De plaatselijke TA van de visserij Sakari heeft ons vandaag een rondrit beloofd langsheen de plaatselijke commerciële fishfactories.
Hij wacht ons op aan het hoofdgebouw en al snel zijn we op weg naar de eerst firma Erosen Kala.
Onderweg wisselen we nog wat van gedachten en kunnen we hem nog algemene vragen stellen over het hoe en waarom van de visserij in Finland.
Sakari heeft al 27 jaar ervaring in het visserijonderwijs en zijn hoofd zit blijkbaar vol met kengetallen en gegevens aangaande alles wat met visserij te maken heeft.
Bij aankomst op de visverwerkingsfabriek worden we onmiddellijk ontvangen door een oud-student van de school.In de fabriek maken we al gauw kennis met de chef die er uit ziet als een echte vissersmens en zijn vrouw die we al eerder deze week konden ontmoeten !
Het was een hele belevenis om de fabriek in werking te zien en we hebben er ook mooi filmmateriaal kunnen verzamelen.
De plaatselijke specialiteiten werden ons aanbevolen : een brood met daarin kleine visjes op smaak gebracht met bacon en ook kaviaar afkomstig van de Vendace (Kleine Marene).
Daarna verder op weg naar een kleinere fabriek waar dezelfde visjes in blik verpakt werden.De eigenaar had niet alleen deze verpakkingsfabriek, hij probeerde ook zoveel mogelijk van de vis te vangen met een eigen boot en had daarnaast ook nog 2 eigen restaurants waar de visjes vlot over de toog gingen.
Wat ons opviel is dat hier ook vooral buitenlandse werknemers aan de slag waren.Mensen uit verre exotische oorden (China, Nepal, Afghanistan, ) waren hier aan het werk.
Na de middag stond een bezoek aan het visserijmuseum en de grootste houten kerk van Finland op het programma.
Een zeer gemotiveerde gids die in zijn beste engels ons met de nodige cijfers van zijn kunde wist te overtuigen wou ons absoluut ook de houten kerk van Finland nog laten bezichtigen aan de binnenkant.
Opnieuw wist hij ons de exacte afmetingen van links naar rechts, van voor naar achter en tot in de nok van de kerk te vertellen.
Na een poosje hoorden we een alarm afgaan en eerst dachten we dat er een auto-alarm was afgegaan in de buurt van de kerk.Nadien bleek dat het brandalarm van de kerk om één of andere reden in gang geschoten was.
De gids van dienst probeerde nog snel één of andere verantwoordelijke te bereiken, maar voor we het wisten kwam de plaatselijke brandweer al aangereden.
Het werd hoog tijd om ons uit de voeten te maken, we moesten immers ook terug richting Savonlinna om onze trein naar Lappeenranta te halen.
Een twee uur durende treinrit bracht ons veilig tot in de stad waar we morgen onze vlucht naar Brussel terug zullen nemen.
Een beetje moe maar voldaan kijken we terug op een leerrijke week hier in het verre Finland.
De manier van leven, het onderwijssysteem, de vele meren, het hele proces van vissen opkweken, vangen, verwerken en verorberen, we hebben er echt veel van bijgeleerd.
Dat onze studenten hier een waardevol onderwerp zullen vinden voor hun GIP staat vast.
Wij hopen ook snel de Finse studenten in België te mogen ontmoeten en hen meer over ons landje te kunnen vertellen en laten beleven.
Wij gaan er de volgende weken en maanden nog dikwijls aan terug denken en zullen er vol enthousiasme over kunnen vertellen.
monetSuomenterveisiä
FRANK en DIRK
PS: de eerste die ons al de Finse quotes in het nederlands op papier kan tonen, mag mee smoked fish komen proeven op een nader te bepalen datum !!
donderdag 22 september 2011 - 12 graden boven 0 - motregen
8h00 - Jarrko en zijn studenten staan ons reeds geduldig op te wachten met de visoogst van gisteren.Deze vissen moeten vandaag voor de consumptie worden klaargemaakt.
Als eerste wordt de kwabaal aangepakt. Zijn huid stroop je vlotjes af, net zoals bij de paling of je sok.
De behandeling van de forellen, houting, baars en snoekbaarzen vraagt echter meer technische vernuft.Net als bij de eerder bewerkte regenboogforellen worden de overige vissoorten vakkundig gefileerd.Nieuw voor ons is dat we dit ook kunnen realiseren door in één vlotte beweging eveneens de ingewanden mee te verwijderen.
