijkbaar met die van de graafkraan. Op deze joysticks zitten telkens nog twee kleinere hendels voor het sturen van de harvesterkop. Verder staan er links en rechts nog kleine zogenaamde helikopterbuttons. Deze sturen ieders vier bewegingen, voornamelijk van de harvesterkop. Daarnaast moet je nog sturen wanneer moet gezaagd worden, hoever de rollen de stam moeten doortrekken, openen en sluiten van de grijpklauwen, kantelen van de harvesterkop, Zo stuur je met linker- en rechterhand een twintigtal bewegingen. Best moeilijk. Dan komt de software. In elk toestel staat een computer die de houthakker een beetje helpt. Deze berekent diameters en lengtes van het gegrepen en gezaagde hout. Kwestie van wat denkwerk te besparen.
Het belangrijkste werk bij het hout hakken is echter nadenken over welke bomen wel of niet geveld worden. Alles kadert steeds in een beheersplan voor het bos in kwestie. Moet er alleen gedund worden? De hoeveelste dunning is het? Welke boomsoorten moeten behouden of geveld worden? Je moet dus buiten het bedienen van een gecompliceerde machine vooral nadenken over wat je aan het doen bent. Daarin verschilt het werken met een harvester niet met het manueel vellen van bomen. Hierover kregen we een hele bosbouwkundige uitleg maar dat zou ons te ver leiden.
Verder kregen we opnieuw de kans om met de forwarder te oefenen. Aan het einde van de werkdag bezochten we nog een beschermd bosgebied. In dit overheidsbos wordt zo weinig mogelijk ingegrepen. Hier zagen we veel oude en grote bomen.
Onze leraar van gisteren en vandaag was Jarkko Kleemola. Deze aangename dertiger uit Helsinki zat zelf een aantal jaren op een harvester en is bosbouwingenieur van opleiding. Hij is echter nog niet vastbenoemd dus is de toekomst voor hem nog onzeker. Ook hij blijkt weer een goede autobestuurder te zijn. Na de dooi van de laatste dagen liggen de boswegen er wat slijkerig bij. Hier en daar ligt er toch nog sneeuw waardoor de weg moeilijk bereidbaar blijft. Aangezien het bosperceel waar gewerkt werd, vijf km verwijderd van de verharde weg lag hebben we weer twee dagen rally gereden. Wij zijn ondertussen al een beetje aangepast aan de situatie. We worden niet meer bang in elke bocht. Jarkko blijft er echter altijd rustig bij wanneer weer bijna uit een bocht gaan: it keeps you awake!
Hadden onze ouders ons een Commodore V64 of een Atari gegeven toen we jong waren, dan hadden we deze missie zeker tot een beter einde gebracht.
s Morgens om 7.30u vertrokken we naar een staatsbos om er te oefenen met een forwarder, we hadden een rit van 65 km voor de boeg. Aangezien we op de middag niet op school konden eten werden we rijkelijk voor zien van spijs en drank. We konden boterhammen klaarmaken en een brooddoos vullen met wat sla, tomaat en een gekookt eitje. Een stukje fruit en/of een stukje cake konden we nemen om de laatste gaatjes te vullen. En toen stond ineens de kokkin van dienst naast ons met drie met soep gevulde thermossen?! We would not like you to die in the cold forest., was dan ook haar antwoord toen we verrast opkeken.
Off we go, een wilde rit over de slingerende wegen tussen de besneeuwde en bevroren meren en bossen. Onderweg moesten we de ferry nemen om van het ene eiland op het andere eiland te geraken. De oversteek duurt 10 minuutjes en wordt dag en nacht gratis voorzien. Twintig minuten later kwamen we op de oefenplaats aan.
Onze lesgever, Juha Valutie, loodste ons in de forwarder om een demonstratie te geven. Je kan reeds lang chauffeur zijn of met een tractor kunnen rijden, dit monstertje dwingt toch enig respect van je af. De massieve tractor met wagen en kraan weegt 12 ton en kan dan ook nog eens 12 ton laden. Juha laveerde de forwarder met de nodige precisie tussen de bomen terwijl hij vlotjes de boomstammen uit het bos plukte, op een terrein met een hellingsgraad van ongeveer 10%. De wagen wordt, in de mate van het mogelijke, per soort in de wagen geladen (plywood, sawlog, paperwood en pulpwood). Met een volle wagen reden we tot op de stapelplaats, waar alles per categorie werd weggelegd.
