Voordienst 1: Galaten 3:24-29.

Galaten 3:1-9[1]: "O onverstandige Galaten, wie heeft u betoverd, u wie Jezus Christus als gekruisigd voor ogen werd geschilderd? Dit alleen wil ik van u vernemen: hebt u de Geest ontvangen op grond van werken van de wet of op grond van de prediking van het geloof? Bent u zó onverstandig? U bent in de Geest begonnen, wilt u nu in het vlees volmaakt worden? Hebt u tevergeefs zoveel geleden? Als het tenminste ook tevergeefs was! Hij dan die u de Geest verleent en krachten onder u werkt, doet Hij dat op grond van werken van de wet of op grond van de prediking van het geloof? Zoals Abraham God geloofde en het werd hem tot gerechtigheid gerekend. Erkent dan, dat zij die op grond van geloof zijn, zonen van Abraham zijn. De Schrift nu, die voorzag dat God de volken op grond van geloof zou rechtvaardigen, verkondigde tevoren aan Abraham de blijde boodschap: 'In u zullen alle volken gezegend worden'. Zij die op grond van geloof zijn, worden dus met de gelovige Abraham gezegend."

Paulus zegt op de meest eenvoudige manier tegen de Galaten dat ze de kar niet voor het paard mogen spannen. Met andere woorden: eerst moeten ze hun vertrouwen in Christus en de genade van God stellen en dan pas mogen ze Hem welbevallige werken aanbieden.

Hetzelfde zegt Paulus in zijn brief aan de Romeinen: "Wat zullen wij dan zeggen dat Abraham, onze voorvader naar het vlees gevonden heeft? Want als Abraham op grond van werken gerechtvaardigd is, dan heeft hij roem, maar niet bij God. Want wat zegt de Schrift? 'En Abraham geloofde God en het werd hem tot gerechtigheid gerekend'. Hem nu die werkt, wordt het loon niet toegerekend uit genade, maar als verschuldigd. Maar hem die niet werkt, maar gelooft in Hem die de goddeloze rechtvaardigt, wordt zijn geloof gerekend tot gerechtigheid; zoals ook David de mens gelukkig noemt wie God gerechtigheid toerekent, zonder werken: 'Gelukkig zij van wie de wetteloosheden vergeven en van wie de zonden bedekt zijn. Gelukkig de man van wie de Heer de zonde geenszins toerekent'." (Romeinen 4:1-8).

Dus ja, we beginnen vanuit geloof (of vertrouwen) en genade alleen en dan komen pas onze werken aan bod. Paulus gebruikt hier in Galaten hoofdstuk drie ècht kleutertaal om dit duidelijk te maken: het vlees bewerkt niets, de Geest wel (vers 3), de Vader verleent de Geest op grond van het vertrouwen dat we in Hem stellen, niet op grond van onze werken (vers 5), vanuit hetzelfde verbondsvertrouwen als Abraham (vers 9). Hij probeert het dus voor de Galaten echt op de meest eenvoudige wijze duidelijk te maken, alsof hij tegen kleuters spreekt. Op onze eigen werken, zonder genade, kunnen we niet steunen. We behoren te beginnen vanuit de Geest van God; vanuit de genade van God. God maakte namelijk eerst een verbond met Abraham waar Abraham niets voor moest doen, alleen maar vertrouwen, alleen maar het verbond accepteren. Daarna werd hij pas gerechtvaardigd door de werken.

Dat hij eerst alleen maar op God moest vertrouwen en op het feit dat God een relatie; een verbond met hem kon teweegbrengen, wordt duidelijk aan de hand van de volgende twee verhalen uit het Oude Testament die als voorbeeld voor ons gelden:

1) het eerste verhaal loopt van Genesis hoofdstuk 15 verzen 1 tot 6: "Na deze gebeurtenissen klonk het woord van de HEER in een visioen tot Abram: 'Vrees niet, Abram, Ik zal uw schild zijn. Uw loon zal zeer groot zijn!' Toen zei Abram: 'Heer GOD, wat heb ik aan uw gaven? Want ik blijf maar kinderloos en de Damascener Eliёzer zal de bezitter van mijn huis worden.' Abram zei: 'U hebt mij geen nakomelingen geschonken, en een ondergeschikte zal mijn erfgenaam zijn.' Toen werd het woord van de HEER tot hem gericht: 'Niet hij wordt uw erfgenaam; uw erfgenaam zal iemand zijn die u zult verwekken.' Hij leidde hem naar buiten en zei: 'Kijk naar de hemel en tel de sterren, als u kunt.' En Hij verzekerde hem: 'Zo talrijk zal uw nageslacht zijn.' Abram heeft de HEER geloofd en dat geloof is hem aangerekend als gerechtigheid". Abraham heeft de Heer dus vertrouwd en daardoor, niet door de werken, werd hij allereerst gerechtvaardigd door God.

2) Het tweede verhaal bevindt zich direct hierachter in Genesis 15:7-21: "Toen zei Hij tegen hem: 'Ik ben de HEER, die u uit Ur in Kasdim, leidde om u dit land in bezit te geven.' Abram vroeg: 'Ach Heer GOD, hoe kan ik weten dat ik het inderdaad zal krijgen?' Hij zei tegen hem: 'Haal een driejarige koe, een driejarige bok, een driejarige ram, een tortel en een jonge duif.' Hij haalde dit alles, sneed de dieren doormidden en legde de stukken tegenover elkaar; alleen de vogels sneed hij niet door. Er kwamen roofvogels op de dode dieren af, maar Abram joeg ze weg. Bij zonsondergang viel Abram in een diepe slaap; hevige angst en duisternis overvielen hem. EN de HEER zei tegen Abram: 'U moet goed weten dat uw nakomelingen als vreemden zullen wonen in een land dat niet van hen is. Zij zullen hen als slaven dienen en men zal hen onderdrukken, vierhonderd jaar lang. Maar het volk dat zij moeten dienen zal Ik vonnissen, en daarna zullen zij wegtrekken met rijke bezittingen. U zult zelf in vrede tot uw vaderen gaan; pas in gezegende ouderdom zult u begraven worden. De vierde generatie zal hier terugkeren, want dan is de maat van de schuld van de Amorieten pas vol.' Toen de zon was ondergegaan en het helemaal donker was geworden, zag Abram een rokende oven en een vurige fakkel, die tussen de doormidden gesneden stukken door gingen. Op die dag sloot de HEER een verbond met Abram. Hij zei: 'Aan uw nakomelingen schenk Ik dit land, vanaf de beek van Egypte tot aan de Grote Rivier, de Eufraat, het gebied van de Kenieten, Kenizzieten, Kadmonieten, Hethieten, Perizzieten, Refaïeten, Amorieten, Kanaänieten, Girgasieten en Jebusieten'".

God liet Abraham dus eerst een verbond met Hem aangaan en leerde hem op Hem te vertrouwen. Dat hij daarna pas werd gerechtvaardigd door de werken, die duidelijk óók noodzakelijk zijn – iets waar vele Protestanten graag blind voor zijn – wordt duidelijk uit de brief van Jakobus:

"Maar wilt u weten, nietig mens, dat het geloof zonder de werken dood is? Is onze vader Abraham niet op grond van werken gerechtvaardigd, toen hij zijn zoon Izaäk op het altaar geofferd had? U ziet dat het geloof samenwerkte met zijn werken en het geloofuit de werkenvolmaakt werd. En de Schrift werd vervuld die zegt: 'En Abraham geloofde God en het werd hem tot gerechtigheid gerekend', en hij werd een vriend van God genoemd. U ziet dat een mens op grond van werken gerechtvaardigd wordt en niet alleen op grond van geloof. (…) Want zoals het lichaam zonder geest dood is, zo is ook het geloof zonder werken dood" (Jakobus 2:20-24,26). Met andere woorden, een vertrouwen waaruit geen goede werken voortvloeien is een dood vertrouwen. Het is met andere woorden een onbestaand vertrouwen. Het is helemaal geen vertrouwen. Als je niet doet wat Jezus zegt, vertrouw je Hem niet. Als je doet wat Jezus vraagt, vertrouw je Hem. Als je niet doet wat Jezus zegt, kan je nog met zovele woorden zeggen dat je Hem vertrouwt en liefhebt, maar in werkelijkheid is dit niet zo. Met andere woorden: het is lege, hypocriete praat en je hebt een dood, leeg, nutteloos en waardeloos geloof, je vertrouwt niet op Jezus, en Jezus is niet jouw vriend, wat je je ook inbeeldt. Als je doet wat Jezus zegt, toont dit aan en bewijst dit dat je Hem werkelijk vertrouwt en rechtvaardigt dit je. Natuurlijk moet je Hem eerst vertrouwen om daarna te doen wat Hij van je vraagt. Dát is de volgorde en ook het punt dat Paulus wil benadrukken in Galaten hoofdstuk 3.

Vanaag hebben we geleerd wat geloof en werken met elkaar te maken hebben en wat hierin de juiste volgorde is. Volgende keer gaan we leren wat Verbond en Wet met elkaar te maken hebben. Laten we alvast toepassen wat we vandaag geleerd hebben.

Voordienst 2: Galaten 3:1-9.

Ik zie dat er veel bezoekers zijn. Bedankt voor uw opkomst. Laten we eerst de vorige preek even samenvattend herhalen en tevens een brug vormen naar deze preek: [de eerste samenvatting is hier weggelaten, het vervolg wat tevens de brug naar deze preek vormt, kan u hier lezen:]

Galaten hoofdstuk 3 vers 10: "Want allen die op grond van werken van de wet zijn, zijn onder de vloek; want er staat geschreven: 'Vervloekt is ieder die niet volhardt in alles wat geschreven staat in het boek van de wet, om dat te doen'". Onder de Wet moesten we dus, met andere woorden, alles perfect doen om te leven. Anders stonden we buiten het leven dus onder de vloek.

Een hedendaags voorbeeld: stel dat ik me altijd keurig aan de verkeersregels hou, maar één keer rijd ik te snel, dan zal ik toch een boete moeten betalen. De wet kijkt niet naar wat je goed hebt gedaan, het kijkt slechts naar wat je verkeerd hebt gedaan. Denk ook aan het voorbeeld van Mozes: Mozes werd boos en sloeg eenmaal op de rots. Daarom mocht hij het beloofde land niet binnengaan.

Als je de kar voor het paard spant, kàn je niet gezegend worden door God. God gaat jou, zondaar, niet binnenlaten omdat je goed je best doet terwijl je eigenlijk niets met Hem wilt te maken hebben en al zeker niet op Hem wilt vertrouwen. Dat is toch logisch?

Je moet dus nog steeds een verbond met Hem aangaan; vrede met Hem sluiten: "Want uit genade bent u behouden, door het geloof (door jouw geloof / door jouw vertrouwen); en dat (jouw behoudenis; dat je toegelaten wordt tot een verbond met God is) niet uit u, het is de gave van God; niet op grond van werken, opdat niemand roemt ["roeme" in de NBG51]" (Efeze 2:8-9) en hierna mag je werken: "Want wij zijn zijn maaksel, geschapen in Christus Jezus tot goede werken, die God tevoren heeft bereid, opdat wij daarin zouden wandelen" (Efeze 2:10).

Galaten 3:11: "En dat door de wet niemand voor God gerechtvaardigd wordt, is duidelijk, want 'de rechtvaardige zal op grond van geloof leven'." Zelfs Paulus niet. Zelfs Paulus werd niet door de wet voor God gerechtvaardigd. In zijn brief aan de Filippenzen zei hij nochtans van zichzelf dat hij rechtvaardig was voor de wet; dat hij de gerechtigheid die in de wet is, bereikt had: "wat de gerechtigheid betreft die in de wet is, onberispelijk" (Filippenzen 3:6b). Maar zelfs deze man van dit kaliber beseft dat hij gerechtvaardigd moet worden door het geloof, door in het verbondsvertrouwen met Christus te stappen: "Maar wat winst voor mij was, heb ik om Christus' wil schade geacht. Jazeker, ik acht ook alles schade te zijn om de uitnemendheid van de kennis van Christus Jezus, mijn Heer, om Wie ik de schade van alles heb geleden en het als vuilnis acht, opdat ik Christus mag winnen en in Hem bevonden word, niet in het bezit van mijn gerechtigheid die uit de wet is, maar van die welke door het geloof in Christus is, de gerechtigheid die uit God is, gegrond op het geloof" (Filippenzen 3:7-9). Dus ik bouw verder op het verbond met Christus, niet op mijn werken onder de Wet.

Hetzelfde herhaalt Paulus in Galaten: "Maar de wet is niet op grond van geloof, maar 'hij die deze dingen gedaan zal hebben, zal door [of: in (in de kracht van)] die dingen leven'. Christus heeft ons vrijgekocht van de vloek van de wet door voor ons een vloek te worden (want er staat geschreven: 'Vervloekt is ieder die aan een hout hangt'), opdat de zegen van Abraham in Christus Jezus [dus hetzelfde verbond door het geloof] tot de volken zou komen, opdat wij de belofte van de Geest zouden ontvangen door geloof [dus niet door de wet maar door verbondsvertrouwen]" (Galaten 3:12-14).

Ik heb u al verteld dat we onder de Wet alles perfect moesten doen om te leven. Anders stonden we buiten het leven dus onder de vloek. Bij iedereen is wel een duidelijke fout te vinden: "Want wie de hele wet houdt, maar in één gebod struikelt, is schuldig geworden aan alle. Want Hij die gezegd heeft: 'U zult geen overspel plegen', heeft ook gezegd: 'U zult niet doden'. Als u nu geen overspel pleegt, maar wel doodt, dan bent u een overtreder van de wet geworden" (Jakobus 2:10-11).

Als we nog eens kijken naar Galaten 3:12: "Maar de wet is niet op grond van geloof, maar 'hij die deze dingen gedaan zal hebben, zal door [of: in (in de kracht van)] die dingen leven'." En we vergelijken dit met Leviticus 18:1-5: "De HEER sprak tot Mozes: 'Zeg tegen de Israëlieten: Ik ben de HEER uw God. Leef niet naar de gebruiken van Egypte, waar u gewoond hebt, noch naar die van Kanaän, waar Ik u heen breng. Richt uw leven niet in volgens hun gewoonten, maar houd u aan mijn wetten en richt uw leven naar mijn voorschriften. Ik ben de HEER, uw God. Onderhoud mijn voorschriften en wetten: de mens die ze volbrengt, vindt daardoor het leven. Ik ben de HEER.'" Dan valt ons ook op dat we deze regels pas behoren te volgen nadat Jahweh onze (verbonds)God, "de HEER onze God", is geworden. Daarom is het eerste gebod bij de Joden simpelweg: "Ik ben de HERE, uw God..." (Exodus 20:2a).

Op deze volgorde hamert Paulus en hij herhaalt dit keer op keer. Bijvoorbeeld: EERST komt het geloof/verbond bij Abraham, DAN pas de wet 430 jaar later: "En dit zeg ik: een verbond dat vroeger door God bekrachtigd is, [- Dat verbond met Abraham op basis van vertrouwen, dat ook voor ons geldt. -] maakt de wet die vierhonderddertig jaar later is gekomen [- De wet van Mozes die erbovenop kwam -], niet krachteloos om de belofte teniet te doen" (Galaten 3:17). De Wet van Mozes doet het oudere Verbond van bij Abraham dus niet teniet. Het is dus niet de Wet die rechtvaardigt, maar het Verbond met Jahweh. Eens we, door vertrouwen, in dit Verbond zijn, behoren we Jahwehs instructies te volgen. Paulus zegt ook in ons hoofdstuk in Galaten:

Galaten 3:19a: "Waartoe dan de wet? Ter wille van de overtredingen werd zij er bijgevoegd, totdat het zaad zou komen waaraan de belofte was gedaan" Zo sprak hij ook in Romeinen 5:20-21: "Maar de wet is daarbij [Of 'daarnaast', d.i. als een bijzaak naast de hoofdzaak.] gekomen, opdat de overtreding zou toenemen; maar waar de zonde toenam, is de genade veel overvloediger geworden; opdat, zoals de zonde heeft geregeerd door [of "in de kracht van"] de dood, zo ook de genade zou regeren door gerechtigheid tot het eeuwige leven, door Jezus Christus onze Heer [onze Heer is weer die verbondstaal]".

De Wet maakt dus voor ons concreter of specifieker duidelijker wat zonde is. Er voor hadden we enkel een geweten, nu hebben we ook een Bijbel en de Wet van God om meer concreet te weten wat fout is. Niet alleen maakte de Wet ons overduidelijk wat nu juist zonde is, ze hield ook de belofte van de beloofde Verlosser in. "Is dan de wet in strijd met de beloften van God? Volstrekt niet! Want als er een wet gegeven was die levend kon maken, dan zou de gerechtigheid inderdaad op grond van de wet zijn" (Galaten 3:21). Maar dit is niet het geval! De Wet is dus niet in strijd met de beloften van God en de Wet van God is niet in strijd met de beloofde Messias. De beloften van God en de beloofde Messias staan in die Wet!

Galaten 3:22: "Maar de Schrift heeft alles onder de zonde besloten, opdat de belofte op grond van geloof [verbondsvertrouwen] in Jezus Christus gegeven zou worden aan hen die geloven [aan hen die vertrouwen]". De Wet heeft zonde dus meer gepreciseerd en zo konden we bij iedereen wel een duidelijke fout vinden. Maar door ons vertrouwen op Christus te stellen, kunnen we nu TOCH gerechtvaardigd worden. "Maar voordat het geloof kwam, waren wij als gevangenen onder de wet, in verzekerde bewaring tot op het geloof dat [op het punt stond] geopenbaard [te] worden. De wet is dus onze tuchtmeester geweest tot op Christus, opdat wij op grond van geloof gerechtvaardigd zouden worden" (Galaten 3:23-24).

Galaten 3:25-29: "Maar nu het geloof gekomen is, zijn wij niet meer onder een tuchtmeester; want u bent allen zonen van God door het geloof [vertrouwen] in Christus Jezus. Want u allen die tot Christus bent gedoopt, hebt Christus aangedaan. [Je komt dus in dat rechtvaardigende verbond door je vertrouwen te stellen in Christus en je in Christus te laten dopen in water. Dan ben je in Christus.] Daar is geen Jood of Griek, daar is geen slaaf of vrije, daar is geen man of vrouw; want u bent allen één in Christus Jezus. [Weet je nog dat ik onlangs hamerde op eenheid?] En als u van Christus bent, dan bent u Abrahams nageslacht en volgens belofte erfgenamen."

Hoe passen we dit nu praktisch toe? Hoe groeien we samen verder in eenheid? Laten we hiervoor kijken naar Jakobus 2:12-13: "Spreekt zó en doet zó als zij die door de wet van de vrijheid geoordeeld zullen worden. Want het oordeel zal onbarmhartig zijn over hem die geen barmhartigheid gedaan heeft; barmhartigheid roemt tegen [of triomfeert over] oordeel".

Het Verbond met Yahweh door Christus leert ons dat we niet zo streng moeten zijn als de Wet, waarbij inderdaad "het loon van de zonde de dood is" (Romeinen 6:23a) maar nu geldt voor zij die zich bekeren: "maar de genadegave van God is het eeuwige leven in Christus Jezus onze Heer" (Romeinen 6:23b).

Laten wij dus hetzelfde doen: "Spreekt zo en doet zo als zij die door de wet van de vrijheid geoordeeld zullen worden. [Niet zoals de Wet oordelen maar zoals het Verbond.] Want het oordeel zal onbarmhartig zijn over hem die geen barmhartigheid gedaan heeft; barmhartigheid triomfeert over oordeel" (Jakobus 2:12-13). Dus laten we vergevingsgezind en barmhartig zijn, in plaats van verhard, niet vergevingsgezind en onbarmhartig te zijn.

Geef je broeder of zuster die al zeven maal zeventig maal gevallen is maar zich weer bekeerd heeft, toch weer een nieuwe kans. Kijk naar jezelf! Ben je zelf niet meer dan vierhonderdnegentig maal gevallen? Ik alleszins wel! Vergeef! En wandel in eenheid, heiligheid en barmhartigheid! Kortom, wandel weer in de royale Wet van de naastenliefde (naar Jakobus 2:8). Amen!

[Deze preek kan u hier bekijken.]

Voordienst 1: Handelingen 1:1-18.

Galaten 2:1-10[1]: "Daarna ging ik na verloop van veertien jaar weer op naar Jeruzalem met Barnabas en nam ook Titus mee. En ik ging op grond van een openbaring op, en ik stelde hun het evangelie voor dat ik onder de volken predik, en afzonderlijk aan hen die in aanzien waren, opdat ik niet misschien tevergeefs loop of gelopen heb; (maar ook werd Titus, die bij mij was, hoewel hij een Griek was niet genoodzaakt zich te laten besnijden;) en dat vanwege de binnengeslopen valse broeders, die zich hadden binnengedrongen om onze vrijheid te bespieden die wij in Christus Jezus hebben, met het doel ons tot slavernij te brengen. Voor hen zijn wij ook geen uur geweken door ons te onderwerpen, opdat de waarheid van het evangelie bij u blijft. Maar van heb die geacht werden iets te zijn – wat zij ook ooit waren, doet er voor mij niets toe: God neemt de persoon van de mens niet aan, - want zij die in aanzien waren, hebben mij verder niets meegedeeld; integendeel echter, toen zij zagen dat aan mij het evangelie van de onbesnedenen was toevertrouwd, zoals aan Petrus dat van de besnedenen (want Hij die in Petrus werkte tot het apostelschap van de besnedenen, werkte ook in mij onder de volken), en toen zij de genade die mij gegeven is, erkenden, gaven Jakobus, Kefas en Johannes, die geacht werden steunpilaren te zijn, mij en Barnabas de rechterhand van gemeenschap, opdat wij naar de volken en zij naar de besnedenen gingen; alleen moesten wij de armen gedenken, wat ik mij daarom ook beijverd heb te doen." 

Paulus legt hier nadruk op zijn eigen waardigheid onder het gezag van Christus. Pas na drie jaar bezocht hij Petrus en Jakobus, zoals we vorige keer al zagen in Galaten 1:18-19, en hier in hoofdstuk 2 zien we dat hij pas na 14 jaar terugging naar Jeruzalem met Barnabas en Titus (Galaten 2:1). "Dit was nadat hij al lang floreerde als een apostel zoals de feiten en zijn daden van hem getuigden" zei Theodorus van Mopsuestia[2] op wie ik deze preek baseer maar niet altijd met hem meega in elke interpretatie van elk vers.

Paulus ging naar de apostelen om aan hen te rapporteren en de leer die hij aan de heidenen had verkondigd uit te leggen. Paulus ging niet uit twijfel naar de apostelen maar omdat hij hiervoor een openbaring had ontvangen. Dit alles opdat niet van hem gedacht zou worden dat hij zo maar zijn eigen weg volgt en niet in harmonie of overeenstemming is met de andere apostelen.[3] Het evangelie mag van geen kant worden verengd, want het is dezelfde God die een groep aan Petrus toevertrouwde en de andere aan Paulus.[4]

Jakobus, die in vers 9 wordt vernoemd, was een van de mannen van aanzien, zoals we lazen in vers 2. Hij was het hoofd van de gemeente te Jerusalem. Samen met Petrus en Johannes besloot hij dat het evangelie van Paulus orthodox; dit wil zeggen: juist qua leer, en begenadigd was, en dat er niets aan veranderd moest worden. Dit zien we in verzen 6 tot 10. "Jakobus, Johannes en Kefas [= Petrus] waren de apostelen die het hoogst in aanzien stonden. Niet enkel veroordeelden ze de overtuigingen van Paulus niet, ze gaven zelfs hun goedkeuring aan zijn leer en ze kozen ervoor om van nu af aan in gemeenschap met Paulus en Barnabas te wandelen. Het was de bedoeling dat ze door één van mening- en door één gemeenschappelijk doel te hebben, alle mensen door [hun] geloof in Christus aan God zouden kunnen aanbieden, hoewel Paulus en Barnabas tot de heidenen zouden gaan preken maar Petrus, Jakobus en Johannes tot de besnedenen. Omdat ze niet mochten omgaan met heidenen zouden de Joden via de gezegende Petrus worden toegelaten in het geloof in Christus en de heidenen via de gezegende Paulus. Hierna zouden ze echter weer samengebracht worden door het gemeenschappelijk karakter van het geloof. Ja, ze werkten allen samen als zijnde één. Dit tonen de feiten duidelijk aan: Paulus riep zoveel mogelijk Jòden op tot het geloof, bijvoorbeeld in Korinthe in Handelingen 18 waar hij zelfs de leider van de synagoge overtuigde om in Christus te geloven. En het is duidelijk dat hij op vele plaatsen met de Joden in de synagogen discussieerde. Ook probeerde Paulus te zorgen voor de vervolgde Joodse christenen die arm waren vanwege de tirannieke vervolging der Joden. Ook Petrus ging zoveel mogelijk als hij kon naar de heidenen en minachtte dit niet. Dit gebeurde het eerste tussen Petrus en Cornelius (zie Handelingen 10). Eerst zei Petrus dat de heidenen buitengesloten zijn en toen leerde God hem dat dit fout is [zie Handelingen 10:9-19, (25-)28-29a, 34-36(-48)]."[5] Dit feit gaan we straks nog verder bespreken.

Petrus erkende dat Paulus begenadigd was in het feit dat hij het evangelie aan de heidenen mocht brengen. Petrus en diegenen die met hem waren, verheerlijkten God met Paulus, want ook zij hadden ingezien dat de heidenen óók gedoopt mochten worden tot Christus, zonder besneden te hoeven worden. In Handelingen 10:44-48a staat namelijk: "Terwijl Petrus deze woorden nog sprak, viel de Heilige Geest op allen die het woord hoorden. En de gelovigen uit de besnijdenis [dit zijn Messias-belijdende Joden], allen die met Petrus waren meegekomen, waren buiten zichzelf dat ook op de volken [dit zijn: de heidenen / de niet-Joden] de gave van de Heilige Geest werd uitgestort; want zij hoorden hen spreken in talen en God grootmaken. Toen antwoordde Petrus: Kan iemand soms het water weren, dat dezen niet zouden worden gedoopt, die de Heilige Geest hebben ontvangen evenals ook wij? En hij beval hen te dopen in de naam van Jezus Christus."

Zoals ik al eerder zei, erkende Petrus dat Paulus begenadigd was in het feit dat hij het evangelie aan de heidenen mocht brengen, terwijl hij – Petrus –  dit aan de Joden mocht doen. Wel had Petrus, in tussentijd, niets meer tegen met heidenen eten, in tegenstelling tot de niet-tot-Christus-bekeerde Joden. Petrus had namelijk een visioen van God tegen zijn racistisch-nationalistische houding ontvangen: "De volgende dag nu, terwijl dezen onderweg waren en de stad naderden, klom Petrus omstreeks het zesde uur op het dak om te bidden. En hij werd hongerig en wenste te eten. En terwijl zij het gereedmaakten, raakte hij in geestvervoering. En hij zag de hemel geopend en een voorwerp neerdalen als een groot laken, dat aan de vier hoeken op de aarde werd neergelaten; daarin waren alle viervoetige en kruipende dieren van de aarde en vogels van de hemel. En er klonk een stem tot hem: Sta op, Petrus, slacht en eet! Petrus echter zei: In geen geval, Heer, want nooit heb ik iets onheiligs of onreins gegeten. En weer klonk een stem tot hem, voor de tweede keer: Wat God gereinigd heeft, moet jij niet als onheilig blijven beschouwen. En dit gebeurde tot driemaal, en terstond werd het voorwerp opgenomen in de hemel¡ (Handelingen 10:9-16).

Petrus besloot uiteindelijk uit dit visioen van godswege dat heidenen niet onrein zijn maar dat ze ook gemaakt zijn door en voor Jahweh, de God van de Israëlieten die God over Zijn ganse schepping is: "Petrus nu opende zijn mond en zei: In waarheid merk ik dat er bij God geen aanzien des persoons is, maar dat in ieder volk degene die Hem vreest en gerechtigheid werkt, Hem aangenaam is. Het woord dat Hij aan de zonen van Israël heeft gezonden, toen Hij vrede verkondigde door Jezus Christus – Deze is aller Heer –" (Handelingen 10:34-36). Petrus mag dus ook bij hen binnengaan om het evangelie te verkondigen: "Terwijl Petrus nu over het gezicht nadacht, zei de Geest tot hem: Zie, drie mannen zoeken u; maar sta op, ga naar beneden en reis met hen mee zonder te twijfelen, want Ik heb hen gezonden" (Handelingen 10:19-20).

De Joodse gelovigen die nog de Joodse gebruiken hielden kwamen van Jakobus. Spijtig genoeg lieten ze Petrus terugkomen op zijn nieuwe door-de-Heilige-Geest-geïnspireerde overtuiging dat hij met heidenen mag eten, en hij zonderde zich weer van hen af en ook Barnabas deed dit: "Maar toen Kefas in Antiochië kwam, weerstond ik hem in zijn gezicht, omdat hij te veroordelen was. Want voordat er enigen van Jakobus kwamen, at hij met die uit de volken [dit zijn de heidenen]; maar toen zij gekomen waren, onttrok hij zich en zonderde zich af uit vrees voor die uit de besnijdenis [dit zijn de Messias-belijdende Joden]; en met hem huichelden ook de overige Joden [ – Messias-belijdende Joden bedoelt hij hier – ], zodat zelfs Barnabas door hun huichelarij werd meegesleept" (Galaten 2:11-13).

Zoals eerder gezegd, deed Petrus eerst moedig tegen deze Messias-belijdende Joden die de besnijdenis aan heidense bekeerlingen wilden opdringen: "De apostelen nu en de broeders die in Judéa waren, hoorden dat ook de volken het woord van God hadden aangenomen. Toen nu Petrus was opgegaan naar Jeruzalem, twistten die [Messias-belijdende Joden] uit de besnijdenis met hem en zeiden: U bent binnengegaan bij onbesneden [heidense] mannen en hebt met hen gegeten. Petrus echter begon en legde het hun ordelijk uit door te zeggen: Ik was in de stad Joppe in gebed en zag in geestvervoering een gezicht: een voorwerp als een groot laken, dat neerdaalde, aan de vier hoeken neergelaten uit de hemel, en het kwam tot bij mij; en terwijl ik er aandachtig naar keek, bemerkte en zag ik de viervoetige dieren van de aarde, de wilde en de kruipende dieren en de vogels van de hemel. En ik hoorde ook een stem, die tot mij zei: Sta op, Petrus, slacht en eet! Ik echter zei: In geen geval, Heer, want iets onheiligs of onreins is nooit in mijn mond gekomen. En een stem antwoordde voor de tweede keer uit de hemel: Wat God gereinigd heeft, zul jij niet voor onheilig houden. En dit gebeurde tot driemaal, en alles werd weer opgetrokken in de hemel. En zie, onmiddellijk kwamen er bij het huis waar wij waren, drie mannen staan, die uit Caesaréa naar mij toe waren gezonden. En de Geest zei mij met hen mee te gaan zonder te twijfelen. Met mij nu gingen ook deze zes broeders, en wij zijn het huis van die man binnengegaan. En hij berichtte ons, hoe hij in zijn huis de engel had gezien, die daar stond en zei: Zend naar Joppe en nodig Simon uit, die bijgenaamd is Petrus, die woorden tot u zal spreken waardoor u zult behouden worden, en u en uw hele huis. Toen ik nu begon te spreken, viel de Heilige Geest op hen, evenals ook op ons in het begin. En ik herinnerde mij het woord van de Heer, hoe Hij zei: Johannes doopte wel met water, maar u zult met [of in] de Heilige Geest worden gedoopt. Als dan God dezelfde gave aan hen heeft gegeven als ook aan ons, toen wij tot geloof in de Heer Jezus Christus kwamen, wie was ik dat ik God kon weren? Toen zij nu dit hoorden, hielden zij zich stil, en zij verheerlijkten God en zeiden: Dus ook aan de volken heeft God de bekering tot het leven gegeven" (Handelingen 11:1-18). – Dit is trouwens een voorbeeld van goede, gewillige Messias-belijdende Joden die zich bekeerden van de ketterij die zegt dat heidenen ook besneden moeten worden. –

Voordienst 2: Romeinen 6:1-4, 15-22 en de preek begonnen met een korte herhaling vanuit Galaten 2:11-14.

Waar zonde tegen het evangelie komt, moet er openbaar terechtgewezen worden. Dit gebeurt veel te weinig in kerken. Christus zei zo ook (toen de heidense Christenen de wet van Noach in verband met het eten van offervlees en het bedrijven van seksuele ontucht of hoererij verbraken – zie Openbaring 2:14-15 –): ´Bekeer u dan; maar zo niet, Ik kom spoedig naar u toe en Ik zal oorlog tegen hen voeren met het zwaard van mijn mond¡ (Openbaring 2:16). "Oorlog tegen hen voeren met het zwaard van mijn mond" is hen openbaar terechtwijzen door openbaar de waarheid te vertellen.

Dit moest Paulus hier ook doen. Aanzien des persoons maakt voor God niet uit, zoals we al lazen in Galaten 2:6. Dit kwam trouwens ook al voor in hoofdstuk 1.

Johannes Chrysostomos zei: 'Paulus was niet slechts een discipel van de apostelen, zoals diegenen die zijn reputatie wilden ondermijnen, beweerden. Paulus was een "apostel, niet vanwege mensen, ook niet door een mens, maar door Jezus Christus en God de Vader, die Hem uit de doden heeft opgewekt" (Galaten 1:1).'[6] '"Niet vanwege mensen" gaat over alle mensen omdat de wortel en oorsprong van het evangelie goddelijk is, maar "niet door een mens" gaat specifiek over de apostelen, want Christus riep hen niet door toedoen van mensen maar door zijn eigen toedoen."[7] Volgens Theodorus van Mopsuestia betekenen beide zaken hetzelfde.[8] Paulus was dus, met andere woorden, rechtstreeks geroepen door God, niet door mensen.