Ondertussen worden de gerookte regenboogforellen uit de oven gehaald. Het praktijklokaal wordt gevuld met een uiterst verfijnd culinair aroma dat de ganse dag in onze neusvleugels zal blijven hangen.Eén voor één laten we de vishelften in een plastiek zakje glijden dat vervolgens door een verpakkingstoestel vacuum wordt gezogen.Een uitzonderlijk kwaliteitsprodukt is eindelijk klaar om verhandeld te worden!
Een bijzonder waardevol aspect aan deze stage is dat we werkelijk het volledige productieproces, van eitje tot pakje gerookte forel, aan de lijve mochten ondervinden en waarnemen!De visboerderij waar de eitjes uit de volwassen vissen wordt gemasseerd, de achterin gelegen opkweekvijver voor het jongbroed, de visvangst op het immense uitgestrekt meer, het fileren, het pekelen, het roken, het verpakken, het proeven, ... dit alles hebben we kunnen zien, horen, voelen, ruiken!Eén ding staat vast, eens terug in België, zal een vacuüm verpakt stukje forel of zalm in de rekken van de Aldi of de Carrefour er voor ons nooit meer hetzelfde uitzien!
In de namiddag staat een bezoek aan het Finnish Game and Fisheries Research Institute op het programma.Dit instituut kweekt een groot aantal regenboogforellen, vlagzalmen, trekzalmen en forellen met de bedoeling deze, eens voldoende groot en sterk, uit te zetten in de vele Finse meren.De natuurlijke populaties van deze vissen zijn immers onvoldoende bestand tegen intensieve bevissing door zowel recreatieve als profesionnele vissers.
Zeker de meerzalmen (Salmo salar) hebben het moeilijk.Door de geologische verschuivingen op het einde van de ijstijden raakten ze immers volledig afgesneden van de zee.Deze kleine en unieke populatie kwam echter definitief onder zware druk te staan toen in de vorige eeuw de mensen de toegang tot hun paaigebieden, verder stroomopwaarts op de rivieren, blokkeerde met stuwdammen.Alleen een kunstmatig ingrijpen van diezelfde mens kan dit nu nog enigszins goed maken.
Het verhaal wordt nog mooier als je weet dat diezelfde Finse meren ook ongeveer 270 zeehonden herbergen.Inderdaad, ook zij raakten na die laatste ijstijden opgesloten in de Finse meren en genieten vandaag, na eeuwen van bejaging, volledige bescherming van de Finse overheid.
Morgen kondigt zich onze laatste actieve stagedag reeds aan.Nog enkele bedrijfsbezoeken staan op het programma.Vast staat nu reeds dat Dirk en Frank uitermate enthousiast zullen zijn over dit boeiende land, haar mysterieuze bevolking en uitzonderlijke visbestand.Maar morgen daarover meer ...
Laatste dag in IJsland, want morgenvroeg vertrekken we weer richting België! Deze morgen gestart met de laatste slachtlammeren te wegen. We moesten er nog ongeveer 150 wegen dus hadden we toch nog wel wat werk!
Na deze klus zijn we nog een paar aangekochte schapen gaan halen uit een ander weiland. Deze schapen stonden apart omdat ze telkens naar hun vroegere eigenaar liepen. Zij kunnen dit de andere schapen leren dus moeten ze gescheiden gehouden worden. Na een uurtje lukte het ons toch om ze te verzamelen in de stal. Ook deze lammeren zullen geselecteerd en gewogen worden.
Als middagmaal kregen we alweer iets heel speciaals, namelijk gerookt schapenvlees. Dit is iets wat 90% van de IJslandse mensen eten met kerstavond of Kerstmis. Het was echt lekker!
Spijtig genoeg hebben we niet meer genoeg tijd om de overige lammeren te wegen dus hebben ze ons aangeleerd hoe je moet bepalen of het een goed of slecht lam is. Ze leerden ons hoe we de schouders, rug en achterhand moesten beoordelen van een schaap. Zeer bruikbaar voor onze lessen op school!
Spijtig genoeg komt er nu stilletjes aan een einde aan ons avontuur in IJsland! Het was een geweldige en vooral super leerrijke week met heel veel indrukwekkende uitzichten waar je gewoon stil van werd! We willen daarom iedereen bedanken die aan deze week heeft meegewerkt.