Toen was het onze beurt Juha gooide een dertigtal boomstammen (paperwood) het bos in. Aan ons om ze uit het bos te vissen. Twee joysticks om dit klein gevaarte te besturen. Links : arm omhoog, links, naar voor, draaien, Rechts : grijper open/dicht, draaien, inhalen, . Je snapt het al x-box in het kwadraat. Hier zijnwe niet op voorbereid, of toch niet voldoende na onze oefening op de s(t)imulator (nvdr. Benny). Of toch?! Na onze opdracht kregen we toch een goedkeurende glimlach en een compliment very good for first time and you Belgians are very eager to learn!
Vandaag zijn we de toeristische toer opgegaan. Plan: ice-skating. We namen de trein naar Retretti. Daar is mede door de Europese Unie een ijspiste aangelegd. De piste is een aaneenaanschakeling van de verschillende meren. De totale lengte bedraagt ongeveer 28 km. Maar het weer was ons niet goedgezind. Te warm. Dus de ijspiste was omgetoverd tot een beek op het meer. Schaatsen was niet meer mogelijk. Gelukkig waren we voorzien van sneeuwracketten. Met deze racketten konden we door de diepe sneeuw wandelen. Eerst wat onwennig, maar al snel hadden we het beet. Zelfs de steilste trap was voor ons geen hindernis meer. Dus wij op stap. Het gebied noemt Punkaharju
Dit verlaten gebied is niet aangetast door de menselijke beschaving sinds de laatste ijstijd. Dus echt rauwe natuur. We hebben er een mix gemaakt van verschillende wandelroutes. Aangrenzend aan dit gebied was een onderzoekscentrum voor bosbouw. Een arboretum met courante boomsoorten. Overal stonden informatieborden i.v.m. de leeftijd, groei, . . Nog wat verder passeerden we het bosbouwmuseum van Lusto, waar we eerder een bezoek hadden gebracht. Met onze sneeuwschoenen konden we ook het buitengedeelte bezoeken. Nadien ploegden we ons verder door de sneeuw en kwamen terecht in een bosgebied waar de verschillende types van bosbeheer werden toegepast. Leuk is sneeuwwandelen wel. Je kan relatief snel gaan en soms is het wel lachen geblazen. Je kan hier uren stappen ver weg van de beschaving.
Onverwacht werd onze voorziene schaatstocht omgezet naar een educatieve dag. Xavier zal het voelen. Sneeuw-hiking met zaagschoenen veroorzaakt blijkbaar blaren.
Op zaterdag gingen we ijsvissen. Onze gids had ons aangeraden warme kledij te dragen. Sinds zaterdag is het hier echter warmer aan het worden. Zelfs s nachts is er geen vorst meer. Sakari Törmälä is leraar bij de afdeling visserij. Het is een erg rustige man die spraakzamer wordt naarmate de dag vordert. We zijn goed aangekleed want het meer is een grote open vlakte waar zelfs een licht windje door je kleren blaast. Na de autorit begint de tocht over het besneeuwde meer. Met enkele hulpmiddelen in de rugzak en op een kleine slee vertrekken we. Het meer is uitgestrekt, ik kan er niet direct een afstand of oppervlakte op kleven, maar ver en lang zijn de beste omschrijvingen. Het pak sneeuw stapt niet zo gemakkelijk. Na een klein uur stappen zijn we waar we moeten zijn. Er steekt een takje van een meter hoog uit de sneeuw. Daarnaast ligt een hoop weggeschepte sneeuw. Sakari neemt zijn werktuig om een gat in het ijs te hakken. Uit het gat ter grootte van een emmer komen enkele touwen naar boven. Ondertussen zijn er nog twee andere mannen bij ons komen staan. De ene is een bosarbeider die al een tiental jaren met een harvester werkt. Hij is jong, praat Engels, but too shy to speak it. De andere is rond de 70 en wil heel graag met ons praten. Hij kent net zoals wij geen letter van een taal waarin we elkaar kunnen verstaan. Hij is gekleed met extra dikke laarzen en een soort van skipak. Verleden jaar is hij door het ijs gezakt en door de laarzen en het pak blijven drijven.
