05-01-2008, 13:10 geschreven door Els Van Weert  

Deze maand mogen de uitkeringsgerechtigden uitkijken naar een verhoging van hun inkomen omdat er een indexaanpassing komt. Volgende maand is het de beurt aan de ambtenaren. Met andere woorden: na maandenlange onheilstijdingen over stijgende prijzen komt er dan toch een indexaanpassing die voor wat meer ademruimte in de portemonnee moet zorgen. Maar is dat ook werkelijk zo? Volstaat de indexaanpassing om die fameuze stijgingen van voedingsproducten of energiekosten te dekken? En vooral: haalt het de druk van de ketel voor diegenen die dit het meest nodig hebben? Geloof me vrij: dat is niet het geval. Reken even mee.

Als de prijs van een brood stijgt met 10% of 0,2 euro dan ben je als gezin al snel 6 euro per maand extra kwijt. De prijs van aardappelen steeg 0,30 euro per kilo sinds begin 2006. Bij een gemiddeld gezinsgebruik van 20kg per maand is dat nog eens 6 euro extra per maand. Een vlootje margarine werd in diezelfde periode 0,25 euro duurder. Dus nog eens een paar euro per maand extra. Doe daar de prijsstijgingen bij van o.a. melk, vleeswaren, koffie en verwarming en je weet genoeg. Voor basisproducten is het hek van de dam.

Voor een leefloontrekker, arbeider of bediende met een bescheiden inkomen betekent een indexaanpassing met 2% een druppel op een hete plaat. Want 2% verhoging betekent voor een gezin dat moet rondkomen met een leefloon concreet maar 18 euro extra per maand. 2% voor iemand met een inkomen van 1500 euro betekent 30 euro extra. Terwijl 2% voor een minister of topmanager dan weer om en bij de 150 euro extra per maand oplevert. Dat zijn minstens twee onrechtvaardigheden samen.

Ten eerste: de 18 euro extra per maand voor een gezin dat rond moet komen met een leefloon volstaat hoegenaamd niet om de stijgende kosten van de basisproducten – producten dus die je niet of nauwelijks kan omzeilen of schrappen van je boodschappenlijstje – te dekken. Dient de index misschien om enkel de koopkracht van de hogere inkomens veilig te stellen? En ten tweede: de lagere inkomens zijn twee keer de dupe. Want ze kunnen ook niet – of slechts in zeer beperkte mate – profiteren van de dalende kostprijs van luxeproducten zoals exotische reizen of dure wagens. Prijsdalingen dus die voor de hogere inkomens de koopkrachtbalans veel beter in evenwicht houden.

Om deze onrechtvaardigheid weg te werken heb ik het voorstel van de rechtvaardigheidsindex gelanceerd. Een nieuwe indexformule die bestaat uit twee onderdelen. Enerzijds moeten de basisproducten zwaarder doorwegen in de indexkorf en anderzijds pleit ik voor een verhoging van de index in centen in plaats van procenten. Iedereen hetzelfde bedrag dus, wat ten opzichte van het huidige systeem een verbetering zal betekenen voor de lagere en middeninkomens. Om de nieuwe regering aan te sporen nu snel werk te maken van concrete oplossingen voor de koopkrachtproblemen zullen we de komende week met spirit in de verschillende Vlaamse provincies actie voeren.

Wil je meer weten over de index in het algemeen of over het voorstel van de rechtvaardigheidsindex in het bijzonder? En vooral: wil je ook jouw mening kwijt op een directe en interactieve manier? Dat kan dat voortaan op.
www.bloggen.be/rechtvaardigheidsindex

03-01-2008, 23:55 geschreven door Els Van Weert  

Vorige week zaterdag in de gietende regen met enkele honderden mensen gemanifesteerd voor een beleid dat ambitieus is op het vlak van de aanpak van de klimaatproblemen. Ok, er was een treinstaking, maar het blijkt nog steeds moeilijk te zijn mensen te mobiliseren rond één van de meest urgente problemen die ons leven en onze levenswijze ernstig bedreigt.