In eerste plaats Xavier en Ollüf omdat zij samen deze trip voor ons organiseerden. Toch mogen we zeker ook onze twee gastgezinnen niet vergeten. Zij zorgden ervoor dat we ons thuis voelden en konden genieten van dit prachtige land! Als laatste willen we alle andere IJslandse mensen die we hebben leren kennen bedanken voor de uitleg en hun vriendelijkheid!
Natuurlijk ook niet te vergeten: dikke merci aan alle collegas thuis die onze uren overgenomen hebben en voor ons zijn ingesprongen!
Deze morgen begonnen met de slachtlammeren buiten te laten voor een laatste dag in de prachtige bergen. Daarna was er wat tijd om andere dingen te doen.
Eerst reden we met een auto van 36 jaar hun land in om te gaan sightseeing door de heuvels. Het was zo overweldigend dat we er gewoon stil van werden. We keken uit op indrukwekkende bergen met sneeuw er op. Zij zagen in deze heuvels achter de rotsen schapen, maar wij zijn daar blijkbaar niet getraind in! We plukten ook nog wat bessen voor bij onze skyr en genoten gewoon van het prachtige landschap.
Hierna reden we naar een paarden- en schapenboer. Deze man had 500 schapen en ongeveer 50 paarden. We spanden twee paarden in (uiteraard IJslanders) en kregen daarna even een introductie paardrijden. We leerden dus eerst hoe de Tölt aanvoelt als je op een paard zit (die typische gang die alleen IJslanders hebben). Na deze korte inleiding trokken we met de paarden het veld in voor een tochtje in de velden en door de riviertjes. Het was in een woord GEWELDIG om in zo een mooi landschap op zo een sterk dier te mogen rijden. Hier moeten ze dus geen stenen rapen om de benen van de paarden te beschermen J
Na deze leuke ontspanning (voor Annelies dan, voor Susanne was het meer een uitdaging) reden we wat verder door het prachtige landschap. Wij maar rond kijken en zo onder de indruk van al dat moois wat dit land heeft. En dan ineens uit het niets zagen we de allereerste landbouwschool van IJsland. Deze is opgericht in 1880 door een koppel dat vaak naar het buitenland trok om daar kennis op te doen. Zo leerden ze in Denemarken en Schotland hoe ze moesten ploegen, kaas maken en een seis gebruiken. Het heeft de landbouw in IJsland sterk beïnvloed! De school is al een tijdje niet meer in gebruik en heeft toch wel wat geleden. De plaatselijke (voor ons verre) buren proberen de school te restaureren en terug in originele staat te brengen.
Na deze indrukwekkende tocht was het werken geblazen! 560 lammeren binnen halen waarvan 250 gewogen moesten worden (we waren zo enthousiast bezig dat we er meer dan 300 gewogen hebben). De mogelijke dekrammen werden er uit gehaald en de beste ooilammeren ook. Zo blijft de goede bloedlijn en het goede fokmateriaal verzekerd!
Wist je dat?
Ze zelfs een auto hebben van 41 jaar?
Ze tot Kerstmis gaan zoeken naar schapen in de bergen omdat ze zich zo goed verstoppen?
De huisvrouwen vroeger de raven eten gaven om ze in leven te houden tijdens de winter?
De paarden hier soms een vriesmerk krijgen in plaats van een brandmerk?(zie foto)
De paarden hier soms 5, maar zeker 4 gangen hebben in plaats van 3?
Een IJslander (paard) tot op de toppen van de bergen kan klimmen met een ruiter er op?
Biggi (of Boralinn Birgir) een geweldige paardenman is?
De belangrijkste fokwaarde voor paarden het karakter, de sterkte van de achterhand en de tölt zijn?
Ze in de oudste landbouwschool 170 schapen molken elke dag?
Ze een nieuw soort spinwiel maakten om het spinnen te versnellen?
Ze speciale omheining gebruikten van gras, steen en/of turf?
Ze op hun land ruines hebben van 1700?
We in deze vroegere woonkamer een foto van ons samen hebben gemaakt?
De blauwe plekken en spierpijn nog steeds hevig zijn?
Annelies haar eerste echte stuk lam direct een heerlijke steak was (foto)
We een super fantastische, mega geweldige ervaring hebben hier!!!!!
Dag 5 : Woensdag 21 september : Tänään oli hyvä saalis !
Zoals gisteren al gemeld was het vandaag tijd om tijdens de fish-processing wat extra informatie te krijgen over het visroken !
De regenboogforel die gisteren vakkundig gefileerd werd en die vannacht in de pekel gestaan heeft, mocht vandaag gerookt worden.