Chrysostomos zegt verder: "Paulus' doel was niet zichzelf te verheffen maar het fundament van de dwaling van zijn tegenstanders omver te werpen."[9] Door te schrijven "en al de broeders die bij mij zijn" (Galaten 1:2), stelt Paulus (volgens Theodorus van Mopsuestia) dat het niet juist is dat ze hem niet als gelijkwaardig; met gelijke eer beschouwen.[10] Theodorus gaat verder door Galaten 1 te citeren en hier per onderdeeltje commentaar op te geven: "Maar zelfs als wij..." (Galaten 1:8). "Hij zegt dit om aan te tonen dat hij zichzelf niet eert maar de waarheid die boven hen staat; zonder de waarheid vond hij zichzelf van geen belang."[11] "Of een engel van de hemel" (Galaten 1:8) "zodat zelfs over de betrouwbare waardigheid van een positie niet gedacht moet worden dat die dezelfde waarde als de waarheid heeft".[12] Paulus kon bluffen over het feit dat een sterk licht aan hem was verschenen maar dit deed hij niet.[13] Dit trouwens in tegenstelling tot Gnostici [valse leraren die beweren geheime, reddende kennis te hebben], Boeddhisten, enzovoort...

Ook al waren de anderen de oudere broers van Paulus, zij waren aan het dwalen en dus moest Paulus hen terechtwijzen. Paulus kon niet tegen hypocrisie. En hij had gelijk want hypocrisie doet de waarheid van het evangelie tekort. Ze waren niet meer Orthodox, ze gingen niet meer recht op de waarheid van het evangelie af. Daarom wees Paulus hen openlijk terecht, zoals hij zelf schreef: "Maar toen ik zag dat zij niet recht wandelden naar de waarheid van het evangelie, zei ik tot Kefas in het bijzijn van allen:…" (Galaten 2:14a).

We zagen al dat hier het specifieke probleem was dat Petrus en anderen, vanwege de slechte invloed van bepaalde Messias-belijdende Joden, niet meer aten met Christus-belijdende heidenen (lees Galaten 2:12-13).

Een interessant omgekeerd verschijnsel waar het volgens Paulus niet toegestaan is om met iemand te eten, is indien deze persoon een schijnbroeder is. Paulus schreef hierover: "Maar nu heb ik u geschreven, dat als iemand die broeder genoemd wordt, een hoereerder is, of een hebzuchtige, afgodendienaar, lasteraar, dronkaard of rover, u met hem geen omgang moet hebben, dat u met zo iemand zelfs niet moet eten" (1 Korinthiërs 5:11). Want tevens in dit geval doen ook deze mensen de waarheid van het evangelie geweld aan.

We kunnen ons dus afvragen:

zijn we niet tolerant genoeg naar Christenen die misschien buiten onze groep of buiten het patroon dat we verwachten, vallen of voor christenen van een andere afkomst (zoals de heidenen voor Petrus)?

Of, langs de andere kant, zijn we misschien tè tolerant naar schijnchristenen die de waarheid van het evangelie geweld aandoen door daden die niet overeenkomen met een waar geloof?

Ik denk dat dit laatstgenoemde véél méér gebeurt in onze tijd. Paulus stond dus op tègen de schijn en vóór de waarheid. Paulus wees Petrus openlijk terecht vanwege de hypocrisie waarin hij gevallen was: "Maar toen ik zag dat zij niet recht wandelden naar de waarheid van het evangelie, zei ik tot Kefas in het bijzijn van allen: Als u, die een Jood bent, leeft als de volken en niet als de Joden, waarom dwingt u de volken naar joodse wijze te leven?" (Galaten 2:14).

Net als Theodorus van Mopsuestia, waarop ik delen van deze preek heb gebaseerd, lijkt de TELOS-vertaling te denken dat) de terechtwijzing van Paulus jegens Petrus stopt vóór vers 15[14]. Nu begint Paulus met zijn eigen leer onderzoekend uit te leggen[15]:

"Wij, van nature Joden en geen zondaars uit de volken, die echter weten dat een mens niet gerechtvaardigd wordt op grond van werken van de wet, maar alleen door het geloof in Jezus Christus, ook wij hebben in Christus Jezus geloofd, opdat wij gerechtvaardigd zouden worden op grond van geloof in Jezus Christus en niet op grond van werken van de wet, want op grond van werken van de wet zal geen vlees gerechtvaardigd worden" (Galaten 2:15-16).

Hierover schreef Theodorus in de persoon van Paulus: '"Inderdaad, we stemden niet in met de wet zoals een heiden dit zou doen. Maar, we stemden van nature af van het ras der Joden. Niettemin, omdat we tot het besef kwamen dat het onmogelijk is voor wie dan ook om gerechtvaardigd te worden door de werken der wet, stelden we ons vertrouwen in Christus, terzelvertijd verwachtende dat door dat vertrouwen in Christus ook wij gerechtvaardigd zouden worden, omdat we niet gerechtvaardigd konden worden door de werken der wet." Paulus schrijft diezelfde mening in de brief die hij schreef aan de Romeinen (bijvoorbeeld Romeinen 3:20: "Daarom zal op grond van werken van de wet geen enkel vlees voor Hem gerechtvaardigd worden; want door de wet komt de kennis van zonde."), namelijk, dat het onmogelijk is om door de werken der wet gerechtvaardigd te worden. Tegelijkertijd, gaf hij het contrast aan tussen de rechtvaardigheid die gebaseerd is op vertrouwen en de rechtvaardigheid die gebaseerd is op de wet en hij legde het belang van de rechtvaardigheid die gebaseerd is op vertrouwen publiekelijk uit op velerlei wijzen. Hij doet hetzelfde in deze passage [in Galaten], waar de grootste noodzaak hem voortdrijft."[16]  Theodorus gaat verder door te stellen dat hij het verschil wil aantonen tussen de rechtvaardigheid die gebaseerd is op de werken der wet – die onmogelijk is om te verkrijgen – en de rechtvaardigheid die gebaseerd is op vertrouwen.[17]

"Maar als wij, terwijl wij trachten in Christus gerechtvaardigd te worden, ook zelf zijn gebleken zondaars te zijn, is dan Christus een dienaar van de zonde? Volstrekt niet!" (Galaten 2:17).

Dit lijkt duidelijk te spreken over het feit dat als we eens we door bekering in Christus zijn gekomen en dus naar de rechtvaardigheid streven, toch weer hervallen in de zonde en dus weer zondaars worden, hieruit niet volgt dat Christus een dienaar is van zonde of wetteloosheid. Zoals Paulus ook zegt in Romeinen: "Wat zullen wij dan zeggen? Zouden wij in de zonde blijven opdat de genade toeneemt? Volstrekt niet! Hoe zouden wij, die ten opzichte van de zonde gestorven zijn, nog daarin leven? Of weet u niet, dat wij allen die tot Christus Jezus gedoopt zijn, tot zijn dood gedoopt zijn? Wij zijn dan met Hem begraven door de doop tot de dood, opdat, zoals Christus uit de doden is opgewekt door de heerlijkheid van de Vader, zo ook wij in nieuwheid van leven zouden wandelen. (…) Wat dan? Zouden wij zondigen, omdat wij niet onder de wet maar onder de genade zijn? Volstrekt niet! Weet u niet, dat voor wie u zich als slaven stelt om te gehoorzamen, u slaven bent van hem die u gehoorzaamt, óf van de zonde tot de dood, óf van de gehoorzaamheid tot gerechtigheid? Maar God zij dank dat u slaven van de zonde was, maar van harte gehoorzaam bent geworden aan de inhoud van de leer waarin u onderwezen bent. En vrijgemaakt van de zonde bent u slaven van de gerechtigheid geworden. (Ik spreek menselijkerwijs, om de zwakheid van uw vlees.) Want zoals u uw leden hebt gesteld in slavernij van de onreinheid en de wetteloosheid tot de wetteloosheid, stelt nu zo uw leden in slavernij van de gerechtigheid tot heiliging. Want toen u slaven van de zonde was, was u vrij ten opzichte van de gerechtigheid. Welke vrucht had u dan toen van de dingen waarover u zich nu schaamt? Immers, het einde daarvan is de dood. Maar nu, van de zonde vrijgemaakt en slaven van God geworden, hebt u uw vrucht tot heiliging, en het einde het eeuwige leven." (Romeinen 6:1-4, 15-22).

Dus, ik zeg weeral: als we ware christenen zijn geworden, dan zijn we in Christus, strevende naar gerechtigheid, maar, als we dit streven niet aanhoudend betrachten en ons niet hoeden voor de zonde, kunnen we weer in de zonde vallen. Dit betekent niet dat Christus ons een vrijgeleide geeft opdat we mogen zondigen, zodat hij ons steunt om weer zondaars te worden. Volstrekt niet! "Als nu de waarheid van God door mijn leugen overvloediger is geworden tot zijn heerlijkheid, waarom wordt ik dan nog als zondaar geoordeeld? En waarom niet, zoals van ons gelasterd wordt, en zoals sommigen beweren dat wij zeggen: Laten wij het kwade doen, opdat het goede eruit voortkomt? Het oordeel over hen is rechtvaardig" (Romeinen 3:7-8).

Galaten 2:18-21: "Want als ik wat ik heb afgebroken, weer opbouw, dan betoon ik mijzelf een overtreder. [Dan ga ik, na in Christus gekomen te zijn, weer terug naar de lege, menselijke tradities van het Rabbijns Jodendom.] Want ik ben door de wet aan de wet gestorven om voor God te leven [; om rechtvaardig en heilig te leven voor God!]. Ik ben met Christus gekruisigd en ik leef niet meer, maar Christus leeft in mij; en wat ik nu leef in het vlees, leef ik door [of: in de kracht van[18]] het geloof [of het vertrouwen] in de Zoon van God, die mij heeft liefgehad en Zichzelf voor mij heeft overgegeven. Ik stel de genade van God niet terzijde; want als de gerechtigheid door de wet is, dan is Christus zonder reden gestorven."

Hier maakt Paulus een dichotomie; een tweesnijding: hij stelt langs één kant zijn leven onder de wet. Hij moest zich daar perfect aan de Wet houden om er door gerechtvaardigd te worden, maar die kans had hij al verkeken.

Theodorus schrijft het als volgt: "Want Paulus weet dat zonde, wanneer het tot leven komt, rechtvaardigheid vernietigt, aangezien de wet diegenen veroordeelt die een overtreding begaan en geen rekening houdt met of ze slechts op een kleine wijze overtreden hebben, hoewel ze op velerlei wijzen recht gehandeld hebben. Zij weet slechts dat diegenen die haar op eender welke wijze overtreden hebben, straf worden toegewezen. Dit is de aard van de wet, dat het de zondaar, zonder uitzondering, onderwerpt aan straf."[19]

Het zou dus dwaas zijn voor Paulus om weer op zijn eigen rechtvaardigheid voor de Wet te willen bouwen. Maar, beter is om die rechtvaardigheid als een al vernietigde, niet-meer-op-te-bouwen ruïne te beschouwen en te bouwen op Christus, die ons, ondanks onze vele zonden, een nieuw leven schonk en altijd weer wil schenken. Laten wij blijven in Christus, onze levens verderbouwen op Hem en laten we ook gevallen christenen weer oprichten. Laten wij de waarheid van het evangelie blijven zoeken en blijven verdedigen. Amen.

[Deze preek kan u hier bekijken.]

Voordienst: Galaten 1:6-10.

Vandaag gaan we beginnen aan een reeks preken over de brief van Paulus aan de Galaten.[1] Het is allereerst goed om in ons achterhoofd te houden dat: "Wanneer we de brieven van Paulus lezen, dan lezen we geen dingen die bedoeld zijn als geleerde oefeningen en theologische verhandelingen, maar menselijke documenten geschreven door een vriend aan zijn vrienden".[2] Wanneer we spreken over zijn brief aan de Galaten, kunnen we zeggen dat het opvalt "dat de gebruikelijke dankzegging of zegen [aan het begin] ontbreekt. Paulus schijnt zo verontrust te zijn over de ontwikkelingen in Galatië, dat hij abrupt met zijn visie komt".[3] Paulus valt dus direct met de deur in huis, zoals ik deze ochtend doe, luister maar!

Galaten hoofdstuk 1:

1-5: "Paulus, apostel, niet vanwege mensen, ook niet door een mens, maar door Jezus Christus en God de Vader, die Hem uit de doden heeft opgewekt, en al de broeders die bij mij zijn, aan de gemeenten van Galatië: genade zij u en vrede van God de Vader en van onze Heer Jezus Christus, die Zichzelf heeft gegeven voor onze zonden, opdat Hij ons zou trekken uit de tegenwoordige boze eeuw, naar de wil van onze God en Vader, Wie de heerlijkheid zij tot in alle eeuwigheid! Amen."

Jezus is opgestaan uit de dood. Over dit wonderbaar en historisch feit, dat we vieren tijdens Pasen, sprak ik onlangs enkele keren. Zonder de opstanding van Jezus en Zijn verschijning aan Paulus, zou er geen christelijke bekering en christelijke bediening van Paulus geweest zijn en dan zou Paulus niet naar de heidenen zijn gegaan (Romeinen 11:13; 1 Timotheüs 2:7; 2 Timotheüs 1:11) en dan zouden we ons misschien allemaal hebben moeten laten besnijden. Hierom werd Paulus vervolgd; hij zei dat heidenen zich niet hoeven te laten besnijden om bij Jezus te horen. Hierover zullen we het later nog hebben.

Paulus schreef dat Jezus "zichzelf heeft gegeven voor onze zonden, opdat Hij ons zou trekken uit de tegenwoordige boze eeuw." Jezus gaf zichzelf en leed voor ons uit liefde voor ons. Deze liefde redde ons van onze zonden en ze redde ons van deze tegenwoordige boze wereld. Dit plan was goed aan het lukken. De christelijke Galaten werden steeds verder getrokken uit deze boze wereld... Maar toen gebeurde er iets verschrikkelijks...

6-10: "Ik verwonder mij, dat u zo snel van Hem die u door de genade van Christus heeft geroepen, overgaat naar een ander evangelie, dat geen ander is; maar er zijn sommigen die u in verwarring brengen en het evangelie van Christus willen verdraaien. Maar zelfs als wij, of een engel uit de hemel, u een evangelie verkondigen naast dat wat wij u als evangelie verkondigd hebben, die zij vervloekt! [Met andere woorden, die zij buiten Gods vriendschap, zegen en ware gemeenschap!] Zoals wij vroeger hebben gezegd, zo zeg ik ook nu weer: als iemand u een evangelie verkondigt naast dat wat u ontvangen hebt, die zij vervloekt! [Met andere woorden, die zij buiten Gods vriendschap, zegen en ware Kerk!] Want probeer ik nu mensen tevreden te stellen of God? Of tracht ik mensen te behagen? Als ik nog mensen behaagde, zou ik geen slaaf van Christus zijn."

Zoals ik al eerder vertelde valt het op "dat de gebruikelijke dankzegging of zegen [aan het begin] ontbreekt. Paulus schijnt zo verontrust te zijn over de ontwikkelingen in Galatië, dat hij abrupt met zijn visie komt. Daarbij benadrukt hij dat er maar één evangelie is. Elk ander evangelie is geen evangelie. Paulus wil geen betweter of hoogmoedig zijn. Jezus Christus zelf heeft hem het evangelie geopenbaard, dat hij aan de niet-joden moet verkondigen. Er blijkt dus ook een gezagscrisis te bestaan rond de persoon van Paulus. Als er over zijn gezag geen zekerheid kon bestaan, zou ook het conflict in Galatië niet opgelost kunnen worden".[4] A ja, dan is het namelijk woord tegen woord.

Paulus had namelijk vele joodse vijanden die de besnijdenis predikten en hem zelfs naar het leven stonden omdat Paulus tegen de heidenbesnijdenis predikte (Handelingen 13:45-14:1-5,19, 17:1-9). In het volgende hoofdstuk noemt hij deze joodse vijanden die de besnijdenis predikten "de binnengeslopen valse broeders, die zich hadden binnengedrongen om onze vrijheid te bespieden die wij in Christus Jezus hebben, met het doel ons tot slavernij te brengen" (2:4). Voor Paulus was het het veiligst om hen te behagen. Toch weigerde Paulus dit en was hij bereid zijn leven voor hen; voor zijn vijanden, en zelfs voor hun redding (zie Romeinen 9:3-4), te geven. Paulus benadrukt keer op keer dat wie een ander evangelie verkondigt; een evangelie dat mensen behaagt, vervloekt is (1:8-10), en hij besluit dan ook: "Voor hen zijn wij ook geen uur geweken door ons te onderwerpen, opdat de waarheid van het evangelie bij u blijft" (2:5). Paulus streed voor de Waarheid van het Evangelie, hij streed niet voor mensen te behagen, zo behoor ook ik èn zo behoren ook jullie te doen! Johannes Chrysostomos zei in diezelfde trant: "Allereerst zeg ik dat we geen rekening moeten houden met het beledigen van mensen, wanneer als we hen eren we hierdoor God beledigen. En tegen hen die hierdoor misnoegd zijn, zeg ik dat het niet veilig is zich door deze dingen beledigt te voelen, maar dat het hen veel kwaad berokkend. Want ik denk dat diegenen die op God vertrouwen en slechts op Hem kijken, een godsdienstige neiging moeten hebben, om zo iets niet als een belediging te beschouwen, zelfs als ze hierdoor duizend maal op hun tenen getrapt waren".[5] Dit doet me denken aan iets heel lelijks dat ik tegenkom onder mijn generatie christenen. Ze zouden me misschien wel als valse christen veroordelen maar, wat veel erger is, is dat velen van hen wegkruipen als slangen onder een vals-religieus matje. Velen geloven namelijk in zulke vals-religieuze stereotypen als "oordeel niet", terwijl Jezus duidelijk zei: "Oordeelt niet naar het aanzien, maar velt een rechtvaardig oordeel." (Johannes 7:24), "U zult hen dus aan hun vruchten kennen" (Matteüs 7:20) en "En dan zal Ik openlijk tot hen zeggen: Ik heb u nooit gekend; gaat weg van Mij, werkers van de wetteloosheid!" (Matteüs 7:23). Jezus oordeelt mensen naar hun werken / vruchten. Wij mogen ook mensen oordelen naar hun vruchten. Een ander vals-religieus stereotyp is: "niemand is perfect", terwijl Jezus zei: "Weest u dan volmaakt zoals uw hemelse Vader volmaakt is" (Matteüs 5:48). Of zoals de traditionele Engelse bijbels het verwoorden: "Wees perfect zoals je Vader in de hemel perfect is", "we zondigen omdat we als zondaars geboren zijn" of  "we kunnen niet anders dan zondigen, dat zit namelijk in onze natuur", terwijl Gods profeet Ezechiël zegt: 'Het woord van Jahweh werd tot mij gericht: Hoe komt gij er toe, bij u op Israëls grond dit puntdicht aan te halen: "De vaders eten zure druiven, maar de kinderen krijgen er stroeve tanden van?" Zowaar Ik leef: spreekt Jahweh, de Heer: laat niemand van u dit spotwoord nog ooit in Israël gebruiken! Zie, alle mensen zijn voor Mij gelijk; vader en zoon zijn voor Mij gelijk: alleen de mens die zondigt, zal sterven!' (Ezekiel 18:1-4, Canisiusvertaling), "God vergeeft toch alles" terwijl de profeet Jeremia schreef: "Dat wij ons gedrag onderzoeken en toetsen, En ons tot Jahweh bekeren; (…) Wij bleven zondigen, en waren opstandig: Gij kondt geen vergiffenis schenken!" (Klaagliederen 3:40,42, Canisiusvertaling). Is er iets dat God niet kan doen? Ja! Blijvend-opstandige mensen vergiffenis schenken! Ezechiël schreef: 'De Israëlieten zeggen: "De wegen van de Heer zijn onrechtvaardig!" Ben ik onrechtvaardig, Israëlieten? Zijn júllie het niet die onrechtvaardig zijn? Ik zal iedereen beoordelen naar de weg die hij gegaan is – spreekt God, de HEER. Kom tot inkeer, bega geen misdaden meer, anders brengt jullie schuld je ten val. Breek met het zondige leven dat jullie hebben geleid, en vernieuw je hart en je geest. Dan hoeven jullie niet te sterven, Israëlieten! Want de dood van een mens geeft me geen vreugde – spreekt God, de HEER. Kom tot inkeer en leef!' (Ezechiël 18:29-32, NBV 2004). "We zijn slechts mensen", hiertegen schreef een Koreaans-Amerikaanse christelijke dame: 'We horen Gods diepe, vaderlijke stem van liefde in het begin van Genesis en we zien daar dat we geschapen waren voor het goede in wie we zijn als mensen. Een wijze professor in de theologie zei ooit ongeduldig tegen me: "Ik haat het wanneer christenen zuchten en zeggen, <<Ach, we zijn slechts mensen.>> Mens zijn betekent geschapen zijn naar het beeld van God. Zonde is het ding dat ons on-menselijk maakt [vergelijk met Romeinen 1:26-27]; het maakt het beeld van God dat in ons DNA was geplaatst, ongedaan. Enkel Jezus kan ons weer brengen naar onze bedoelde menselijkheid." Als mens geschapen zijn, betekent mooi geschapen zijn, naar het beeld van God'.[6] Of zoals Irenaeus van Lyon dit zovele eeuwen geleden al zo prachtig verwoordde: "De glorie van God is de levende mens, en de levende mens is het beeld van God".[7] "Alleen, zie toch: ik heb ontdekt, dat God de mensen recht gemaakt heeft, maar zij zoeken vele bedenkselen" (Prediker 7:29, NBG 1951). Deze generatie van de jeugd maar ook de verstokte generatie van ouderlingen, heeft geen oor naar terechtwijzingen. Ze hebben vele eigen maaksels, eigen afgoden gemaakt en achternagelopen. "Alleen dit heb ik gevonden: God heeft de mensen rechtschapen gemaakt, Maar zelf zoeken zij allerlei slechtheid" (Prediker 7:29, Canisiusvertaling). Ze denken dat een schijn van religieuze vroomheid en een zondaarsgebedje, lang geleden gebeden, hen zal redden, terwijl hun harten momenteel niet bekeerd zijn. 'Zo ontkracht u het woord van God uit eerbied voor uw eigen traditie. Huichelaars, wat is Jesajaÿs profetie toch toepasselijk op u: "Dit volk eert mij met de lippen, maar hun hart is ver van mij; tevergeefs vereren ze mij, want ze onderwijzen hun eigen leer, voorschriften van mensen"' (Matteüs 15:6b-9, NBV 2004).

We moeten dus zeer sterk oppassen dat we onze eigen tradities niet onderwijzen ten koste van de oorspronkelijke Traditie van het ware Evangelie of, misschien eenvoudiger gezegd, we mogen niet het ware Evangelie vervangen door onze eigen ideeën of ideeën of tradities van onze denominaties. – Dit gebeurt al te vaak en ik heb hier al ideeën van aangehaald, zoals de idee dat we God heel ons leven lang ongehoorzaam moeten blijven door te zondigen omdat we niet anders kunnen. Dit zijn duivelse ideeën van gemakzucht en wetteloosheid, die al voorkwamen bij de tegenstanders van de vroegste Kerk, zoals bijvoorbeeld bij de Gnostici (in de idee van het zondige vlees) of bij de Manicheeërs (in de idee van een demon van lust die in ieder van ons zou huizen). – Voor zijn bekering tot Jezus, onderwees Paulus de rabbijns-joodse traditie ten koste van de oorspronkelijke Traditie; de oorspronkelijke; zuivere Boodschap van God. Daarom schreef Paulus de rest van dit hoofdstuk:

11-24: "Want ik maak u bekend, broeders, dat het evangelie dat door mij verkondigd is, niet is naar de mens. Want ik heb het ook niet van een mens ontvangen of geleerd, maar door openbaring van Jezus Christus. U hebt immers gehoord van mijn vroegere wandel in het jodendom: dat ik de gemeente van God uitermate vervolgde en haar verwoestte, en in het jodendom meer toenam dan vele leeftijdgenoten in mijn geslacht, daar ik een nog groter ijveraar was voor de overleveringen van mijn vaderen [die niet-oorspronkelijke rabbijns-joodse traditie]. Maar toen het God, die mij vanaf de schoot van mijn moeder afgezonderd en door zijn genade geroepen heeft, behaagde zijn Zoon in mij te openbaren, opdat ik Hem onder de volken verkondigde, ging ik terstond niet te rade met vlees en bloed en ging ook niet op naar Jeruzalem, tot hen die vóór mij apostelen waren; maar ik ging weg naar Arabië en keerde weer terug naar Damaskus. Daarna, na drie jaren, ging ik op naar Jeruzalem om met Kefas [Petrus] kennis te maken, en ik bleef vijftien dagen bij hem; ik zag echter niemand anders van de apostelen dan Jakobus, de broer van de Heer. Wat ik u schrijf, zie, voor God, ik lieg niet. Daarna kwam ik in de streken van Syrië en Cilicië. En ik was van gezicht onbekend aan de gemeenten van Judéa die in Christus zijn, en zij hoorden alleen: hij die ons vroeger vervolgde, verkondigt [of "evangeliseert" –εὐαγγελίζεται–[8]] nu het geloof dat hij vroeger verwoestte. En zij verheerlijkten God in mij."

Paulus ging direct vanuit Christus' verschijning en overtuiging evangeliseren omdat hij zeer enthousiast was (Handelingen 9:20-21) maar hiervóór was hij wel al gedoopt en was hij enkele dagen bij de discipelen in Damaskus (Handelingen 9:17-19) en drie jaar later verbleef hij vijftien dagen bij Petrus (Galaten 1:18) en ontmoette hij ook Jakobus (Galaten 1:19). Paulus was dus zeker geen loner of schismatiek man. Aan de vruchten kent men de boom (Matteüs 7:20). Zijn vruchten waren vruchten van eenheid met de leiders van de oorspronkelijke Kerk (wat we ook gaan zien in Galaten 2:7-9) en vruchten van liefde jegens Jezus in de harten van miljarden mensen, waaronder waarschijnlijk ook wij hier vandaag.

We hoorden in het begin van deze preek al de vraag van Paulus: "Want probeer ik nu mensen tevreden te stellen of God? Of tracht ik mensen te behagen? Als ik nog mensen behaagde, zou ik geen slaaf van Christus zijn." Paulus wilde niet langer de religieuze joden behagen. Hoe zit het met ons? Proberen wij nog religieuze schijnchristenen te behagen? Lopen wij nog mee met zondige-mensen-behagende, leugenachtige leuzen als "je mag niet oordelen", "niemand is perfect want we zijn allemaal maar mensen", "we zijn allemaal zondaars totdat we sterven", "we kunnen niet anders dan heel ons leven lang te zondigen", "wat je ook doet, God vergeeft je toch, het is allemaal genade dus doe wat je wilt". Als ik dàt evangelie verkondigde en de mensen naar de mond praatte, dan zou ik door God vervloekt zijn en dus buiten Gods vriendschap, zegen en ware Kerk zijn. Met Paulus zeg ik: "Ik roep je dringend op, ten overstaan van God en van Christus Jezus, die zal oordelen over de levenden en de doden, ik bezweer je bij zijn komst en heerschappij: Verkondig de boodschap, blijf aandringen of het nu uitkomt of niet, wijs terecht, straf en vermaan met alle geduld dat het onderricht vereist. Want er komt een tijd, dat de mensen de gezonde [of heilzame, reddende] leer niet meer zullen verdragen, maar omdat hun gehoor verwend is, naar hun eigen begeerte zich tal van leraars zullen bijeenhalen [die aan hun verlangens tegemoetkomen en hen naar de mond praten], dat zij hun oor van de waarheid zullen afkeren en zich naar de verdichtsels [= verzinsels] keren. Blijf gij echter nuchter onder dit alles, aanvaard het lijden, doe het werk van een evangelist, verricht uw dienst ten volle" (2 Timoteüs 4:1-5, mengeling van NBG 1951 en NBV 2004). Laten we in deze slechte, verwarrende tijden, waarin de waarheid met de leugen wordt vermengd, vasthouden en "strijden voor het [oorspronkelijke, zuivere, ware en perfecte] geloof dat eenmaal aan de heiligen is overgeleverd" (Judas 1:3b). Amen!

[1]

Adam was het geschapen beeld van God (Genesis 2:7). Zowel Adam en Eva waren geschapen beelden van God (Genesis 1:27). Zij werden gemaakt om de glorie van God te verspreiden en te verkondigen over de hele aarde, onder andere door zich voort te planten en zo meer beelden van God op deze aarde te plaatsen (Genesis 1:28). Het Woord, Die het Beeld van God is (2 Korintiërs 4:4b), wandelde in de Tuin van Eden (Genesis 3:8a) met hen die naar Zijn Beeld waren geschapen.[2]

Niet alleen wandelde het Woord met het eerste mensenkoppel. Het wandelde ook met andere mensen die behoorden de glorie van God te verspreiden en te verkondigen. Zo wandelde het woord met Henoch (Genesis 5:22, 24) die waarschuwend profeteerde: ´Zie de Heer komt met zijn tienduizenden heiligen, om gericht te houden over allen, en om alle goddelozen te straffen voor al hun goddeloze werken, die ze verrichten, en voor al de vermetele woorden, die de goddeloze zondaars tegen Hem spreken¡ (Judas 1:14b-15).[3] Het wandelde met Noach (Genesis 6:9) die ook ´de heraut van de gerechtigheid¡ (2 Petrus 2:5) wordt genoemd. Over hem staat ook geschreven: ´Door geloof heeft Noë, toen hij een godsspraak ontvangen had over hetgeen nog niet was te zien, met eerbiedige zorg een ark gebouwd tot redding van zijn gezin; hierdoor heeft hij de wereld veroordeeld en de gerechtigheid  verworven die berust op geloof¡ (Hebreeën 11:7).[4] Het Woord kwam dus tot Noach en hij waarschuwde de mensen door zowel zijn strenge woorden als zijn consequente daden. Het kwam bijvoorbeeld ook tot Abraham: ´Na deze gebeurtenissen klonk het woord van de HEER in een visioen tot Abram: ‘Vrees niet, Abram, Ik zal uw schild zijn. Uw loon zal zeer groot zijn!ÿ Toen zei Abram: ‘Heer GOD, wat heb ik aan uw gaven? Want ik blijf maar kinderloos en de Damascener Eliëzer zal de bezitter van mijn huis worden.ÿ Abram zei: ‘U hebt mij geen nakomelingen geschonken, en een ondergeschikte zal mijn erfgenaam zijn.ÿ Toen werd het woord van de HEER tot hem gericht: ‘Niet hij wordt uw erfgenaam; uw erfgenaam zal iemand zijn die u zult verwekken.ÿ Hij leidde hem naar buiten en zei: ‘Kijk naar de hemel en tel de sterren, als u kunt.ÿ En Hij verzekerde hem: ‘Zo talrijk zal uw nageslacht zijn.ÿ Abram heeft de HEER geloofd en dat geloof is hem aangerekend als gerechtigheid¡ (Genesis 15:1-6). Als gevolg dat Abraham de woorden die het Woord tot hem sprak, geloofde, voegde hij de daad bij het Woord: ´Door het geloof ging Abraham, toen hij geroepen werd, gehoorzaam uit naar de plaats, die hij tot erfdeel zou ontvangen; hij vertrok, zonder te weten, waarheen hij ging. Door geloof vestigde hij zich in het land der beloften als in den vreemde, en woonde daar in tenten tezamen met Isaäk en Jakob, de mede-erfgenamen derzelfde belofte; want hij wachtte op de stad met grondslagen, wier kunstenaar en bouwheer God is¡ (Hebreeën 11:8-10).[5] Het Woord kwam dus tot Abraham en door zijn daden getuigde hij dat hij vertrouwde in het Woord alsook in de belofte van het Woord. Voordat het Woord vlees werd, kwam het ook in glorie tot de profeten. Zo lezen we bijvoorbeeld over Jeremia: ´Tot hem kwam het woord van de HEER¡ (Jeremia 1:2a). Zelf zegt hij: ´Het woord van de HEER kwam tot mij¡ (Jeremia 1:4, 11a,…). Het gevolg hiervan was dat hij profeet werd: ´Voordat Ik u in de moederschoot vormde, koos Ik u uit; voordat u geboren werd, bestemde Ik u voor Mij; als profeet voor de volken heb Ik u aangewezen¡ (Jeremia 1:5). Hij werd dus een profeet; een boodschapper van God voor de volkeren. Het Woord, de Tweede Persoon van de Drie-Eenheid stak zijn hand uit, raakte zijn mond aan en sprak tot hem, zeggende: ´Ik leg hiermee mijn woorden in uw mond¡ (Jeremia 1:9b). We zien steeds weer hetzelfde patroon terugkomen: het Woord komt tot een persoon en geeft die persoon een opdracht, waarna die persoon niet meer dezelfde is maar ervoor kiest om het Woord te gehoorzamen.

Datzelfde glorieuze woord is vlees geworden! Jezus zond namelijk zichzelf: ´Hij die bestond in goddelijke majesteit heeft zich niet willen vastklampen aan de gelijkheid met God. Hij heeft zichzelf ontledigd door het bestaan van een dienstknecht op zich te nemen en aan de mensen gelijk te worden. En als mens verschenen heeft Hij zich vernederd door gehoorzaam te worden tot de dood, tot de dood op het kruis¡ (Filippenzen 2:6-8).[6] ´Ja, het woord is vlees geworden! Hij is onder ons zijn tent komen opslaan en we hebben zijn heerlijkheid gezien, de heerlijkheid die Hij als eniggeboren Zoon aan de Vader ontleende, vervuld als Hij was van genade en waarheid¡ (Johannes 1:14).