Na het openen van het ijs begint het werk. Heel rustig wordt het net uit de opening getrokken. Honderd meter verder is er eveneens een kleine opening gemaakt. Daar, aan de achterzijde van het net wordt een touw geknoopt om het net later terug te trekken. Bij het ophalen van het net worden de vissen losgemaakt uit het net. We vangen voornamelijk snoekbaars en één aan kabeljauw verwante vis. Het gefileerde vlees van de snoekbaars kost hier tussen de 28 en de 40 euro per kilogram. Sakari vindt het de investering van de netten waard. Hij doet dit al jaren en ze zijn steeds met minder. Jonge mensen houden van actie en, snel onvoorbereid werk. They like winter hangling. Wat wij vandaag te zien krijgen vereist inderdaad voorbereiding. Bij het dichtvriezen van het meer voor de winter worden de netten gehangen. Tijdens de winter kan dan gevist worden. Vanaf half april is het echter verboden om op deze manier te vissen. De jongen van de landrob zouden kunnen verstrikt raken in de netten. Verschillende netten en lijnen worden in de komende uren opgehaald en weer terug geplaatst. Uiteindelijk vangen we zo tien vissen. Van één vis kan een gezin van vier personen eten. Goede vangst! Groeten!
Maandag werden we 's ochtends verwacht in SAMI voor een schoolbezoek. In de grote vergaderzaal kregen we een korte voorstelling van de school, de stad en het land. Daarna werd ieders programma overlopen. In totaal waren er een vijftiental buitenlandse leraars en leerlingen aanwezig. Van de school uit Eupen waren er vier leerlingen voor een stageperiode van drie weken. Zij volgen de afdelingen haartooi en schrijnwekerij (botenbouw). Uit Duitsland waren er twee architectuur-studenten. Uit Oostenrijk (Burgenland) waren er lassers en automecaniciens. Samen met hen bezochten we zondag al het kasteel. Daarna kregen we een uitgebreide rondleiding door de school. Leerlingen starten hier op 15 of 16 jarige leeftijd voor een praktische of technische opleiding van meestal twee of drie jaar. Op dit ogenblik zijn echter weinig leerlingen aanwezig. De meesten lopen stage. De lengte varieert van enkele weken tot 6 maanden per schooljaar. Dit hangt af van de tijd die nodig is om het beroep aan te leren. Hier kunnen wij alleen van dromen. Men is hier alleszins niet te ijdel om te denken dat je op school alles kan leren. Er is uitgebreide begeleiding en de leerlingen krijgen een aangepast traject indien nodig. Toch viel ons op dat school eveneens goed is uitgerust. De autoafdeling kan hier concurreren met echte garages en doet dat ook. Hetzelfde voor de schrijnwerkerij waar op commerciële schaal boten gemaakt worden. Van de beroepsopleidingen kunnen we hier nog veel leren. Het middageten in de school was lekker, gevarieerd en gezond. Dat terwijl je van grootkeuken eerder het tegenovergestelde verwacht. Na de middag vertrokken we richting Varpala naar de campus Natural Resources. Varpala moet je uitspreken als bvaaaarrrrpalla, zoals John Cleese Russisch spreekt in A fish called Wanda. Deze school ligt 23 km verwijderd van Savonlinna-centrum, midden in de bossen en zoals alles hier: near the lake. Later dit jaar zullen onze collega's Dirk Konings en Frank Vanhoutte hier ook verblijven. De rondleiding daar was korter, maar ook hier weer eenzelfde indruk. Goed uitgerust, en weinig leerlingen. De meesten waren op stage. De weinige aanwezigen hadden geen stageplaats of waren jongeren met een handicap. Ook enkele volwassenen volgen hier hun opleiding. De klassen zijn gemengd: gewone leerlingen, volwassenen en mensen met handicap krijgen samen les in kleine groepjes (maximum 5 personen). Enkele van de opleidingen hier: visserij, natuurgids, bosbouw. Voor de volledige lijst kan u eens proberen hun aanbod op de website te bekijken, na vertaling uiteraard. Na het avondeten konden we terecht in onze slaapplaats. De studentenverblijven zijn verzorgde kleine huisjes met een gemeenschappelijke keuken, badkamer en vier aparte slaapkamers. Dat is positief voor de nachtrust want het bomen zagen gaat gewoon door 's nachts. Tijdens de weekavonden voorziet de school een actief programma voor de leerlingen van het internaat. Zo namen we de eerste avond deel aan de workshop handycraft. In de werkplaats houtbewerking maakten we onder andere een kaart van Finland in hout. Daarna maakten Benny en Xavier een lange sneeuwtocht. Ikzelf heb nog twee uur mee volleybal gespeeld. Speciale ervaring weeral. Gelukkig waren ze met elf waardoor er nog een plaatsje vrij was. Alleen versta je niets van je teamgenoten. De begeleider, Nikka spreekt goed Engels maar hij stond bij het andere team. Nikka is een opvoeder die de avondprogramma's verzorgd. Na een tijdje spelen kon ik de cijfers al een beetje volgen: nolla, yksi, kaksi, kolme, ..., en alles met toista is plus tien, maar tien zelf is dan weer iets anders. Als er in één woord twee keer kaksi te horen was werden ze zenuwachtig... de 25 kwam in de buurt. Näkemiin
