Vandaag een beetje onduidelijke dag, omdat we echt geen idee hadden wat we gingen doen (dat IJslands begrijpen is zo makkelijk nog niet). Na het ontbijt reden we naar een dierenarts om wat medicijnen op te pikken. Zoiets is dus eventjes een driekwartier rijden (maar met zulke wegen en fantastische uitzichten absoluut geen straf). Op de terugweg hebben we een paardenfokker bezocht. Hij heeft een mooi, professioneel bedrijf met zon 45 paarden (IJslanders uiteraard). De jonge veulens worden geduurde hun eerste 3 jaar gewoon losgelaten in de natuur en zorgen op die manier voor natuurlijke begrazing van het landschap (wel worden ze wat handtam gemaakt). Na 3 jaar komen ze voor het eerst op stal waar ze getraind worden. Vanaf de leeftijd van 4 jaar worden ze verkocht. Het was echt een mooi en proper bedrijf waarmee ze veel geld verdienen. Ze hebben zelfs een waterloopband voor de paarden(zie foto)
Verder hebben we nog een klein beetje tijd gehad om wat in de omgeving te lopen (Ilse op zijn Belgische en Susanne op zijn Nederlands). Verder hebben we kennis gemaakt met wat familieleden tijdens de maaltijd (al eens IJslands muntijs met chocolade geproefd? Het is een aanrader) Waardoor we ook nog wat kennis hebben opgedaan over de kippenhouderij: intensief gehouden kippen leggen hier witte eieren en de extensief gehouden kippen leggen bruine eieren zodat er een duidelijk verschil is voor de consument.
Maar aan alles komt een eind, zo ook aan deze reis. We gaan zo slapen, want om 3.00 staan we op om naar Reykjavik gebracht te worden, alwaar we de bus pakken naar het vliegveld. We hopen om na een tussenstop van 3,5 uur in Kopenhagen uiteindelijk rond 17.30 te landen op Schiphol. Zondag wordt en dagje van heel lang uitslapen!!!
Een korte samenvatting van onze conclusies:
De agrarische sector is puur gericht op voedsel voorziening voor het eigen land (geen export behalve dan van de paarden) en is in elke sector veel extensiever.
De schapenhouderij is samen met de melkveehouderij de belangrijkste tak.
Akkerbouw bedrijven zijn er niet (stro is heel duur, omdat het aanbod beperkt is)
Serres zijn er wel en de grootste zijn qua standaard vergelijkbaar met België (maar ook natuurlijk kleinschaliger)
IJsland is op het gebied van koeien vergelijkbaar met België alleen veel kleinschaliger en extensiever. De koeien zijn een stukje kleiner en meer melktypisch dan vleeskoe al worden ze voor beide doeleinden gebruikt.
Schapen nemen hier naar verhouding een veel groter aandeel in de agrarische sector dan in België en worden alleen maar voor het vlees gehouden. De schapen verblijven van juni tot en met half september in de bergen. IJslanders lammeren naar verhouding moeilijk af, doordat de schapen gewoon een smal bekken hebben.
IJsland is een mooie vakantiebestemming. Vooral als je van lange autoritten door een opvallend landschap houdt en graag paardrijdt, natuurverschijnselen bezoekt en van rust en ruimte houdt. (kroegen of restaurantjes zijn in de dorpen nauwelijks te vinden)
Logeren bij gastgezinnen is een unieke ervaring om zo een land pas echt goed te leren kennen: het eten, de begroetingen, de verhalen over het land en zijn geschiedenis, het familieleven allemaal dingen die je als gewone toerist toch niet echt meekrijgt.
We gaan ons best doen om de opgedane kennis over te brengen aan onze leerlingen, zowel weetjes over het land als over de agrarische sector. Het doel van dit project (onze trip) is om leerkrachten uit te zenden, zodat er binnen Europa een betere kennis uitwisseling komt. Wij hopen hiermee ons steentje bij te dragen. Mochten jullie vragen aan ons hebben altijd welkom!!!
Tot slot:
We willen iedereen bedanken die het mede mogelijk heeft gemaakt dat wij deze reis konden maken:
Organisatie Leonardo Da Vinci
De directie van het Pito
Projectafgevaardigde van het Pito: Xavier Geerolf
De organisatoren en gastgezinnen in IJsland
Alle bedrijfsleiders die hun bedrijf openstelde voor ons bezoek
Onze wegbreng- en ophaalploeg
De collegas die onze lessen hebben vervangen
Iedereen die door onze afwezigheid een tandje extra heeft moeten bijsteken op school en thuis
Iedereen die ons enthousiaste mailtjes, reacties of smsjes heeft gestuurd
Iedereen die ons op welke manier dan ook gesteund heeft, maar die we vanwege het late tijdstip nu vergeten zijn op te noemen
Na een nachtje op onze nieuwe verblijfplaats ontbeten we met pap en ganzenei en liepen we met onze gastvrouw en heer over het erf (zie foto met paarden).Vervolgens vertrokken we voor een dagje vol verrassingen omdat de communicatie nu echt lastig is hebben we geen idee wat deze dag ons gaat brengen.