Jezus werd door God de Vader gezonden: ´Want zo lief heeft God [de Vader] de wereld gehad, dat Hij zijn eengeboren Zoon heeft gegeven; opdat allen, die in Hem geloven, niet verloren zouden gaan, maar het eeuwige leven zouden hebben¡ (Johannes 3:16).[7]

Jezus werd ook gezonden door de Heilige Geest en door de Vader: ´De engel antwoorde haar [Maria]: ÿHeilige Geest zal op u komen en kracht van de Allerhoogste zal u overdekken. Daarom zal het kind heilig genoemd worden, Zoon van Godÿ¡ (Lucas 1:35).

Jezus werd ook gezonden door de Heilige Geest vanuit de Vader bij zijn doop toen de Heilige Geest op Hem neerdaalde: ´Het gehele volk liet zich dopen, en zo ook Jezus. Tijdens zijn gebed opende zich de hemel en daalde de heilige Geest in lijfelijke gedaante als een duif op hem neer; er klonk een stem uit de hemel: ‘Jij bent mijn geliefde Zoon, in wie Ik vreugde vindÿ¡ (Lucas 3:21-22). Dit was de ontsteking van zijn publieke bediening zoals we kunnen lezen in het volgende vers: ´Aan het begin van zijn optreden [was Jezus ongeveer dertig jaar]¡ (Lucas 3:23a). We kunnen dus stellen dat het Woord waarmee de gelovigen die ons voorgegaan zijn in aanraking kwamen en waardoor ze veranderden en hun bediening of roeping opnamen, nu, bij Zijn waterdoop, als Mens Zijnde, Zèlf een aanraking kreeg met de Heilige Geest, de Derde Persoon van de Drie-eenheid, waardoor Hij werd ´gemissied¡ (gezonden op Gods missie) om God bovenal lief te hebben en te leven voor Hem – dit deed hij onder andere vlak hierna door de beproevingen van de duivel te weerstaan – en om Gods glorie te verspreiden en te verkondigen over de hele aarde, en om te leven voor Zijn naasten en zelfs Zijn leven te geven voor Zijn naasten (zie onder andere Johannes 3:16).

De Heilige Geest zond ook de apostelen toen Hij als met vuur op hen neerdaalde: ´Toen de dag van Pinksteren aanbrak, waren zij allen op één plaats bijeen. Plotseling kwam er uit de hemel een geraas alsof er een hevige wind opstak, en het vulde heel het huis waar zij waren. Er verschenen hun vurige tongen, die zich verspreidden en zich op ieder van hen neerzetten. Zij raakten allen vol van heilige Geest en begonnen te spreken in vreemde talen, zoals de Geest hun ingaf¡ (Handelingen 2:1-4). Vuur is ook en typisch kenmerk in het Oude Testament bij de verschijning van het Woord van God bij de aanstelling van profeten. Zo lezen we bijvoorbeeld dat het Woord van God als volgt verscheen toen Moses door Hem aangesteld zou worden: ´Toen verscheen hem de engel van de HEER, in een vuur dat opvlamde uit een doornstruik. Mozes keek toe en zag dat de doornstruik in lichterlaaie stond en toch niet verbrandde¡ (Exodus 3:2). Moses onderzoekt dit verschijnsel en hoort de stem van de Heer. Hij antwoordt de Heer met ´Hier ben ik¡ (Exodus 3:3-4). Of zo lezen we bijvoorbeeld ook in de autobiografie van Jesaja: ´Maar één van de serafs vloog op mij af met een gloeiende kool, die hij met een tang van het altaar had genomen, hij raakte er mijn mond mee en sprak: ‘Zie, nu dit uw lippen heeft aangeraakt, is uw zonde verdwenen, en uw schuld bedekt.ÿ Daarop hoorde ik de stem van de Heer: ‘Wie zal Ik zenden, wie zal in onze naam gaan?ÿ Ik antwoordde: ‘Hier ben ik, zend mijÿ¡ (Jesaja 6:6-8).

Ook aan Paulus verscheen het Woord in vlees. Zo werd Paulus ook een boodschapper van God: ´Saulus ging nog altijd fel te keer en bedreigde de leerlingen van de Heer met de dood. Hij wendde zich tot de hogepriester en vroeg hem brieven voor de synagogen in Damascus, zodat hij aanhangers van de weg die hij daar zou vinden, mannen zowel als vrouwen, gevangen kon nemen en naar Jeruzalem overbrengen. Hij was op weg en naderde Damascus al, toen hem plotseling een hemels licht omstraalde. Hij viel op de grond en hoorde een stem tegen hem zeggen: ‘Saul, Saul, waarom vervolg je Mij?ÿ Hij zei: ‘Wie bent U dan, Heer?ÿ Deze antwoordde: ‘Ik ben Jezus die jij vervolgt. Kom, sta op en ga de stad binnen. Daar zal je gezegd worden wat je doen moet.ÿ Zijn reisgenoten stonden sprakeloos; ze hoorden de stem wel, maar zagen niemand. Saulus stond op van de grond, maar hoewel hij zijn ogen open had kon hij niets zien. Ze namen hem dus bij de hand en brachten hem zo Damascus binnen. En het duurde drie dagen dat hij niet kon zien en niet at of dronk. Nu was er in Damascus een leerling die Ananias heette. De Heer zei in een visioen tegen hem: ‘Ananias!ÿ en hij antwoordde: ‘Hier ben ik, Heer.ÿ [Merk op dat Ananias ook een visioen krijgt van het Woord en antwoordt zoals Mozes of Jesaja. Mozes zei: ´Hier ben ik¡ en Jesaja zei: ´Hier ben ik, zend mij¡. De ´hier ben ik, Heer¡ van Ananias is de korte versie. ´Zend mij¡ wordt verondersteld. Hierop wordt ook Ananias aangesteld als boodschapper of verkondiger van God.] Daarop zei de Heer tegen hem: ‘Sta op en ga naar de Rechte Straat en vraag in het huis van Judas naar iemand uit Tarsus die Saulus heet. Hij is nu juist in gebed en heeft in een visioen gezien hoe iemand met de naam Ananias binnenkomt en hem de handen oplegt, zodat hij weer kan zien.ÿ Hierop zei Ananias: ‘Heer, ik heb al van veel kanten gehoord hoeveel kwaad deze man uw heiligen in Jeruzalem heeft aangedaan. Ook hier beschikt hij over een machtiging van de hogepriesters om ieder die uw naam aanroept gevangen te nemen.ÿ Maar de heer zei tegen hem: ‘Ga, want deze man is het instrument dat Ik gekozen heb om mijn naam hoog te houden onder de volken [Dus, net zoals Adam en de anderen die ik in deze preek al genoemd heb, wordt Paulus aangesteld om Gods glorie te verspreiden en te verkondigen over de hele aarde] en hun koningen en onder de Israëlieten. Ik zal hem namelijk laten zien hoeveel hij moet lijden omwille van mijn naam.ÿ Ananias vertrok, ging het huis binnen en legde hem de handen op. ‘Saul, broeder,ÿ zei hij, ‘de Heer heeft mij gestuurd – Jezus, die je onderweg hierheen is verschenen – opdat je weer kunt zien en vervuld wordt van heilige Geest.ÿ Meteen vielen hem als het ware de schellen van de ogen. Hij kon weer zien, stond op en liet zich dopen. Hij at iets om weer op krachten te komen. Hij was enkele dagen bij de leerlingen in Damascus en meteen al verkondigde hij in de synagogen dat Jezus de Zoon van God is¡ (Handelingen 9:1-20). Hij veranderde dus ook vanwege een ontmoeting met het Woord en als gevolg hiervan werd hij een apostel; een boodschapper van God voor de volkeren. Het Woord, Jezus, zei tegen hem: ´Ga want Ik stuur je ver weg, naar de heidenen¡ (Handelingen 22:21b). Jezus zond hem dus.

Paulus zond ook zichzelf. Hij veranderde zich. Hij bekeerde zich. Hij vroeg namelijk aan Jezus: ´Wat moet ik doen, Heer?¡ (Handelingen 22:10a). Dit was zijn vrijewilsbesluit. En hij koos er hierna ook voor om verre reizen te maken ter wille van het Evangelie. Ieder christen is gezonden ter wille van het Evangelie. Wij zijn allen gezondenen. Wij worden allen gezonden door het Woord dat vlees is geworden: ´Jezus trad nader en sprak tot hen: ‘Mij is alle macht gegeven in de hemel en op aarde. Gaat dus en maakt alle volkeren tot mijn leerlingen en doopt hen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest en leert hen te onderhouden alles wat Ik u bevolen heb. Ziet, Ik ben met u alle dagen tot aan de voleinding der wereldÿ¡ (Matteüs 28:18-20).[8]

Net als in de vorige voorbeelden kunnen wij en behoren wij christenen er ook voor kiezen om onszelf te zenden. Kiezen wij er vanaf vandaag voor om te gaan en Jezus Christus, het Woord van God, en Zijn evangelie te verkondigen? Kiezen wij ervoor om te leven als een ´gezonden woord van God¡ voor de mensen? Kiezen we er voor om het beeld van God uit te dragen in onze daden alsook in onze woorden? De opdracht van Jezus aan jou is nog steeds: ´Ga en verkondig het evangelie!¡

[1]

In deze preek gaan we enkele mensen uit de Bijbel met elkaar vergelijken. Om het overzichtelijk te houden, kunnen we deze vergelijkingen als volgt kort samenvatten:

Eerst gaan we Judas en Petrus vergelijken vanuit Mattheus 26 en 27 en Johannes 20 en 21.

Dan gaan we Martha en Maria Magdalena vergelijken vanuit Johannes 11.

Ten slotte gaan we Maria Magdalena en Petrus vergelijken vanuit Johannes 18, 19 en 20.

=========================================================================================

Om Petrus en Judas te vergelijken, kunnen we allereerst best naar een passage in Mattheus gaan, namelijk Mattheus 26:31-35: ´Toen zeide Jezus tot hen: Gij zult allen aan Mij aanstoot nemen in deze nacht. Want er staat geschreven: Ik zal de herder slaan en de schapen der kudde zullen verstrooid worden. Doch nadat Ik zal zijn opgewekt, zal Ik u voorgaan naar Galilea. Petrus antwoordde en zeide tot Hem: Al zouden allen aanstoot aan U nemen, ik nooit! Jezus zeide tot hem: Voorwaar, Ik zeg u, in deze nacht, eer de haan kraait, zult gij Mij driemaal verloochenen. Petrus zeide tot Hem: Zelfs al moest ik met U sterven, ik zal U voorzeker niet verloochenen. Zo spraken ook al de discipelen.¡ Hier zien we dus dat Petrus zichzelf echt had voorgenomen Jezus niet te verraden. Niet zo met Judas. Hij had Jezus al verraden. We lezen namelijk hiervoor al in Mattheus 26:14-16: ´Toen ging één van de twaalven, genaamd Judas Iskariot, naar de overpriesters, en hij zeide: Wat wilt gij mij geven? Dan zal ik Hem u overleveren. En zij stelden hem dertig zilverlingen ter hand. En van toen af zocht hij een goede gelegenheid om Hem over te leveren.¡ Dus, ik herhaal nogmaals: Petrus wou Jezus echt niet verraden en had dit zichzelf sterk voorgenomen, terwijl Judas dit slechts veinsde. Toch lezen we over Petrus dat hij Jezus zou verraden: ´Jezus zeide tot hem: Voorwaar, Ik zeg u, in deze nacht, eer de haan kraait, zult gij Mij driemaal verloochenen.¡ Petrus ontkent dit ten stelligste: ´Petrus zeide tot Hem: Zelfs al moest ik met U sterven, ik zal U voorzeker niet verloochenen.¡ Toch lezen we over Petrus in Mattheus 26:69-75: ´Petrus zat buiten in de hof en er kwam een slavin naar hem toe, die zeide: Ook gij waart bij Jezus, de Galileeër. Maar hij loochende het ten aanhoren van allen en zeide: Ik weet niet, wat gij zegt. Toen hij naar het portaal ging, zag een andere hem en zij zeide tot hen, die daar waren: Die man was bij Jezus, de Nazoreeër. En wederom loochende hij het met een eed: Ik ken de mens niet. Even later kwamen zij, die daar stonden, naar Petrus toe en zeiden: Waarlijk, ook gij behoort tot hen, want ook uw uitspraak verraadt u. Toen begon hij zich te vervloeken en te zweren: Ik ken de mens niet. En terstond kraaide een haan. En Petrus herinnerde zich het woord, dat Jezus gesproken had: Eer de haan kraait, zult gij Mij driemaal verloochenen. En hij ging naar buiten en weende bitter¡. Petrus had zich echt voorgenomen Jezus niet te verloochenen, Judas niet. Dit verraad van Petrus was dus misschien psychologisch of mentaal nog zwaarder dan het verraad van Judas, getuige zijn bittere tranen. Toch wanhoopte Petrus uiteindelijk niet maar hij hoopte op een herstelde relatie met de Heer. Deze hoop op een herstelde relatie kwam uit liefde voor de Heer, zoals Petrus zei tot Zijn Heer toen Die hem had gevraagd of hij Hem liefheeft: ´Here, Gij weet alles, Gij weet, dat ik U liefheb¡ (Johannes 21:17b).

Niet zo met Judas. Na Jezus verraden te hebben, ging hij niet naar Jezus maar hij ging naar hypocriete voorgangers die Jezus haatten en Judas niet zouden helpen. We lezen namelijk in Mattheus 27:3-5: ´Toen kreeg Judas, die Hem verraden had, berouw, daar hij zag, dat Hij veroordeeld was, en hij bracht de dertig zilverlingen aan de overpriesters en oudsten terug, en hij sprak: Ik heb gezondigd, onschuldig bloed verraden! Maar zij zeiden: Wat gaat ons dit aan? Gij moet zelf maar zien wat ervan komt! En de zilverlingen in de tempel werpende, verwijderde hij zich; daarop ging hij heen en verhing zich¡. Hier was dus geen pastorale counseling te bespeuren: ´Wat gaat ons dit aan?¡ of: ´Het is niet onze zaak¡ – we moeten trouwens voor elkaar zorgen in deze coronatijden –. Had Judas naar Jezus gegaan, dan had hij beseft dat Jezus met ons kan meevoelen en dat we, wanneer we dit nodig hebben, altijd naar Zijn troon van genade mogen gaan, zoals staat in de Hebreeёnbrief (Hebreeën 4:14-16). Of zoals Petrus zelf getuigde toen hij schreef in 1 Petrus 5:7: ´Werpt al uw bekommernis op Hem, want Hij zorgt voor u¡. De farizeeën hadden geen relatie met Jezus. Hoewel onze voorgangers en oudsten wel een relatie met Jezus hebben, kunnen zij je niet ten volle helpen als je niet in een relatie met Jezus stapt. Natuurlijk zijn we er voor jullie, maar het gaat allereerst om jouw persoonlijke relatie met de Here Jezus. Wanhoop dus niet, maar herneem je relatie met Jezus.

Petrus was eerst een symbool van eigen trots, een nutteloos geloof in eigen werken zonder genade, het zelf willen regelen, louter logisch willen denken, ongeloof, wanhoop, geen juiste relatie met de Heer en vrees en wanhoop voor de toekomst. Maar dan wordt hij een symbool van onverdiende genade, en hoop voor de toekomst in Jezus door middel van een herstelde relatie met de Heer. Judas is een symbool van wanhoop vanwege het niet vinden van de oplossing voor de zonden van je verleden en jouw traumaÿs in Jezus Christus.

Hebben we onze hoop in Jezus? Hebben we relatie en vertrouwen of zijn we wanhopig vanwege de coronasituatie of misschien vanwege onze zonden uit het verleden? Kiezen we er ieder persoonlijk voor om onze relatie met de Heer te herstellen?

=========================================================================================

Laten we voor de tweede vergelijking Johannes 11:1-44 lezen:[2]

´Er was iemand ziek, Lazarus van Betaniё, het dorp van Maria en haar zuster Marta. Maria was het, die de Here gezalfd had met mirre en zijn voeten met haar haren had afgedroogd. En haar broeder Lazarus was ziek. De zusters dan zonden Hem bericht: Here, zie, die Gij liefhebt, is ziek. Toen Jezus het hoorde, zei Hij: Deze ziekte is niet ten dode, maar ter ere Gods, opdat de Zoon van God erdoor verheerlijkt worde. Jezus nu had Marta en haar zuster en Lazarus lief. Toen Hij dan hoorde, dat hij ziek was, bleef Hij daarop nog twee dagen ter plaatse, waar Hij was; daarna echter zeide Hij tot zijn discipelen: Laten wij weder naar Judea gaan. (…) Toen Jezus dan aankwam, bevond Hij, dat hij reeds vier dagen in het graf lag. Betaniё nu was dicht bij Jeruzalem gelegen, op een afstand van ongeveer vijftien stadiën. Vele uit de Joden waren tot Marta en Maria gekomen om haar te troosten over haar broeder. Toen nu Marta hoorde, dat Jezus kwam, ging zij Hem tegemoet [zij roept zichzelf], doch Maria bleef in huis zitten [zij kent haar plaats en roept zichzelf niet]. Marta dan zeide tot Jezus: Here, indien gij hier geweest waart, zou mijn broeder niet gestorven zijn [ze is wat onbeschoft]. Ook nu weet ik, dat God U geven zal al wat Gij van God begeert. Jezus zeide tot haar: Uw broeder zal opstaan. Marta zeide tot Hem: Ik weet, dat hij zal opstaan bij de opstanding ten jongsten dage. Jezus zeide tot haar: Ik ben de opstanding en het leven; wie in Mij gelooft, zal in eeuwigheid niet sterven; gelooft gij dat? Zij zeide tot Hem: Ja, Here, ik heb geloofd, dat Gij zijt de Christus, de Zoon van God, die in de wereld komen zou [ze gelooft in de opstanding op de dag des oordeels maar ze gelooft nog niet dat jezus lazarus kan opwekken]. En na deze woorden ging zij heen en riep haar zuster Maria in stilte en zeide: Daar is de Meester en Hij roept u [de meester roept haar, zij roept niet zichzelf]. En toen zij dat hoorde, stond zij ijlings op en ging tot Hem [volledige verbondstrouw]; Jezus echter was nog niet in het dorp gekomen, maar bevond Zich nog op de plaats, waar Marta Hem ontmoet had. De Joden dan, die met haar in het huis waren en haar troostten, zagen Maria ijlings opstaan en naar buiten gaan [je zou kunnen zeggen dat ze dacht bij zichzelf: ´ik ga naar jezus en het kan me niet schelen wat de anderen van me denken¡] en zij volgden haar, vermoedende dat zij naar het graf ging om daar te wenen. Toen Maria dan kwam, waar Jezus was en Hem zag, viel zij Hem te voet en zeide tot Hem: Here, indien Gij hier geweest waart, zou mijn broeder niet gestorven zijn [nederigheid, volledige onderwerping, en volledig geloof].

Toen Jezus haar dan zag wenen en ook de Joden, die met haar meegekomen waren, zag wenen, werd Hij verbolgen in de geest en diep ontroerd, en Hij zeide: Waar hebt gij hem gelegd? Zij zeiden tot Hem: Here, kom en zie. Jezus weende. De Joden dan zeiden: Zie, hoe lief Hij hem had! Maar sommigen van hen zeiden: Had Hij, die de ogen van de blinde heeft geopend, niet kunnen maken, dat ook deze niet stierf? Jezus dan, wederom bij Zichzelf verbolgen, ging naar het graf; dit nu was een spelonk en er lag een steen tegenaan. Jezus zeide: Neemt de steen weg! Marta, de zuster van de gestorvene, zeide tot Hem: Here er is reeds een lijklucht, want het is al de vierde dag. [ongeloof, ze gelooft nog niet dat jezus lazarus kan opwekken voor de dag des oordeels. jezus gaat hierop in:] Jezus zeide tot haar: Heb Ik u niet gezegd, dat gij, indien gij gelooft [indien gij verbondstrouw hebt jegens mij, zij had dus geen geloof / verbondstrouw], de heerlijkheid Gods zien zult? Zij namen dan de steen weg. En Jezus sloeg de ogen opwaarts en zeide: Vader, Ik dank U, dat Gij Mij verhoord hebt. Zelf wist Ik, dat Gij Mij altijd verhoort, maar ter wille van de schare, die rondom Mij staat, heb Ik gesproken, opdat zij geloven, dat Gij Mij gezonden hebt. En na dit gezegd te hebben, riep Hij met luider stem: Lazarus, kom naar buiten! De gestorvene kwam naar buiten, de voeten en de handen gebonden met grafdoeken, en er was een zweetdoek om zijn gelaat gebonden. Jezus zeide tot hen: Maakt hem los en laat hem heengaan.¡

Marta roept zichzelf. Ze is onbeschoft. Maria wordt geroepen door Meester Jezus en haast zich dan naar haar Meester en valt onmiddellijk, nederig en in volle onderwerping aan Zijn voeten. Onthoud haar verbondstrouw jegens Jezus. Hier komen we later nog op terug. Maria Magdalena is dus hier een symbool van het besef van het nodig hebben van onverdiende genade, relatie met en vertrouwen in Jezus, terwijl Martha een symbool is van trots, een nutteloos geloof in eigen werken zonder genade, het zelf willen regelen, louter logisch willen denken, ongeloof, wanhoop, geen juiste relatie met de Heer en vrees en wanhoop voor de toekomst.

Straks gaan we nog spreken over het zondige verleden van Maria Magdalena, maar ondanks haar zondige verleden stelde zij haar vertrouwen in Jezus, zoals we nog zullen zien. Net zoals ik u al vroeg bij Judas en Petrus, vraag ik u nu weer: Hebben we onze hoop in Jezus? Hebben we relatie en vertrouwen of zijn we wanhopig vanwege de coronasituatie of misschien vanwege onze zonden uit het verleden?

=========================================================================================

We kunnen namelijk nog een derde vergelijking maken; een vergelijking tussen Petrus en Maria Magdalena.

Maria Magdalena dacht waarschijnlijk bij zichzelf: ´ik ga naar jezus en daarom kan het me nu niet schelen wat ik allemaal voor slechte dingen heb gedaan en wat anderen van me denken¡. Bij haar eerste ontmoeting met Jezus kon het haar niet schelen dat de mensen van haar wisten dat ze een zondares was, en dat ze nergens kon komen onder de mensen zonder veel publieke schande te dragen – ze stond namelijk in de stad als zondares bekend (Lukas 7:37a) – ze moest en zou bij Jezus zijn en haar trouw aan Hem betonen en maakte dit publiekelijk duidelijk; ´En zij bracht een albasten kruik met mirre, en zij ging wenende achter Hem staan [ze wou dicht bij Jezus zijn], bij zijn voeten, en begon met haar tranen zijn voeten nat te maken en droogde ze af met haar hoofdhaar, en kuste zijn voeten en zalfde ze met de mirre¡ (Lukas 7:37b-38). Jezus zei over haar: ´Voorwaar, Ik zeg u, overal waar dit evangelie verkondigd zal worden in de gehele wereld, zal ook tot haar gedachtenis gesproken worden van wat zij gedaan heeft¡ (Matteus 26:13). Jezus merkte ook haar verbondstrouw op en zei over haar: ´zij betoonde veel liefde¡ (Lukas 7:47b), en Hij zei tot haar: ´Uw verbondstrouw heeft u behouden¡ (Lukas 7:50b). Haar verbondstrouw jegens Christus werd ook duidelijk vóór de opwekking van Lazarus, want er staat: ´De Joden dan, die met haar in het huis waren en haar troostten, zagen Maria ijlings opstaan en naar buiten gaan en zij volgden haar, vermoedende dat zij naar het graf ging om daar te wenen. Toen Maria dan kwam, waar Jezus was en Hem zag, viel zij Hem te voet en zeide tot Hem: Here (…)¡ (Johannes 11:31-32). Het kon haar dus niet schelen want anderen van haar dachten, ze wou dicht bij Jezus zijn. Ook bij de kruisiging van Jezus, toen Petrus Hem verloochend had, hield zij haar trouw aan Jezus stevig vast en wou dicht bij Hem zijn: ´En bij het kruis van Jezus stonden zijn moeder en de zuster zijner moeder, Maria van Klopas en Maria van Magdala¡ (Johannes 19:25). Zo ook bij het graf en bij de opstanding. Zij wou dicht bij Jezus zijn, zelfs toen Hij lichamelijk maar een lijk was, en ze haastte zich als eerste naar het graf: ´En op de eerste dag der week ging Maria van Magdala vroeg, terwijl het nog donker was, naar het graf en zij zag de steen van het graf weggenomen. IJlings kwam zij dan bij Simon Petrus en bij de andere discipel, dien Jezus liefhad, en zeide tot hen: Zij hebben de Here [ze is nog steeds trouw aan haar Here] weggenomen uit het graf en wij weten niet, waar zij Hem hebben neergelegd. Petrus dan ging [toen pas] op weg en ook de andere discipel en zij begaven zich naar het graf¡ (Johannes 20:1-3). Maria haastte zich uit trouw aan haar Heer als eerste naar Zijn graf.

Het verhaal gaat verder: ´En Maria stond buiten dicht bij het graf, wenende¡ (Johannes 20:11). Ze staat dicht bij het graf; ze wil dicht bij het graf zijn waar Jezus was, maar ze is verward want het lichaam van haar Heer was gestolen.

Engelen verschijnen aan haar en tegen deze hemelse wezens noemt ze Jezus nog steeds ´mijn Here¡ (Johannes 20:13b). Dit spreekt van de hoge positie en zelfs van de goddelijkheid van Christus.

Na Zijn opstanding verschijnt de Heer eerst aan haar, nog voor Hij verscheen aan Petrus, maar zij herkent Hem eerst niet. Ze denkt dat Hij de hovenier is (Johannes 20:14-15). Wanneer zij Jezus uiteindelijk herkent en spreekt met Hem, is zij nog steeds trouw aan haar verbond met Hem en noemt Hem ´Rabbouni!¡ Wat ´Leraar¡ of ´Meester¡ betekent (Johannes 20:15-16). Zij houdt zoveel van Hem en zij is zo trouw aan Hem dat zij Hem wilt blijven vasthouden maar zij moet loslaten want, vanwege het feit dat Jezus eerst aan haar verscheen, krijgt zij de eer Proto-apostel te zijn; de eerste verkondiger van het goede nieuws van de opstanding van onze Heer, nog voor de apostelen dit konden doen (Johannes 20:16-17).

Na Zijn opstanding verschijnt de Heer eerst aan haar, nog voor Hij verscheen aan Petrus.

Petrus had woorden maar geen volhardend geloof. Maria Magdalena had geen woorden maar een volhardend geloof. Ondanks haar verleden, door schaamte en bespotting heen (Lukas 7) en door fysiek gevaar van vervolging door de Romeinen heen (Johannes 19vv) behield zij trouw haar geloofsvertrouwen. Dus: je traumaÿs of zonden uit het verleden of het heden bepalen niet hoe sterk jouw geloof of jouw verbondsvertrouwen zal zijn in de toekomst. Maria Magdalena, die een zondige hoer was geweest, werd de eerste apostel (boodschapper) van de opstanding en later werd ze, volgens de overlevering, een groot profetes en apostel (in de zin van evangelist) in de richting van Syrië en ze bereikte vele mensen met het Evangelie. Haar broer Lazarus die het dodenrijk al gezien had vluchtte, volgens de traditie, voor de Joden die hem dood wilden omdat hij een levend bewijs was voor de heerschappij en opstandingskracht van Jezus. Hij ging naar Cyprus en werd daar de eerste kerkleider. Petrus, die Jezus had verloochend nadat hij al een volgeling van Jezus was geworden, werd ook een belangrijk leidinggevend figuur in de vroege Kerk, getuige hiervan de woorden van Jezus in de evangeliën, het evangelie van Markus – wat eigenlijk het evangelie van Petrus zou moeten heten aangezien hij het dicteerde aan Markus – zijn verdere evangelisatie en leidinggevende positie onder de Joodse christenen zoals opgetekend in Handelingen en zijn brieven.

In het kort gezegd: je traumaÿs of zonden uit het verleden of het heden bepalen niet hoe sterk jouw geloof of jouw verbondsvertrouwen zal zijn in de toekomst.  waar je ook doorgaat, wat je ook hebt gedaan of aan het doen bent, vandaag kan je je bekeren en rechtstreeks tot Jezus gaan in volledige bekering. God kan veel met jou bereiken. Misschien wordt jij wel de volgende Lazarus, Petrus, of Maria Magdalena. Maak niet dezelfde fout als Judas Iskariot door zonde, trauma en wanhoop het laatste woord te geven maar maak dezelfde beslissing als Petrus en Maria Magdalena, door Jezus het laatste woord te geven. Laat je redden uit je zonden en wees trouw en gehoorzaam aan Jezus Christus onze Heer.

In[1] mijn vorige preek sprak ik over het feit dat we steeds moeten focussen op de Heilige Geest. Vandaag wil ik als vervolg zeggen: ´focus niet op angst¡.

We lezen uit 1 Koningen 12. Het gaat hier eenvoudig gezegd over een periode toen Israël verdeeld was in twee koninkrijken. Het gebeurde namelijk als volgt: koning Rechabeam van het koningshuis van koning David was hardvochtig en wreed voor zijn volk. Dus splitsten de provincies van het noorden zich af en stelden zij hun eigen koning aan. Dit was koning Jerobeam. Dit alles kan u terugvinden in 1 Koningen 12:1-20.

Laten we lezen uit 1 Koningen 12:20,25-30. We slaan dus even verzen 21 tot 24 over.

´De Israëlieten, die hadden gehoord dat Jerobeam was teruggekeerd, lieten hem vragen om voor de volksvergadering te verschijnen. Daar werd hij uitgeroepen tot koning van heel Israël. Er was niemand meer die het koningshuis van David steunde, behalve de stam Juda. (…) Jerobeam vestigde zich in Sichem, in het bergland van Efraïm, nadat hij de stad eerst had versterkt. Later trok hij daar weg en versterkte hij Penuel. Hij bedacht dat er alle kans was dat het koningschap weer zou terugvallen aan het huis van David en overlegde bij zichzelf: Wanneer het volk naar Jeruzalem blijft gaan om daar offers op te dragen in de tempel van JHWH, zullen ze mij vermoorden en zich weer bij Rechabeam aansluiten. Na rijp beraad besloot hij om twee gouden beelden te laten maken in de vorm van een stierkalf. Daarop zei hij tegen het volk: ‘U bent nu vaak genoeg ter bedevaart naar Jeruzalem gegaan! Israël, dit is uw god die u uit Egypte heeft geleid.ÿ Het ene beeld liet hij in Betel plaatsen, en het andere in Dan, waar het door de Israëlieten in optocht naartoe werd gebracht. Zo verviel het volk tot zonde¡ (1 Koningen 12:20,25-30).

Wat zien we in deze passage? De koning van het noorderrijk Israël werd zelf aangesteld door de Israëlieten. Het volk had hem graag en had hem duidelijk verkozen boven hun oorspronkelijke koning Rechabeam van het zuidderrijk Judea, die zij al verworpen hadden. Hij had dus geen objectieve reden om bij zichzelf te zeggen: ´Wanneer het volk naar Jeruzalem blijft gaan om daar offers op te dragen in de tempel van JHWH, zullen ze mij vermoorden en zich weer bij Rechabeam aansluiten.¡ Dit was een niet-reëele (niet-werkelijke) angst die slechts in zijn eigen hoofd zat. Hier gold: ´Het hart is het meest listig van alle, Vol boosheid: wie kan het kennen?¡ (Jeremia 17:9, Canisiusvertaling) of, in een andere vertaling: ´Arglistig is het hart, meer dan enig ding, ja, dodelijk is het, wie zal het kennen?¡ (Jeremia 17:9, Statenvertaling). Inderdaad, angst of andere onzuiverheden in het hart kunnen overslaan in zonde die kunnen leiden tot de dood. Zo liet David Uria de man van Batsheba vermoorden (2 Samuël 12:9). Jakobus vat het samen als volgt: ´Wie in verleiding komt, moet niet beweren: ‘Die verleiding komt van God.ÿ Want God stelt niemand aan verleiding bloot, zoals hij zelf ook niet door iets slechts in verleiding kan worden gebracht. Iedereen komt in verleiding door zijn eigen begeerte, die hem lokt en meesleept. Is de begeerte bevrucht, dan baart ze zonde; en is de zonde volgroeid, dan brengt ze de dood voort¡ (Jakobus 1:13-15). Angst of onzekerheid laat u rare dingen doen en anderen meeslepen in afgoderij en / of zonde. In ons verhaal zien we het gevolg van de angst van koning Jerobeam. Deze angst zei tegen hem dat ze hem zouden vermoorden en verraden (1 Koningen 12:27). Dus: ´Na rijp beraad besloot hij om twee gouden beelden te laten maken in de vorm van een stierkalf. Daarop zei hij tegen het volk: ‘U bent nu vaak genoeg ter bedevaart naar Jeruzalem gegaan! Israël, dit is uw god die u uit Egypte heeft geleid.ÿ Het ene beeld liet hij in Betel plaatsen, en het andere in Dan, waar het door de Israëlieten in optocht naartoe werd gebracht. Zo verviel het volk tot zonde¡ (1 Koningen 12:28-30). Het gevolg van de angst van koning Jerobeam was dus dat hij het volk de eerste geboden van de tien geboden van God liet breken. Waar Jerobeam twee gouden stierkalven liet maken en over deze zei: ´dit is uw god die u uit Egypte heeft geleid¡ (1 Koningen 12:28), had God namelijk al gezegd: ´Ik ben JHWH, uw God, die u uit Egypte, uit de slavernij, heeft bevrijd. Vereer naast mij geen andere goden. Maak geen godenbeelden, geen enkele afbeelding van iets dat in de hemel hier boven is of van iets beneden op de aarde of in het water onder de aarde. Kniel voor zulke beelden niet neer, vereer ze niet, want ik, JHWH, uw God, duld geen andere goden naast mij¡ (Exodus 20:2-5a). Door zijn angst liet Jerobeam Israël dus 1. Godenbeelden maken 2. Andere goden vereren. 3. Jahweh, de ware God, verzaken. Door zijn angst had hij dus zijn eigen hart van Jahweh afgekeerd en leerde hij zijn volk hetzelfde te doen. We behoren dus goed op te passen dat we onze harten zuiver houden en ons niet laten meeslepen door onze angsten. Iemand zei dat moed niet de afwezigheid is van angst, maar het verstouten van het hart dat oog in oog is komen te staan met eigen angsten. ´Van alles waarover je waakt, waak vooral over je hart, het is de bron van je leven¡ (Spreuken 4:23).