Allereerst stonden de resten van het fileren al in de rookoven waar ze nog een uurtje in mochten staan.Het roken van deze vis duurt een tweetal uurtjes.Jarkko, de jonge leerkracht die ons hierin begeleid had deze vis vanmorgen al heel vroeg in de oven geplaatst.
De overige visfilets werden op roosters gelegd om ze daarna af te spoelen en al de vuiligheid er af te halen.Na een kleine nazouting zijn ze klaar om in de oven geplaatst te worden.Deze forel zal verschillende stappen ondergaan in de volautomatische oven en pas na 16-17 uur opnieuw uit deze oven mogen gehaald worden.De temperatuur komt hierbij niet boven de 60°C uit.
Ondertussen zijn de eerste gerookte vissen reeds afgekoeld en kunnen de resterende graten en de staart verwijderd worden.Het fijne en in brokken overblijvende visvlees gaat in een soort pasta volgens de medestudenten.Wij zelf denken dat ze hiermee een zalmsalade bedoelen.
Na de middag was het hoog tijd om er samen met Jarrko en twee studenten (waarvan 1 volwassene) op uit te trekken om zelf te gaan vissen op het meer.De netten waren daar twee dagen voordien geplaatst met behulp van enkele ankers en vlaggenpaaltjes om ze gemakkelijk terug te vinden.
Vijf verschillende vissoorten hebben we kunnen opvissen : Snoekbaars, forel, kwabaal, baars en houting.Waaronder enkele forse exemplaren.Een dertigtal vissen werden bovengehaald. En dit is zeker geen vissersbedrog.Het was een mooie oogst !De fotos getuigen hierover !
Bij het terugkeren zijn we ook een groot houttransport op het water gepasseerd.Twee boten vooraan en één boot achteraan werden gebruikt om een gigantische hoeveelheid hout over het water te transporteren.
Heel indrukwekkend om te zien.
Terug aangekomen op school werden we verrast met een proeverij van gerookte noorse zalm.
Het verschil tussen coldsmoking en hotsmoking konden we letterlijk proefondervindelijk beleven.
Vanavond staat er nog een ijshockeywedstrijd op het programma !
Dag 4 : 20 september 2011 : Hyvää iltaa, mitä kello on ?
Vanmorgen heeft de zon plaats gemaakt voor regen en lijkt het even alsof we terug in België zijn aanbeland! Een echt herfstgevoelen overwelmt ons (de bomen zijn zich hier al fel in herfstkleuren aan het tooien !). Maar niets is minder waar ! We staan hier op om 7u lokale tijd, bij ons is het nog maar 6u(!) in de morgen.Opnieuw ontbijt in de refter samen met de studenten en dan aan het werk.
Vandaag staat er voor de eerste keer fish processing op het programma.
De school heeft een eigen afdeling waar de vis gekuist wordt, klaar gemaakt wordt voor verdere stappen zoals het roken of zouten, of voor onmiddellijke consumptie kan dienen.
De kleine visjes (die er voor een leek zowat uitzien als sardientjes) en die eerst aan de beurt komen zijn zalmachtigen en luisteren naar de naam Coregonus albula.Aan de hand van deze latijnse naam konden we de juiste informatie terugvinden op het internet en de Nederlandse benaming opzoeken van de vis die in het Engels Vendace genoemd wordt.
Volgens Wikipedia is deze vissoort vroeger nog teruggevonden tot in Zuid-Nederland (Hollands Diep).
Misschien wordt het hoog tijd om hem in onze contreien opnieuw te introduceren.
De Nederlandse naam zou Kleine Marene zijn.
Na de middag wordt de regenboogforel gefileerd.Mooie stukken vis worden door ons beiden geprepareerd alsof we reeds volleerde visversnijders zijn.
De filets gaan in bakken en worden met vers ijs gekoeld.
Van de verloren gesneden stukken wordt een selectie gemaakt en de mooiste worden apart bewaard en zullen straks in een zoutoplossing gepekeld worden.
Een 10%-oplossing wordt aangemaakt met warm water en in de koelcel opnieuw afgekoeld.Later op de dag zullen de versneden vissen hier een 12-tal uren in gepekeld worden om ze dan morgen een rookproces van 16 uren te laten ondergaan.De temperatuur van het roken wordt beperkt tot 60°C en dit is de reden waarom het cold smoke genoemd wordt.