Eerst stopten we tot onze verbazing bij een tomatenkwekerij waar we werden rondgeleid in 5ooo m² grootte serre. Deze serre is vergelijkbaar met een Belgische tomatenkwekerij alleen het water dat uit de grond komt heeft een ph van 8,7 en moet dus terug gebracht worden naar 5,7. Ook werd er op het bedrijf bloemkool en broccoli gekweekt. Alle producten worden gekweekt voor consumptie in eigen land.
Onze knappe tuinder was gek van autos, zie foto.
Daarna stopten we onverwachts bij een melkveehouder met 45 koeien. Het was een mooi, moderne nieuwe ligboxenloopstal. Spanten in hout, volledig geïsoleerd, rubberen matten in de loopgangen, koematrassen in de ligbedden en automatische klimaatsturing.
Na zoveel informatie kregen we de gelegenheid om ook wat toeristische trekpleisters te bezoeken. De eerste was meteen de heftigste: GULLFOSS, een spectaculair natuurverschijnsel doordat 2 watervallen, die haaks op elkaar staan, 70 meter naar beneden vallen door een nauwe kloof. Twijfel je aan IJsland als vakantiebestemming? Dit is een reden!
Niet ver hier vandaan was de GEYSIR, om de 10 minuten spuit deze kokend hete stoom een meter of 30 de lucht in. Dit hele natuurverschijnsel duurt echter maar een seconde en je weet nooit precies wanneer. We zijn dan ook trots op onze foto.
Onze taxi bracht ons via een mooi route naar PINGVELLIR. In dit natuurgebied kwamen vroeger alle mensen bijeen om de democratische wetten te bespreken en om over recht en rechtvaardigheid te praten. Hier ligt eigenlijk de basis van de democratie in IJsland.
Onze route vervolgend hadden we nog eventjes een stop bij de krater KERIO (zie foto).
We besloten onze rondrit met een bezoek aan de kerk van SKALHOLT. We werden verrast met een orgelmuziek.
Na deze vermoeiende uren dachten we bij te komen tijdens de maaltijd, maar we werden nogal bruut bij ons eten weg gerukt en moesten haastig in de auto springen. Tijdens de rit werd met handen, voeten en geluiden duidelijk gemaakt dat we op weg waren naar een ooi van een kennis die problemen had met het lammeren. Na een parcour van hekken klimmen, door voergoten lopen, door lammerhokken geraken en verschillende loopplanken bereikten we eindelijk ergens helemaal achterin het desbetreffende schaap. Onze gastvrouw heeft toen een tweeling ter wereld gebracht. (niks is voor Susanne zo frustrerend om alleen te mogen toekijken bij een geboorte)
Na thuiskomst de inmiddels koude maaltijd verder genuttigd te hebben, stond buiten de warme jacuzzi voor ons klaar. Plots werden we opgeschrikt doordat er groep van 30 paarden voorbij raasden, maar al gauw daalde de absolute stilte weer terug. Heel frustrerend om er uiteindelijk uit te moeten om er voor te zorgen dat deze blog vandaag wordt bijgewerkt. J
Wist je dat:
Er een kaartje onderweg is naar Pito, met een postzegel daarop waaraan je de as van de aswolk kan voelen. Het gebied waarin we nu zitten een stuk welvarender, vruchtbaarder en toeristische is dan het was rond Borgarnes.
Je echt geen troep op de grond vindt.
Je hier veel weekendwoningen ziet die er meestal uitzien als een luxe blokhut.
Er veel boerderijen een pomp hebben die warm water oppomp vanaf een diepte van 150 meter. Dit water is rond de 80 graden en wordt voor alles gebruikt. IJslanders doen dan ook absoluut niet zuinig met water.
Als je in een IJslands bos verdwaalt, je gewoon op moet staan om je weg terug te vinden.
Alle collegas die hier bomen willen kappen, eerst bomen mogen komen planten aangezien er geen bomen zijn op IJsland (hooguit wat struikgewas).