Maar angst was eigenlijk allang niet meer nodig. De God die later zou verraden worden door Jerobeam had namelijk zijn probleem al opgelost: <> (1 Koningen 12:21-24). Dit wordt nogmaals vermeld in 2 Kronieken: <> (2 Kronieken 11:1-4). Er wordt dus tweemaal in de Bijbel vermeld dat God hier dus al een werkelijk-mogelijke invasie onmogelijk had gemaakt. Er was dus helemaal geen externe dreiging vanuit het zuiderrijk Juda meer. We zagen reeds dat Jerobeam, de koning van het noorderrijk Israël, zelf werd aangesteld door de Israëlieten. Het volk had hem graag en had hem duidelijk verkozen boven hun oorspronkelijke koning van het zuidderrijk Judea die zij al verworpen hadden. Er was dus ook geen interne dreiging vanuit het Noorderrijk Israël zelf. Had Jerobeam een persoonlijke en levende relatie gehad met Jahweh, dan had hij geweten dat er helemaal geen interne of externe dreigingen waren. In feite, het was Jahweh zelf die zei over de splitsing van het noorderrijk van het zuiderrijk: ´dit alles is van mij uitgegaan¡ (1 Koningen 12:24b). Welke angsten zouden we kunnen laten varen indien we meer vertrouwen op Jahweh? Zoals X in haar vorige preek aanhaalde: ´Gezegend wie op de HEER vertrouwt, wiens toeverlaat de HEER is. Hij is als een boom geplant aan water, zijn wortels reiken tot in de rivier. Hij merkt de komst van de hitte niet op, zijn bladeren blijven altijd groen. Tijden van droogte deren hem niet, steeds weer draagt hij vrucht¡ (Jeremia 17:7-8). ´Hij merkt de komst van de hitte niet op¡ en ´tijden van droogte deren hem niet¡. Hij kijkt dus niet naar angst. Hij is niet bezorgd als het wat moeilijker gaat of als hij misschien even geen vruchten draagt. Hij weet dat hij weldra weer vruchten zal dragen. Waarom? Omdat hij weet, zoals X het zo mooi verwoorde, dat zijn leven in de beek van God is. Dit water is een symbool van de Heilige Geest. De Heilige Geest is ´de bron met water dat leven geeft¡ (Openbaring 21:6b). Als we focussen op Hem, als onze ´wortels reiken tot in de rivier¡, dan geldt voor ons: ´steeds weer draagt hij vrucht¡.

In zijn vorige preek sprak Y ook over het feit dat de toekomst soms zo uitzichtloos kan lijken dat het lijkt alsof je als ratten in de val zit. Het verleden kan je achtervolgen en je tot slaaf maken. Dit is precies wat er aan het gebeuren was met koning Jerobeam toen hij verder en verder begon te prakkeseren. Hij was zijn eigen raadgever in zijn arglistige hart (Jeremia 17:9). In plaats van te vertrouwen op de Heer, Hem zijn toeverlaat te maken, en Hem zijn hart te laten doorgronden en zijn nieren te laten toetsen (Jeremia 17:7,10a), ging hij in overleg met zijn boze raadgevers (1 Koningen 12:28). Hij zat dus in de kring der bozen, stond in hun raad en wandelde er in (Psalm 1:1). Daarom bracht hij slechte vruchten voort. Het had beter geweest als hij een sterke en levende relatie met Jahweh gehad zou hebben. Dan zou hij goede vruchten voort hebben kunnen brengen. Welke angsten en welke angstvallige adviezen zouden we kunnen laten varen indien we meer vertrouwen op Jahweh?

Zoals we leren uit het verhaal van Jerobeam: zijn er misschien situaties of personen waar wij nog bang voor zijn, terwijl de situatie al lang veranderd is? Rechabeam vormde al lang geen bedreiging meer maar toch had Jerobeam nog angst voor hem met alle gevolgen vandien. Heeft God al iets nieuw gedaan maar zitten we nog vast in het verleden? Hebben we een krachtige relatie met Jahweh of hangen we vast aan en worden we belemmerd door onze angsten? ´De liefde laat geen ruimte voor angst; volmaakte liefde sluit angst uit, want angst veronderstelt straf. In iemand die angst kent, is de liefde geen werkelijkheid geworden¡ (1 Johannes 4:18). ‘God heeft ons geen Geest gegeven van vreesachtigheid (Statenvertaling, Leidse vertaling, vert. prof. Brouwer, Petrus Canisiusvertaling), geest der vrees (Lutherse vertaling), lafhartigheid (NBG/NBV), bangheid (TELOS). ´maar [een Geest] van kracht, van liefde en zelfbeheersing¡ÿ (2 Timotheüs 1:7, Canisiusvertaling). De Heilige Geest is dus geen Geest van angst maar een Geest van kracht; kracht in plaats van belemmerd te worden door angst.

Zoals we zagen in het verhaal over koning Jerobeam kan onze angst ons parten spelen en ons leiden tot het bedrijven van zonde. We kunnen, door invloed van onze angsten, zelfs anderen tot zonde brengen. Van welke angst moeten wij ons bekeren? Welke angst heeft ons geleid? Laten we niet focussen op angst, laten we ons niet laten leiden door angst, maar laten we focussen op de Heilige Geest en laten we ons laten leiden door Hem.

Vanwege corona kunnen we ons soms moedeloos en hopeloos voelen. We kunnen zelfs angst voor de toekomst hebben. Zo las ik op LinkedIn een artikel waarin 2020 werd omschreven als “the year of anxiety” (het jaar van angst voor de toekomst). Er is werkonzekerheid. Mensen verliezen hun jobs, mensen sterven onverwachts, de dood en het einde van ons leven op deze aarde staat bij wijze van spreken vlak voor de deur.

Door middel van deze preek wil ik je bemoedigen en een andere zienswijze vanwaaruit een andere strategie vloeit, aanreiken. Ik ga vooral werken vanuit enkele brieven van Paulus en ik ga ook rekening houden met de bewoordingen van andere theologen.

Misschien ben je gefrustreerd dat je als christen niet zo veel goede werken meer kan doen. Maar de enige nuttige werken die je kan doen, beginnen toch enkel vanuit Christus. Heeft Christus ons niet duidelijk gezegd: “Ik ben de wijnstok, u de ranken; wie in Mij blijft en Ik in hem, die draagt veel vrucht, want zonder Mij [of gescheiden van Mij] kunt u helemaal niets doen” (Johannes 15:5)? En schreef Paulus ook niet “Want wij zijn zijn maaksel, geschapen in Christus Jezus tot goede werken, die God tevoren heeft bereid, opdat wij daarin zouden wandelen” (Efeziërs 2:10)? Eerst zijn we dus door ons geloof[1] [verbondsvertrouwen] en door Zijn genade behouden. Deze redding is een geschenk van God. Het is niet op grond van onze werken (Efeziërs 2:8-9). Dus, vóórdat we gewerkt hadden, mochten we door Zijn genade een nieuw maaksel (Efeziërs 2:10); een nieuwe schepping gemaakt worden: “Daarom, als iemand in Christus is, is hij een nieuwe schepping; het oude is voorbijgegaan, zie, het is alles nieuw geworden” (2 Korinthiërs 5:17). Als we verder kijken in de brief van Paulus aan de Efeziërs, dan zien we het volgende: De theoloog E. K. Simpson verwoordt het zo: “Die bewoording in Christus slaat de grondtoon van de hele brief; van deze vruchtbare kiem vertakt de vertakkende eik van het bos.”[2] In het Nederlands klinkt dit misschien een beetje grappig, maar wat hij dus eigenlijk zegt is dat deze zin het fundament is vanwaaruit we deze brief behoren te lezen. Het “in Christus”-zijn is dus – weeral – essentieel. Zo lezen we bijvoorbeeld onder andere in Efeze hoofdstuk 1(:3-14): “Gezegend zij de God en Vader van onze Heer Jezus Christus, die ons gezegend heeft met alle geestelijke zegening in de hemelse gewesten in Christus” (Efeziërs 1:3), “zoals Hij ons in Hem heeft uitverkoren vóór de teloorgang der wereld (καταβολῆς κόσμου[3])” (Efeziërs 1:4a), “zijn genade, waarmee Hij ons begenadigd heeft in de Geliefde” (Efeziërs 1:6b), “in Wie wij de verlossing hebben” (Efeziërs 1:7a), “om alles wat in de hemelen en op de aarde is onder één hoofd samen te brengen in Christus” (Efeziërs 1:10b) - het is dus de bedoeling dat we in Christus zouden zijn; onder zijn hoofd samengevat, opgesomd, bijeengebracht, verenigd (ἀνακεφαλαιόω)[4] –, “in Hem, in Wie wij ook erfgenamen zijn geworden” (Efeziërs 1:11a) en, tot slot, “in Wie u ook, toen u geloofd hebt, verzegeld bent met de Heilige Geest van de belofte, het Onderpand onzer erfenis; opdat gij als zijn eigendom moogt worden vrijgekocht, en zijn glorie moogt loven” (Efeziërs 1:13b-14[5]). We zijn verzegeld met de Heilige Geest van de belofte. Hierover schrijft Simpson: “De tussenkomst van de Heilige Geest verschaft een voorsmaak van gelukzaligheid; want het leven dat Hij implanteert in de geredde ziel heeft deel aan de kwaliteit van dat van de hemel. In uren waarin de vleugelen der geloof hem omhoog heffen, geniet de heilige van een voorsmaakje van de hemel.”[6] En: “Geloof heeft het voorrecht om te mogen stijgen boven het natuurlijke, alledaagse plateau. (…) Er zijn tijden van hemel op aarde die ons een voorproefje geven van glorie, wanneer we transfigurerende glimpen binnen de sluier verkrijgen en de lucht van onsterfelijkheid inademen.”[7] De Heilige Geest is tevens een onderpand, een ἀρραβών. Het Griekse woord αρραβων kan in het moderne Grieks verlovingsring betekenen.[8] Toen ik mijn verlovingsring aan X gaf voor het oog en met toestemming en zegen van haar ouders, wisten ze dat ik met haar ging trouwen. Ik was nog niet met haar getrouwd maar ze had goede moed dat ik met haar zou trouwen. Op dezelfde manier hebben wij goede moed omdat we Gods Verlovingsring, de Heilige Geest, in ons wonen hebben. Dit is al een voorteken van wat gaat komen; het huwelijk met Christus de Bruid. We hebben dus goede moed vanwege de Heilige Geest die in ons woont. Laten we onze blik focussen op de Heer en op Zijn Heilige Geest. Laten we hiervoor nog verder kijken naar enkele passages in 2 Korinthe 3, 4 en 5.

“Wij allen nu, die met onbedekt gezicht de heerlijkheid van de Heer aanschouwen, worden naar hetzelfde beeld veranderd van heerlijkheid tot heerlijkheid, als door de Heer, de Geest” (2 Korinthe 3:18). Net als Jezus van gedaante veranderde (μετεμορφώθη; Matteus 17:2; Markus 9:2 - μετεμορφώθη: μετά verandering van, μορφή ‘the abiding form.’[9]) behoren we ons leven te transformeren en door God te laten transformeren (μεταμορφούμεθα* | μεταμορφοῦσθε**) naar het beeld / de gelijkenis van Christus (*2 Korinthe 3:18; **Romeinen 12:2).[10] Basil de Grote zegt het in het eenvoudig als volgt: Als we onze blik richten op de Geest dan worden we door de glorie van de Geest op de één of andere manier veranderd in grotere heerlijkheid, onze harten worden dan als het ware door licht dat van de waarheid van de Geest komt, verlicht.[11] De Ambrosiastercommentaar bevat een mooie uitleg over 2 Korinthe 3:18: “We zullen worden verheven door de goedheid van de Heer van de heerlijkheid van Mozes, waar we niet naar konden kijken vanwege onze zondigheid, en we zullen getransformeerd worden tot een heerlijkheid waarvan we geloven dat die ons is gegeven door de Geest van de Heer. De grootsheid van de komende heerlijkheid zal proportioneel zijn naar wat passend is voor God om ons te geven door zijn Geest. De glorie van Mozes was noch zo geweldig en noch zo eeuwig. Hij ontving heerlijkheid in een vorm die overeenkomstig was met de wet. Zo zal ook heerlijkheid gegeven worden aan gelovigen op een manier die overeenkomt met de wet van geloof, in dewelke de Geest van God aanwezig is. Want God heeft zijn Geest geschonken aan zijn getrouwen als een geschenk en een onderpand van de heerlijkheid die hij hun beloofd heeft.” In het kort gezegd: we zullen dus worden getransformeerd in een heerlijkheid waarvan we geloven dat die ons al gegeven is door de Geest van de Heer. Want God heeft Zijn Geest gegeven aan Zijn getrouwen als een geschenk en onderpand van de glorie die Hij hen beloofd heeft.[12] ‘Degene die het eind is van onze transformatie (“de Heer”) is ook haar middel en voorziener (door “de Geest”). (…) Of het nu expres is of niet, in deze samenvattende opmerking over het nieuwe verbond, heeft Paulus zijn lezers gegeven wat één van zijn krachtigste verklaringen zal blijken te zijn. Het omvat verbonden, wat blindheid onder het oude verbond impliceert terwijl het de helderheid van zicht bevestigd van zij die in het nieuwe verbond zijn. Bovendien omvat het de schepping van de mens als imago dei [beeld van God] en de val met haar rebellie en dood, tot bekering-verlichting en van daar door gedaanteverandering tot verheerlijking. Het leert dat “wij allen” in wie het beeld van God is geschonden, door het evangelie het beeld in haar perfectie kunnen “zien”, in het aangezicht van Jezus Christus. En het wordt ons niet enkel mogelijk gemaakt dit beeld te zien maar we worden geleidelijk naar dat beeld veranderd door de soevereine Geest.’[13] “Dat is de hoop die voor ons geplaatst is in de opstanding; en dit is allemaal natuurlijk gebaseerd op het feit dat Jezus zelf, de Messias, dit nieuwe soort lichaam al bezit. Hij is ‘de man van de hemel’; en zoals we het beeld van de oude, vergankelijke mensheid gedragen hebben (zie Genesis 5:3), zo zullen we het beeld van Jezus zelf dragen (zie Romeinen 8:29).[14] Over dit onsterfelijke lichaam schrijft Ambrosiaster: “(…) wiens vorm al duidelijk is in het hemelse lichaam van onze Heer.”[15]

‘Maar nu is een alles overtreffende openbaring van die eeuwige kracht en goddelijkheid geschonken: “de lichtglans van het evangelie van de heerlijkheid van Christus, die het beeld (εἰκὼν) van God is,” heeft op ons geschenen; Hij wiens scheppingswoord in het begin licht uit duisternis opriep heeft nu in onze harten geschenen, “tot de lichtglans van de kennis van de heerlijkheid van God in het aangezicht van Jezus Christus” (2 Korinthiërs 4;4,6). En de schrijver van Hebreeën verwoordt dezelfde waarheid op een andere manier: voor hem is Christus de “uitstraling” van de heerlijkheid Gods en de ware afdruk van zijn wezen (Hebreeën 1:3).[16] Uitstraling is het Griekse woord ἀπαύγασμα net zoals de zon licht uitstraalt. “Dit woord wordt ook gebruikt voor wijsheid in Wijsheid 7:26 waar zij beschreven wordt als “een uitstraling van eeuwig licht, en een vlekkeloze spiegel van het werk van God, en een beeld (εἰκὼν) van zijn goedheid.”[17] Het beeld van God in de mens is een kopie of reflectie van het archetypische beeld – i.e. Gods geliefde zoon. De nieuwe mens wordt vernieuwd naar het Beeld van zijn Schepper (Kolossenzen 3:10). Volgens J. B. Lightfoot gebruikte de voorchristelijke Alexandrijnse Jood Philo het woord εἰκὼν herhaaldelijk as een omschrijving van de λόγος. Naast de logische betekenis van gelijkenis bevat het woord εἰκὼν nog twee andere ideeën: vertegenwoordiging en manifestatie.[18] Vertegenwoordigen wij Gods beeld? Zijn wij een manifestatie van Hem? Hoe zit dit in onze familie? Zijn wij daar een vertegenwoordiging van Hem? Is onze familie een vertegenwoordiging van Hem? Is onze kerk een vertegenwoordiging van Hem?

Philo zei dat de eerste mens het beeld van het Beeld (εἰκὼν εἰκόνος) is.[19] ‘Door te zeggen dat het geestelijke niet eerst was, maar het natuurlijk, en dan het geestelijke, kon het zijn dat Paulus gewoon zei dat in de tijd Adam voor Christus kwam. Maar dit zou vanzelfsprekend zijn voor de Korinthiërs. Het lijkt er eerder op dat Paulus zinspeelt op een idee dat je kan vinden in Philo, een idee dat is geleend uit het Platonische gedachtegoed, dat God eerst de perfecte mens schiep, een “hemelse man” of geestelijke man naar Gods beeld, en dan van de aarde de aardse man genaamd Adam in Genesis 2:7. Neen, zegt Paulus, de aards man, Adam, kwam eerst, en de perfecte, hemelse man, het ware “beeld van God” (2 Korinthiërs 4:4), kwam als laatste: dit is Christus. De eerste man was genomen uit de aarde, aards, zoals in Genesis 2:7. De tweede man kwam uit de hemel.’[20] Ignatius van Antiochië beschrijft Jezus als “de nieuwe mens Jezus Christus” (novum hominem Jesum Christum[21]). Deze hebben we volgens Paulus aangetrokken (Galaten 3:27) en behoren we aan te trekken (Romeinen 13:14).[22] “De eerste mens was uit de aarde, aards; de tweede Mens is uit de hemel. Welnu, zoals de aarde was, zo zijn ook de aardsen; zoals de Hemelse was, zo zullen ook de hemelsen zijn; en zoals we de gestalte van den aardsen hebben gedragen, zo moeten we ook de gestalte van den Hemelsen dragen” (1 Korinthe 15:47-49, Petrus Canisiusvertaling). Ambrosiaster merkt op dat “net zoals diegenen die niet geloven al geoordeeld zijn [Johannes 3:18], zo worden diegenen die geloven al hemels genoemd”.[23]

‘Een resultaat van het aantrekken van de nieuwe mens is een nieuwe en ware kennis. De “kennis” die werd voorgehouden aan de Kolossenzen door hen pseudo-leraren was een verdraaid en imperfect ding in vergelijking met de volledige kennis beschikbaar voor hen die, door hun eenheid met Christus, getransformeerd waren door de vernieuwing van hun verstand. Deze volledige kennis was, in het kort, niets minder dan de kennis van God in Christus, de hoogste kennis die beschikbaar is voor de mens.’[24]

Als Christus het [exacte] Beeld is die de onzichtbare God representeert (Kolossenzen 1:15a), gaan wij dan meer naar Hem kijken en gaan we Hem dan ook meer representeren?

We kunnen Hem zeker meer gaan representeren door middel van ons meer bezig te houden met gebed in deze coronatijden. De christen die kijkt op het aangezicht van Jezus Christus, zoals Moses keek naar de glorie van God, zal de verlichting van de kennis van de glorie van God kunnen geven. Van hieruit mogen we dan de Heilige Geest schijnen uit onze harten zoals mijnwerkers schijnen uit de lamp op hun voorhoofden.[25] Ik zal een praktisch voorbeeld geven van hoe we verbonden kunnen zijn met de Heilige Geest en Hem uitschijnen. In Griekenland woonde een christelijke monnik genaamd Paisios. Hij is heel bekend onder de Grieken. Hij ging nog geen 30 jaar geleden het hoekje om. Menselijk gesproken was hij niets bijzonders. Hij was gewoon een oude, aftakelende man op een eiland die bad en ouder werd. Maar geestelijk gezien bad hij veel en wandelde en communiceerde hij met God. Hij richtte zijn oog dus niet op de dingen die men ziet maar op de dingen die men niet ziet (2 Korinthiërs 4:18a). Hij wandelde door geloof, niet door aanschouwen (2 Korinthiërs 5:7). Zoals ik al had gezegd, bad hij en communiceerde hij met God. Dikwijls als mensen hem kwamen bezoeken wist hij al van tevoren de achtergrond van die mensen, alsook hun namen. God had het hem al verteld. Zo kwam er ooit een pornograaf bij hem langs. Dit is dus een man die meisjes gebruikt om pornofilms te maken. Menselijk gesproken kon Paisios dit van hem niet weten aangezien niemand hem dit verteld had, maar toen Paisios alle gasten eten gebracht had, nam hij het bord dat bestemd was voor die pornograaf en wierp het op de grond. Toen zei hij “raap het op en eet smakelijk”. Die man was natuurlijk uiterst beledigd. Toen vertelde Paisios hem: “Waarom moeten mensen jouw vuiligheid dan eten? Bekeer je!” De man bekeerde zich van zijn zonden en werd een christen. Had Paisios geen tijd besteed met de Heilige Geest, dan was dit niet mogelijk geweest en dan had die man voortgedaan met zijn zondige leven. Paisios was gericht op de Heilige Geest. Hij had een aandachtig gehoor voor de Heilige Geest. Hij had zijn oren gespitst naar de Heilige Geest. Vanuit eigen kracht had hij niets kunnen bereiken maar vanuit de kracht van de Heilige Geest die in hem woonde is dit gelukt. Zoals Paulus ook schreef: “Want de God die gezegd heeft: ‘Uit duisternis zal licht schijnen’, Die heeft geschenen in onze harten tot de lichtglans van de kennis van de heerlijkheid van God in het aangezicht van Jezus Christus. Maar wij hebben deze schat in aarden vaten, opdat de uitnemendheid van de kracht van God is, en niet uit ons” (2 Korinthiërs 4:6-7). “Hij nu die ons hiertoe heeft bereid, is God, die ons het onderpand van de Geest gegeven heeft. Daarom hebben wij altijd goede moed, en weten dat wij, zolang wij in het lichaam wonen, niet bij de Heer wonen (want wij wandelen door geloof, niet door aanschouwen); maar wij hebben goede moed en willen liever ons verblijf in het lichaam verlaten en bij de Heer inwonen” (2 Korinthiërs 5:5-8). Wij hebben dus goede moed omdat God ons het onderpand; de verlovingsring van de Heilige Geest gegeven heeft. Zoals ik al eerder verteld heb is de Heilige Geest een onderpand, een ἀρραβῶνα. Het Griekse woord αρραβων kan in het moderne Grieks verlovingsring betekenen.[26] Toen ik mijn verlovingsring aan X gaf voor het oog en met toestemming en zegen van haar ouders, toen wisten ze dat ik met haar ging trouwen. Ik was nog niet met haar getrouwd maar ze had goede moed dat ik met haar zou trouwen. Op dezelfde manier hebben wij goede moet omdat we Gods Verlovingsring, de Heilige Geest in ons wonen hebben. Dit is al een voorteken van wat gaat komen; het huwelijk met Christus de Bruid. We hebben dus goede moed vanwege de Heilige Geest die in ons woont. Wij hebben goede moed indien wij wandelen door het geloof, niet door aanschouwen, en Hem zo behagen: “Door het geloof werd Henoch weggenomen opdat hij de dood niet zag, en hij werd niet gevonden, omdat God hem had weggenomen; want vóór zijn wegneming heeft hij getuigenis verkregen dat hij God behaagd had. Zonder geloof echter is het onmogelijk Hem te behagen; want wie tot God nadert; moet geloven dat Hij is en dat Hij een beloner is van hen die Hem zoeken” (Hebreeën 11:5-6). “Hij [Jezus] zeide hun nog een gelijkenis over de noodzakelijkheid, om altijd te bidden, en nooit de moed te verliezen [of “zonder zich door teleurstelling te laten afhouden”[27]]. (…) En zou God dan aan zijn uitverkorenen geen recht doen, die dag en nacht tot Hem roepen? Of zou Hij ze lang laten wachten? Ik zeg u: Hij zal hun recht doen met spoed. Maar zal de Mensenzoon bij zijn komst wel geloof op aarde vinden?” (Lukas 18:1,7-8). We kunnen God dus behagen door te bidden en hierin niet moedeloos te worden (Lukas 18:1) want God zal ons recht verschaffen (v. 7-8), ook al ziet de situatie er moedeloos en hopeloos uit. “Daarom worden wij niet moedeloos; maar al raakt ook onze uiterlijke mens in verval, toch wordt onze innerlijke van dag tot dag vernieuwd” (2 Korinthiërs 4:16). ‘Hier kunnen we spreken van een dualisme wat de mens betreft. De uiterlijke mens (ἔξω ἄνθρωπος), die behoort aan de tegenwoordige eeuw, is in verval aan het raken, terwijl de innerlijke mens (ἔσω ἄνθρωπος), die behoort aan de toekomstige eeuw, vernieuwd aan het worden is. (…) Het dualisme wat de mens betreft is gemaakt door de eschatologische Geest [i.e. de Geest aangaande de laatste dingen], die God nu geeft als een “onderpand, die garandeert wat er gaat komen” (5:5). Het is de Geest die ons het gevoel geeft dat de “uiterlijke mens” “aan het vervallen” is en de “innerlijke mens” aan het vernieuwd worden is.’[28] “Want de kortstondige lichtheid van onze verdrukking bewerkt voor ons een uitermate uitnemend, eeuwig gewicht van heerlijkheid.” (2 Korinthiërs 4:17): “De ijver waarmee de apostel spreekt, is voldoende om de meest bedeesde mensen moed te geven. Een leven vol van kruisen, moeiten, vervolgingen, verwondingen et cetera, noemt hij kortstondig en licht, in vergelijking met de eeuwige, immense en onbegrijpelijke glorie die voor ons is voorbereid.”[29]

“Hij nu die ons hiertoe heeft bereid, is God, die ons het onderpand van de Geest gegeven heeft. Daarom hebben wij altijd goede moed, en weten dat wij, zolang wij in het lichaam wonen, niet bij de Heer wonen” (2 Korinthiërs 5:5-6).

‘“Daarom” verwijst naar het vorige vers, naar de gezegende toekomst naar dewelke de Heilige geest als “onderpand” wijst. De duidelijke aanwezigheid van de eschatologische Geest [i.e. de Geest aangaande de laatste dingen] is een bron van vrijmoedigheid tijdens de tegenwoordige eeuw.’[30]

Richt je dus op de Heilige Geest.

“Maar u, geliefden, terwijl u zichzelf opbouwt op uw allerheiligst geloof en bidt in de Heilige Geest, bewaart uzelf in de liefde van God en verwacht de barmhartigheid van onze Heer Jezus Christus tot het eeuwige leven. (…) Hem nu die machtig is u te bewaren zonder dat u struikelt en u onberispelijk voor zijn heerlijkheid te stellen met vreugdegejuich” (Judas 20-21, 24). Hij is bij machte u van het struikelen te behoeden. Bid dus veel. Bid ook voor mij.

We behoren onze blik te veranderen van het tijdelijke naar het eeuwige, van het zichtbare (aftakeling, ouderdom, corona, dood) naar het onzichtbare (gebed, de Heilige Geest; Gods liefde, geloof). Ambrosiaster zei het als volgt: “Nu Christus verrezen is uit de dood, verliest geboorte naar het vlees haar belang, lichamelijke zwakten tellen niet meer, en het lijden van de dood maakt ook niet meer uit. Dit is het geval, zeker niet om Christus’ wil, want het lot van menselijke zwakten had geen effect op hem, maar om onzentwil, aan wie dit voorbeeld is gegeven, zo dat als we in de voetstappen van degene die voor ons gestorven is, wandelen, we ook op de beloofde tijd zullen verrijzen, nadat we dit leven verlaten hebben, en dan zullen alle zwakten en verdorvenheden ophouden te bestaan. De reden waarom Paulus dit zegt is omdat, in de opstanding van Christus, een voorbeeld van onvergankelijkheid en heerlijkheid gegeven is, opdat het mag erkend worden als gunstig voor iedereen die Christus gehoorzaamt. Tot en met het kruis was er een vermoeden dat Christus zwak was, maar eens hij verrees uit de dood, verdween dit helemaal, en waar men eerder aan twijfelde, werd geloofd, zoals hij zelf gezegd had: Wanneer u de Zoon des mensen verhoogd zult hebben, dan zult u weten dat Ik het ben [Johannes 8:28].”[31]

Het volgende is mijn samenvattende conclusie:

Zoals ik reeds zei behoren we onze blik dus te veranderen van het tijdelijke naar het eeuwige, van het zichtbare (aftakeling, ouderdom, corona, dood) naar het onzichtbare (gebed, de Heilige Geest; Gods liefde, geloof). In het begin van mijn preek gaf ik aan dat we niet gefrustreerd moeten zijn dat we nu misschien minder veel goede werken kunnen verrichten, maar dat we mogen beseffen dat onze werken enkel nut hebben in Christus en dat we zonder Hem niets kunnen doen. We moeten het feit dat we in Christus zijn goed tot ons laten doordringen. Slechts van hieruit kunnen we goede werken verrichten. In Christus zijn we een nieuwe schepping en we hebben de Heilige Geest als Onderpand; als Verlovingsring gekregen. We moeten – zeker in deze periode – onze blik richten op Jezus onze Heer en op Zijn Heilige Geest. Hierdoor worden we veranderd van heerlijkheid tot heerlijkheid. Dan kunnen we dit ontvangen licht, die ontvangen energie uitschijnen naar anderen. Dit kan een waar verschil maken in het leven van anderen. Met deze bovennatuurlijke werken, door het geloof, in Christus, door de kracht van de Heilige Geest, is God behaagt. We wandelen dan in geloof. In plaats van onze ogen op de ellende die we zien te richten, richten we onze ogen dan op de Heilige Geest. Onze uiterlijke mens takelt dan nog steeds af, maar onze innerlijke mens wordt dag na dag vernieuwd. Als we focussen op de Heilige Geest, dan worden de dagdagelijkse moeiten en verwondingen maar licht in vergelijking met Zijn onbegrijpelijke en onvatbare glorie. De Heilige Geest is onze Verlovingsring, ons Onderpand, onze Voorsmaak van de heerlijkheid die gaat komen. Laten we in dit seizoen dus steeds weer focussen op Hem door te bidden en te vasten. Proef de Heerlijkheid van de Heer door middel van Zijn Heilige Geest. Hij is die heerlijke bron van vrijmoedigheid. Wees bemoedigd! “Maar u, geliefden, terwijl u zichzelf opbouwt op uw allerheiligst geloof en bidt in de Heilige Geest, bewaart uzelf in de liefde van God en verwacht de barmhartigheid van onze Heer Jezus Christus tot het eeuwige leven. (…) Hem nu die machtig is u te bewaren zonder dat u struikelt en u onberispelijk voor zijn heerlijkheid te stellen met vreugdegejuich” (Judas 20-21, 24). Wees bemoedigd! Hij is bij machte u te bewaren en u te bemoedigen en u van het struikelen te behoeden. Bid dus veel. Bid ook voor mij. Laat u steeds weer door de Heilige Geest oprichten en persoonlijk bemoedigen en bemoedig ook elkaar!

X gaf vorige week een steengoede en boeiende preek die me echt heeft geraakt. Op de preek van X wil ik nog verder gaan en ik wil dit nog preciezer uitleggen en uitdiepen vanuit het boek Prediker. Ze sprak vorige week onder andere over het feit dat we het verleden achter mogen laten. En inderdaad, het verleden komt niet meer terug. Alles van ons aardse leven zal worden vergeten dus kunnen we het verleden relativeren en kunnen we in het heden genieten en leven voor de eeuwigheid.

De prediker zegt het als volgt in Prediker 1:11:

"Er is geen herinnering aan vroegere dingen; noch zal er enige herinnering zijn aan dingen die zullen komen door degenen die daarna zullen komen."

- Prediker 1:11 (KJV naar het Nederlands gezet)

Dus niets zal toch blijven van wat we gedaan hebben. KJV zegt dingen. Vele Nederlandstalige vertalingen zeggen personen maar dingen is het algemeen gebruik in het Hebreeuws. Binnen 200 jaar weet niemand meer wie je bent of of je gisteren ruzie met je vrouw of kinderen had. De prediker zegt het als volgt:

"De levenden weten tenminste nog, dat zij eens zullen sterven, Maar de doden weten helemaal niets. Voor hen bestaat er geen loon, Want hun aandenken wordt vergeten; Ook hun liefde, haat en afgunst zijn reeds lang voorbij. Zij hebben voor eeuwig geen deel meer, Aan al wat er onder de zon geschiedt.”

- Prediker 9:5-6 (Canisius)

Maak het dus vandaag weer goed met bijvoorbeeld je vrouw en “geniet van het leven met de vrouw, die ge liefhebt” (Prediker 9:9a). Maar over 200 jaar of, laat ons stellen, 1000 jaar zijn we toch door die latere generaties vergeten, zelfs wie we waren, en of we goed of slecht waren, wordt vergeten door de mensen. Zo staat er in Prediker 2:16:

"Want de wijze blijft evenmin in herinnering als de dwaas; Op de duur raakt in de toekomst alles vergeten. Moet immers de wijze niet sterven juist als de dwaas?"

- Prediker 2:16 (Canisius)

Dit aardse leven is zo voorbij en dan laten we leegte, ons niet-bestaan op deze aardbodem, achter:

“Wanneer een mens lang leeft, laat hij dan van elke dag genieten en bedenken dat de dagen van de duisternis ontelbaar zullen zijn. De toekomst is niets dan leegte.”

- Prediker 11:8 (NBV)

In dit leven kunnen we enkel in het heden genieten van het leven en van het werk dat we verrichten.

"Nooit heb ik mijn ogen geweigerd, wat zij verlangden; Ik ontzegde mijn hart geen enkele vreugd. Mijn hart kon genieten van al mijn zwoegen; Maar dat was ook àl, wat ik had van mijn werken."