Woensdag 30 en donderdag 31 maart 2011 : Dig before the cut â¦
Het is zover, s morgens vroeg goed induffelen om het bos in te trekken. Even checken : veiligheidszaagbroek (2,5 kg), veiligheidsbotinnen (3kg), jas (1 kg), handschoenen. Ok, klaar, we kunnen vertrekken. Bij het buitengaan werden we naast het begrip massa, nog een andere grootheid gewaar : (negatieve) temperatuur. De thermometer wijst -15°C aan en onze adem verschijnt in een witte wolk.
Samen met de collega bosbouw Kalle Kaartinen, zeven leerlingen en een professionele bosbouwer vertrekken we met twee busjes naar het schoolbos, ongeveer 1 ha groot. Voor we het bos intrekken krijgen we nog een bosbouwersgordel aangereikt. Hierop zit nog wat meer gewicht : een uitdraagtang, een keer- en hefhaak en een rolmeter van 15 meter, nog een extra 3kg. Inderdaad, we hebben ook nog een moottorisaha nodig en een schop?! A shovel? What will we do with it? Het antwoord was simpel : You have to dig before the cut! Ons Fins-Engels was gelukkig al aangescherpt zodat we alles in zijn context konden plaatsen.
Langs een idyllisch, kronkelend paadje bereiken we het slagveld. Leerlingen waren hier eerder aan het oefenen. Er wordt een boom geveld, als didactisch voorbeeld, en dan is het onze beurt. We hebben reeds veel bomen geveld maar we hebben nog nooit het geluk gehad om in een bos bomen te rooien. En inderdaad, rond de stam van het te vellen exemplaar moet eerst de sneeuw weg geschept worden, een put van ongeveer een halve meter diep. Een Picea abies (kerstboom) van 20 tot 25 meter plat leggen vereist enige vaardigheid. Zo moet je trachten de boom op de grond te krijgen zonder dat hij in andere bomen, en er staan er veel, blijft hangen of dat andere bomen beschadigd worden. Verder moet hij in de juiste richting liggen om met de forwarder gemakkelijk op te kunnen pikken. Eens de boom geveld is wordt hij van takken ontdaan en in verschillende lengten verzaagd. Natuurlijk is de kwaliteit hierbij heel belangrijk. Hierbij is de stamdiameter van belang. De categorieën zijn plywood (Ø18-22cm), sawlog (Ø16cm) , paperwood (Ø7cm) en pulpwood (Ø6), de lengten bespaar ik jullie. Na een rekensommetje ligt het hout klaar om opgehaald te worden.
Donderdag werd verder geoefend, maar dan heel intensief. Hierdoor kan het wel eens gebeuren dat een boompje niet terechtkomt waar hij hoort te zijn. Het noodlot sloeg bij ons alle drie toe. Xavier kreeg de boom niet volledig onder controle waardoor de boom 3 meter naast de vooropgestelde velplaats terecht kwam. Daarna was het Wim zijn beurt om de boom een andere kant op te sturen. Geen probleem, door de valkerf, spintsneden en velsnede bij te sturen was dit euvel van de baan. Benny kon natuurlijk niet ontbreken in het lijstje van pechvogels. Na de middag was het gaan waaien. Dit voel je natuurlijk niet als je in het bos tussen de bomen staat, maar de kruin vangt meer wind dan je denkt. Hier door weigerde de boom het uitgestippelde traject te volgen, met een inderhaast genomen elandsprong kon onze lesgever zich in veiligheid brengen achter een dikke boom. We deden waarvoor we gekomen waren ; bijleren door te werken
Vandaag trekken we niet het bos in. Nee, een museumbezoek staat op het programma. Met gemengde gevoelens reden we richting LUSTO, een bosmuseum. Van actie naar het passievere werk? Maar toen we aankwamen zagen we reeds een super modern museum. Het gebouw is gebouwd in een cirkel, en de muren zijn cirkels. (jaarringen wat lusto wilt zeggen). We hebben ook een bosmuseum in België (Groenendaal). Niet om reclame voor te maken, daar duurt een bezoekje amper 10 minuten, hier hebben we een tweetal uren rondgelopen, en het mocht gerust nog wat meer zijn. Heel de geschiedenis wordt doorlopen. Finland is een echt bosbouwland. Naast antieke werktuigen stonden er ook de nieuwste prototypes. Onze collegas uit Eupen daagden ons uit voor een examen houtherkenning. We behaalden een tien op twaalf. Niet slecht vonden we zelf.