Deze week ook twee krantenartikels gelezen die hiermee verband houden. Eén waarin Vlaams minister-president Kris Peeters op de rem gaat staan en de engagementen van Vlaanderen en België inzake het terugdringen van de CO2-uitstoot en de productie van hernieuwbare energie wil beperken. Europa gaat voor 20 % maar daar wil Vlaanderen niet aan meedoen. Voor zover u het al wist: vindt u het niet vreemd dat die man die dat zegt niet alleen Vlaams minister-president, maar ook Vlaams minister voor Duurzame Ontwikkeling is? Triest om vast te stellen welke uitspraken iemand met een dergelijke verantwoordelijkheid zich veroorlooft.

In schril contrast met deze kruideniersmentaliteit van de vroegere topman van de middenstand, staat het verhaal van Jef Colruyt. In een interview belijdt hij nogmaals zijn geloof in duurzaam ondernemen. Een aanpak die hij met zijn bedrijf al jaren toepast. En met succes. Niet alleen heeft hij recent nog de energieprijs gekregen – wegens de combinatie van efficiënt energieverbruik en investeringen in hernieuwbare energie- ook de economische prestaties van het bedrijf zijn excellent. Van de distributiebedrijven is Colruyt het meest succesvol. Conclusie: met enig voluntarisme en creativiteit kunnen succesvol ondernemen en duurzaamheid hand in hand gaan.

Maar er is nog een lange weg te gaan. Zeker in Vlaanderen. Ook deze week in de krant: meer dan 85 % van de ondernemers maakt momenteel geen gebruik van alternatieve energiebronnen en ruim vier op de tien zegt dat ook niet van plan te zijn . In Wallonië ziet 60% het gebruik van alternatieve energie zitten, in Vlaanderen is dat slechts 27%. Vandaar wellicht ook het moeizame politieke gevecht om duurzame ontwikkeling en duurzaam ondernemen hoger op de agenda van mensen als Kris Peeters te krijgen. Want in tijden van opiniepeilingdemocratie zijn dit soort cijfers dodelijk. Dat heb ik de voorbije jaren als staatssecretaris voor duurzame ontwikkeling meermaals mogen ondervinden.

Misschien is het tijd om een man van de praktijk in het veld te sturen. Een succesvol ondernemer bovendien. Misschien kan hij oranje-blauw op dit punt toch nog een beetje een geweten schoppen. Want tot nu toe is van enige belangstelling voor deze thema’s weinig te merken. Wel integendeel: één van de weinige zaken waar oranje en blauw het roerend over eens waren, is het terugdraaien van de uitstap uit de kernenergie.

We passen met spirit voor een federale regeringsdeelname, een kwestie van elementaire bescheidenheid. Maar onze steun verlenen aan een voluntaristische vakminister voor Duurzame Ontwikkeling in de persoon van Jef Colruyt, als hij dat ooit zou willen overwegen ? Daartoe zijn we meer dan graag bereid.

16-12-2007, 16:33 geschreven door Els Van Weert  

De vakbonden mobiliseren zaterdag massaal – en terecht – voor een nationale manifestatie voor het behoud van de koopkracht, die vooral voor de lage en middeninkomens ernstig onder druk staat. Het koopkrachtdebat wordt voluit gevoerd, niets te vroeg overigens.

Vaak wordt daarbij vertrokken van dezelfde vaststellingen, maar al naargelang het petje dat men op heeft, worden andere accenten gelegd. De gouverneur van de nationale bank waarschuwt voor de inflatie en voor de concurrentiekracht van de bedrijven; de vakbonden focussen op de welvaartsvastheid van de uitkeringen en op vrije loonsonderhandelingen, en herhalen het nog eens: handen af van de index.

De klassieke stellingen dus, en dat is – vooral dan van vakbondszijde – perfect te begrijpen. Maanden van rooms-blauw gepalaver over de regeringsvorming maakte één zaak duidelijk: elke interim – of andere regering waarvan deze rooms-blauwe partijen de as zouden uitmaken, dreigt een rechts, conservatief en vooral asociaal beleid tot gevolg te hebben. De rechts-liberalen van Open VLD zouden bijvoorbeeld maar wat graag de aanval inzetten op de automatische koppeling van de lonen en de uitkeringen aan de index (nochtans een sociale verworvenheid waar ons land fier op mag zijn). Kortom geen vertrouwenwekkend klimaat, zo oordelen de vakbonden, om fundamentele discussies zoals deze over de index aan te gaan.