- Prediker 2:10 (Canisius)

Dit wil zeggen dat er enkel plezier is in het werk zelf, en zelfs niet in de beloning ervan. Alleszins lijkt het me zo dat we snel beu worden wat we hebben bereikt. We kunnen zelfs niet genieten van wat er na ons leven komt:

"Zo heb ik ingezien, dat er niets beters is dan dat de mens zich verheugt in zijn werken, want dat is zijn deel: wie zal hem ertoe brengen zich te verlustigen in wat na hem zijn zal?"

- Prediker 3:22 (NBG51)

Zelfs onze werken zelf zullen worden vergeten, zo schrijft een zekere Jezus de kleinzoon van Sirach in de tweede eeuw voor Christus in dezelfde trant:

“Mijn zoon, zo ge wat hebt, doe uzelf dan te goed, En geniet ervan naar vermogen; Denk er aan, dat de dood niet draalt, Dat de tijd, die u rest, u niet wordt gemeld. Voordat ge sterft, doe wel aan uw naaste, Geef hem, zoveel ge maar kunt; Maar ontzeg ook uzelf geen gelukkige dag, Laat uw deel van het genot u niet ontsnappen [/ zorg, dat uw deel van het geluk u niet voorbijgaat (WB78)]. Moet ge niet uw bezit aan anderen achterlaten; Zullen zij uw vermogen niet verdelen door het lot? Geef dus uw naaste, en vertroetel uzelf, Want in het dodenrijk is geen vreugde meer te vinden; Alle vlees wordt oud als een kleed, Want van ouds luidt de wet: Het moet sterven! Zoals de bloesem ontspruit aan de groene boom, En het ene verwelkt, als het andere ontluikt, Zo ook het geslacht van vlees en bloed: Het ene sterft uit, het andere komt op; Al zijn werken zullen vergaan, Want het werk van zijn handen komt achter hem aan.”
- Ecclesiasticus / Wijsheid van Jezus Sirach 14:11-19 (Canisius).

Met andere woorden, niet alleen zullen de mensen vergaan, maar zelfs hun werken zullen na hun levens vergaan en worden vergeten.

In prediker las ik daarnet al:

"De levenden weten tenminste nog, dat zij eens zullen sterven, Maar de doden weten helemaal niets. Voor hen bestaat er geen loon, Want hun aandenken wordt vergeten; Ook hun liefde, haat en afgunst zijn reeds lang voorbij. Zij hebben voor eeuwig geen deel meer, Aan al wat er onder de zon geschiedt.”

- Prediker 9:5-6 (Canisius)

Wat behoren we dan te doen nu we weten dat wij en onze werken ten einde gaan komen en vergeten zullen worden? De prediker vertelt het ons:

“Eet daarom je brood met vreugde en drink je wijn met een opgewekt hart. Dat heeft bij voorbaat Gods zegen.”

- Prediker 9:7 (WB93)

De prediker leert ons dus dat we mogen genieten van en ècht leven in het heden. Daar is niets mis mee. Dit zijn gaven van God. We mogen dus leven vanuit dit diepe besef dat God ons liefheeft en we mogen beseffen dat we in dit kortstondige aardse leven mogen genieten.

Zo schrijft hij weer op een andere plaats:

"Het is daarom, zo heb ik ingezien, goed en weldadig voor een mens wanneer hij zich aan eten en drinken te goed doet, en geniet van alles wat hij heeft verworven. Daar zwoegt hij voor onder de zon gedurende het luttel aantal levensdagen dat hij van God gekregen heeft; dat is wat hem is toebedeeld. Wanneer een mens geniet van rijkdom en bezit, wanneer hem dat door God wordt toegestaan als zijn rechtmatig deel en hij zich verheugt in alles wat hij moeizaam heeft verworven, is dat een geschenk van God. Dan piekert hij tenminste niet zo veel over het luttel aantal dagen van zijn leven, maar gaat hij van ganser harte op in de vreugde die God hem toebedeelt."

- Prediker 5:17-19 (NBV)

En nogmaals:

"Daarom prijs ik de vreugde, want er is onder de zon niets beters voor de mens dan dat hij zich aan eten en drinken te goed doet en geniet. De vreugde is zijn metgezel wanneer hij zwoegt op elke levensdag onder de zon die God hem heeft gegeven."

- Prediker 8:15 (NBV)

En nogmaals:

"Hij heeft ieder ding schoon gemaakt op zijn tijd; ook heeft Hij de eeuw in hun hart gelegd, zonder dat een mens het werk, dat God gemaakt heeft, kan uitvinden, van het begin tot het einde toe. Ik heb gemerkt, dat er niets beters voor henlieden is, dan zich te verblijden, en goed te doen in zijn leven. Ja ook, dat ieder mens ete en drinke, en het goede geniete van al zijn arbeid, Dit is een gave Gods. Ik weet, dat al wat God doet, dat zal in der eeuwigheid zijn, en er is niet toe te doen, noch is er af te doen; en God doet dat, opdat men vreze voor Zijn aangezicht. Hetgeen geweest is, dat is nu, en wat wezen zal, dat is alrede geweest; en God zoekt het weggedrevene;"

- Prediker 3:11-15 (SV)

En hoe zoekt God het weggedrevene? Als volgt:

“Toen zag ik een grote witte troon en hem die daarop zat. De aarde en de hemel vluchtten van hem weg en verdwenen in het niets. Ik zag de doden, jong en oud, voor de troon staan. Er werden boeken geopend. Toen werd er nog een geopend: het boek van het leven. De doden werden op grond van wat in de boeken stond geoordeeld naar hun daden. De zee stond de doden die ze in zich had af, en ook de dood en het dodenrijk stonden hun doden af. En iedereen werd geoordeeld naar zijn daden.”

- Openbaring 20:11-13 (NBV)

God roept dus de mensen tot het oordeel. Zo zal Hij het weggedrevene zoeken en de weggedrevenen zullen worden geoordeeld door God al naargelang hun daden in dit leven onder de zon zoals dezen opgetekend staan in de hemelse boeken.

Dit zei ook de prediker al als we verder lezen:

"Nog iets anders zag ik onder de zon: op de plaats van het recht heerst onrecht, op de stoel van de rechter zit de schuldige. Ik zei tegen mezelf: God oordeelt over goeden en slechten, want elk ding, elk werk heeft zijn tijd."

- Prediker 3:16-17 (WB95 herz. ed.)

De prediker zag dus in dat we niet constant hoeven te piekeren over het leven na de dood, maar Hij zag ook in dat in dit leven zich soms kromme, onrechtvaardige situaties voordoen. Daarom zal God rechtvaardig oordelen in het hiernamaals. De prediker kijkt dus verder dan dit leven, naar het leven na de dood. Hij leert ons hetzelfde te doen:

"Een goede naam is beter dan goed parfum, een sterfdag is beter dan een geboortedag. Je kunt beter gaan naar een huis waar gerouwd wordt dan naar een feest. Want de begrafenis is het einde van ieder mens en de levenden doen er goed aan dat te bedenken."

- Prediker 7:1-2 (WB95 herz. ed.)

We behoren het goede nu te doen. Het verleden kunnen we niet veranderen maar hiervoor zal er wel rekenschap van ons gevraagd worden, alsook van onze toekomstige slechte daden. Zoals ik al zei, kunnen we het verleden niet veranderen maar behoren we nu het goede te doen. Daarom behoren we niet alleen te focussen op het heden maar ook behoren we te focussen op de toekomstige eeuwigheid en God voor ogen te houden. Dan kunnen we ècht genieten van het leven en heeft ons werk eeuwigheidswaarde. | Laten we – ter onderbouwing van deze feiten – eerst enkele andere Bijbelse personen aan het woord komen, te beginnen met de apostel Paulus:

“Daarom stellen wij er een eer in, hetzij thuis, hetzij in den vreemde, Hem [God] welgevallig te zijn. Want wij moeten allen voor de rechterstoel van Christus openbaar worden, opdat een ieder wegdrage wat hij in zijn lichaam verricht heeft, naardat hij gedaan heeft, hetzij goed, hetzij kwaad.”

- 2 Korintiërs 5:9-11 (NBG51)

Nog een citaat van de apostel Paulus:

“Maar Gode zij dank, die ons de overwinning geeft door onzen Here Jezus Christus. Daarom, mijn geliefde broeders, weest standvastig, onwankelbaar, te allen tijde overvloedig in het werk des Heren, wetende, dat uw arbeid niet vergeefs is in den Here.”
- 1 Korintiërs 15:57-58 (NBG51)

Onze Heere Jezus:

<<Iemand uit de menigte zei tegen hem: ‘Meester, zeg tegen mijn broer dat hij de erfenis met mij moet delen!’ Maar Jezus antwoordde: ‘Wie heeft mij als rechter of bemiddelaar over jullie aangesteld?’ Hij zei tegen hen: ‘Pas op, hoed je voor iedere vorm van hebzucht, want iemands leven hangt niet af van zijn bezittingen, zelfs niet wanneer hij die in overvloed heeft.’ En hij vertelde hun de volgende gelijkenis: ‘Het landgoed van een rijke man had veel opgebracht, en daarom vroeg hij zich af: Wat moet ik doen? Ik heb geen ruimte om mijn voorraden op te slaan. Toen zei hij bij zichzelf: Wat ik zal doen is dit: ik breek mijn schuren af en bouw grotere, waar ik al mijn graan en goederen kan opslaan, en dan zal ik tegen mezelf zeggen: Je hebt veel goederen in voorraad, genoeg voor vele jaren! Neem rust, eet, drink en vermaak je. Maar God zei tegen hem: “Dwaas, nog deze nacht zal je leven van je worden teruggevorderd. Voor wie zijn dan de schatten die je hebt opgeslagen?” Zo vergaat het iemand die schatten verzamelt voor zichzelf, maar niet rijk is bij God.’>>
- Lucas 12:13-21 (NBV) |

Volgens Prediker zijn uw levensdagen en de vreugde die u krijgt in uw werken en in het samen zijn met uw vrouw die u liefhebt gaven van God. Prediker leert ons dus dat we mogen genieten van het heden. Daar is niets mis mee. Dit zijn gaven van God. We mogen dus leven vanuit dit diepe besef dat God ons liefheeft en we mogen beseffen dat we in dit kortstondige aardse leven mogen genieten.

“Wanneer een mens lang leeft, laat hij dan van elke dag genieten en bedenken dat de dagen van de duisternis ontelbaar zullen zijn. De toekomst is niets dan leegte.”

- Prediker 11:8 (NBV)

Wel leert Hij ons ook dat, hoewel we alle morele of zelfs immorele keuzes in onze jeugd mogen maken, aangezien de vrije wil ook een gave van God is, we de gevolgen van onze daden en het oordeel van God hierover zullen dragen en dat we dit voor ogen behoren te houden:

“Geniet dus, beste vriend, van je jonge jaren, haal je hart op aan de dagen van je jeugd. Volg de wegen die je hart wil gaan, gun je ogen wat ze wensen. En [of maar] onthoud bij alles wat je doet dat God je aan zijn oordeel onderwerpt.”

- Prediker 11:10-11 (NBV)

Zoals Paulus ook al zei:

“Indien er geen doden worden opgewekt, laten wij eten en drinken, want morgen sterven wij. Misleidt uzelf niet; slechte omgang bederft goede zeden. Komt tot de rechte nuchterheid en zondigt niet langer, want sommigen hebben geen besef van God. Tot uw beschaming moet ik dit zeggen.”

- 1 Korintiërs 15:32b-34 (NBG51)

“Daarom stellen wij er een eer in, hetzij thuis, hetzij in den vreemde, Hem [God] welgevallig te zijn. Want wij moeten allen voor de rechterstoel van Christus openbaar worden, opdat een ieder wegdrage wat hij in zijn lichaam verricht heeft, naardat hij gedaan heeft, hetzij goed, hetzij kwaad.”

- 2 Korintiërs 5:9-11 (NBG51)

De prediker besluit zijn boek en ook zijn boodschap door te stellen:

"Alles wat je hebt gehoord komt hierop neer: heb ontzag voor God [ook in alles wat je doet] en leef zijn geboden na. Dat geldt voor ieder mens [dus niet alleen voor de jeugd], want God oordeelt over elke daad, ook over de verborgen daden, zowel over de goede als de slechte."

- Prediker 12:13-14 (NBV)

Mattheüs 21:33-46 [Marcus 12:1-12; Lucas 20:9-19]

’33 Luistert naar een andere gelijkenis: Er was een huisvader, die een wijngaard plantte; hij omringde hem met een muur, groef er een wijnpers in, en bouwde er een toren op. Daarna verpachtte hij hem aan landbouwers, en vertrok naar het buitenland. 34 Toen nu de tijd van de oogst was gekomen, zond hij zijn dienaars naar de landbouwers, om de hem verschuldigde vruchten in ontvangst te nemen. 35 Maar de landbouwers grepen zijn dienaars vast; den een sloegen ze, een ander doodden, een derde stenigden ze. 36 Weer zond hij andere dienaars, talrijker nog dan de vorige; en ze behandelden hen op dezelfde wijze. 37 Ten laatste zond hij zijn zoon tot hen; want hij sprak: Voor mijn zoon zullen ze wel ontzag hebben. 38 Maar toen de landbouwers den zoon zagen komen; zeiden ze onder elkaar: Dat is de erfgenaam; komt, laat ons hem doden; dan zullen wij zijn erfenis krijgen. 39 Ze grepen hem vast, wierpen hem buiten de wijngaard, en doodden hem. 40 Wanneer nu de heer van de wijngaard terugkomt, wat zal hij dan met die landbouwers doen? 41 Ze zeiden: Hij zal de booswichten een schrikkelijke dood doen sterven, en zijn wijngaard aan andere landbouwers verpachten, die hem te rechter tijd de vruchten brengen. 42 Jesus sprak tot hen: Hebt gij niet in de Schriften gelezen: “De steen, die de bouwlieden hebben verworpen, Is de hoeksteen geworden; De Heer heeft het gedaan: Een wonder is het in onze ogen.” 43 Daarom zeg Ik u: Het rijk Gods zal u ontnomen worden, en aan een volk worden gegeven, dat er de vruchten van opbrengt. 44 En wie valt op deze steen, zal worden verbrijzeld; en op wien hij valt, dien zal hij verpletteren. 45 Toen de opperpriesters en de farizeën zijn gelijkenissen hoorden, begrepen ze, dat Hij hèn had bedoeld. 46 Ze zochten zich van Hem meester te maken, maar waren bang voor het volk; want men hield Hem voor een profeet.’

Deze parabel kan samengevat worden met de woorden van de gereformeerde predikant Dr. Smilde: “Jezus tekent hier Israëls houding in verleden en heden tegenover de eis Gods om in het verbond zijn eer te ontvangen. Israël verwierp die eis en vervolgde de profeten. Straks zullen de leiders des volks tot de hoogste openbaring der zonde komen door Hem te doden, die Zoon Gods en Heer aller dingen is. Als straf zal het verbond van Israel op de heidenen overgaan. Jezus zelf zal naar Ps. 118 in de opstanding eerherstel ontvangen van God en die Hem verwierpen zullen Gods oordeel ondergaan. Ook deze laatste waarschuwing van Jezus werd door de leiders in de wind geslagen. Zij wilden Hem doden.”[1]

We gaan deze parabel verder ontleden, vooral aan de hand van wat andere theologen hebben gevonden. Dan kunnen jullie hun stemmen ook horen. Dat vind ik belangrijk. Om tijd te winnen, ga ik hen niet altijd vernoemen, maar als je een digitale versie van deze preek wilt met bronnen, dan kom je na de dienst maar naar mij.

vers 33: “Bij de aanleg van deze wijngaard was aan alles gedacht.”[2] De wijngaardeniers staan symbool voor “de Joodse leiders aan wie de zorg voor het volk was toevertrouwd”.[3] ‘“En vertrok naar een ver land.” God was geduldig met hen. Hij hield niet steeds een nauwkeurig verslag van al hun zonden. De betekenis van “naar een ver land trekken” is Gods groot geduld,’[4] leert Johannes Chrysostomos ons.

vers 34: “De dienaars die gezonden waren om de hem verschuldigde vruchten in ontvangst te nemen representeren de verscheidene profeten en andere boodschappers van God in de tijd van het Oude Testament die van tijd tot tijd naar het Joodse volk werden gestuurd en die maar al te vaak slecht behandeld en afgewezen werden door de Joodse leiders.”[5] De oogsttijd is een Bijbels symbool voor de dag des oordeels waarop er rekenschap zal gevraagd worden van onze vruchten. “De gedachte is hier dat God recht heeft op onze dienst.”[6]

vers 35: “den een sloegen ze, een ander doodden, een derde stenigden ze” In het kort gezegd: hun geweten was door hen getriggerd in de wetenschap dat ze God goede vruchten schuldig waren en ze wilden koste wat het kost dat stemmetje doen zwijgen. Zo was ik eens met Tim die jullie enkele weken geleden hebben horen preken, op een bepaalde “christelijke” plaats waar hij zei dat iedereen de kans kreeg om zich te bekeren van hun zonden. Later hebben ze vooral hem onrechtvaardig behandeld. Op een ander moment zei ik tegen iemand die nog niet zo lang christen was geworden dat hij ècht vrij kan zijn van zonden. Hij werd zo boos dat hij een bord tegen de muur wierp. Hij was getriggerd.

Vers 36: God werd ontgoocheld. Hij bouwde hen als het ware een kasteel met een muur en een uitkijktoren. Dit wil dus zeggen dat ze toevertrouwd werden met deze wijngaard maar dat ze hun Baas verraden en hun positie totaal misbruikten. God gaf aan de Joden, die geen stad hadden, een stad en Hij was als de muur voor hen. Hij beschermde deze stad. Toch doodden ze Zijn boodschappers; de profeten.

Vers 37: Nochtans was Hij zo genadig en geduldig met hen dat Hij zijn eigen, unieke, geliefde Zoon stuurde. Hij verwachtte dat ze uiteindelijk respect zouden hebben voor Zijn Zoon maar ook dit was zelfs niet het geval! Ze doodden Zijn Zoon buiten de stad om de stad voor henzelf te claimen (eisen). “De gelijkenis maakt duidelijk dat God vandaag, van dag tot dag, geloof en gehoorzaamheid vraagt.”[7] God heeft ons ook waarschuwende profeten gegeven. Luisteren we naar hen of zijn ze als dood voor ons? God heeft ons Zijn Zoon gegeven. Doen we alsof Hij dood is of gehoorzamen we Hem? Denken we dat we op de aarde, de stad van ons allen, kunnen leven alsof Gods Zoon niet bestaat of gehoorzamen wij Hem? Met welke relaties zijn wij toevertrouwd? Gebruiken we deze relaties ten goede of ten slechte? Doen we in onze relaties alsof God niet bestaat of hebben we en leven we vanuit ontzag voor God in onze relaties? God heeft mij bijvoorbeeld onlangs toevertrouwd met een vrouw. Hoe behandel ik haar? Wat heb ik gedaan met mijn wijngaard; met mijn relaties? Hoe heb ik gewerkt voor God?

Het is niet dat de wijngaardeniers enkel niets doen. Ze doen ook slecht. Het kan maar één zijn. Of doornen of goede vruchten. Of we brengen doornen voort of we brengen goede vruchten voort. We moeten nadenken over hoe we in onze relaties met andere mensen omgaan. Theophanus de kluizenaar, een Russisch Orthodoxe christen die leefde in de 19^de eeuw, zei: “God zorgt er voor dat we bepaalde andere mensen ontmoeten zo dat we het goede dat God ons heeft gegeven aan hen kunnen doorgeven en elkanders zielen verrijken. De duivel wil er alles aan doen opdat deze ontmoetingen nutteloos en zelfs schadelijk worden. Hou dit voor ogen!” Er zit veel wijsheid in deze bekende uitspraak van hem. Denk goed na over je relaties in het licht van deze wijsheid!

vers 38: “dit is de erfgenaam”: “De huurders waren zich dus wel terdege bewust dat zij thans de zoon voor zich hadden.”[8] “dan krijgen wij de erfenis”: ‘Het is de bedoeling van Jezus om aandacht te trekken naar de dwaasheid van het gedrag van de Joodse leiders jegens Hem door als voorbeeld de dwaze redeneringen van de wijngaardeniers te gebruiken. “Ze beelden zich in dat ze maar moeten afrekenen met Jezus, en dat dan hun geestelijke tirannie over het volk permanent zal gevestigd zijn” (Van Leeuwen, over Markus xii. 7). Ze letten enkel op de gezondene maar ze letten niet op Hem die Hem gezonden heeft.’[9] “Gods Koninkrijk is niet het onze. Dat vergaten de leiders.”[10]

vers 41: Efrem de Syriër zegt dat Jezus zijn aanhoorders er toe bracht zichzelf te oordelen door te vragen: “Wat verdienen die landbouwers?” Zij oordeelden zichzelf door te zeggen “Laat hem de booswichten verdelgen door het kwaad tegen hen te gebruiken.”[11] Of zoals de NBV Studiebijbelhet verwoordt: “In hun reactie op de gelijkenis aan het einde ontmaskeren de religieuze verantwoordelijken zichzelf als de moordenaars.”[12] De NBV volgt hier de Griekse woordspeling: “De onmensen! Laat hij ze op een mensonwaardige manier ombrengen…”.[13] Ook de NBG doet dit: “Een kwaden dood zal hij die kwaden doen sterven…”. Lukas herinnert zich dit verhaal ietsjes anders. In de versie van Lukas zegt Jezus zelf – en niet de farizeeën en de schriftgeleerden – ‘“Hij zal die landbouwers komen verdelgen, en de wijngaard aan anderen geven.” Toen de schriftgeleerden en farizeeën dit hoorden, zeiden ze: Dat nooit!’ De Joodse leiders willen de altijd uitverkorenen zijn maar “God blijft niet werkeloos tegenover de zonde. Het Koninkrijk wordt gegeven aan de heidenen, die in Israëls plaats delen in de weldaden van Gods heilverbond”.[14] Hoe dit ook zij, voor ons geldt dat als wij niet luisteren naar de Bijbel, de voorgangers en profeten van God die ons waarschuwen en als we de talenten en relaties die wij hebben ten slechte gebruiken, zal God ook niet meer naar ons luisteren en zal Hij deze relaties niet zegenen en zal Hij ons ook straffen in het hiernamaals.

vers 42: De Zoon is die steen. Zoals een voetnoot in de Canisius vertaling zo mooi zegt: “Die zich tegen Christus, de hoeksteen der Kerk, verzet, zal ten laatste ondergaan. Zijn schuld zal op zijn eigen hoofd terugvallen.”[15] Of zoals de NBV Studiebijbel dit zegt: “De psalmverzen moeten illustreren dat God zelf zich mengt in de strijd en dat de tegenstanders van Jezus zullen verliezen. Dit komt ook naar voren in 21:44. Waar het beeld van de steen opnieuw wordt gebruikt.”[16]

vers 43: Hierover zegt Robert Mounce: “Jezus citeert de passage over de steen die verworpen is door de bouwlieden en de hoeksteen is geworden uit Psalm 118 en concludeert dat het koninkrijk van God van hen weg zal worden genomen en zal gegeven worden aan mensen die haar vruchten zullen voortbrengen. Dit is het hoofdpunt van de parabel. Door de boodschap van de profeten en uiteindelijk de Zoon te verwerpen, heeft Israël getoond dat het niet capabel is om het soort gedrag en leven dat geschikt is in Gods koninkrijk voort te brengen. Het koninkrijk is afgenomen van Israël en gegeven aan de heidenen.”[17] Herinner je de versie van Lukas: ‘“Hij zal die landbouwers komen verdelgen, en de wijngaard aan anderen geven.” Toen ze dit hoorden, zeiden ze: Dat nooit!’ De Joodse leiders wilden de altijd uitverkorenen zijn maar het koninkrijk is van hen afgenomen en gegeven aan de heidenen. Dus we moeten goed oppassen dat met ons niet hetzelfde zal gebeuren. Jezus werd vermoord maar dat Jezus de hoeksteen is betekent dat Hij nu Hoofd en Heer is geworden over het ware Israël, het eeuwige rijk, aangezien Hij de dood overwonnen heeft en door de vader is verheven.[18] “Zo zou de opstanding een wending brengen in Jezus’ lot, wegens de eer Hem door God gegeven.”[19] Of wij een deel zullen blijven van dit koninkrijk, hangt van ons af. De wijngaard, het koninkrijk van God is ontnomen van het Joodse volk en gegeven aan de heidenen in die zin dat het zeker ontnomen is van de Joodse religieuze leiders die Jezus niet gehoorzaam werden en gegeven aan het deel van het volk en zelfs aan de heidenen die Jezus wel gehoorzaam werden. Zo zegt bijvoorbeeld de Egyptenaar Cyrillus van Alexandrië: ‘De wijngaard was dus geschonken aan andere wijngaardeniers. Wie zijn deze wijngaardeniers? Ik antwoord dat het de heilige apostelen, de predikers van de geboden van het goede nieuws, de dienstknechten van het nieuwe verbond zijn. Het waren de leraars van een geestelijke dienst, en ze wisten hoe de mensen juist en onberispelijk te onderrichten en hen uitstekend te leiden naar alles dat God behaagt. (…) De God van allen openbaart duidelijk dat de wijngaard gegeven is (…) niet alleen aan de heilige apostelen maar ook aan diegenen die na hen komen, hoewel ze niet van Joodse afkomst zijn. Door de stem van Jesaja zegt God tegen de kerk van de heidenen en tegen het overblijfsel van Israël: “Vreemden zullen uw kudden weiden, Buitenlanders uw akker en wijngaard bewerken” (Jesaja 61:5). Velen van de heidenen werden geroepen, en uit hen werden heilige mensen leraren en onderwijzers. Zelfs tot op heden ten dage, bekleden mensen van heidense komaf hoge posities in de kerken. Ze zaaien zaden van vroomheid tot Christus in de harten van gelovigen en ze maken van landen die hun toevertrouwd zijn mooie wijngaarden in het oog van God.’[20] De Zuid-Afrikaanse Nederlands Hervormde predikant, voorganger en theoloog Norval Geldenhuys zegt in diezelfde trend: “De Joodse leiders (en met hen het ongelovige deel van het volk) zullen bezocht worden door de oordelen van God en zullen niet langer het voorrecht hebben om als de geestelijke leiders van Gods volk te handelen. Gelovigen in Jezus (van eender welk land) zullen het nieuwe, ware Israël; Gods wijngaard zijn, en andere leiders zullen de arbeiders in zijn wijngaard zijn – namelijk, de apostelen, en na hen allen die geroepen zijn om geestelijk Zijn kerk op deze aarde de dienen (dit strekt zich uiteindelijk uit tot elke gewone gelovige).”[21] Voorgangers, oudsten, en gelovigen, laten we de wijngaard, het koninkrijk dat we in bruikleen hebben gekregen dus goed gebruiken. Dat we een volk zullen zijn “dat er de vruchten van opbrengt” en niet een volk waar het rijk Gods zal ontnomen van worden.[22] Voor alle duidelijkheid, God is niet klaar met het Joodse volk en door Zijn koninkrijk aan de heidenen te geven wil Hij hen jaloers maken, zoals Paulus schrijft: “De volgende vraag is: hebben zij zich dan zo gestoten, dat zij ten val zijn gekomen? Volstrekt niet, maar als gevolg van hun misstap werden de heidenen gered, om hen jaloers te maken. Als hun misstap de wereld verrijkt heeft en hun falen voor de heidenen rijkdom betekent, wat mogen wij dan niet verwachten, als zij hun tekort zullen aanvullen!” (Romeinen 11:11-12, Willibrordvertaling 1995, Herziene Editie). Ook is het zo dat “het rijk Gods zal u ontnomen worden, en aan een volk worden gegeven, dat er de vruchten van opbrengt” ook “slaat op de kerk als volk Gods, waarvoor het oordeel over Israël een waarschuwend teken is”.[23]

Vers 44: “En wie valt op deze steen zal worden verbrijzeld” Eén uitleg is: “Want zij die vallen op deze steen (Jezus), zullen in hun vernedering misschien hun zonden en nood voor vergiffenis zien. Ze zullen zich dan bekeren.”[24] Een andere uitleg is: “Zoals een blinde die struikelt en valt over een steen en zichzelf hieraan kwetst, zo zullen diegenen die door hun ongeloof en valsheid van hart geestelijk blind zijn Jezus, als het ware, ervaren als een struikelblok op hun pad en dus in geestelijke zin zullen ze vallen en in moeilijkheden geraken. Zelfs in de normale levensloop zal dit gebeuren met diegenen die niet geloven in Jezus. Maar zij die zullen blijven volharden in deze staat van ongeloof totdat de tijd van genade voorbij is zullen compleet vermorzeld worden door het oordeel van God, uitgevoerd door de Zoon – en zij zullen verpulverd worden als iemand waarop een reusachtige rots valt.

Toen de vreselijke oordelen van God de Joodse leiders en het ongelovige deel van de mensen in Palestina tijdens de Romeins-Joodse oorlog bezochten, kwamen de woorden van Jezus in Lukas 20:17-18 uit. Maar slechts aan Zijn tweede komst zal hun uiteindelijke vervulling plaatsvinden – en dat voor iedereen (van welke ras of stand hij ook moge zijn) die hem geen geloof en gehoorzaamheid als Zoon van God geschonken heeft.”[25]

Vers 46: De opperpriesters en de farizeeën wisten dat het volk ook wist dat Jezus over hen een waarschuwende profetie aan het uitspreken was. Waarschuwend in de zin dat een profetie meestal niet gaat over een vaste toekomst maar over de te vermijden toekomst. Toch bleven de Joodse religieuze leiders koppig. Spijtig genoeg vreesden ze het volk en niet God. Anders hadden zij hun ondergang kunnen vermijden. Of, in de woorden van Hiëronymus: ‘Hoewel de opperpriesters en de farizeeën verharde harten hadden en vanwege hun ongeloof en slechtheid afgestompt waren in hun begrip ten overstaande van de Zoon van God, nochtans konden ze de rechtdoorzee statements van Jezus niet ontkennen en begrepen ze dat al de oordelen van de Heer op hen gericht waren. Dus hadden ze het henzelf voorgenomen om Jezus te vermoorden maar ze vreesden “het volk; want men hield Hem voor een profeet”.’[26] Ze sloegen de waarschuwing van Jezus dus gewoon puur in de wind.[27] Nochtans beantwoordt deze parabel volgens Geldenhuys duidelijk de vraag van de farizeeën “Zeg ons, met wat recht doet Gij dit alles; of wie heeft U dit recht gegeven?” (Lukas 20:2). Het antwoord is dat Jezus alles doet vanuit de autoriteit van de Vader die Hem gezonden heeft.[28] Ze zouden zijn waarschuwing dus beter niet in de wind slaan. Op dezelfde manier behoren wij God en Zijn Woord te vrezen in al onze relaties en zo te handelen.

Behalve indien anders aangegeven zijn de bijbelteksten genomen uit de Petrus Canisius vertaling (Brussel: het Spectrum, 1948).

[1] E. Smilde, “Het Evangelie naar Lucas,” in Bijbel in de nieuwe vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap met verklarende kanttekeningen(Baarn: Bosch & Keuning n.v., 1956?), 252.

[2] W. Lodder en J. H. Semmelink, “Het Evangelie naar Marcus,” in ibid., 148, vtn. 3.

[3] Norval Geldenhuys, Commentary on the Gospel of Luke (Grand Rapids, Michigan: Wm. B. Eerdmans Publishing Company, 1951; repr. 1960), 498.

[4] Johannes Chrysostomos, Het Evangelie van Mattheus, Homilie 68.1.

[5] Geldenhuys, Luke, 498.

[6] E. Smilde, “Het Evangelie naar Lucas,” 252, vtn. 4.

[7] W. S. van Leeuwen, “Het Evangelie naar Mattheüs,” in ibid., 71.

[8] W. Lodder en J. H. Semmelink, “Het Evangelie naar Marcus,” 148, vtn. 12.

[9] Geldenhuys, Luke, 500, ftn. 5.

[10] E. Smilde, “Het Evangelie naar Lucas,” 252, vtn. 9.

[11] Efrem de Syriër, Commentaar op de Diatessaron van Tatian, 16.20.

[12] NBV Studiebijbel, Het evangelie volgens Marcus, 1837, vtn. bij vers 1.

[13] NBV Studiebijbel, Het evangelie volgens Matteüs, 1799, vtn. bij vers 41.

[14] E. Smilde, “Het Evangelie naar Lucas,” 252, vtn. 12.

[15] Vertaling Petrus Canisius, Het evangelie van Jesus Christus volgens Matteus, 32, vtn. 10.

[16] NBV Studiebijbel, Het evangelie volgens Matteüs, 1799, vtn. bij vers 42.

[17] Robert H. Mounce, Matthew (Peabody, Massachusetts: Hendrickson Publishers, 1991), 201.

[18] Naar Geldenhuys, Luke, 498-499.

[19] E. Smilde, “Het Evangelie naar Lucas,” 252, vtn. 16.

[20] Cyrillus van Alexandrië, Commentaar op Lukas, Homilie 134.

[21] Geldenhuys, Luke, 498.

[22] Dit is volgens Hiëronymus ook de betekenis van de voorgaande parabel over de twee zoons. Hiëronymus, Commentaar op Mattheus 3.21.27.

[23] W. S. van Leeuwen, “Het Evangelie naar Mattheüs,” in Bijbel in de nieuwe vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap met verklarende kanttekeningen, 72, vtn. 12.

[24] The Complete Jewish Study Bible, The Good News of Yeshua the Messiah, as reported by Luke, 1507.

[25] Geldenhuys, Luke, 499.

[26] Hiëronymus, Commentaar op Mattheus, 3.21.46.

[27] Naar E. Smilde, “Het Evangelie naar Lucas,” 252, vtn. 19.

[28] Geldenhuys, Luke, 497.