We de grootste gletsjer van Europa hebben gezien (wel van een hele grote afstand)
De IJslandse tuinder ook aangewezen is op buitenlandse werkkrachten (bijvoorbeeld uit Polen)
Iedereen een extra paard meeneemt als hij gaat paardrijden, voor het geval het eerste paard moe wordt.
Het gras hier maar twee keer gemaaid wordt (in België 5 keer).
Bijna alle toeristische trekpleisters gratis zijn.
De melkprijs in IJsland op het moment 0, 48 euro is. (inclusief premies 0, 75 euro)
Kwaliteitsnormen voor klasse 1 melk zijn maximum 25.000 kiemen en 220.000 cellen.
Het IJslandse melkquotum van 116 miljoen liter wordt vol gemolken door 700 boeren.
Vandaag een druk programma. Na het eerste en -vandaag enige- ontbijt reden we met Olof naar een boerderij met 950 schapen. Eigenaresse Thora (zie foto) liet trots het hele bedrijf zien en tja dan is het nog eens het begin van het lammer seizoen ja dan vermaken wij ons wel en vliegt de tijd. Thora is bezig haar bedrijf uit te breiden vanwege de bank crises moeten ze wel, ookal zouden ze dat liever niet doen, want ze hebben al een van de grootste bedrijven in IJsland- en melkt ook bij de buurman om zo het hoofd boven water te houden. Ook dit koeienbedrijf hebben we bezocht.
Na een paar hele interessante uren, zijn we terug naar onze uitvalsbasis gereden om onze tassen te pakken en te lunchen met bloedworst en ingewandenworst van uiteraard- schapen (zie foto). Na afscheid genomen te hebben van de kids, gingen we met Sven en Olof naar The Blue Lagoon (1,5 uur rijden). Dit is een warmwaterbron waar je heerlijk in het water kan baden dat melkachtig van kleur is en goed voor de huid. Uiteraard moesten we dit zelf uitproberen -heel vervelend J- en ja het is zeker de moeite waard (hoewel: misschien is het goed voor je huid maar je haar is zelfs na 3x wassen nog een bos touw .maar goed we mogen zeker niet klagen natuurlijk ;-) De bikini fotos blijven jullie vandaag bespaard.
Bij de Blue Lagoon ontmoette we ook onze nieuwe gastvrouw voor de komende dagen:Valgerdur. Na met dikke knuffels afscheid genomen te hebben van Olof en Sven, zijn we bij Valgerdur in de auto gestapt en hebben in een mix van Engels, Duits, IJslands en gebarentaal wat nader kennisgemaakt tijdens de 1,5 uur durende autorit naar haar boerderij vlakbij het plaatsje Selfoss. Na een heerlijke maaltijd van vis en patatten hebben we een rondje over het bedrijf gemaakt en hebben we internet kunnen aansluiten...
Het bedrijf van Thora 1530 lammetjes verwacht en een gedeelte van de schapen kunstmatig geïnsemineerd wordt.
Er maar 3000 boerderijen in IJsland zijn.
Er maar 50 varkensbedrijven en maar 20 kippenbedrijven zijn in heel het land.
Eigenlijk alle schapen voor het vlees worden gehouden.
Er gemiddeld 35 koeien op een bedrijf gehouden worden.
De schapen van juni tot half september gewoon los in de bergen lopen. De billen van de schapen niet geschoren worden, omdat ze het anders te koud krijgen.
Wollen truien nu helemaal hip zijn in IJsland.
De schapenboeren net zo veel geld voor 1 kg wol krijgen, als voor 1 kg vlees.
Het sterftepercentage van de schapen rond de geboorte rond de 5 procent ligt.
Ze geen warmtelampen gebruiken maar kruiken voor de zwakke lammetjes warm te houden.
Wij nog veel meer interessante landbouwweetjes hebben, dus als jullie meer willen weten wij dat natuurlijk graag vertellen als we terug zijn.
Vandaag deden we eventjes het melken en voeren alleen, waardoor we het gewoon na het eerste ontbijt af hadden. Daarna werden we door Olof naar de agrarische hogeschool gebracht in Borgarnes (al is het eigenlijk in een klein dorpje wat helemaal gebouwd is rond de hogeschool en niet in het stadje zelf)
We werden erg enthousiast ontvangen en kregen een uitleg over een ander Europees project waarbij verschillende landen met IJsland samenwerken om informatie uit te wisselen enlesmateriaal te ontwikkelen en voor schapenhouders in Europa. Omdat elk land heel verschillend is (bv in Denemarken eet men 0,5kg schapenvlees pp per jaar en in IJsland 20kg) worden schapen natuurlijk overal anders gehouden, zijn er andere rassen ed. Maar juist die verschillen maken de uitwisseling zo interessant.