Na het museumbezoek reden we naar Parrikala. Het dorp waar onze gids Pirjo woont. Ze toonde ons haar summerhouse. Meeste Finnen hebben een zomer- en een winterhuis. Het zomerhuis bewonen ze in het weekend en hun vakanties. Meestal zijn ze slechts een tiental kilometer van elkaar verwijderd. Het zomerhuis is een echt knus huisje met sauna en veranda. Ze komen naar hier om nikske te doen. Kunnen we misschien nog iets van leren?
Onderweg hielden we halt aan een vogelobservatieplaats. De echte vogelaars waren er ook met hun professionele uitrusting. Wat eerst een wit stipje is, wordt door de lens omgetoverd tot een prachtige zwaan. Lijkt wel een sprookje, maar je blijft niet dromen bij ijskoude temperaturen in een barre wind. Het gebied is een moerasgebied. Hier is een overtrekplaats voor allerlei vogels. Vandaag passeerden er de witstaartarend of zeearend (Haliaeetus albicilla) en de gouden arend (Aquila chrysaetos). Het weer is stilletjes aan het veranderen, dus wat warmer. Daardoor krijg je dan een doortocht van allerlei vogels. Wij hebben ook een vogel gespot, nl. Pica pica. We kennen één wetenschappelijke naam van een vogel en dan spotten we hem toch zeker. Dus we hebben er bij de ornithologen een goede indruk achtergelaten.
Na dat we stilletjes waren afgekoeld hebben we het winterhuis bezocht. Het is soortgelijk als bij ons, maar dan alles in hout en vier dubbele ramen en muurisolatie van minimum 25 cm dik. Na dit bezoekje zijn we terug gereisd met de trein tot in Savonlinna. Het valt op dat het ijs op de meren snel aan het smelten is. En morgen gaan we ijsvissen, hopelijk zonder gekraak .
Dat de Finnen goede chauffeurs zijn zal u niet verwonderen. Kimi Räikkönen, Ari Vatanen en Juha Kankkunen doen bij u zeker een belletje rinkelen. Ik heb er even over nagedacht maar voetballers of wielrenners van Finse oorsprong kan ik niet onmiddellijk opnoemen. Van voetbal ken ik helaas te weinig. Bij Omega-Pharma Lotto rijdt wel een zekere Jussi Veikkanen mee maar daar hoor je niet zoveel over. Om te fietsen is het land niet zo geschikt vind ik persoonlijk. Vooral het klimaat is hier doorslaggevend. Nu liggen de wegen er nog glad bij, uitgezonderd in de steden. Dat doet er mij aan denken, wie schuiven ze in België naar voor als kanshebbers voor de ronde? We ontvangen hier geen nieuwsberichten uit ons fietsland, en in kranten is de sportkatern beperkt tot ijshockey en jawel autosport. Is Boonen al in form? En wat met mannen als Hushovd en Cancellara? We zien wel. Hoever staat het met de conditie van onze lopers in het Pito? Zit iedereen op schema? Benny en ikzelf gaan regelmatig s ochtends een toer lopen. Xavier is ook al een keer meegeweest.