Vandaag sta ik even met u stil bij de eerste helft van Psalm 25.[1] Hopelijk zitten hier voor uw persoonlijke leven  nuttige waarheden in waaraan u zich kan vastklampen en van waaruit u kan en zal leven.

Vers 1: “Van David. Tot U, HERE, hef ik mijn ziel op;”

“Tot U, HERE, hef ik mijn ziel op.” Drie andere psalmen leren ons dat onze ziel, ons hele wezen, zich stil kan keren tot God (Psalm 62:6) en kan dorsten naar God (Psalm 63:2) en door God kan worden verkwikt (Psalm 23:3). Maar, vanuit onze Psalm 25 vers 1 leren we dat we onze nefesh, onze ziel, ons hele wezen kunnen opheffen tot God. Zeker nu we vrijmoedig mogen naderen tot de troon van God waartoe Christus vrijmoedig “de hemelen is doorgegaan (…) opdat wij barmhartigheid ontvangen en genade vinden om hulp te verkrijgen te gelegener tijd” (Hebreeën 4:14-16). Omdat we onze ziel mogen verheffen tot God, als dienaren van de Heer, kan en mag onze ziel zich ook verheugen (Psalm 86:4). We mogen niet alleen dorsten naar God, onze ziel verheffen tot God, maar we mogen zelfs met de Psalmist zeggen: mijn ziel is aan U verkleefd (Psalm 63:9a). Dit gaat om verbond met Jahweh onze Heer en God want de Psalm gaat verder: “uw rechterhand houdt mij vast” (Psalm 63:9b).

 Bemerk ook dat de Psalm begint met “Van David.” David is niet beschaamd om te bekennen dat hij zijn ziel opheft tot de HERE. Hoe zit het met ons? Zijn wij beschaamd dat wij onze ziel opheffen tot onze HERE, dat wij onze hoop in Hem stellen? Weten mensen dit van ons? Verkondigen wij dit?

Vers 2: “mijn God, op U vertrouw ik; laat mij niet beschaamd worden, laten mijn vijanden niet over mij juichen.”

“Mijn God, op U vertrouw ik.” Dit is een goede positie. Want, ik citeer vanuit een andere Psalm: “HERE der heerscharen, welzalig de mens die op U vertrouwt” (Psalm 84:13). Inderdaad, als je de HEER als jouw Herder hebt, dan ontbreekt je niets en dan zullen heil en goedertierenheid je volgen (Psalmen 23:1,6). Heil (Engels: Health) kan je als de Germaanse equivalent van het Hebreeuwse shaloom begrijpen. Dit is heelheid, redding, volledigheid, geen gebrek. Dit kan een innerlijke staat van zijn zijn maar het kan ook zo zijn dat we bijvoorbeeld door kanker of zelfs moord overmand worden. Dus “laat mij niet beschaamd worden, laat mijn vijanden niet over mij juichen”, in de lange termijn is dit het geval, want wanneer we sterven zullen we de paradijselijke heelheid bereiken als Jahweh hier op aarde onze Verbondsgod gebleven is door onze persoonlijke keuze en standvastigheid doorheen dit leven.

Vers 3: “Ja, allen die U verwachten, worden niet beschaamd, beschaamd worden wie trouweloos handelen zonder oorzaak.”

Er is hier dus een tegenstelling tussen diegenen die trouw zijn aan het verbond met de Heer, die hun voorbereiden voor het huwelijk (Openbaring 19:7-9), die hun olielampen vol hebben (Matteüs 25:7) en zij die trouweloos zijn, dus diegenen die niet trouw zijn aan hun verbond met God, en die dus niet wachten omdat ze spotten zo van “waar blijft de Heer nu?” (2 Petrus 3:3-6) en omdat ze er maar op los leven zonder te luisteren naar de knechten van de Baas (Matteüs 21:33-41). Ze trokken hun juiste kleren niet aan (Matteüs 22:11-13). Ze vullen hun olielampen niet (Matteüs 25: 8-13).

Verzen 4-5: “HERE, maak mij uw wegen bekend, leer mij uw paden, leid mij in uw waarheid en leer mij, want gij zijt de God mijns heils, U verwacht ik de ganse dag.”

“HERE, maak mij uw wegen bekend, leer mij uw paden,”

Natuurlijk mogen we God voor leiding vragen voor specifieke situaties maar Zijn wegen zijn meestal niet een specifieke roeping of een letterlijke weg maar eerder een manier van leven, een morele karaktereigenschap zoals God en uw naasten beminnen (Matteüs 22:34-40), gerechtigheid (In de zin van een rechtvaardig oordeel van keuzes, rechtvaardig oordelen tussen goed en kwaad, tussen rechtvaardigheid en onrechtvaardigheid), genade, en trouw (Matteüs 23:23). Of zoals de profeet  Micha het zo mooi schreef onder leiding van de Heilige Geest: “Hij heeft u bekendgemaakt, o mens, wat goed is en wat de HERE van u vraagt: niet anders dan recht te doen en getrouwheid lief te hebben, en ootmoedig [nederig] te wandelen met uw God” (Micha 6:8).

“leid mij in uw waarheid en leer mij, want gij zijt de God mijns heils, U verwacht ik de ganse dag.”

“Leid mij in uw waarheid en leer mij”

Dit is een goede ingesteldheid. “Leid mij in uw waarheid en leer mij”. Dit gaat dus om van de Heer te willen leren hoe we nu juist het bovenstaande behoren te volbrengen. Hoe precies rechtvaardige keuzes maken, rechtvaardig oordelen, nederig te zijn, trouw te zijn, God en onze naasten lief te hebben,… We behoren in de waarheid te wandelen (3 Johannes 1:3-4). Dit alles wordt samengevat in de woorden van de apostel Paulus: “Want gij waart vroeger duisternis, maar thans zijt gij licht in de HERE; wandelt als kinderen des lichts, - want de vrucht des lichts bestaat in louter goedheid en gerechtigheid en waarheid – en toetst wat de HERE welbehaaglijk is” (Efeziërs 5:8-10).

Dus waarom behoren wij zo te wandelen in datgene wat de HERE welbehaaglijk is? Vanuit het volgende grote besef:

“want gij zijt de God mijns heils, U verwacht ik de ganse dag.” Soms lijkt een situatie hopeloos en dan lijkt het alsof God niet antwoord. Dan kunnen de woorden van Maleachi énorm bemoedigen: “Dan spreken zij die de HERE vrezen, onder elkander, ieder tot zijn naaste: De HERE bemerkte het toch en hoorde het en er werd een gedenkboek voor zijn aangezicht geschreven, ten goede van hen die de HERE vrezen en zijn naam in ere houden. Zij zullen Mij ten eigendom zijn, zegt de HERE der heerscharen, op de dag die Ik bereiden zal. En ik zal hen sparen, zoals iemand zijn zoon spaart, die hem dient. Dan zult gij tot inkeer komen en het onderscheid zien tussen de rechtvaardige en de goddeloze; tussen wie God dient, en wie Hem niet dient” (Maleachi 3:16-18). Ook al lijkt de situatie duister, onduidelijk of verwarrend, verlies de hoop niet. God zal een duidelijk onderscheid maken tussen diegenen die trouwe zonen en dochters zijn en diegenen die hypocrieten zijn. Hier komen we later nog op terug. Op een dag begon het te regenen (Genesis 6:5-24, 2 Petrus 2:5) en op een andere dag begon het zwavel en vuur te regenen (Genesis 19:24-29, Judas 1:7, 2 Petrus 2:6-9). [Ik verwijs hier dus naar de zondvloed en naar Sodom en Gomorra.] Maar God zal, net zoals toen, zijn getrouwen zeker niet vergeten. “maar de rechtvaardige Lot, die zwaar te lijden had onder de losbandige wandel dier zedelozen, heeft [God] behouden – want deze rechtvaardige heeft, onder hen wonende, dag aan dag zijn rechtvaardige ziel gekweld door het zien en horen van hun tegen alle wet ingaande werken – dan weet de HERE de godvruchtigen uit de verzoeking te verlossen en de onrechtvaardigen te bewaren om hen op de dag des oordeels te straffen” (2 Petrus 2:7-9). “Uw hand zal verheven zijn boven uw tegenstanders, en al uw vijanden zullen worden uitgeroeid” (Micha 5:8). “Maar plotseling treft God hen met een pijl; daar zijn nu hun wonden. Hun tong doet hen over zichzelf struikelen; al wie naar hen ziet, schudt het hoofd. Dan vrezen alle mensen en verkondigen Gods daad, en slaan acht op zijn werk. De rechtvaardige zal zich in de HERE verheugen en bij Hem schuilen, alle oprechten van hart zullen zich beroemen” (Psalm 64:8-11). De Psalmist zegt ook over hoe onze ingesteldheid als gemeente behoort te zijn: “Waarlijk, mijn ziel, keer u stil tot God, want van Hem is mijn verwachting; waarlijk, Hij is mijn rots en mijn heil, mijn burcht, ik zal niet wankelen. Op God rust mijn heil en mijn eer, mijn sterke rots, mijn schuilplaats is in God. Vertrouwt op Hem te allen tijde, o volk, story uw hart uit voor zijn aangezicht; God is ons een schuilplaats” (Psalm 62:6-9). Dit mogen we zeker geloven, belijden, en proclameren als kerk, als volk van God.

Vers 6-7: “Gedenk uw barmhartigheid, HERE, en uw gunstbewijzen, want die zijn van eeuwigheid; gedenk niet de zonden van mijn jeugd, noch mijn overtredingen, gedenk mijner naar uw goedertierenheid, om uwer goedheid wil, HERE.”

Denk niet aan mijn zonden. “Ik, Ik ben het, die uw overtredingen uitdelg om Mijentwil en Ik gedenk uw zonden niet” (Jesaja 43:25). “Want ik zal genadig zijn over hun ongerechtigheden, en hun zonden zal Ik niet meer gedenken” (Hebreeën 8:12). Hij zal dit ook doen volgens Psalm 103. “Hij doet ons niet naar onze zonden en vergeldt ons niet naar onze ongerechtigheden; maar zo hoog de hemel is boven de aarde, zo machtig is zijn goedertierenheid over wie Hem vrezen. Zover het oosten is van het westen, zover doet Hij onze overtredingen van ons; gelijk zich een vader ontfermt over zijn kinderen, ontfermt Zich de HERE over wie Hem vrezen” (Psalm 103:10-13). Het is zoals een liefdevolle vader die altijd zijn kinderen zal vergeven wanneer zij tot hem komen met ware spijt en bekering. “Ik wil horen wat God, de HERE, spreekt; want Hij zal van vrede spreken tot zijn volk en tot zijn gunstgenoten; maar laten zij niet terugkeren tot dwaasheid” (Psalm 85:9). Net zoals een aardse vader is God de Vader niet iemand die naïef is en met zich laat rammelen als de zoon of dochter zich voordoet als spijt hebbend of zich bekerend. We hoorden daarnet al dat Jahweh zich ontfermt over wie Hem vrezen. Dit zijn dus diegenen die niet willen “terugkeren tot dwaasheid”, die niet willen terugkeren tot hun zonden. Voorts staat er geschreven in Psalm 103 dat diegenen die Hem vrezen diegenen zijn die Zijn verbond onderhouden, denken aan Zijn bevelen, en ze ook uitvoeren: “Maar de goedertierenheid des HEREN is van eeuwigheid tot eeuwigheid over wie Hem vrezen, en zijn gerechtigheid over kindskinderen, over hen die zijn verbond onderhouden, en aan zijn bevelen denken om die te doen” (Psalm 103:17-18). Dus niet enkel verbond met de lippen maar ook met de daden, zoals we vorige keer zagen met Rachab die niet enkel zei dat ze een verbond met Jahweh aanging maar ook er naar handelde door van hoererij naar rechtvaardige daden over te schakelen. Of Ruth die alles achterliet om te wandelen naar en met Jahweh de Verbondsgod.

Vers 8-9: “Goed en waarachtig is de HERE; daarom onderwijst Hij de zondaars aangaande de weg. Ootmoedigen [nederigen] doet Hij wandelen in het recht, en Hij leert ootmoedigen [nederigen] zijn weg.”

John Piper citeerde verzen 8 tot 9 en zei dat deze Psalm “geweldige beloften van leiding” bevatten.[2]

Vers 8 leert “… daarom onderwijst Hij de zondaars aangaande de weg.” Maar vers 12 leert: “Wie is de man die de HERE vreest? Hij onderwijst hem aangaande de weg die hij moet kiezen.” Is hier sprake van een tegenstelling? Ik denk van niet. Vers 8 spreekt over zondaars, vers 9 spreekt over nederigen en verzen 12 en 14 spreken over diegenen die de HEER vrezen. God houdt van zondaars en wil dat ze zich in alle nederigheid bekeren tot de vreze des HEEREN. Het feit dat er hier over zondaars wordt gesproken vormt dus geen tegenstelling. De zondaar kan God in alle nederigheid komen te vrezen en dan zal God antwoorden. Let wel, God zal niet antwoorden als er geen bekering van zonde is. “De weg die hij moet kiezen” is naar Gods wil leven. Dit is de weg van de rechtvaardigheid. Met God is er altijd een weg voorwaarts wanneer er iemand zich waarlijk bekeert.

Want iedereen is welkom tot het Verbond met Jahweh: Vers 10: “Alle paden des HEREN zijn goedertierenheid en trouw voor wie zijn verbond en zijn getuigenissen bewaren.”

Vers 11: “Om uws naams wil, HERE, vergeef mij mijn ongerechtigheid, want die is groot.”

Misschien denk je dat je vele en grote zonden hebt begaan maar God kan er nog iets van maken voor zijn eer. Maar deins niet terug of denk niet dat de Heer je toch niet kan vergeven of toch niets van jou kan maken, want er staat geschreven: “Want Gij, o Here, zijt goed en gaarne vergevend, rijk in goedertierenheid voor allen die U aanroepen” (Psalm 86:5). De King James Version zegt niet “gaarne vergevend” maar “klaar om te vergeven”. God staat letterlijk klaar om diegenen te vergeven die Hem aanroepen met oprechte bekering en spijt en daar moet je niet aan twijfelen. God wil namelijk niet dat sommigen verloren gaan maar Hij wil dat allen tot bekering komen (2 Petrus 3:9b). “En dit is de vrijmoedigheid, die wij tegenover Hem hebben, dat Hij, indien wij iets bidden naar zijn wil, ons verhoort. En indien wij weten, dat Hij ons verhoort, wat wij ook bidden, weten wij, dat wij de beden verkregen hebben, die wij van Hem hebben gebeden” (1 Johannes 5:14-15). “Ik schrijf u, kinderkens, want de zonden zijn u vergeven om zijn naams wil” (1 Johannes 2:12). “Indien wij onze zonden belijden, Hij is getrouw en rechtvaardig, om ons de zonden te vergeven en ons te reinigen van alle ongerechtigheid” (1 Johannes 1:9). “Mijn kinderkens, dit schrijf ik u, opdat gij niet tot zonde komt. En als iemand gezondigd heeft, wij hebben een voorspraak bij de Vader, Jezus Christus, de rechtvaardige; en Hij is een verzoening voor onze zonden en niet alleen voor de onze, maar ook voor die der gehele wereld” (1 Johannes 2:1-2). Hij heeft al tweemaal “kinderkens” gezegd. Dit is voor nieuwe gelovigen, kinderen, opdat ze dit feit mogen vatten dat hun vergiffenis een feit is. God wordt omschreven als Diegene “die al uw ongerechtigheden vergeeft” (Psalm 103:3a) en als Diegene “die uw leven verlost van de groeve” (Psalm 103:4a) “Want het loon, dat de zonde geeft, is de dood, maar de genade, die God schenkt is het eeuwige leven in Christus Jezus, onze Here” (Romeinen 6:23). “God echter bewijst zijn liefde jegens ons, doordat Christus, toen wij nog zondaren waren, voor ons gestorven is. Veel meer zullen wij derhalve, thans door zijn bloed gerechtvaardigd, door Hem behouden worden van de toorn. Want als wij, toen wij vijanden waren, met God verzoend zijn door de dood zijns Zoons, zullen wij veel meer, nu wij verzoend zijn, behouden worden, doordat Hij leeft; en dát niet alleen, maar wij roemen zelfs in God door onze Here Jezus Christus, door wie wij nu de verzoening ontvangen hebben” (Romeinen 5:8-12). “Opdat een ieder, die gelooft, in Hem eeuwig leven hebbe. Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder, die in Hem gelooft, niet verloren ga, maar eeuwig leven hebbe. Want God heeft zijn Zoon niet in de wereld gezonden, opdat Hij de wereld veroordele, maar opdat de wereld door Hem behouden worde. [Dit is zijn wil.] Wie in Hem gelooft; wordt niet veroordeeld; wie niet gelooft, is reeds veroordeeld, omdat hij niet heeft geloofd in de naam van de eniggeboren Zoon van God” (Johannes 3:15-18). Er zijn er hier velen onder u, waaronder ikzelf, die de tel zijt kwijtgeraakt van het aantal zonden die zij vroeger bedreven hadden. Wij hadden er een zooitje van gemaakt maar de Heer maakte toch iets moois van ons en van onze levens vanwege zijn genade en goedheid (Psalm 25:7, KJV) en ter wille van Zijn Naam (Psalm 25:11), “Ik, Ik ben het, die uw overtredingen uitdelg om Mijentwil en Ik gedenk uw zonden niet” (Jesaja 43:25) en “Hij leidt mij in de rechte sporen om zijns naams wil” (Psalm 23:3) dus tot zijn propaganda, promotie, reclame,... Hij kan ons getuigenis en onze vernieuwde interacties met onze medemensen vanuit ons nieuwe leven gebruiken. “Want vroeger waren ook wij verdwaasd, ongehoorzaam, dwalende, verslaafd aan velerlei begeerten en zingenot, levende in boosheid en nijd, hatelijk en elkander hatende. Maar toen de goedertierenheid en mensenliefde van onze Heiland en God verscheen, heeft Hij, niet om werken der gerechtigheid, die wij zouden gedaan hebben, doch naar zijn ontferming ons gered door het bad van wedergeboorte [een herschepping, het scheppen van een nieuw leven toegewijd aan God, het herstel naar zijn oorspronkelijke, ongerepte, zuivere staat] en der vernieuwing [of verandering voor het beste] door de heilige Geest, die Hij rijkelijk over ons heeft uitgestort door Jezus Christus, onze Heiland, opdat wij, gerechtvaardigd door zijn genade, erfgenamen zouden worden overeenkomstig de hope des eeuwigen levens. Dit is een getrouw woord en ik wil, dat gij op dit punt een krachtig getuigenis geeft, opdat zij, die hun vertrouwen [, we kunnen zeggen: verbondsvertrouwen,] op God gebouwd hebben, ervoor zorgen vooraan te staan in goede werken. Die zijn schoon en voor de mensen nuttig” (Titus 3:3-8). “Hiertoe is de Zoon van God geopenbaard, opdat Hij de werken des duivels verbreken zou” (1 Johannes 3:8b). Dus van slechte werken naar goede werken. “En zij hebben hem overwonnen door het bloed van het Lam en door het woord van hun getuigenis” (Openbaring 12:11a). Als we ons oprecht bekeren van het slechte pad en oprecht vergiffenis vragen, dan worden we vergeven en dan worden we op het goede pad geplaatst. Laten we dus alle zonden, alle slechte werken afleggen en ons toeleggen op goede werken waaronder ook de verkondiging van het goede nieuws van Jezus Christus waardoor wij vanuit onze zondige levens tot God zijn verzoend tot levens van goede werken.

[Hier kan u naar de preek luisteren: https://www.mixcloud.com/emmanuelhaacht/2020-01-26-hoe-god-de-vrouw-eer-geeft-door-tom-torbeyns/. Dit is de oude versie van deze preek. De nieuwe 2-delige versie kan u op deze website lezen (23 april en 30 april 2023).]

Het onderwerp van vandaag is “Hoe God de vrouw eer geeft”. We beginnen vanuit het begin van de Bijbel[1]. De Bijbel begint al direct met het huwelijk voor te stellen als het ideaalbeeld voor de mens. God zegent zowel de man als de vrouw. De tekst zegt het als volgt: “En God zei: ‘Nu gaan Wij de mens maken, als beeld van Ons, op Ons gelijkend; hij zal heersen over de vissen van de zee, over de vogels van de lucht, over de tamme dieren, over alle wilde beesten en over al het gedierte dat over de grond kruipt.’ En God schiep de mens als zijn beeld; als het beeld van God schiep Hij hem; mannelijk en vrouwelijk schiep Hij hen. God zegende hen, en God sprak tot hen: ‘Wees vruchtbaar en word talrijk; bevolk de aarde en onderwerp haar; heers over de vissen van de zee, over de vogels van de lucht, en over al het gedierte dat over de grond kruipt’” (Genesis 1:26-28). Merk op dat de man en de vrouw hier als getrouwd worden beschreven. Dit huwelijksbeeld is dus het ideaal voor de mens. Dit wordt beschreven als “heel goed” (Genesis 1:31). In hoofdstuk 2 wordt dit expliciet een huwelijk genoemd: “Daarom zal een mens [of een man] zijn vader en zijn moeder verlaten en zich hechten aan zijn vrouw, en die twee zullen één zijn. Ze waren beiden naakt, de mens [de man] en zijn vrouw, maar ze voelden geen schaamte voor elkaar” (Genesis 2:24-25). Merk op dat eerst man en vrouw als getrouwd worden beschreven in hoofdstuk 1:26-28, dat dit als zeer goed wordt beschreven, dat dan pas de man als alleen wordt beschreven en dat dit niet goed is: “De HEER God sprak: ‘Het is niet goed dat de mens [de man] alleen blijft. Ik ga een hulp voor hem maken die bij hem past’” (Genesis 2:18), en dat dan de reden voor het huwelijk wordt beschreven: “Daarom zal een mens [of een man] zijn vader en zijn moeder verlaten en zich hechten aan zijn vrouw, en die twee zullen één zijn. Ze waren beiden naakt, de mens en zijn vrouw, maar ze voelden geen schaamte voor elkaar” (Genesis 2:24-25). “En God schiep de mens als zijn beeld; als het beeld van God schiep Hij hem; mannelijk en vrouwelijk schiep Hij hen” (Genesis 1:27). “God bekeek alles wat Hij gemaakt had, en Hij zag dat het heel goed was” (Genesis 1:31a). Het huwelijk is dus Gods ideaal voor de mens. Zowel de man als de vrouw zijn geschapen naar het beeld van God en beiden zijn bedoeld om naar het beeld van God verbonden te zijn in het huwelijk (Genesis 1:27) voor het leven. Hier kunnen zij veilig naakt en onbeschaamd zijn, seksuele betrekkingen hebben, en vruchtbaar zijn (Genesis 1:27, Genesis 2:24-25). Met andere woorden, alles wat hiervan afdwaalt zoals bijvoorbeeld seks voor het huwelijk of overspel is zonde, is een duivelse leugen, en is niet Gods ideaal. Mensen die die wegen verkiezen boven Gods weg zullen niet Gods paradijselijk ideaal en paradijselijke rust bereiken: “Weet u niet dat zij die onrecht plegen, geen deel zullen hebben aan het koninkrijk van God? Maak uzelf niets wijs! Hoerenlopers, afgodendienaren, echtbrekers, schandknapen, knapenschenders, dieven, uitbuiters, dronkaards, lasteraars, oplichters, zij zullen geen deel hebben aan het koninkrijk van God” (1 Korintiërs 6:9-10). “(…) hun deel is in de poel die brandt van vuur en zwavel” (Openbaring 21:8b). Om dit verder concreet te maken gaan we later in deze preek enkele Bijbelse verhalen bekijken waarin mensen dit soort zonden hadden begaan maar zich bekeerd hadden tot Gods ideaal. Of zoals Paulus het zo mooi zei: “Sommigen van u zijn dat wel geweest, maar nu bent u schoongewassen: u bent geheiligd, u bent gerechtvaardigd in de naam van de Heer Jezus Christus en door de Geest van onze God” (1 Korintiërs 6:11). Paulus gaf als advies tegen seks voor het huwelijk: “Vlucht weg van ontucht” (1 Korintiërs 6:18a). “Ja, maar met het oog op de gevallen van ontucht is het beter dat iedere man zijn eigen vrouw heeft en iedere vrouw haar eigen man” (1 Korintiërs 7:2). “Tegen de ongehuwden en weduwen zeg ik: het is goed voor hen als zij blijven zoals ik. Maar als zij zich niet kunnen beheersen, laten zij dan trouwen. Het is beter te trouwen dan te branden” (1 Korintiërs 7:8-9). “Als iemand meent dat hij zich onbetamelijk jegens zijn meisje gedraagt, omdat zijn verlangen te heftig wordt en de dingen hun loop moeten hebben, laat hem dan doen wat hij wil: laten zij trouwen, daar steekt geen kwaad in” (1 Korintiërs 7:36). Keer op keer wijst Paulus dus de mensen weg van ontucht naar het ideaal van het huwelijk, waarin geldt: “Een vrouw is aan haar man gebonden zolang hij leeft” (1 Korintiërs 7:39a). Het huwelijk is dus voor het leven.

In Gods Wet zit een geniaal systeem om mensen naar dit ideaal van het huwelijk te leiden en om seksuele immoraliteit in te perken. We lezen namelijk in Exodus: “Wanneer iemand een nog niet verloofd meisje verleidt en omgang met haar heeft, dan moet hij haar huwen en de bruidsprijs betalen. Weigert de vader haar aan hem af te staan, dan moet hij toch een bedrag betalen gelijk aan de bruidsprijs voor maagden” (Exodus 22:15-16). Er zijn dus in Gods Wet geen “goedkope” meisjes. Ze zijn allemaal stuk voor stuk kostbaar, ook de meisjes die naïef zijn geweest. Waar Gods Wet gold, kon een man niet eens rap profiteren van een meisje laat staan meerdere meisjes. Hij moest haar trouwen, moest voor het leven met haar samenblijven; mocht haar dus niet verstoten (Deuteronomium 22:29), en moest de bruidsprijs betalen. Indien het huwelijk niet werd toegestaan door haar vader moest hij toch de bruidsprijs betalen. Deze wet gold ter bescherming van de waarde van een meisje. Als, in de ogen van haar vader, een slechte man het meisje verleidde, mocht die man niet met het meisje trouwen maar moest hij toch de bruidsprijs betalen. Een goede man die haar dan toch vergevingsgezind was en haar liefhad en met haar wilde trouwen, werd vergoed en bevoordeeld aangezien hij geen bruidsprijs meer zou moeten betalen. Met andere woorden: zijn goedheid werd in Gods Wet beloond. We zien hier dus dat Gods Wet leidt tot de eer van het huwelijk, ook voor het meisje dat een fout heeft begaan. Ofwel met die oorspronkelijke jongen ofwel met een andere jongen indien die eerste zijn plicht niet nakomt of indien haar vader hem niet goed genoeg voor zijn kostbare dochter vindt en niet wil dat hij met haar trouwt maar naar het huwelijk zou zij idealiter geleid worden. Het huwelijk was waar het meisje zich veilig en geborgen zou voelen.

“Liefde en trouw mogen u nimmer verlaten, Hang ze om uw hals, schrijf ze op de tafel van uw hart; Dan zult ge goed en verstandig zijn, in de ogen van God en de mensen. Vertrouw op Jahweh met heel uw hart, Verlaat u niet op eigen inzicht; Denk aan Hem op al uw wegen, Dan zal Hij uw paden effenen” (Spreuken 3:3-6, Canisiusvertaling). God wil niet dat de man zijn vrouw wegzend. Hij wil verbondstrouw. Hij wil huwelijkstrouw: “Vraagt u waarom? Omdat de HEER getuige is geweest tussen u en de vrouw van uw jeugd, de vrouw, aan wie u ontrouw bent geworden, terwijl ze uw gezellin is en de vrouw van uw verbond. Heeft Hij haar niet voor hem gemaakt als zijn vlees en leven? En wat wil Hij anders dan kinderen van God? Draag dus zorg voor uw leven en wees niet ontrouw aan de vrouw van uw jeugd. Want als een man zijn vrouw uit haat wegzendt – zegt de HEER, de God van Israël – bedekt hij geweld met zijn kleed, zegt de HEER van de machten. Draag dus zorg voor uw leven en wees niet ontrouw” (Maleachi 2:14-16).

De Heere Jezus zei dit ook en hij verwees ook naar het begin van Genesis: “(‘…) Maar vanaf het begin van de schepping heeft Hij hen mannelijk en vrouwelijk gemaakt. Daarom zal een mens [een man] zijn vader en moeder verlaten en zich hechten aan zijn vrouw, en die twee zullen één zijn. Ze zijn dus niet meer twee, maar één. Dus: Wat God heeft verbonden, moet de mens niet scheiden.’ Thuisgekomen vroegen de leerlingen Hem opnieuw hierover. Hij zei hun: ‘Wie zijn vrouw verstoot en met een ander trouwt, pleegt echtbreuk tegenover haar, en als zij haar man verstoot en met een ander trouwt, pleegt zij echtbreuk” (Marcus 10:6-12). Jezus verwijst dus naar het oorspronkelijke “zeer goede” huwelijksbeeld waarin man en vrouw als getrouwd door het leven gaan. Beiden moeten zich houden aan het huwelijksverbond dat zij gesloten hebben voor God. Zowel man als vrouw kunnen zich veilig en geborgen voelen in het verbond van het huwelijk.

Een tijdje geleden preekte ik over Ruth. Toen leerden we dat Boaz Ruth eer gaf door met haar te trouwen. God geeft eer aan de vrouw door de man vanwege haar te zegenen: “Wie een vrouw vindt, vindt het geluk en krijgt de gunst van de HEER” (Spreuken 18:22). Boaz werd dus door God gezegend omdat hij met Ruth trouwde. Ruth was een Moabietische vrouw. Moab stond bekend als een zeer goddeloos volk van afgodenoffers en seksuele ontucht. Wie weet wat Ruth allemaal al op haar kerfstok had. Toch wist Boaz dat Gods ideaal voor de vrouw niet seksuele losbandigheid was maar het huwelijk waarin de vrouw veilig en geborgen bij één man is voor het leven. Van wie zou hij dit geleerd hebben? Wie was de vader en moeder van Boaz? Weet iemand dit? “Salmon was de vader van Boaz en Rachab was zijn moeder. Boaz was de vader van Obed en Ruth was zijn moeder” (Matteüs 1:5, zie ook 1 Kronieken 2:11-12, Ruth 4:20-21, Lukas 3:32). De vader van Boaz was dus een zekere Salmon en zijn moeder was Rachab. Rachab was een hoer die zich bekeerde van haar hoererij tot verbondstrouw met Jahweh onze God. Zij vluchtte uit de stad Jericho en verbleef bij de Israëlieten in het land Israël (Jozua 6:16-25). Zij wordt beschreven als een vrouw in verbond met [of geloof in] Jahweh, in tegenstelling tot diegenen die geen verbond hadden met [of geloof hadden in] Jahweh (Hebreeën 11:31). Zij behoort dus tot de geloofshelden of de verbondshelden van Hebreeën hoofdstuk 11. Het verbond dat zij beleed was geen lege praat maar het werd omgezet in goede daden waardoor zij gerechtvaardigd werd (Jakobus 2:25). Of zoals Jakobus het zo duidelijk stelde: “Het is duidelijk dat een mens door daden wordt gerechtvaardigd en niet alleen door geloof [dit is: het verbond zonder daden]. Werd ook de hoer Rachab niet gerechtvaardigd vanwege haar daden, omdat zij de spionnen in haar huis opnam en langs een andere weg liet vertrekken?” (Jakobus 2:24-25). Rachab was onrechtvaardig maar zij werd gerechtvaardigd door haar verbond met Jahweh en door haar goede daden die overeenkwamen met haar bekering en haar verbond. Als mannen en vrouwen moeten onze daden overeenkomen met een ware bekering van onze zondige levensstijlen naar het houden van onze huwelijksgeloften.

Natuurlijk vormde de maagdelijke zwangerschap van Maria de uitzondering maar ook in dit verhaal kunnen wij zeggen dat God het opneemt voor het zwangere tienermeisje en haar beschermt door aan Jozef in een droom een engel te laten verschijnen die hem waarschuwt om haar niet te verstoten en hem toestaat met haar te trouwen (Matteüs 1:20-21). Door de maagdelijke zwangerschap krijgt de vrouw eer. Door de geboorte van Jezus krijgen de vrouwen in de geslachtsregister die tot Hem leiden eer. We zien hier: Tamar die zich voordeed als een hoer en zo haar schoonvader verleidde (vers 2, Genesis 38), Rachab de hoer (vers 5), Ruth de Moabietische weduwe (vers 5) en Batsheba de vrouw van Uria (vers 6). Over deze laatste kunnen we zeggen dat zij een onkuise relatie had met koning David en haar echtgenoot werd door David ter dood gebracht waarna zij de vrouw van David werd. God herstelde haar in ere door haar de koningin-moeder te maken van koning Salomo (2 Samuel 11-13).

Ook de overspelige vrouw werd door Jezus in eer hersteld nadat Hij de zelfrechtvaardige schriftgeleerden en farizeeërs ten schande had gemaakt: “Jezus keek op en vroeg haar: ‘Waar zijn ze gebleven, vrouw? Heeft niemand u veroordeeld?’ ‘Nee Heer, niemand’, antwoordde ze. Waarop Jezus zei: ‘Ik veroordeel u ook niet. Ga nu maar, en zondig voortaan niet meer’” (Johannes 8:10-11). Wel werd zij dus streng terechtgewezen. Zij werd gewezen van haar zonde; of van haar overspel tot Gods huwelijksideaal.