We zijn attent gemaakt op de website www.sheepskills.eu die gemaakt is door de mensen van bovengenoemdproject om deze informatie eenvoudigmet de hele wereld uit te wisselen. Super leuk voor de mensen die schaap geven om deze website te bezoeken (in 2 minuten heb je een gratis account aangemaakt) om zo veel lesmateriaal en informatie voor de lessen te vinden en aan onze leerlingen te laten zien.
Na een warme maaltijd op de school werden we naar het koeienbedrijf van de school meegnenomen. Sinds kort zijn deze bedrijven geen eigendom meer van de school, maar staan ze nog wel beschikbaar voor de leerlingen en leerkrachten. De stal is vergelijkbaar met onze stal op Pito, alleen is deze erg goed geisoleerd (dichte muren, minder verluchting) en ze hebben een melkrobot en natuurlijk Ijslander koeien. Verderworden hier ook veel onderzoeken gedaan (een beetje zoals de Universiteit van Wageningen).
Daarna reden we naar het schapenbedrijf wat op eenzelfde manier samenwerkt met de school. Maar toen we daar binnenkwamen stonden we wel eventjes te kijken: 700 schapen verdeeld in groepen die ingedeeld zijn op het verwachtte aantal te geven lammetjes (ze scannen ze van te voren). De schapen staan allemaal op roosters (ook in de lammerhokken). 6 dagen na het werpen staan alle schapen en lammeren weer in de wei. De schapen worden 24 uur per dag in de gaten gehouden dus hier werken betekent op dit moment letterlijk van schaap naar schaap lopen om te helpen aflammeren. Susanne kon dan ook moeilijk het bezoek beeindigen, want die had hier wel een weekje willen helpen. (bij Olof hebben we trouwens wel al geholpen met het aflammeren)
Na deze indrukken hebben we de omgeving van de universiteit bekeken en hadden we tijd om samen eens goed na te kletsen over de voor en tegens van deze bedrijven. In het zonnetje (de sneeuw is inmiddels geheel verdwenen en de zon schijnt volop) met uitzicht op de rivieren en bergen zie je de wereld toch in een ander persectief.
Daarna gingen we met Ragnhildur naar het plaatselijke zwembad om eventjes te relaxen. Helaas zat Ragnihildur wat krap in tijd (of kwam het doordat ze niet verwacht hadden dat wij zo lang wilden blijven op de schoolbedrijven?) dus was het een kort bezoek maar leuk bezoekje aan deze belangrijke sociale ontmoetingsplek de mensen uit het stadje.
We werden weer netjes afgeleverd bij Olof haar huis en hebben de traditionele vleessoep gegeten (waar dus uiteraard lamsvlees in zat).
Morgen gaan we Olof en haar gezin verlaten en gaan we naar onze volgende bestemming: een logeeradres in het Zuiden bij mensen die geen Engels schijnen te kunnen. Of we daar internet hebben, zullen ze moeten afwachten. Maar we blijven ons best doen
Wist je dat .
IJsland zo groot is als Ierland.
De meeste IJslanders die gaan studeren dit in een ander land moeten doen, omdat er niet voor alle beroepen een hogeschool is.
Je in IJsland pas vanaf 20 jaar alcohol mag drinken. Het gebeurt ook bijna nooit eerder, want iedereen kent iedereen in de dorpen.
Er meer vrouwen zijn dan mannen in IJsland en het dus dringen is om als vrouw een leuke vent aan de haak te slaan.
Je in IJsland maar 1 iemand hoeft te kennen, iedereen die je daarna ontmoet is wel een kennis, familielid, vriend, kennis van de familie van etc.
Ze geen onafhankelijke mensen konden vinden om het gedoe rond de IJslandse banken te onderzoeken, omdat iedereen dus wel iemand kent die er belang in heeft.
Er maandag een ijsbeer was gesignaleerd op IJsland. De enige manier om zeker te zijn van je veiligheid is om met iemand te gaan wandelen die minder hard kan rennen dan jij.
De ijsbeer inmiddels afgeschoten is.
Veel IJslanders Luthers zijn, maar nog meer geloven in natuurkrachten en geesten in stenen en dergelijke.
De mensen die aan het water wonen een leuke extra verdienen: ze verhuren hun recht om te vissen aan organisaties die sportvis trips organiseren. Hiermee verdienen sommige zo veel dat ze per jaar 1/10 van de waarde van hun boerderij verdienen.