Racepiloten dus. Toen we op maandag door Coördinatrice Pirjo vanuit Savonlinna naar Varpala reden stonden we versteld. Pirjo is Technisch Adviseur hier op de campus Natural Resources te Varpala. Dat ligt zon 20 km van Savonlinna. De rit verraste ons wel een beetje. Eens we de stad buiten waren en de wegen niet meer sneeuwvrij daalde de snelheid niet. De hoofdweg (N468) is een bochtige ijs- en sneeuwpiste van 6 meter breed met langs weerszijden een sneeuwmuur van ongeveer een meter hoog. Hier de hele tijd 70 tot 80 km/u rijden geeft toch wel een beetje een angstig gevoel. Niet dat er zenuwachtig gereden werd. Bij het passeren van een tegenligger ging ze niet boven op haar rem staan maar stuurde gedisciplineerd tot bijna tegen de sneeuwmuur zonder vaart te minderen. Alle autos zijn uiteraard voorzien van spijkerbanden, maar toch. Bij ons zou de snelheid in gelijkaardige omstandigheden eerder rond de 15 20 km/u liggen schat ik. Op dinsdag was onze piloot van dienst Kalla Kaartinen. Met hem gingen we ook op woensdag en donderdag hout oogsten. Onderweg naar de houtfabriek werd zoals gewoonlijk stevig doorgereden over besneeuwde wegen. Nu niet in een robuuste Volvo maar een Volkswagen-busje met 8 inzittenden en chauffeur. Samen met Xavier heb ik verschillende keren bewust niet vooruit gekeken bij het aansnijden van bochten of hellingen. Deze manier van rijden getuigt van een grote stuurvaardigheid. Toch staan er hier veel flitspalen. Op de wegen buiten het centrum mag 80 km/u gereden worden. In de bebouwde kom is dit 60 km/u. Daar wordt veel rustiger gereden.
Om acht uur in de morgen stonden we met ons drieën te wachten aan de simulator-trailer van de school. Het is een mobiele oplegger met daarin drie simulatoren voor bosbouwwerktuigen, zoals harvester en forwarder. De trailer is gemeenschappelijk aangekocht door drie scholen. Voor je aan het echte werk kan beginnen moet je hier eigenlijk wat computerspelletjes spelen. Het is leuk, maar je moet er echt je gedachten bijhouden, zoveel verschillende mogelijkheden. Het is niet alleen bomen vellen, maar je moet hier ook rekening houden met verdere bosontginning enz. Alleen al door deze simulatie kom je te weten op welke manier men hier te werk gaat. En hoe meer je oefent, hoe vlotter voor sommigen... Veel tijd hadden we niet, we moesten reeds om kwart voor tien gaan lunchen, patatjes eten
Daarna zijn met vlammende busjes richting Varkaus gereden. Varkaus is een dorp (of stadje) rondom een fabriek gebouwd. Opgestart in 1830 als een kleine houtzagerij. Daarna verder uitgebreid tot een enorm complex van zagerijen met kilometers transportbanden. In een eerste fase worden de bomen geleverd voor de houtzagerijen. 2500 m³ per dag! Gigantische kranen droppen deze stammen, waarna ze één voor één gekeurd worden. Vandaar gaan ze kilometers verder over het meer naar de houtzagerij. Daar heeft men verschillende mogelijkheden voor het verzagen ; balken, planken in alle maten. Onderweg ondergaan ze een hele reeks van kwaliteitscontroles, waarna ze ingepakt worden klaar voor de uitvoer. Momenteel planken reeds op maat gezaagd voor Japan voor direct gebruik.
Ongeveer de helft van het aangevoerde hout is afval. Dit afval wordt verwerkt voor de pulpindustrie en de aanmaak van o.a. pellets, . . Bomen zoals berk en ratelpopulierworden dan weer gebruikt als grondstof voor papier. Gigantische pletwalsen rollen het papier, nadat dit gekookt werd. Vergelijk het met een wc-rolletje met een breedte van 7m en een diameter van 3 meter. Daar kan je al eens een krabbeltje opschrijven.
Het afval dat niet voor papier kan gebruikt worden, wordt gehakseld en gebruikt als brandstof voor aanmaak biogas. Dit biogas wordt omgezet naar paraffine vanwaar het verder kan worden omgezet naar biodiesel. Deze kan voor allerlei doeleinden worden gebruikt. Na een fijnere raffinage is de diesel klaar als verkeersdiesel. Tijdens deze processen wordt aangemaakte energie (thermische, ) ook nog gebruikt voor elektriciteitsproductie o.a. met een waterkrachtcentrale, warm water wordt dan weer gebruikt voor het kweken van steur voor kaviaar. Hier zullen in september andere leerkrachten wat meer over vertellen. En zo kunnen we nog wel eventjes doorgaan, Je ziet dat de Finnen altijd een beetje verder denken en niets laten verloren gaan. We verwachten dat dit dorpje binnen enkele jaren nog enkele nieuwe, aanverwante fabrieken zal tellen. Volgens Xavier staan de Finnen hier een beetje voor; dat zie je aan het feit dat er geen putten in de weg zitten?????