Lukas 7:36-50 beschrijft het verhaal van de zondige vrouw die Jezus kwam zalven. Zij was waarschijnlijk een hoer. De Heere Jezus gaf haar eer en maakte de zelfrechtvaardige farizeeër ten schande: “Daarop keerde Hij zich om naar de vrouw en zei tegen Simon: ‘Ziet u deze vrouw? Ik kwam uw huis binnen. Water voor mijn voeten hebt u Me niet gegeven, maar zij heeft met tranen mijn voeten nat gemaakt en ze met haar haren afgedroogd. Een kus hebt u Me niet gegeven, maar zij heeft sinds Ik hier binnenkwam onophoudelijk mijn voeten gekust. Mijn hoofd hebt u niet met olie gezalfd, maar zij heeft mijn voeten gezalfd met balsem. Daarom zeg Ik u dat haar vele zonden vergeven zijn, getuige haar grote liefde. Maar wie weinig wordt vergeven, heeft weinig liefde. Tegen haar zei Hij: ‘Uw zonden zijn u vergeven.’ De andere gasten zeiden toen onder elkaar: ‘Wie is deze man, die zelfs zonden vergeeft?’ Tegen de vrouw zei Hij: ‘Uw vertrouwen is uw redding. Ga in vrede’” (vers 44-50). Haar zonden werden haar vergeven vanwege haar verbondstrouw aan en liefde voor Jezus. Haar liefde en trouw jegens Jezus zijn een voorbeeld voor ons allen. Jezus voegde nog iets toe aan de eer die Hij haar gaf: “Ik verzeker jullie, waar ook ter wereld deze goede boodschap verkondigd wordt, daar zal ook ter herinnering aan haar verteld worden wat zij gedaan heeft” (Matteüs 26:13), zoals ik vandaag aan het doen ben. Jezus zei verder: “Voorwaar, Ik zeg u: de tollenaars en de hoeren gaan u voor in het koninkrijk van God. Want Johannes is tot u gekomen in de weg van de gerechtigheid en u hebt hem niet geloofd; de tollenaars en de hoeren echter hebben hem geloofd; hoewel u dit echter hebt gezien, hebt u later ook geen berouw gehad om hem te geloven” (Matteüs 21:31b-32, Telos-vertaling). Ook verscheen Jezus als eerste aan Maria van Magdala. Zij was misschien wel deze zondige vrouw of hoer met de balsem maar we weten wel zeker dat zij een voormalig bezetene vrouw was die Jezus financieel onderhield en met Hem en de twaalf meereisde (Lukas 8:1-3). We lezen uit het evangelie van Johannes hoofdstuk 20: “Op de eerste dag van de week ging Maria van Magdala, in alle vroegte, terwijl het nog donker was, naar het graf en zag dat de steen voor de opening van het graf was weggehaald. (…) [We slaan enkele verzen over en lezen verder vanaf vers 11:] Maria echter stond buiten bij het graf te huilen. En terwijl ze zo huilde, wierp ze een blik in het graf en zag daar twee in het wit geklede engelen zitten, de een aan het hoofdeinde, de ander aan het voeteneinde van de plaats waar Jezus had gelegen. Ze spraken haar aan: ‘Waarom huilt u zo?’ Ze antwoordde: ‘Ze hebben mijn Heer weggehaald en ik weet niet waar ze Hem hebben neergelegd!’ Na deze klacht keerde ze zich om en zag Jezus staan, maar ze wist niet dat het Jezus was. Jezus vroeg: ‘Waarom huilt u zo? Zoekt u iemand?’ In de mening dat het de tuinman was zei ze: ‘Heer, als u het bent die Hem hebt weggenomen, zeg me dan waar u Hem hebt neergelegd; dan kan ik Hem laten halen.’ Jezus zei: ‘Maria!’ Ze keerde zich nu naar Hem toe en zei: ‘Rabboeni!’ (Dat is het Hebreeuws voor: meester.) ‘Houd Me niet vast’, zei Jezus. ‘Ik moet nog opstijgen naar de Vader. Ga liever naar mijn broeders en zeg hun: “Ik stijg op naar mijn Vader die ook jullie Vader is, naar mijn God die ook jullie God is.”’ Daarop ging Maria van Magdala aan de leerlingen verkondigen: ‘Ik heb de Heer gezien’, en ze vertelde hun wat Hij tegen haar gezegd had” (Johannes 20:1, 11-18). Zij kreeg dus de grote eer om als eerste getuige te zijn van de opgestane Christus, hierdoor krijgt zij in de latere kerkgeschiedenis de titel “apostel van de apostelen”. Vrouwen kregen de eer om als eerste van Jezus’ opstanding te getuigen (Matteüs 28:1-10). In het kort: Jezus gaf een grote, onverdiende eer aan een voormalig zondige of bezetene vrouw en ook deed Hij het oude Joodse idee dat de getuigenis van een vrouw niets waard was teniet.

De vrouw krijgt zelfs de eer een beeld van de universele Kerk te zijn in Efeziërs 5:32 en in Openbaringen 19:7-8. Hoewel de universele Kerk vele zonden op haar kerfstok heeft, trouwt Christus toch met haar. Zij gaat dus van een staat van zonden naar een staat van het huwelijk waarin zij als zuiver wordt beschouwd: “(‘…) Laat ons verheugd zijn en juichen en Hem eer bewijzen: de tijd is gekomen voor de bruiloft van het lam, zijn bruid heeft zich al klaargemaakt.’ Haar is het vergund zich te kleden in linnen, wit en smetteloos, want het linnen symboliseert de goede daden van de heiligen” (Openbaring 19:7-8). Zoals bij Rachab zien we hier dus weer: verbondstrouw, huwelijkstrouw, goede daden. De duivelse leugen van seks buiten het huwelijk wordt vervangen door het paradijselijke ideaal van huwelijkstrouw.

Hoe zien wij naar onze vrouwen? Hoe zien wij naar andere vrouwen? Hoe behandelen wij onze vrouwen? Hoe behandelen wij andere vrouwen? Daten wij met als doel huwelijk of gebruiken wij eigenlijk meisjes maar voor ons eigen plezier? Behandelen wij vrouwen als geschapen naar het beeld van God (Genesis 1:27)? Hebben wij onze vrouwen lief (Efeziërs 5:25, 33a) of zijn wij bitter jegens hen (Kolossenzen 3:19) en schamen wij ons voor hen (Genesis 2:25)? Paulus beveelt ons: “Mannen, heb uw vrouw lief, zoals ook Christus de kerk heeft liefgehad en zich voor haar heeft overgeleverd om haar heilig en rein te maken, door het waterbad en het woord, om haar tot zich te voeren in haar luister, zonder vlek of rimpel of iets dergelijks, maar heilig en onbesmet. Zo moeten ook de mannen hun vrouwen liefhebben, als waren die hun eigen lichaam. Wie zijn vrouw liefheeft, heeft zichzelf lief. Want niemand heeft ooit zijn eigen lichaam gehaat, integendeel: hij voedt en koestert het, zoals Christus de kerk, omdat wij ledematen zijn van zijn lichaam. Daarom zal een man zijn vader en moeder verlaten en zich hechten aan zijn vrouw, en die twee zullen één zijn. Dit geheim is groot. Ikzelf betrek het op Christus en de kerk. Hoe dit ook zij, ieder van u moet zijn vrouw liefhebben als zichzelf” (Efeziërs 5:25-33a). Laat ons allen tot inkeer komen indien dit nodig is en onze vrouwen liefhebben als onszelf, hun tranen wissen en al het oude voorbij laten zijn (Openbaring 21:4), en vrouwen met respect behandelen en hen eer geven zoals God wil dat wij hen eer geven. Zoals Johannes Chrysostomos het zo mooi zei: “Dus laten we niet vrezen en beven. Laten we tot inkeer komen nu we de kans nog hebben. Laat ons opstaan uit onze zonden. Dit is mogelijk dankzij Gods genade, indien we gewillig zijn” (Johannes Chrysostomos, Het Evangelie van Matteüs, Homilie 90.2.). Of zoals Paulus het ook zo mooi zei: “Ik ijver voor u met de ijver van God, want ik heb u met één man verloofd, met Christus, om u als een zuivere maagd naar Hem te voeren” (2 Korintiërs 11:2).

Voordienst: Lukas 4:23-27.

Deze maand was ik het evangelie van Lukas aan het bestuderen en wat mij enorm opviel was het verschil tussen de tactiek van de duivel of andere mensen en de tactiek van God. De duivel of anderen willen je agenda bepalen door middel van valse logica. De duivel zegt dikwijls INDIEN je die of die bent, doe dan dit of dat om dit te bewijzen. Zo probeert hij je te manipuleren of je naar zijn hand te zetten om je weg te leiden van Gods plan. Ik zal dit aantonen met enkele voorbeelden uit het evangelie van Lukas[1]:

·       “Jezus nu, vol van de Heilige Geest, keerde terug van de Jordaan en werd door de Geest geleid in de woestijn, veertig dagen verzocht door de duivel. En Hij at helemaal niets in die dagen, en toen zij waren geëindigd had Hij honger. De duivel nu zei tot Hem: Als U Gods Zoon bent, zeg dan tot deze steen dat hij brood moet worden” (Lukas 4:1-3). De logica lijkt goed: Jezus had honger, als Hij de Zoon van God was, waarom zou Hij dan niet nu direct kunnen en mogen eten in plaats van op Gods hulp te wachten (Markus 1:13)? Zo probeerde de duivel Jezus naar zijn hand te zetten.

·       Van deze binnenweg probeerde de duivel ook Jezus te overtuigen met een groter resultaat of beloning in Lukas 4:5-7: “En hij voerde Hem omhoog en toonde Hem alle koninkrijken van het aardrijk in een ogenblik tijds. En de duivel zei tot Hem: U zal ik al deze macht en hun heerlijkheid geven, want zij is mij overgegeven en aan wie ik wil geef ik ze; als U dan voor mij geknield zult aanbidden, zal zij geheel van U zijn”. Maar we weten dat Jezus na zijn lijden en opstaan echt alle glorie kreeg nadat Hij God had gehoorzaamd doorheen het lijden (Hebreeën 12:2, Lukas 24:4).

·       “Hij nu voerde Hem naar Jeruzalem en liet Hem op de dakrand van de tempel staan en zei tot Hem: Als U Gods Zoon bent, werp Uzelf dan van hier naar beneden; want er staat geschreven: ‘Zijn engelen zal Hij bevel geven aangaande u om u te bewaren, en zij zullen u op de handen dragen, opdat u niet misschien uw voet aan een steen stoot’” (Lukas 4:9-11). De duivel gebruikt zelfs de Bijbel en de idee van Gods bescherming om Jezus naar zijn hand proberen te zetten.

Ook werkt de duivel soms door de gedachten van mensen heen met dezelfde tactiek:

·       “Eén van de farizeeën nu vroeg Hem bij zich te eten; en Hij ging in het huis van de farizeeër en lag aan. En zie, een vrouw die in de stad een zondares was en die merkte dat Hij in het huis van de farizeeër aanlag, bracht een albasten fles met balsem, ging wenend achter Hem staan, bij zijn voeten, en begon zijn voeten met haar tranen nat te maken en droogde ze af met de haren van haar hoofd, en zij kuste zijn voeten innig en zalfde ze met de balsem. Toen nu de farizeeër die Hem had genodigd dit zag, zei hij bij zichzelf: Als Deze een profeet was, zou Hij wel weten wie en wat voor een vrouw het is die Hem aanraakt, want zij is een zondares” (Lukas 7:36-39). We zien hier dus dat de duivel de gedachten van mensen beïnvloed.

Hij beïnvloedde misschien zelfs de innige familieleden van Jezus die Zijn waarlijke identiteit kenden:

·       “Kind, waarom heb Je ons dit aangedaan? Zie, je vader en ik hebben Je met smart gezocht” (Lukas 2:48b). Deze uitspraak van Maria bevat misschien wel onbewust emotionele manipulatie, een vals schuldgevoel, en het is een leugen. Jozef was niet de vader van Jezus. God is Zijn Vader. Dit is ook het antwoord dat Jezus hen geeft: “Waarom hebt u Mij gezocht? Wist u niet dat Ik in de dingen van mijn Vader moet zijn? En zij beseften het woord niet dat Hij tot hen sprak” (Lukas 2:49b-50). Jezus moest bezig zijn met de dingen van God Zijn Vader. Dezelfde leugen werd ook gebruikt in Lukas 8:20: “Uw moeder en uw broers staan buiten en willen U zien.” Maar Jezus reageert: “Mijn moeder en mijn broers zijn dezen die het woord van God horen en doen” (Lukas 8:21). Het gaat dus om Gods wil en niet de wil van zijn aardse ouders boven de wil van God. Een subtielere variant: “Het gebeurde nu, toen Hij dit zei, dat een vrouw uit de menigte haar stem verhief en tot Hem zei: Gelukkig de schoot die U heeft gedragen en de borsten die U hebt gezogen. Hij echter zei: “Jawel, maar veeleer gelukkig zij die het woord van God horen en bewaren” (Lukas 11:27-28). Het gaat dus om Gods wil doen.

Vooral naar het kruis toe werden de geestelijke aanvallen zeer intens en volgden ze zeer kort opeen:

·       “Als U de Christus bent, zeg het ons” (Lukas 22:67b).

·       “Bent U de koning der Joden?” (Lukas 23:3b).

·       “Anderen heeft Hij verlost, laat Hij Zichzelf verlossen als Deze de Christus van God is, de Uitverkorene” (Lukas 23:35b).

·       “Als U de koning der Joden bent, verlos Uzelf!” (Lukas 23:37b).

·       “Bent U niet de Christus? Verlos Uzelf en ons” (Lukas 23:39b).

Dit zijn allemaal voorbeelden van hoe mensen de Zoon van God naar hun hand willen zetten. Indien u de Zoon van God bent, toon dan dit of doe dan dat. Jezus had dit al voorspeld. Hij sprak namelijk de woorden die u al in de voordienst hebt gehoord: “Zeker zult u deze vergelijking tot Mij zeggen: Dokter, genees Uzelf; alles wat wij hebben gehoord dat in Kapernaüm is gebeurd, doe dat ook hier in uw vaderstad” (Lukas 4:23b).

Achter al deze menselijke of duivelse logica, dit bewijzen wie je bent, steekt het duivelse plan van je ongehoorzaam te maken jegens God. Gods systeem, alleszins in dit evangelie, werkt anders. God begint vanuit “JE BENT, doe daarom dit of dat vanuit die identiteit.” Dit zal ik ook bewijzen aan de hand van enkele voorbeelden uit de Bijbel. Als we naar het vorige voorbeeld kijken: “Zeker zult u deze vergelijking tot Mij zeggen: Dokter, genees Uzelf; alles wat wij hebben gehoord dat in Kapernaüm is gebeurd, doe dat ook hier in uw vaderstad” (Lukas 4:23b), dan hoorden we al in de voordienst dat Jezus helemaal anders reageert: “Hij nu zei: Voorwaar, Ik zeg u, dat geen enkele profeet aangenaam is in zijn vaderstad. Ik zeg u echter naar waarheid: er waren vele weduwen in de dagen van Elia in Israël, toen de hemel drie jaar en zes maanden gesloten was, zodat er grote hongersnood was over het hele land, en tot niemand van hen werd Elia gezonden maar wel naar Sarepta bij Sidon, tot een vrouw, een weduwe, En er waren vele melaatsen in Israël ten tijde van de profeet Elisa, en niemand van hen werd gereinigd, maar wel Naäman de Syriër” (Lukas 4:24-27). Zijn voorbeelden tonen aan dat, net zoals de profeten, Jezus dus niet doet wat de mensen willen maar dat Hij Gods leiding volgt. Dan worden de mensen zo woedend dat ze Hem willen vermoorden (Lukas 4:28-29). Tja, dat heb je soms. Jezus trok er zich niets van aan. Hij was koppig. Hij volgde Gods plan; “Hij echter ging midden tussen hen door en vertrok” (Lukas 4:30). Ook toen Hij zeer populair werd, koos Hij toch om Gods wil te doen, in plaats van te rusten op populariteit: “Toen het nu dag werd, ging Hij naar buiten en ging weg naar een woeste plaats; en de menigten zochten Hem op en kwamen naar Hem toe, en zij hielden Hem tegen, opdat Hij niet van hen zou weggaan. Hij zei echter tot hen: Ook aan de andere steden moet Ik het evangelie van het koninkrijk van God verkondigen, want daartoe ben Ik uitgezonden” (Lukas 4:42-43). Een ander voorbeeld: “Het woord over Hem verbreidde zich echter des te meer; en vele menigten kwamen samen om Hem te horen en van hun ziekten genezen te worden. Hij trok Zich echter terug in de woestijnen en bad” (Lukas 5:15-16). Er zijn zo vele voorbeelden in het evangelie van Lukas van deze goddelijke koppigheid. Van waar kwam die koppigheid? Van een besef van Zijn identiteit en van Zijn taak. De Vader had namelijk gezegd: “U bent mijn geliefde Zoon, in U heb Ik welbehagen gevonden” (Lukas 3:22b). Dat dit echt zo was, had de Vader aangetoond door Christus' doop van gehoorzaamheid te beantwoorden met de Heilige Geest op Hem neer te doen dalen (Lukas 3:21-22). Van hieruit kon Jezus zeggen: “De Geest van de Heer is op Mij, doordat Hij Mij heeft gezalfd…” (Lukas 4:18a) en Hij kon zichzelf de geliefde Zoon (Lukas 20:13), de Zoon van God (22:70), de Mensenzoon (Lukas 21:27; 22:22,48,69; 24:7) die Heer is van de Sabbat (Lukas 6:5), de Zoon van de Vader (Lukas 10:22) enzovoort noemen. Zijn identiteit wordt nog verder bevestigd door God: 1) via omstandigheden waar Hij doorheen werkt: “Nu was er ook een opschrift boven Hem: Deze is de koning der Joden.” (Lukas 23:38) en 2) door mensen door wie God heen werkt: “Hij nu zei tot hen: U echter, Wie zegt u dat ik ben? Petrus nu antwoordde en zei: De Christus van God” (Lukas 9:20).

Mijn vraag aan jou is dus: wie bepaalt jouw identiteit? En wie bepaalt jouw agenda? God of de mensen? Besef je dat jouw identiteit zoon of dochter van God de Vader is en dat je daarom uiteindelijk aan Hem verantwoordelijkheid hebt af te leggen, en niet aan mensen die willen dat je hun agenda of hun plan volgt in plaats van Gods plan met jou? Wie zal je in dit nieuwe school- of werkjaar volgen? Mensen? Of God? Laten we allemaal God volgen ongeacht de subtiele aanvallen van mensen of van de duivel door die mensen heen. Laten we allen Gods plan volgen. In Hem moeten we onze identiteit, onze wortel, onze eigenwaarde, onze eer hebben en Zijn plan behoren we te volgen. Zijn wil geschiede. Ik wens jullie allemaal een gezegend nieuwe school- of werkjaar toe! Amen!

“Maakt dan mijn vreugde volkomen door eensgezind te zijn, de onderlinge liefde te bewaren, en eenstemmig hetzelfde na te streven; door niets uit partijzucht of ijdele glorie te doen, maar ootmoedig een ander hoger te achten dan uzelf; door niet alleen op uw eigen belang te letten, maar ook op dat van anderen bedacht te zijn.” – Filippenzen 2:3-4 (Vertaling Petrus Canisius)

De apostel Paulus rijkt ons hier een aantal principes aan voor onze gemeente. Willen we vreugde ervaren, dan behoren we het volgende te doen: 1. We moeten “eensgezind zijn”. Dit betekent dat we ons niet beter mogen voelen dan de ander, en dat we ook niet hoogdravend onze eigen mening mogen opleggen. Maar we moeten gefocust zijn op onderlinge eenheid. 2. We moeten “de onderlinge liefde bewaren”. Dit is de agapé-liefde. In de Latijnse Vulgaat verwijst dit naar het woord charitas vanwaar het Engelse woord charity komt. Dit is liefdadigheid, “liefde-dadigheid”, liefde geuit in daden, liefde in actie, liefde voor de ander, voor het welzijn van de ander, zonder aan jezelf te denken. Deze liefde is een vereiste naar elkaar toe. 3. “Eenstemmig hetzelfde na te streven”: we moeten hetzelfde doel hebben. Persoonlijke doelen of denkpatronen moeten zich niet boven de nederigheid verheffen, maar we moeten altijd onze gemeenschappelijke doelen voor ogen houden. 4.  We mogen “niets uit partijzucht doen”. Dit woord “partijzucht” heeft te maken met het proberen grijpen naar macht, het zichzelf naar voor schuiven zonder het gebruiken van lage praktijken zoals omkoping, corruptie, afpersing, manipulatie, bedreigingen, etc. te schuwen. Dit was in die tijd in de politiek het geval. De kerk is geen politiek systeem van “heersen over” en machtspelletjes, samenzweringen en intriges maar in het koninkrijk van God geldt een ander systeem: wie de ander dient is de grootste en wie zelfs zijn leven geeft voor de ander is de allergrootste  (Mattheus 20:25-28). Het Griekse woord dat voor partijzucht wordt gebruikt is eritheia. Hiervan krijgen wij het Nederlandse woord irritatie. Hoe snel vinden we wel dat er ons iets of iemand irriteert, en proberen we vervolgens onszelf boven datgene of diegene die ons (dikwijls zogezegd) irriteert te verheffen? Als we ons focussen op onze irritaties, dan zijn we egoïsten. We zijn dan niet bezig met de ander lief te hebben en dan zijn we zeker niet gefocust op onze gemeenschappelijke doelen. Dit heeft niets te maken met de geest van Christus, een geest van nederigheid, liefde en zelfverloochening. 5. We mogen ook niets doen uit “ijdele glorie”. Dit heeft te maken met een hoge eigendunk, pronkzucht, ijdelheid, blufferigheid, opgeblazenheid.  Het is het zoeken naar eigen glorie vanwege een verdraaid zelfbeeld dat meer op dat van lucifer – die zichzelf ook probeerde te verheffen boven iedereen – lijkt dan dat het op Christus – die Zichzelf vrijwillig vernederde onder de criminelen, de zondaars, het tuig of het uitschot om hen te redden – lijkt. 6. In tegenstelling tot het zoeken naar eigen glorie vanwege een verdraaid zelfbeeld, reikt Paulus ons twee goede ingesteldheden aan: het eerste is “ootmoed”. In het modern Nederlands is dit nederigheid. 7. Het tweede is “een ander hoger achten dan jezelf”. Vanuit de nederigheid kijken we op naar de ander zijn of haar goede kwaliteiten en eigenschappen in plaats van ons boven hem of haar te verheffen. 8. “Door niet alleen op uw eigen belang te letten.” We mogen wel soms op ons eigen belang letten. In de psychologie spreekt men van “zorgen voor jezelf”. Dit is een vereiste wil men onzelfzuchtige liefde (agapé-liefde) blijven geven aan de ander. Zorg dus goed voor jezelf en verwaarloos jezelf niet. Maar de focus is: 9. “Maar ook op dat van anderen bedacht te zijn.” Liefde voor de ander. Liefde is gericht naar de ander, het is niet gericht naar jezelf.

We krijgen hier dus een aantal handvaten aangereikt van eensgezindheid en van onzelfzuchtige liefde voor de ander. Laat dit ons kenmerken in het nieuwe jaar. Laten wij focussen op onze gemeenschappelijke doelen. Laten wij elke vorm van eigenwilligheid, ongezeglijkheid, egoïsme, irritaties, en rebellie afleggen.

Een vreugdevol nieuwjaar!

[Hier kan u naar de preek luisteren: https://www.mixcloud.com/emmanuelhaacht/2019-11-10-de-kracht-van-het-spreken-in-tongen-voor-evangelisatie-door-tom-torbeyns/]

Vorige maand sprak ik over Mensen uitnodigen tot Jezus of evangelisatie en vorige week waren voorgangers Chris en Liz Sarno hier en spraken ze over vervuld zijn met de Heilige Geest, spreken in tongen, enzovoort enzoverder. Liz Sarno had het over de gevolgen van het spreken in tongen, zoals bijvoorbeeld dat het jezelf sticht (of opbouwt), dat het je helpt om voor andere gelovigen te bidden, et cetera. Kortom, ze gaf een overzichtelijke lijst van de voordelen van het spreken in tongen. Tijdens de Bijbelstudie bij Harry overliep Corrie haar notities die ze toen schreef. Ik wil verdergaan op mijn thema van evangelisatie en hun thema van het spreken in tongen, vooral de voordelen van het spreken in tongen wat Liz aankaartte. Ik wil namelijk nog een voordeel noemen dat volgens mij nog niet vernoemd werd, en ik wil hierop verder ingaan, namelijk De Kracht van het spreken in Tongen voor Evangelisatie. Dit is ook de titel van mijn preek.

Laten we lezen in Lukas 24:46-49 waar Jezus aan het woord was: “Hij [Jezus] zei: ‘Er staat geschreven dat de Messias zou lijden en op de derde dag uit de doden zou opstaan, en dat in zijn naam de bekering zou worden verkondigd aan alle volken, tot vergeving van zonden. Jullie zullen hiervan getuigen, te beginnen in Jeruzalem. Ik zend jullie wat mijn Vader heeft beloofd. Jullie moeten in de stad blijven totdat je wordt toegerust met kracht van boven” (Lukas 24:46-49, WB). Deze lezing werd genomen uit de Willibrordvertaling. In de Bijbel in Gewone Taal wordt dit laatste wat eenvoudiger geparafraseerd en uitgelegd: “Blijf daar [dus in Jeruzalem] totdat de heilige Geest komt. Hij is de hemelse kracht die in jullie zal komen. Ik zal hem naar jullie toe sturen, zoals mijn Vader jullie beloofd heeft” (Lukas 24:49, BGT). De “kracht van boven” wordt hier in deze vertaling uitgelegd als “de heilige Geest”. We kunnen lezen in het boek Handelingen dat de “kracht van boven” eigenlijk de doop in de heilige Geest is. Zo lezen we in Handelingen 1:4-5: “Toen Hij bij hen was, drukte Hij hun op het hart: ‘Ga niet uit Jeruzalem weg, maar blijf wachten op de belofte van de Vader die jullie van Mij hebben gehoord; immers, Johannes doopte met water, maar jullie zullen gedoopt worden in heilige Geest, binnen enkele dagen’” (WB). Ook lezen we in Handelingen 1:8: “Maar wanneer de heilige Geest over jullie komt, zullen jullie kracht ontvangen en mijn getuigen zijn in Jeruzalem, in heel Judea en Samaria, en tot het uiteinde van de aarde” (WB).

Hoe kwamen de leerlingen van Jezus aan het ontvangen van de doop in de Heilige Geest? “Vurig en eensgezind wijdden ze zich aan het gebed, samen met de vrouwen en met Maria, de moeder van Jezus, en met zijn broers” (Handelingen 1:14). Vurig gebed vanuit een vurig verlangen. De King James Version heeft namelijk “supplication”. Ze brachten hun verzoek bij God met passie en een vurig verlangen. Dit vurig gebed met passie vanuit het hart alsook de eenheid en de eensgezindheid leidde tot de pinksteropwekking te Jeruzalem: “En toen de dag van het pinksterfeest werd vervuld, waren zij allen gemeenschappelijk bijeen” (Handelingen 2:1, TELOS) of “eensgezind bijeen” (zoals in de King James Version: “They were all with one accord in one place).

Wat is die kracht van de doop in de Heilige Geest nu concreet? Dit is het spreken in tongen, zoals we kunnen lezen in Handelingen 2:1-4: “Toen de dag van het pinksterfeest was aangebroken, waren ze allen op één plaats bijeen. Eensklaps kwam er een geruis uit de hemel als van een hevige windvlaag, en vulde het hele huis, waar ze waren vergaderd. Vurige tongen verschenen hun, spreidden zich rond, en zetten zich op ieder van hen neer. Allen werden vervuld van den Heiligen Geest, en begonnen verschillende talen te spreken, naar gelang de Geest hen liet spreken” (CV). “Allen werden vervuld van den Heiligen Geest” is vaag maar “en begonnen verschillende talen te spreken, naar gelang de Geest hen liet spreken” is concreet.

Ik zei dus dat de concrete kracht van de doop in de Heilige Geest het spreken in tongen is. Bemerk hieromtrent ook de parallel: “jullie zullen kracht ontvangen en mijn getuigen zijn” (Handelingen 1:8) en in Handelingen 2:1-4 worden ze vervuld van de Heilige Geest en spreken ze in tongen wat er voor zorgt dat de massa bijeenkomt: “En allen werden vervuld van de heilige Geest en begonnen op luide toon te spreken in vreemde talen, zoals hun door de Geest werd ingegeven. In Jeruzalem woonden destijds vrome Joden, die afkomstig waren uit ieder volk op aarde. Toen het geluid weerklonk, dromden ze samen en ze raakten geheel in verwarring omdat ieder de apostelen en de andere leerlingen in zijn eigen taal hoorde spreken” (Handelingen 2:4-6, NBV). De massa kwam dus door het spreken in tongen bijeen en dit zorgde er voor dat de leerlingen hierna konden getuigen van Jezus door het spreken in gewone talen, zoals we verder kunnen lezen: “Ze waren buiten zichzelf van verbazing en zeiden: ‘Het zijn toch allemaal Galileeërs die daar spreken? Hoe kan het dan dat wij hen allemaal in onze eigen moedertaal horen?’” (Handelingen 2:7-8, NBV). Als je wat verder leest, lees je dat het spreken in tongen resulteert in dat Petrus de menigte krachtig en profetisch toespreekt. Vanuit het Oude Testament weten we dat profetie meestal weinig te maken heeft met de toekomst voorspellen maar het heeft alles te maken met een vrijmoedig “maar als jullie niet tot inkeer komen, zul je allemaal net zo sterven als zij” (Lukas 13:5b, NBV). Het heeft dus te maken met een sterke waarschuwing die hopelijk leidt tot bekering en berouw. Het spreken in tongen leidde Petrus dus tot het profeteren; het waarschuwen van de menigte toehoorders. Hetzelfde patroon zullen we bij Paulus tegenkomen in 1 Korinthe. Net zoals Petrus en de anderen in tongen spraken en dit de menigte bijeenbracht, zien we dat Paulus ook leert dat: “De talen zijn dus tot een teken, niet voor de gelovigen, maar voor de ongelovigen” (1 Korinthiërs 14:22a, TELOS). Maar, Paulus leert ook dat de bedoeling is dat dit leidt tot de profetie of de uitleg van deze tongen zoals bij Petrus het geval was: “Jaagt naar de liefde en streeft naar de geestelijke uitingen, maar vooral, dat u mag profeteren. Want wie in een taal spreekt, spreekt niet voor mensen, maar voor God; want niemand verstaat het, maar in de Geest spreekt hij verborgenheden. Maar wie profeteert, spreekt voor mensen tot opbouwing, vermaning en vertroosting. Wie in een taal spreekt, bouwt zichzelf op; maar wie profeteert, bouwt de gemeente op. En ik wilde wel dat u allen in talen sprak, maar nog meer dat u profeteerde. En wie profeteert, is meer dan wie in talen spreekt, tenzij hij het uitlegt, opdat de gemeente opbouwing ontvangt” (1 Korinthiërs 14:1-5, TELOS). Het spreken in tongen is dus op zich al een teken tot de ongelovigen maar de bedoeling is dat dit leidt tot de opbouw of stichting van de gemeente door middel van uitleg of profetie: “Als dan de hele gemeente op één plaats samenkomt en allen spreken in talen, en er komen onkundigen of ongelovigen binnen, zullen zij niet zeggen dat u wartaal spreekt? Maar als allen profeteren en er komt een ongelovige of een onkundige binnen, dan wordt hij door allen overtuigd, door allen beoordeeld; het verborgene van zijn hart wordt openbaar, en dus zal hij op zijn aangezicht neervallen en God aanbidden en verkondigen dat God werkelijk onder u is” (1 Korinthiërs 14:23-25, TELOS). Zo zien we dat spreken in tongen bedoeld is om via uitleg of profetie te leiden tot de opbouw of stichting van de gemeente. De opbouw of stichting van de gemeente houdt ook in dat zielen worden toegevoegd. Immers, toen Petrus gedaan had met profeteren vanuit de Heilige Geest lezen we dat: “Zij dan die zijn woord aannamen, werden gedoopt, en er werden op die dag ongeveer drieduizend zielen toegevoegd” (Handelingen 2:41, TELOS).

Dat het spreken in tongen niet het doel op zich is maar wel de opbouw of stichting van de gemeente, kunnen we leren uit de volgende feiten: 1 Korinthiërs is geschreven volgens een bepaalde Joodse stijlfiguur waarbij het centrale gedeelte van een brief het belangrijkste is. Het centrale gedeelte van de brief is 1 Korinthe 13, wat gaat over de liefde tot de naaste.[1] Paulus leidt dit in door te schrijven: “Gij hunkert naar de hoogste gaven? Ik wijs u een weg, die nog veel hoger ligt” (1 Korintiërs 12:31, CV). De weg van de liefde is dus belangrijker dan de gaven zelf. De gaven moeten ingezet worden uit liefde voor de naaste en uit liefde voor de gemeente. Zo ook met het spreken in tongen. De kern van het spreken in tongen is niet jezelf stichten of opbouwen (1 Korinthe 14:4a) maar wel: “maar wie profeteert, bouwt de gemeente op. En ik wilde wel dat u allen in talen sprak, maar nog meer dat u profeteerde. En wie profeteert, is meer dan wie in talen spreekt, tenzij hij het uitlegt, opdat de gemeente opbouwing ontvangt.” (1 Korinthe 14:4b-5, TELOS). Dus het gaat helemaal niet om jezelf en het gaat helemaal niet om de gaven: “Al heb ik de gave der profetie, al bezit ik alle geheimen en kennis, al heb ik het volle geloof, dat bergen verzet; zonder liefde ben ik niets. (…) De liefde: zij vergaat nimmer! Maar profetieën: zíj houden op, en talen: zíj zullen verstommen, en kennis: zíj zal vergaan (…) Thans blijven ze alle drie bestaan: geloof, hoop en liefde; maar de grootste daarvan is de liefde” (1 Korinthe 13:2, 8-9, 13, CV). Ter conclusie van een gezonde balans: “jaagt de liefde na, en streeft dan naar de Geestesgaven, doch naar het profeteren het meest” (1 Korinthe 14:1, CV). Dus eerst moet je liefhebben en vanuit die liefde spreken in tongen, en vooral profeteren. De gezonde, bijbelse balans is: Spreek in tongen, maar vraag vooral om uitleg en profetie om te verkondigen, en boven dit alles: Heb lief.