Volgens de kenners is dit de beste en lekkerst manier van visroken.
Wat ons op valt is dat iedereen vol lof over het vissen en vis eten spreekt.Mensen eten hier blijkbaar bijna dagelijks vis !Hun Vendace is zeer populair en wordt hier op alle manieren gegeten.Ook snoekbaars en zalm staan hier regelmatig op het menu bij de lokale mensen.
Na al deze handelingen moest de proper gemaakte vis ook nog uitgeleverd worden en ook daar mochten we een handje bij helpen.De verschillende afdelingen van de school in Savonlinna hebben ieder hun eigen keuken en niet alleen bij ons in Varpala maar ook bij de afdeling Social care aan het ziekenhuis en de plaatselijke PIVA staan morgen de door ons gekuiste visjes op het menu.Hoog tijd dus voor een kijkje achter de schermen in al deze keukens !Ja Jacky, daar kan de keuken in de leraarskamer van het PITO nog lang niet tegen op !
Tijdens de rondrit in de buurt wordt ook nog een bezoek gebracht aan een zogenaamde fish-factory.Hier worden dezelfde kleine vissen machinaal en dus aan een veel hoger tempo dan wij dit zelf kunnen, gereinigd.
De vrouw des huizes probeert het aan ons uit te leggen hoe het allemaal in zijn werk gaat, maar heeft voor alle zekerheid haar dochter mee ingeschakeld voor de nodige ondersteuning in het Engels.
Beladen met een lekkere maaltijd gerookte vis keren we terug naar de school !
Daar aangekomen werden we uitgenodigd door een andere leerkracht in een interessante natuurles.In de opleiding tot nature surveyor werden vandaag allerlei soorten paddenstoelen gedetermineerd en getest op hun zeldzaamheid.
Deze opleiding kadert in de ruimtelijke planning in Finland waarbij hier geïnventariseerd wordt welke dier, planten, en dus ook paddenstoelsoorten allemaal aanwezig zijn in de buurt om er al of niet nieuwe projecten toe te laten.
We worden hier telkens opnieuw verrast door tal van vriendelijke leerkrachten en leerlingen op de school.
Gisterenavond vertrokken uit het zuiden bij ons eerste gastgezin. We moesten ongeveer 2 uurtjes rijden tot Bourganes waar we zouden wachten op onze nieuwe gastvrouw, Halla (Hatla uitgesproken). Zij bracht ons nog 130km verder naar het noorden zodat we nu een super mooi uitzicht op de zee hebben.
Ons nieuw gastgezin heeft een biologisch schapenbedrijf met 650 ooien en bijbehorende lammeren. Op dit moment zijn er dat dus ongeveer 1200. Deze morgen startte onze gastvrouw met een rondleiding op haar bedrijf. (zie fotos). De stallen zijn weldoordacht en zeer handig ingericht om schapen te sorteren, verplaatsen,
Na deze rondleiding kregen we te horen dat donderdag en woensdag 250 en 200 lammeren geslacht zullen worden. We hadden dus veel werk voor de boeg. Eerst sorteerden we de ramlammeren er uit. Zij wegen het zwaarste en kunnen dus nu best geslacht worden omdat de prijzen nu het beste zijn. Later kunnen dan nog eens een lading ooilammeren geslacht worden aan een lagere prijs. Toch moesten we nog ongeveer 200 ooilammeren uitselecteren omdat er te weinig rammen waren.
Na deze toch wel zware klus mochten de ooilammeren, die niet geslacht worden, terug naar de ooien en daarna op het prachtige uitgestrekte land.
Wist je dat:
Dit schapenbedrijf 1965ha grond heeft en nog niet genoeg voer voor hun schapen?
Ze bepaalde bloemen tussen het gras planten die N, P en K geven aan het gras?
Ze via een computersysteem alle gegevens van de schapen bijhouden?
Alle schapen hier een naam hebben?
We een soort platte kaas (kwark) hebben leren eten genaamd Skyr?
Ze ongeveer een zesde van hun ooien kunstmatig insemineren?
Ze soms schapen op het schapeneiland zetten omdat er een speciaal kruid groeit dat het vlees een andere en betere smaak geeft?
Ze weideafrastering hier gebruiken om schapen uit bepaalde velden te houden?
De schapen dus gewoon bij de buren mogen grazen?
Een ooi gemiddeld 7 jaar blijft op het bedrijf?
Ze ook hier werken met het SEUROP systeem om de schapen te classificeren?
Erasmus+