Aan die begrijpelijke strategie is echter ook een keerzijde verbonden: de klassieke recepten volstaan vandaag immers niet om de problemen van vooral de lagere inkomens het hoofd te bieden. Zo heeft de samenstelling van de indexkorf voor deze lagere inkomens vandaag perverse effecten. Luxeproducten uit deze korf – neem nu een Porsche, citytrips of bepaalde elektronische hoogstandjes – dalen vandaag immers in prijs. Dat is goed nieuws voor wie zich deze luxeproducten kan veroorloven, maar slecht nieuws voor wie omwille van een bescheiden gezinsinkomen enkel kan dromen van een citytrip naar Parijs, laat staan van de aankoop van Porsche 911. Want de prijsdalingen van deze luxeproducten uit de indexkorf neutraliseren immers in niet geringe mate de sterke prijsstijging van basisproducten uit diezelfde indexkorf als voedsel en energie. Een indexaanpassing laat daardoor langer op zich wachten, wat fundamenteel onrechtvaardig is ten aanzien van iedereen die zich bepaalde in prijs dalende luxegoederen niét kan veroorloven: de laagste en middeninkomens – die net als iedereen uiteraard wél zijn aangewezen op de in prijs stijgende basisproducten zoals voedsel en energie – zijn met andere woorden de dupe en zien hun koopkracht aan een sneltempo dalen.

Daarom mijn pleidooi om vanuit sociaal-progressieve hoek het debat over de index te durven aangaan. Namens spirit pleit ik voor een rechtvaardigheidsindex die beter tegemoet komt aan de actuele noden van vooral de lagere en middeninkomens in onze samenleving. Die rechtvaardigheidsindex kan uit twee componenten bestaan. Enerzijds dient – zeker in tijden van stijgende prijzen voor basisproducten en dalende prijzen van luxeproducten – de samenstelling van de indexkorf beter afgestemd te worden op het consumptiepatroon van de lagere en middeninkomens: een Porsche 911 of exotische reizen horen echt niet thuis in deze indexkorf, het aandeel van energie en basisvoedselproducten mag daarentegen een flink stuk toenemen.

Anderzijds herhalen we met spirit ons pleidooi om de index uit te keren in centen in plaats van procenten. Op basis van een gemiddeld loon wordt de index van procenten omgezet naar centen, met als gevolg dat de reële stijging voor de lagere inkomens groter wordt en die van de hogere inkomens procentueel kleiner. Dat laatste moet er ook voor zorgen dat het systeem betaalbaar blijft voor overheid en bedrijven. We zijn als kleine partij niet te beroerd om toe te geven dat onze voorstellen omtrent een rechtvaardigheidsindex technisch wellicht nog onaf zijn (zo hangt wat de centenindex betreft uiteraard veel af van de hoogte van het referentie-inkomen, mogen bedrijven met proportioneel meer laaggeschoolden in dienst niet het slachtoffer worden van een centenindex, enz.).

Het is dan ook niet onze ambitie om een technisch koninklijk uitvoeringsbesluit te schrijven, maar wel om over deze rechtvaardigheidsindex een noodzakelijk debat aan te zwengelen om zo te komen tot concrete oplossingen voor prangende sociale noden van vandaag. Een debat waar vakbonden en sociaal-progressieve politieke partijen zich best samen op voorbereiden. Want vergis u niet: oranje-blauw moet dan wel tijdelijk wijken om uit de impasse te geraken die ze zelf hebben gecreëerd, de zorgwekkende maatschappelijke fundamenten ervan zijn de afgelopen maanden gelegd en worden – vroeg of laat – zeker van onder het stof gehaald.

14-12-2007, 15:03 geschreven door Els Van Weert  

RTBF een variant op de Rwandese haatzender Radio Mille Collines: onze zelfverklaarde goede Vlaming – de man van 800.000 – heeft gesproken. “Vertolkt wat leeft in politieke middens”, haast hij zich nu. Alvast niet de middens waar ik me in vertoef. Nogal laf bovendien, je uitschuivers afwentelen op anderen.

De frustratie moet diep zitten bij Yves Leterme. Maar dat legitimeert geenszins dit soort misplaatste uitvallen. Uitspraken als deze zijn dermate buiten proportie dat enkel nederige en herhaalde excuses gepast zijn. Liefst nog gemeende excuses ook. Want Walen zijn onze buren, geen bende opgehitste en geïndoctrineerde heethoofden die klaarstaan de vijand te bestormen.

