Groen! en sp.a roepen de publieke opinie op tot een boycot van Total, zo hoorde ik op het radionieuws. Moeten politieke partijen zich wagen aan een dergelijke oproep? Dat is een discussie waard. Hun kernopdracht is in ieder geval ervoor te zorgen dat er structurele maatregelen genomen worden. En daar durft het wel eens fout lopen. In mijn dienstwagen bijvoorbeeld ligt een tankkaart van Total. Meer nog: Total is de ‘hofleverancier’ van onze federale administratie. Het hele wagenpark van die federale administratie – ook dat van de kabinetten – tankt met andere woorden bij Total. Zullen we met zijn allen de volgende weken dan maar op eigen kosten tanken bij een concurrent? Ik zal zelf alvast het goede voorbeeld geven.

Hoe geraakt een firma als Total – die heus niet voor de eerste keer aantoont dat maatschappelijk verantwoord ondernemen niet bovenaan haar agenda staat – aan een raamcontract met de federale overheid? Het antwoord is even eenvoudig als pijnlijk: ethische criteria opnemen in de gunningsvoorwaarden van overheidsbestedingen blijft vooral voor onze liberale vrienden – Didier Reynders op kop – een reuzengroot taboe. Bedrijven vragen enkele minimale ecologische, sociale en andere ethische criteria te respecteren wanneer ze de overheid (’s lands grootste consument) als klant willen binnenhalen: wat voor links-liberalen vanzelfsprekend is, is dat voor rechts-liberalen duidelijk niet.

Hebben we de afgelopen legislatuur dan geen stappen vooruit gezet? Toch wel. Na lang aandringen werd door de ministerraad op mijn aangeven aanvaard dat de gids voor duurzame aankopen verplicht moest gehanteerd en gevolgd worden door de aankopers van de overheid. Voor bepaalde producten, zoals voeding of informatica of wagens althans, want de gids is nog verre van volledig. Ook de omzetting van de Europese richtlijn over hoe omgaan met aanbestedingen werd na lang discussiëren van onze kant zo maximaal mogelijk omgezet, zodat sociale en ethische clausules in aanbestedingscontracten alvast niet onmogelijk zijn. Maar een sluitende garantie dat die clausules ook effectief gehanteerd worden, is er vooralsnog niet. De clausules zijn wat mij betreft ook niet voldoende verregaand.

Willen we nieuwe genante situaties als deze in de toekomst vermijden, dan moeten we vooral die mogelijkheden verder uitbreiden. Dat is de opdracht die de politieke partijen en hun vertegenwoordigers in de eerste plaats moet bezighouden. De morele oproep tot boycot kan er dan even – indien men dat echt wil – bovenop komen.

28-09-2007, 20:57 geschreven door Els Van Weert  

De herstructurering van Janssen Pharmaceutica is een gevolg van wereldwijde structurele problemen waarmee gans de farmaceutische industrie te kampen heeft. Ook de Vlaamse vestigingen ontsnappen daar jammer genoeg niet aan. De Vlaamse Regering betreurt dan ook het verlies aan arbeidsplaatsen.” Zelden zo’n apathische reactie gelezen op een sociaal bloedbad van dergelijke omvang als deze van Vlaams minister-president Kris Peeters. Hij “onthoudt ook dat er geen sprake is van delokalisatie van Johnson & Johnson uit Vlaanderen.” Juicht Vlaanderen, juicht.

Vanuit politieke hoek wordt een verlies van 688 arbeidsplaatsen dezer dagen enkel nog ‘betreurd’. Van enige sociale verontwaardiging die naam waardig is in politieke kringen nog amper een spoor te bekennen. De angst om multinationale ondernemingen van het kaliber van Johnson & Johnson te veel tegen het hoofd te stoten, neemt steeds meer de overhand, schijnbaar over partijgrenzen heen. Hoe voelt een getroffen arbeider of bediende van Janssen Pharmaceutica zich bij het lezen van zoveel gelatenheid?

In december vorig jaar nog maakte Vlaams minister van Economie Fientje Moerman bekend dat van de in totaal 23,5 miljoen euro expansiesteun die vanuit de Vlaamse regering wordt vrijgemaakt voor bedrijven, Janssen Pharmaceutica er 8 miljoen euro van binnenrijft. Voelt minister Moerman zich niet eens bedrogen door Janssen Pharmaceutica en bij uitbreiding Johnson & Johnson? Zette ze haar weliswaar wat stuurloze administratie inmiddels aan het werk om alle middelen in te schakelen om deze expansiesteun terug te vorderen? Vooralsnog ziet het er niet naar uit dat hierover veel vragen gesteld worden.

Op zijn website www.jnj.com beroemt Johnson & Johnson zich erop dat het sinds 1943 bezig is met maatschappelijk verantwoord ondernemen. Lees er zeker ook het ‘credo’ van Johnson & Johnson – hun zelfuitgeroepen bedrijfsfilosofie zeg maar – waarin het welzijn van de in totaal 115.000 medewerkers een centrale plek krijgt toebedeeld. Ook het streven naar ‘gezonde’ winst staat – terecht – opgenomen in dit ‘credo’. In 2005 boekte Johnson & Johnson 10,4 miljard dollar winst. Ook de cijfers voor 2007 ogen niet bepaald benard, wel integendeel: in het tweede kwartaal van 2007 boekte Johnson & Johnson bijvoorbeeld 9,3% meer winst ten opzichte van het jaar daarvoor.

Els Van Weert is uittredend staatssecretaris voor Sociale Economie en Duurzame Ontwikkeling. Samen met een groot en welwillend deel van de bedrijfswereld ontwierp zij de afgelopen jaren een Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen.

24-09-2007, 00:00 geschreven door Els Van Weert