Een maaltijd vooral bestaat uit vlees of vis...met een beetje aardappels en nog minder groente.
Er zo´n6 miljoen kg schapenvlees per jaar in IJsland wordt gegeten.
Van het PITO kregen wij (Ilse Leemans en Susanne Vos) de kans om deel te nemen aan een EU-project. We zullen een week kennismaken met de schapenhouderij in IJsland.
Zondag 1 mei
Na om 8.00 uur vertrokken te zijn in België zijn we via Amsterdam en Oslo aangekomen op de luchthaven van Reykjavik om 17.00 plaatselijke tijd. Tel hier twee uurtjes bij en je hebt onze werkelijke reistijd. Olöf (onze gastvrouw) pikt ons hier op om een klein ritje te maken naar haar huis. Klein? Twee uurtjes wordt in België toch al gauw als lang beschouwd. Hier dus blijkbaar niet. Onderweg veranderde het landschap van rotsachtig zwart, naar wit, witter witst door de sneeuw en bergen. Komende van 25 °C in België vallen we nu even terug naar 2 à 3 °C. Met maar 300.000 inwoners in het hele land kwamen we er dus ook niet veel tegen onderweg. De meeste mensen, zon 110.000, wonen er in de hoofdstad. Onze eindbestemming werd een boerderij in de middle of nowhere aan een rivier, gletsjer en met rondom een fantastisch bergachtig uitzicht.
Kennis gemaakt met de hele familie bestaande uit Sven en Olof en hun vier kinderen: Binni (11j) Palli (5j) Arndis (7j) en hun kleine baby.(6 mnd). Aan alle jonge koppels een leuk weetje: hier hebben zowel de papa als de mama 6 maanden zwangerschapsverlof!!!
Sven en Olof hebben een boerderij met een 40-tal schapen en een 25-tal koeien. Zowel de schapen als de koeien dienen voor vleesproductie.
Sven werkt ook nog buitenshuis als bouwvakker, Olof heeft in de stad nog een kliniekje waar ze enkele uren per week mensen helpt met haar alternatieve geneeswijze.(het fijne weten en begrijpen we nog niet zo goed).
Olof bereide een mega grote pot met schapenvlees, zodat we na alle eerste indrukken en kennismakingen wat konden bekomen. Het bleek hun gecastreerde ram van een jaar oud te zijn die10 uren in een pekelbad had gelegen, 2 weken gerookt en nu enkele uren in de kookpot gekookt. Na nog een laatste rondje over het bedrijf, werd het echt de hoogste tijd voor ons bedje .morgen weer een dag!
Maandag 2 mei 2011
Vandaag staat een dagje meehelpen op het bedrijf gepland.
We eten hier vaak: s morgens om 6 uur ontbijt 1, rond 9 uur ontbijt 2, lunch om 13.00 uur en s avonds de warme maaltijd.
Na het eerste ontbijt zijn we DE koe gaan melken met een melkpot. De koeien lijken nog het meeste op Jersey koeien, dus vreemd dat ze koeien met deze lichaamsbouw beschouwen als dubbeldoel koeien en op dit bedrijf zelfs als vleesvee. Nu is de keus ook wel beperkt: hier komen eigenlijk alleen dit koeien voor genaamd IJslanders.
Wel makkelijk, de inwoners van IJslanders, de koeien zijn IJslanders en zelfs het enige schapenras dat hier voorkomt heet IJslander.
Eigenlijk kregen we meteen de verantwoording over het bedrijf: lammetjes eraf halen, voeren, melken .succes ermee! Wat ons wel erg opviel was het werktempo; het werk zou normaal in een uurtje af kunnen zijn maar hier gaat alles een tandje trager en door de vele pauzes hebben ze dan weer wel veel family time.
Eind van de middag konden we een lift krijgen naar de dichtstbijzijnde stad Borgarnes (1800 inwoners) om het plaatselijke museum te bezoeken over de geschiedenis van IJsland. Toen we terug kwamen hebben we even wat tijd genomen om dit blog voor te bereiden en toen wachtte de enige koe natuurlijk weer tot we kwamen melken.
Verder hebben we een duidelijk internetprobleem: er schijnt hier draadloos internet te zijn maar de schoollaptop kan daar absoluut niks mee. Gelukkig mogen we de computer van Olof eventjes lenen om wat op het blog te plaatsen .hopelijk morgen weer (vandaar dus de wat late berichtgeving .hoewel we lopen hier zo wie zo 2 uur achter in tijd he!
Erasmus+