08-12-2007, 22:38 geschreven door Els Van Weert  

De absurditeit van deze formatie is nog amper in woorden te vatten. Aan metaforen en beeldspraak gelukkig geen gebrek. “Zelfs in Togo wordt zo geen regering gevormd”, liet een Franstalige onderhandelaar zich gisteren ontvallen. Zie je wel dat ook Franstaligen gelijk kunnen hebben.

Ken uw pappenheimers: een spreekwoordelijke raad die aan Leterme & co duidelijk niet besteed was toen ze besloten om met de rechts-nationalisten van N-VA in zee te gaan. Wie de heren en dames aldaar kent, besluit in normale omstandigheden niet om er de banden mee aan te halen. Maar acht jaar zonder machtsdeelname zijn geen normale omstandigheden voor de Vlaamse christendemocraten. Daarom een kartel met N-VA. Daarom ook een langgerekt populistisch en anti-Waals discours met slechts één doel voor ogen: de verkiezingen te winnen. En winnen deden ze.

Call me old fashioned, maar in mijn overtuiging zijn verkiezingen geen doel op zich, maar een middel om de waarden waar je voor staat om te zetten in beleidspraktijk. Tenzij je een absolute meerderheid weet te verwerven – gezien ons verkiezingssysteem onmogelijk in een federale context – ben je daartoe aangewezen op onderhandelingen met politici, partijen en zelfs landsgedeelten die er minstens gedeeltelijk andere waarden dan jezelf op nahouden.

Die andere politici, partijen en landsgedeelten gedurende jaren beledigen – de favoriete methodiek van N-VA – kan in het beste geval een manier zijn om een gunstig verkiezingsresultaat te boeken, maar kan nooit de beste manier zijn om je waarden ook effectief te realiseren. Franstalige onderhandelaars, vrienden van N-VA, boezem je geen vertrouwen in door met vrachtwagens nepgeld naar Wallonië te trekken en zo onze Waalse landsgenoten collectief af te schilderen als een bende luie profiteurs. Tweederde meerderheden, vrienden van de N-VA, worden niet gevormd door de voorzitter van een daartoe noodzakelijke Waalse politieke partij middels een volstrekt smaakloze campagne af te schilderen als een halve gangster. Politieke akkoorden, mijnheer de voorzitter van de N-VA, bereik je niet door je op een ziekmakende manier steevast te wentelen in het vermeende eigen rechtse, conservatieve en separatistische gelijk.

Een niet onbelangrijk gedeelte van de Vlaamse Beweging – politiek vertolkt door Vlaams Belang en N-VA – heeft het sluiten van politieke akkoorden en dus het boeken van vooruitgang steeds consequent afgeschilderd als verraad. Liever schreeuwden ze langs de zijlijn. Liever beleden ze een verongelijkt kaakslagflamingantisme. Liever waren ze zuur en zuiver dan oplossingsgericht.

Zolang ze met die houding langs de zijlijn stonden, was dat voor oplossingsgerichte politici en politieke partijen – waartoe ik mezelf en mijn partij reken – hoogstens een onprettig gevoel. Zeker als je, zoals ik, wortelt in de weliswaar progressieve flank van de Vlaamse Beweging. Maar nu de zelfverklaarde zuivere Vlamingen zich in het centrum van een formatieverhaal bevinden, maakt dat onprettig gevoel plaats voor afkeer. Want wat hebben ze bereikt met die opeenstapeling van populistische methodieken? Dat Franstalige politici geen vertrouwen meer koesteren in hun Vlaamse collega’s, en achter zowat alle legitieme vragen naar meer autonomie verborgen seperatistische agenda’s vermoeden. Dat de unionisten aan Franstalige kant zich sterker gesteund voelen dan ooit tevoren. Dat een grote staatshervorming – niet ondanks, maar net omwille van de stoere, anti-Waalse machoretoriek – verder weg is dan ooit tevoren, en de schade nog amper te meten is.

Want laat het duidelijk zijn: de communautaire voorstellen die nu op de formatietafel liggen – nota bene het resultaat van 170 dagen onderhandelen – zijn volstrekt ondermaats, ja haast lachwekkend en onwaardig. De Vlaamse pitbulls zijn gemuilkorfd, ze zijn verst(r)ikt in hun eigen gelijk. Ze kunnen geen kant meer op. Tenzij naar de zijkant dan, hun natuurlijke politieke biotoop.

29-11-2007, 00:00 geschreven door Els Van Weert