De absurditeit van deze formatie is nog amper in woorden te vatten. Aan metaforen en beeldspraak gelukkig geen gebrek. “Zelfs in Togo wordt zo geen regering gevormd”, liet een Franstalige onderhandelaar zich gisteren ontvallen. Zie je wel dat ook Franstaligen gelijk kunnen hebben.

Ken uw pappenheimers: een spreekwoordelijke raad die aan Leterme & co duidelijk niet besteed was toen ze besloten om met de rechts-nationalisten van N-VA in zee te gaan. Wie de heren en dames aldaar kent, besluit in normale omstandigheden niet om er de banden mee aan te halen. Maar acht jaar zonder machtsdeelname zijn geen normale omstandigheden voor de Vlaamse christendemocraten. Daarom een kartel met N-VA. Daarom ook een langgerekt populistisch en anti-Waals discours met slechts één doel voor ogen: de verkiezingen te winnen. En winnen deden ze.

Call me old fashioned, maar in mijn overtuiging zijn verkiezingen geen doel op zich, maar een middel om de waarden waar je voor staat om te zetten in beleidspraktijk. Tenzij je een absolute meerderheid weet te verwerven – gezien ons verkiezingssysteem onmogelijk in een federale context – ben je daartoe aangewezen op onderhandelingen met politici, partijen en zelfs landsgedeelten die er minstens gedeeltelijk andere waarden dan jezelf op nahouden.

Die andere politici, partijen en landsgedeelten gedurende jaren beledigen – de favoriete methodiek van N-VA – kan in het beste geval een manier zijn om een gunstig verkiezingsresultaat te boeken, maar kan nooit de beste manier zijn om je waarden ook effectief te realiseren. Franstalige onderhandelaars, vrienden van N-VA, boezem je geen vertrouwen in door met vrachtwagens nepgeld naar Wallonië te trekken en zo onze Waalse landsgenoten collectief af te schilderen als een bende luie profiteurs. Tweederde meerderheden, vrienden van de N-VA, worden niet gevormd door de voorzitter van een daartoe noodzakelijke Waalse politieke partij middels een volstrekt smaakloze campagne af te schilderen als een halve gangster. Politieke akkoorden, mijnheer de voorzitter van de N-VA, bereik je niet door je op een ziekmakende manier steevast te wentelen in het vermeende eigen rechtse, conservatieve en separatistische gelijk.

Een niet onbelangrijk gedeelte van de Vlaamse Beweging – politiek vertolkt door Vlaams Belang en N-VA – heeft het sluiten van politieke akkoorden en dus het boeken van vooruitgang steeds consequent afgeschilderd als verraad. Liever schreeuwden ze langs de zijlijn. Liever beleden ze een verongelijkt kaakslagflamingantisme. Liever waren ze zuur en zuiver dan oplossingsgericht.

Zolang ze met die houding langs de zijlijn stonden, was dat voor oplossingsgerichte politici en politieke partijen – waartoe ik mezelf en mijn partij reken – hoogstens een onprettig gevoel. Zeker als je, zoals ik, wortelt in de weliswaar progressieve flank van de Vlaamse Beweging. Maar nu de zelfverklaarde zuivere Vlamingen zich in het centrum van een formatieverhaal bevinden, maakt dat onprettig gevoel plaats voor afkeer. Want wat hebben ze bereikt met die opeenstapeling van populistische methodieken? Dat Franstalige politici geen vertrouwen meer koesteren in hun Vlaamse collega’s, en achter zowat alle legitieme vragen naar meer autonomie verborgen seperatistische agenda’s vermoeden. Dat de unionisten aan Franstalige kant zich sterker gesteund voelen dan ooit tevoren. Dat een grote staatshervorming – niet ondanks, maar net omwille van de stoere, anti-Waalse machoretoriek – verder weg is dan ooit tevoren, en de schade nog amper te meten is.

Want laat het duidelijk zijn: de communautaire voorstellen die nu op de formatietafel liggen – nota bene het resultaat van 170 dagen onderhandelen – zijn volstrekt ondermaats, ja haast lachwekkend en onwaardig. De Vlaamse pitbulls zijn gemuilkorfd, ze zijn verst(r)ikt in hun eigen gelijk. Ze kunnen geen kant meer op. Tenzij naar de zijkant dan, hun natuurlijke politieke biotoop.

29-11-2007, 00:00 geschreven door Els Van Weert