Blijkbaar zijn we niet de enige Belgen hier in Finland. Wel op de campus Natural Resources waar wij ons bevinden. We hebben nog collega´s ontmoet van een middelbare school uit Eupen. Ze hebben reeds meerdere jaren een uitwisselingsproject met deze finse school. Ze wisselen leerlingen en leerkrachten uit in de richtingen: haartooi, architectuur, botenbouw (schrijnwerkerij) en mechanische technieken.
Tesamen hebben we de grootste toeristische attractie bezocht van Savonlinna, de middeleeuwse burcht vanSint-Olaf. Na een lange, maar interessante uitleg hebben we heel de geschiedenis van Finland doorlopen. Het is een middeleeeuwse burcht gebouwd op een hoge rotsblok temidden van het merengebied.
Savonllina bestaat voor 50 % uit water, of beter uit ijs. De stad is dan ook gebouwd op eilanden, elk met zijn eigen kenmerken; industrie, toerisme, woonzone, productiebos, natuurpark, .
Na het bezoek aan de kasteel hebben weal wandelend de stad doorkruist. De stad heeft één hoofdweg met zijhoofdwegen richting de eilanden. Verloren lopen is hier niet gemakkelijk, mits je het meer kunt doorsteken over het ijs, mits wat klauteren in de sneeuw.
Zaterdag 26/03/2011Dag allemaal op het thuisfront.
Onze reis begint op zaterdag omstreeks half vier s nachts. Het vroege vertrek is nodig om tijdig in Charleroi te geraken. Ryanair vliegt niet van of naar hoofdsteden, weet u wel. In Finland is dat voor ons een voordeel. Lappeenranta ligt op 230 km van Helsinki. En als we dan moeten kiezen tussen 70 of meer dan 200 km vervoer over de weg .
Benny en Xavier hebben zich vooral geamuseerd omdat ik nog nooit in een vliegtuig zat. Verder voorziet Ryanair weinig beenruimte tussen de stoelen. In het midden (aan de emergency exit) staan de zetels ver uit elkaar. Daar mogen alleen passagiers zitten die Engels praten, in nood moet je de bevelen van het cabine-personeel kunnen uitvoeren. Aangezien het grootste deel van de inzittenden Russen waren, zaten er bijgevolg op deze 12 stoelen slechts vijf mensen. Heel leuk want ik ben links en rechts vaak door het raampje gaan kijken... een beetje zoals een kleine die voor het eerst vliegt! Aan het vliegen vind ik vooral het begin op de startbaan goed. Zon vlieger trekt bangelijk snel op, vergelijkbaar met de Anubis-achtbaan in Plopsaland. Het stijgen heeft ook wel iets maar sommige passagiers vonden dit minder aangenaam. Tijdens de vlucht lijkt het alsof het toestel de hele tijd bergop vliegt. Dat van die oren en dat slikken vind ik een beetje overroepen, maar misschien is dat erger op andere vluchten. De knappe airhostessen werken bij de andere luchtvaartmaatschappijen. Vriendelijk zijn ze wel!
Eens geland in Lappeenranta houden we even halt om te eten en daarna de trein richting Savonlinna te nemen. Onderweg was er een oponthoud van twee uur. Blijkbaar was er ergens een trein in twee gebroken. We werden goed opgevangen door de conducteur. Omstreeks 19.35u arriveerden we te Savonlinna. Daarover morgen meer.
We zijn er eindelijk in geslaagd om ons elektronisch verkeer te beginnen,met de nodige aanpassing om met een qwertytoetsenbord te werken. Hierdoor werden we er aan herinnerd dat we qua ICT in een luxesituatie verkeren op het PITO.
We zijn dus in het kader van een Europees uitwisselingproject (LLP)onderLeonardo da Vinci met zn drieën een bijscholing Duurzame Bosbouw aan het volgen aan het SAMI in Finland. Onze verhalen, bekommernissen, lichtpunten, zal je op deze blog kunnen volgen, als we toegang hebben tot het internet.
Erasmus+