[Hier kan u naar de preek luisteren: https://www.mixcloud.com/emmanuelhaacht/2019-10-13-mensen-uitnodigen-tot-jezus-door-tom-torbeyns/]

Als we de volgende passages bekijken, zien we de kracht en de noodzaak van een uitnodiging tot Jezus. We beginnen bij Johannes 1:35-47, waarvan we enkele stukken gaan lezen:

“De volgende dag stond Johannes daar weer, en twee van zijn discipelen. En toen hij op Jezus zag, die daar wandelde, zei hij: Zie, het Lam van God. En de twee discipelen hoorden hem spreken en volgden Jezus. (…) Andréas, de broer van Simon Petrus, was één van de twee die het van Johannes gehoord hadden en Hem gevolgd waren. Deze vond eerst zijn eigen broer Simon en zei tot hem: Wij hebben de Messias gevonden – wat vertaald is: Christus. Hij leidde hem tot Jezus. (…) De volgende dag wilde Hij [Jezus] naar Galiléa vertrekken en Hij vond Filippus; en Jezus zei tot hem: Volg Mij. Filippus nu was van Bethsaïda, uit de stad van Andréas en Petrus. Filippus vond Nathanaël en zei tot hem: Wij hebben Hem gevonden van Wie Mozes in de wet geschreven heeft, en de profeten: Jezus, de Zoon van Jozef, van Nazareth. En Nathanaël zei tot hem: Kan uit Nazareth iets goeds zijn? Filippus zei tot hem: Kom en zie.”

- Johannes 1:35-37, 41-43a, 44-47 (Telos)

We zien dat er verschillende soorten mensen verschillende soorten mensen tot Jezus brengen. Johannes die preekt tot zijn discipelen, Andréas die zijn eigen broer Simon Petrus tot Jezus leidt, Jezus die Filippus zelf uitnodigt, Filippus die Nathanaël uitnodigt. Dit gaat slechts om enkele individuen, dit gaat slechts om enkele personen. Maar onderschat nooit de kracht van een uitnodiging aan een enkel individu of persoon.

“Petrus antwoordde: ‘Keer u af van uw huidige leven en laat u dopen onder aanroeping van Jezus Christus om vergeving te krijgen voor uw zonden. Dan zal de heilige Geest u geschonken worden, want voor u geldt deze belofte, evenals voor uw kinderen en voor allen die ver weg zijn en die de Heer, onze God, tot zich zal roepen.’ Ook op nog andere wijze legde hij getuigenis af, waarbij hij een dringend beroep op zijn toehoorders deed met de woorden: ‘Laat u redden uit dit verdorven mensengeslacht!’ Degenen die zijn woorden aanvaardden, lieten zich dopen; op die dag breidde het aantal leerlingen zich uit met ongeveer drieduizend.”

- Handelingen 2:38-41 (NBV)

Er kan dus een grote opwekking voortkomen uit het uitnodigen van één persoon. Deze persoon kan de volgende Billy Graham of de volgende Petrus zijn. Billy Graham was een boerenzoon en Petrus was maar een visser. Onderschat dus nooit de waarde van de persoon die je uitnodigt vanwege zijn maatschappelijke klasse.

Het principe van mensen uitnodigen tot God is een principe uit het Oude Testament. Daar lezen we bijvoorbeeld:

“Kom dan en luister naar mijn verhaal, iedereen die ontzag kent voor God, luister naar wat Hij gedaan heeft voor mij (…) mijn gebed heeft Hij niet afgewezen en zijn liefde heeft Hij mij niet ontzegd.”

- Psalm 66:16, 20b (WB)

“De vrucht van de rechtvaardige is een levensboom; en hij die zielen wint is wijs.”

- Spreuken 11:30 (naar de Engelstalige KJV)

In de Evangeliën nodigde Jezus ook mensen uit en Hij zag dit als zijn taak:

“De mensenzoon is gekomen om te zoeken en te redden wat verloren was. Wat denken jullie? Als iemand honderd schapen bezit en een daarvan dwaalt af, zal hij er dan niet negenennegentig in de bergen achterlaten en op weg gaan om het afgedwaalde dier te zoeken? Als het hem lukt het te vinden, dan zal hij zich, dat verzeker ik jullie over dat ene meer verheugen dan over de negenennegentig andere die niet afgedwaald waren. Zo is het ook bij jullie Vader in de hemel: hij wil niet dat een van deze geringen verloren gaat.”

- Matteüs 18:11-14 (NBV)

“Maar nadat Johannes overgeleverd was, kwam Jezus in Galilea de goede boodschap van God verkondigen en zei: ‘De tijd is rijp en het koninkrijk van God is ophanden. Bekeer u! Heb geloof in de goede boodschap.’”

- Markus 1:14-15 (WB)

“Ik [Jezus] ben geboren en naar de wereld gekomen om van de waarheid te getuigen.”

- Johannes 18:37b (NBV)

In de Evangeliën gaf Jezus ons dit bevel:

“Jezus sprak hen aan: ‘Kom achter Mij aan, en Ik zal jullie tot vissers van mensen maken.’”

- Markus 1:17 (WB)

‘(…) zei de heer tegen hem: “Ga naar de wegen en de akkers buiten de stad en nodig iedereen met klem uit [Lutherse vertaling: noodzaak hen], want mijn huis moet vol zijn. (…)”’

- Lukas 14:23 (NBV)

“Jezus kwam op hen toe en zei: ‘Mij is alle macht gegeven in de hemel en op de aarde. Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren dat ze zich moeten houden aan alles wat ik jullie opgedragen heb. En houdt dit voor ogen: ik ben met jullie alle dagen, tot aan de voltooiing van deze wereld.”

- Matteüs 28:18-20 (NBV)

U vraagt zich misschien af: “Wat is mijn roeping?” Wel nu, dit is uw roeping. Het staat hier zwart op wit. U zoekt een doel? Dit is uw doel. Ik zat in een meeting waar er werd gesproken over of we het nu zus of zo zouden moeten doen, of we zus of zo zouden moeten uitnodigen, verkondigen,… Jezus zei: “Ga! Ga en verkondig!” Dit is een daad van gehoorzaamheid. De rest volgt wel! Verkondigen is gewoon je mond opendoen en spreken over Jezus. Hierover zou ik graag een korte anekdote van T.L. Osborn delen vanuit een boek dat X me heeft gegeven en van waaruit ik inspiratie voor deze preek heb opgedaan: [pagina 10: “Hebt u niet tot haar gesproken?”] Jezus zei niet: “Blijf thuis en bid!” Hij zei: “Ga en verkondig!”

Nogmaals:

“Hij [Jezus] zei tegen hen: ‘Er staat geschreven dat de messias zal lijden en sterven, maar dat hij op de derde dag zal opstaan uit de dood, en dat in zijn naam alle volken opgeroepen zullen worden om tot inkeer te komen, opdat hun zonden worden vergeven. Jullie zullen hiervan getuigenis afleggen, te beginnen in Jeruzalem.”

- Lukas 24:46-48 (NBV)

Leg hiervan getuigenis af! Nodig hen uit! Deze uitnodiging zien we Petrus aan een massa geven, zoals we al gezien hadden in Handelingen:

“Petrus antwoordde: ‘Keer u af van uw huidige leven en laat u dopen onder aanroeping van Jezus Christus om vergeving te krijgen voor uw zonden. Dan zal de heilige Geest u geschonken worden, want voor u geldt deze belofte, evenals voor uw kinderen en voor allen die ver weg zijn en die de Heer, onze God, tot zich zal roepen.’ Ook op nog andere wijze legde hij getuigenis af, waarbij hij een dringend beroep op zijn toehoorders deed met de woorden: ‘Laat u redden uit dit verdorven mensengeslacht!’ Degenen die zijn woorden aanvaardden, lieten zich dopen; op die dag breidde het aantal leerlingen zich uit met ongeveer drieduizend.”

- handelingen 2:38-41 (NBV)

Maar het houdt niet op bij deze ene keer tot de massa te prediken.

“en zonder ophouden, iederen dag, leerden zij in den tempel en aan huis, en verkondigden het evangelie [het goede nieuws (NBV), de vreugdeboodschap (Brouwer)], dat de Christus Jezus is.”

- Handelingen 5:42 (NBG)

Zonder ophouden. Iedere dag. Ze brachten de boodschap van Jezus, zonder ophouden en iedere dag, naar de mensen en zo sloten de mensen zich aan bij de gemeente. Wat is onze boodschap? Dat Christus Jezus is. Dat Christus de Messias is. Hij is degene die de mensen kan verlossen van hun zonden (Mattheus 1:19).

Zoals ik al zei, brachten deze eerste discipelen van Jezus de boodschap van Jezus, zonder ophouden en iedere dag, naar de mensen en zo sloten de mensen zich aan bij de gemeente. Wat was het resultaat van dit verkondigen? Over de verkondiging van Paulus staat op een bepaald moment geschreven: “Dit nu geschiedde twee jaren lang, zoodat al de bewoners van Asiё, Joden zoowel als Grieken, het woord des Heeren hoorden.” (Handelingen 19:10b, Brouwer) Dit is niet onrealistisch als we iedere dag en zonder ophouden zouden verkondigen. Op het einde van het boek Handelingen zit Paulus in Rome en hij doet nog steeds hetzelfde: hen trachten te overtuigen aangaande Jezus (Handelingen 28:23, TELOS), willen laten zien dat Jezus de messias is (BGT), mensen voor Jezus proberen te winnen (NBV). Hij verkondigde frank en verzekerd over Jezus (Handelingen 28:31). De kracht van Paulus was dat hij dit verlangen had en dat hij besefte waar het om ging. Voor hij daar in Rome was, schreef hij namelijk:

“Vandaar bij mij het verlangen, om ook u, die in Rome zijt, het evangelie te brengen. Immers, ik schaam mij het evangelie niet; want het is een kracht Gods tot behoudenis [of “shalom”; heelheid, bevrijding, redding, behoud, bescherming, veiligheid, bewaring] voor een ieder die gelooft, éérst voor den Jood, maar ook voor den Griek. Want daarin openbaart zich de gerechtigheid Gods, uitgaande van geloof en leidende tot geloof, gelijk geschreven staat: de rechtvaardige zal leven uit geloof.”

- Romeinen 1:15-17 (Brouwer)

Vanwege zijn verkondiging en / of de verkondiging van andere christenen kwam het evangelie ook bij ons. Dankzij hen zijn wij christenen. Dankzij deze boodschap zijn wij gered uit onze zonden en zijn wij verzoend met God. Hij besefte dat deze verkondiging ook onze taak is:

“Hij [God] heeft ons door Christus met zich verzoend en ons de verkondiging daarover toevertrouwd. Het is God die door Christus de wereld met zich heeft verzoend: hij heeft de wereld haar overtredingen niet aangerekend. En ons heeft hij de verkondiging van de verzoening toevertrouwd. Wij zijn gezanten van Christus, God doet door ons zijn oproep. Namens Christus vragen wij: laat u met God verzoenen. God heeft hem die de zonde niet kende voor ons één gemaakt met de zonde, zodat wij door hem rechtvaardig voor God konden worden.”

- 2 Korintiërs 5:18b-21 (NBV)

Zelfs tot in Openbaringen, het laatste boek van de Bijbel, zien we de kracht van dit soort uitnodiging. Daar zien we dat het de duivel overwint:

“En zij hebben hem [de duivel] overwonnen, door het bloed des Lams en door het woord van hun getuigenis; en zij hebben de liefde tot het leven ten doode toe verloochend.”

- Openbaring 12:11 (Brouwer)

Waarom? Omdat Jezus mensen van hun zonden wil redden (Mattheus 1:19, 1 Johannes 1:9-2:2) door zijn bloed (Efeze 1:7, Hebreeën 9:22, 1 Johannes 1:7), Hij wil de werken van de duivel verbreken (1 Johannes 3:8), Hij wil de slavernij, de gebondenheid, voor de angst voor de dood doorbreken (Hebreeën 2:15).

Een mooie belofte in de schrift is: “Immers het Schriftwoord zegt: Een ieder die op hem zijn geloof stelt, zal niet beschaamd worden. Want er is geen onderscheid tusschen Jood en Griek: een en dezelfde is Heer over allen, zijn rijkdom uitstortende over allen die hem aanroepen; want: een ieder, die den naam des HEEREN aanroept, zal behouden worden.” (Romeinen 10:11-13, Brouwer, de NBV stelt hier duidelijker: “Ieder die de naam van de Heer aanroept, zal worden gered.”).

Maar, Paulus vervolgt: “Maar hoe kunnen ze hem aanroepen als ze niet in hem geloven? En hoe kunnen ze in hem geloven als ze niet over hem hebben gehoord? En hoe kunnen ze over hem horen als hij niet verkondigd wordt? En hoe kan iemand verkondigen als hij niet is uitgezonden? Het is zoals geschreven staat: ‘Welkom zijn zij die goed nieuws verkondigen.’” (Romeinen 10:14-15, NBV). Ziet u de noodzaak van mensen te vertellen over Jezus? Jezus wil tot Zijn verloren schapen spreken, Hij wil zijn stem laten horen door jou aan diegenen die nog niet in zijn Kerk binnengegaan zijn (Johannes 10:16) of, anders gezegd, die nog niet tot Hem gekomen zijn.

Jij, jij het individu hier aanwezig, moet vertellen over Jezus! Jij bent verantwoordelijk voor de zielen van de wereld! Je zal niet kunnen zeggen: “Heer, mijn voorganger zal voor mij spreken, ik ben een trouw lid van de gemeente.” Hij woont in jou omdat hij door jou wil spreken.[1] Jij bent het licht in de duisternis, de hoop voor jouw omgeving. Jij kan de mensen in jouw dorp of stad bereiken.

Als u straks naar de supermarkt gaat, spreek eens iemand aan over de Heer. Als u morgen naar uw werk gaat, spreek eens iemand aan over de Heer,…

Ga en vertel de mensen over Jezus. Nodig hen uit zodat ze naar Jezus komen.

[Hier kan u naar deel één van de preek luisteren: https://www.mixcloud.com/emmanuelhaacht/2019-08-18-een-daad-van-geloof-door-tom-torbeyns/

Hier kan u naar deel twee van de preek luisteren: https://www.mixcloud.com/emmanuelhaacht/een-daad-van-geloof-boek-ruth-deel-2-door-tom-torbeyns/]

Vandaag gaan we het Bijbelboek Ruth bespreken. De bedoeling is niet dat ik een eigen uitleg ga geven. Wel is de bedoeling dat we het boek voor zichzelf laten spreken en een beetje uitleg geven in verband met wat je gemist kan hebben. Op het einde zullen we dan enkele conclusies vormen. Ter introductie lezen we samen de eerste 13 verzen. We zien hier een familie die veel ellende heeft meegemaakt en dus onder veel ellende gebukt gaat. God geeft om onze persoonlijke levens en de levens van onze families ook wanneer het moeilijker gaat. Het Bijbelboek Ruth is geschreven vanuit het perspectief van vrouwen, weduwen, en een vrouw van vreemde origine. Vrouwen, weduwen, en buitenlandse vrouwen zijn dus voor God óók belangrijk. In tegenstelling tot wat je soms hoort van bepaalde personen dat de God van de Bijbel niet geeft om vrouwen, personen van vreemde origine,… is dit klaarblijkelijk niet het geval.

Één van de hoofdrolspelers van het Boek Ruth is namelijk Ruth, waarnaar het boek vernoemd is. Ruth was niet van Joodse afkomst. Zij was een Moabietische vrouw, zoals we in vers 4 lazen. Maar er gebeurt iets bijzonders in de volgende verzen. Laten we lezen van verzen 14 tot  18.  Naomi weet dat het leven van vreemde weduwen in Israël zeer hard kan zijn, dus verplicht ze haar schoondochters die inmiddels weduwen zijn geworden om achter te blijven. Terwijl Orpa niet trouw aan Naomi’s zijde blijft, doet Ruth dit wel. Zowel Ruth als Orpa waren beiden Moabietische schoondochters van Naomi met dezelfde kansen om bij haar te blijven. De éné doet dit niet, de andere doet dit wel. Rut werd Joodse door dit verbond dat ze uitsprak maar Orpa deed dit niet. Orpa hield vast aan “haar volk en haar god” (zoals we lazen in vers 15). Ze wou haar afgod en haar volk niet achterlaten om bij het volk van God te horen. Om bij het volk van God te horen, moeten we niet ons eigen volk, land, staat,… op de eerste plaats stellen, maar we moeten onze afgoden en ons verleden achterlaten en niet leven voor de goedkeuring van ons volk. Orpa wou niet alles achterlaten, ze wou haar verleden en haar afgoden niet achterlaten [vers 14-15], terwijl Ruth dit wel deed. Ruth was, net zoals Orpa, niet van Joods afkomst maar – in tegenstelling tot Orpa – werd Ruth deel van de Joden door verbond [vers 16-18]. We zien dus dat buitenlandse vrouwen (of mannen) die onze God wilden vereren toen al welkom waren om toe te treden tot Gods volk, ongeacht hun achtergrond of hun verleden. Het verleden van een persoon die zich waarlijk wil bekeren van zijn of haar zonden en afgoden tot de ware God, maakt dan niet meer uit. Dit betreft natuurlijk enkel die personen die ware Joden wilden worden door hun afgoden achter te laten en zich te (be)keren tot Jahweh, de ware God. Anders was je niet welkom om deel te worden van Gods volk, zoals we lezen in de Wet van God in bijvoorbeeld Exodus 23:31-33: “Dan zal Ik [Jahweh] uw grenzen trekken van de Rode Zee tot aan de zee der Filistijnen; en van de woestijn tot aan de Rivier, en alle bewoners van het land aan u overleveren. Ge moet hen verjagen, en moogt geen verbond met hen sluiten, noch met hun goden; ze mogen zelfs niet in uw land blijven wonen. Want anders verleiden ze u tot zonde tegen Mij; zodat ge hun goden zoudt gaan dienen, en die een valstrik voor u zouden worden”. Verder kunnen we uit hetzelfde hoofdstuk van Gods Wet leren dat op buitenlandse vrouwen (of mannen) niet mag neergekeken worden vanwege hun afkomst: “Eveneens moogt ge den vreemdeling niet verdrukken; want gij weet, hoe een vreemdeling zich moet voelen, daar gij zelf vreemdeling zijt geweest in het land van Egypte” (Exodus 23:9).

Welke elementen zien we nu in het verbond van Ruth? [15-17] We zien dat Ruth stapt in een verbondstrouw tot in de dood. (Denk terug aan wat we leerden over verbonden in mijn vorige bespreking over het avondmaal. Daar zagen we ook verbondstrouw tot in de dood.) Ruth zegt eigenlijk: indien ik deze belofte van trouw niet volbreng, moge Jahweh God me doen sterven. Dit is een zeer serieuze zaak. Dit verbond betreft een eed met serieuze gevolgen indien deze verbroken wordt. Naomi ziet ook dat Ruth bloedserieus is. [18] Door deze eed ziet Naomi dat Ruth vastbesloten is en bijgevolg is er geen discussie meer.

[19-22]: Rouw, verdriet, ondankbaarheid, en bitterheid naar God toe maken je blind. Naomi had namelijk Ruth, haar schoondochter die altijd goed voor haar is geweest, aan haar zijde. Ruth had dit zelf gezegd: [8]. En we zien dat dit waar is. [2:1-3a]: Ruth gaat direct werken voor haar schoonmoeder en ze vraagt zelfs op voorhand uit nederigheid of ze dit mag doen. Het werk dat ze zal doen is een vernederend werk. Het toont dat je arm bent. Op die manier brengt het schande op je. Toch is Ruth niet te hoogmoedig om deze vernedering en schande te ondergaan.

[2:3b-4:] Boaz zegent in de Naam van de Heer. Hij heeft ontzag voor de Heer.

[5:] Hij toont interesse in haar maar begeert haar niet. Hij wil weten of ze al getrouwd is want Boaz weet dat de Wet van God hem leert dat “Ge zult de vrouw van uw naaste niet begeren” (Exodus 20:17). Was Boaz zelf een weduwnaar? Was hij zelf nog single gebleven? Vond hij geen goede, eerbare vrouw? Een Bijbelse spreuk zegt: “Een sterke vrouw, wie zal haar vinden? Haar waarde gaat die van koralen ver te boven!” (Spreuken 31:10, WB). In de Canisiusvertaling staat hier: “Een flinke vrouw! Men vindt haar niet licht.” 

[6-7:] Weeral zien we dat Ruth hard werkt, ja zelfs zonder ophouden. Ze is werkelijk een zeer goede schoondochter voor Naomi.

[8-9:] Bemerk dat Boaz niet op haar neerkijkt en haar niet verdrukt omdat ze een vreemde is. Hij gehoorzaamt de Wet van God die, zoals we al zagen, leert dat “Eveneens moogt ge den vreemdeling niet verdrukken; want gij weet, hoe een vreemdeling zich moet voelen, daar gij zelf vreemdeling zijt geweest in het land van Egypte” (Exodus 23:9). [8-9:] Verder leren we in deze verzen dat Boaz dubbel uitkijkt voor haar veiligheid. Hij plaatst haar bij zijn vrouwelijke knechten die voor haar moeten zorgen (dus plaatst hij haar bijgevolg weg van zijn mannelijke knechten) en hij beveelt zijn mannelijke knechten van haar af te blijven.

[10:] Deze buiging ter aarde is een teken van respect voor de autoriteit, onverdiende gunst, en goedheid van Boaz. We zien ook dat Ruth zich maar een vreemdelinge voelt.

[11:] Boaz weet dat ze weduwe is maar hij is niet bijgelovig en neemt haar dit niet kwalijk. Boaz is hierin rechtvaardig want Jakobus schreef: “Voor God, de Vader, is alleen dit reine, zuivere godsdienst: weduwen en wezen bijstaan in hun nood, en je in acht nemen voor de wereld en onberispelijk blijven” (Jakobus 1:27, NBV). Boaz neemt haar ook niet kwalijk dat ze geen maagd meer is. Hij heeft een zeer groot hart. Terwijl Ruth haarzelf verweet van vreemde origine te zijn, zit hij haar mannelijke heldhaftigheid te benadrukken. Boaz zegt namelijk: [11]. Dit verwijst naar Genesis 2:24 waar over de man geschreven staat: “Daarom verlaat de man zijn vader en moeder; en hecht zich geheel aan zijn vrouw; en zij worden één vlees.” Ruth heeft mannelijke heldhaftigheid want zij doet wat bijbels gesproken van een man verwacht wordt. Dit is geen eenvoudige zaak voor een vrouw en verdient het grootste respect. “Om naar een volk te gaan; dat u vóór die tijd onbekend was.” Dit is een geloofsdaad zoals de geloofsdaad van Abraham zoals we in de preek van Len hoorden. Dit doet me denken aan onze Filipijnse zusters die zichzelf opofferen door naar België te komen, hard te werken, om voor hun familie in de Filipijnen te zorgen. Boaz benadrukt dus ook, samen met haar mannelijke heldhaftigheid, de moed en zelfopoffering van Ruth.

[12]: Hij wenst haar hiervoor Gods zegen toe en hij erkent dat zij ook een ware Jodin [christin] is, aangezien zij in verbond staat met Jahweh [Christus]. Hij kijkt niet op haar neer als een minder goede Jodin [christin] maar als zijn gelijke in het geloof. Dezelfde toevlucht heeft  ook hij moeten zoeken in de Heer en hij heeft dezelfde genade ontvangen. Dit beseft hij maar al te goed.

[13]: Zij heeft nog steeds een laag zelfbeeld, een minderwaardigheidscomplex, maar zijn woorden bemoedigen haar en spreken haar aan tot diep in haar hart.

[14-17]: Hij is overvloedig goed voor haar. Hij is een uiterst eervol; edel, en vrijgevig persoon. Er is een gebod uit de Wet dat zegt: “Wanneer ge op uw akker aan het oogsten zet, en een schoof op de akker vergeet, moogt gij niet terugkeren, om die te gaan halen. Zij komt den vreemdeling, den wees en de weduwe toe, opdat Jahweh uw God, u zegene, bij al wat ge doet” (Deuteronomium 24:19). Maar Boaz is nog meer vrijgevig.

[18-20]: Naomi wordt weer dankbaar en zegent. Ze beseft dat Boaz en/of Jahweh (dit hangt af van je vertaling) toch eer heeft betoond aan de levende en dode familieleden en hen dus niet is vergeten. Ze gelooft dat door de voorziening van God haar schande zal worden weggenomen, haar eer en de eer van haar familie zal worden hersteld, en ze ziet in dat ze in een leugen geloofde, namelijk [1:20-22]. Ze heeft door dat Ruth met opzet overvloedig en onverdiend gezegend geweest is door Boaz en ze hoopt dat Boaz met Ruth zal trouwen. Indien Boaz en Ruth trouwen, zou dit de familie en het nageslacht beschermen. Dit zal haar schande wegnemen en haar eer en de eer van haar familie herstellen.

[21-23]: Naomi beseft maar al te goed wat een gevaarlijk werk Ruth ondernomen had. Naomi beseft namelijk maar al te goed dat Ruth had verkracht kunnen geweest zijn. Na het seizoen van werken op het veld houdt Naomi haar dan ook thuis uit veiligheid en Ruth blijft trouw zorgen voor haar schoonmoeder.

[3:1-4]: Naomi vertrouwt Boaz. Ruth moet zich kleden op zo een manier dat ze duidelijk aangeeft dat ze niet meer een rouwende weduwe is maar beschikbaar is om te trouwen. Naomi wil dat Rut geen last voor hem zal zijn bij het eten en drinken, want anders zou hij wellicht zijn eten delen of helemaal weggeven aan Rut. Hij is zo’n goed man. Rut moet aan zijn voeten gaan liggen als teken van onderwerping. Denk maar aan hoe koningen zich vroeger onderwierpen als ze overwonnen werden. Ze werden de voetbank van de koning die overwon. Zo kunnen we stellen dat wij, de bruid van Christus die zich liet overwinnen door Hem, allereerst aan zijn voeten behoren te liggen in totale onderwerping. Dan zal Hij ons oprichten.

[5-6]: Ruth zegt dat ze zal gehoorzamen en ze gehoorzaamt ook.

[7-9]: Het is typisch Aziatisch om door kleine daden liefde te betonen. Merk op dat dit zeer deftig is. Enkel zijn voeten worden ontbloot. Zoals ik al gezegd had was dit een teken van onderwerping.

Eigenlijk vroeg zij hem ten huwelijk. De mantel over haar spreiden zou betekenen dat hij met haar wil trouwen. ’s Nachts vraagt Ruth dus aan Boaz of hij haar familie wil verlossen van de schande door met haar te trouwen. Ze kon waarschijnlijk alleen ’s nachts gaan om Boaz niet ten schande te maken voor alle mensen en zodat hij dus in alle vrijheid en eerlijkheid zou kunnen kiezen en niet uit verplichting of schijn tegen zijn goesting zou moeten handelen. Merk op: ze zijn nog niet getrouwd en hebben geen seks voor het huwelijk. Hier was compleet vertrouwen op  dit gebied tussen één man en twee vrouwen. Deze strategie van zomaar naar een man te gaan is in onze cultuur zeker niet aan te raden en is veel te riskant. Wees een goede christen en doe dit niet.

[10]: Wat Ruth hier doet is zoals Jezus: “Niet mijn wil geschiede, maar de uwe” (Lukas 22:42b). Ze heeft haar vrije keuze opgeofferd door te stappen in een huwelijk dat de eer van haar overleden man zal herstellen omdat de eerste zoon van Ruth en Boaz als de zoon van haar overleden man zal aanzien worden. Dan is het alsof de eerste man niet kinderloos was gestorven. Dit was zo in hun tijd en in hun cultuur. Kinderloos sterven was namelijk een schande en dit – het zogezegde niet kinderloos sterven – zou de eer van de overleden man herstellen. Ook zal dit huwelijk Naomi’s standing en eer herstellen, aangezien zij dan verder deel zal uitmaken van de familie van haar overleden man. Dit komt overeen met de Joodse Wet van God in verband met het zwagerhuwelijk: “Wanneer broers tezamen wonen en een van hen sterft, zonder een zoon na te laten, dan zal de vrouw van den overledene geen vreemden man buiten de familie huwen; haar zwager moet gemeenschap met haar houden, haar tot vrouw nemen, en zijn zwagerplicht aan haar vervullen. De eerste zoon, dien zij baart, zal de naam van zijn gestorven broer dragen, om diens naam in Israël niet te laten uitsterven” (Deuteronomium 25:5-6).

[11:] deugdzame vrouw: haar roem was al voor haar uitgegaan. De Willibrordvertaling heeft hier: een bekwame vrouw. Dit kan dan aan haar hard werken liggen. De Canisiusvertaling en de NBG hebben hier: een deugdzame vrouw. Dit heeft dan te maken met haar moraliteit. Ze was altijd trouw geweest aan haar overleden echtgenoot. Hoe het ook zij, ze heeft zichzelf op beide vlakken bewezen als een bekwame, deugdzame Spreuken 31 vrouw om mee te trouwen. En iedereen weet dit. Wie eerlijk is kan haar niet betichten. Haar gedrag maakt haar niet verdacht van immoreel te zijn.

[12-13]: Er is nog iemand die eventueel de losser van Ruth kan zijn en meer recht heeft om met haar te trouwen volgens het zwagerhuwelijk dat we daarnet al zagen in Deuteronomium 25:5-6. Toch zweert Boaz al dat hij met haar zal trouwen indien die andere man niet met haar trouwt.

[14]: Hij waakt over haar maar om haar eer – en de eer van haar familie – te bewaren laat hij haar vertrekken voor iemand haar kan herkennen.

[15-18]: In Azië is een geschenk een teken dat je de ander apprecieert, liefhebt, en respecteert. Boaz is wijs. Hij weet dat hij best zijn toekomstige schoonmoeder aan zijn kant krijgt. Dit is wereldwijd belangrijk. En, indien ge wilt trouwen met een meisje uit Azië, ziet dan dat ge geschenken meeneemt, vooral voor de toekomstige schoonmoeder. Naomi, de schoonmoeder, weet nu dat Boaz met Ruth wil trouwen. Ze weet dat Boaz dit zo sterk verlangt dat hij het vandaag nog zelf gaat regelen. Ruth is natuurlijk totaal energetisch over haar toeren dus maant haar schoonmoeder haar aan om even rustig te zitten.

[4:1]: stadspoort: hier werden dit soort huwelijken geregeld.

[2-6]: Deze eventuele losser die een zwagerhuwelijk met haar kan aangaan is een egoïst. Hij wil alleen met haar trouwen als het hem winst oplevert, niet als hij hierdoor verlies zal maken. Hij geeft niets om haar. Hij denkt enkel aan zichzelf. Dit is niet de manier van doen. Dit is geen liefde. Hij apprecieert niet hoeveel deze vrouw waard is. Hij liet zijn keus varen. Volgens Deuteronomium 25:7-10 respecteerde hij Gods wet niet en was hij geen goed man: ‘Zo de man niet genegen is, om zijn schoonzuster te huwen, moet zijn schoonzuster naar de poort tot de oudsten gaan en zeggen: Mijn zwager weigert, de naam van zijn broer in Israël in stand te houden; hij wil zijn zwagerplicht aan mij niet vervullen. Dan zullen de oudsten van zijn stad hem laten roepen, en een onderhoud met hem hebben. Wanneer hij volhoudt en zegt: “Ik ben niet van zins, haar te huwen”, dan moet zijn schoonzuster in tegenwoordigheid van de oudsten op hem toetreden, hem de schoen van zijn voet trekken, in het gezicht spuwen, en zegen: “Zo doet men den man, die het huis van zijn broeder niet opbouwt”. En voortaan zal men hem in Israël noemen: barrevoetersgespuis.’ In vers 7 van ons hoofdstuk in Ruth zien we dat hij zichzelf van zijn verdiende schande spaart door zelf zijn eigen schoen uit te trekken. Maar we kunnen wel stellen dat ook voor hem geldt dat egoïsme leidt tot het verderf en het worden vergeten in de hel zoals we kunnen lezen in Psalm 9:15-17: “De heidenen zinken weg in de kuil, die ze groeven, Hun voet is gevangen in het net, dat ze spanden; Jahweh heeft Zich doen kennen, en vonnis gewezen: de goddeloze ligt in zijn eigen daden verstrikt. Zó mogen ook de zondaars naar het dodenrijk varen; Alle heidenen, die God niet gedenken.” Er zijn genoeg mensen zoals hem die leven als heidenen, als goddeloze egoïsten; die niet een man of een vrouw naar waarde schatten en dus rechtvaardig gedoemd zin om eenzaam en alleen te leven en te sterven. Denk maar aan al die uiterlijk mooie feministische meisjes die denken dat ze elke jongen kunnen krijgen, die alle goede mensen afwijzen met hun narcistische eigenwaan die ervoor zorgt dat ze zich naïef verbeelden dat ze de perfecte zullen tegenkomen omdat ze dat individu zogezegd verdienen. Ze worden 30, 40, en al die tijd blijven ze dit verwachten. Het gevolg is dat ze dus rechtmatig eenzaam en alleen sterven. Ik hoop dat ze tot het besef komen dat dit hun eigen straf is die ze op hunzelf hebben gebracht en dat ze de volgende generatie meisjes zullen waarschuwen. Misschien onderging die man die Ruth niet loste ook de schande van kinderloos te sterven. Dit wordt in het Midden-Oosten nog steeds als een vloek en een schande beschouwd. Het volgende vers van Psalm 9, dus het 18^de vers, leert: “Maar de arme worde niet eeuwig vergeten, De hoop der verdrukten niet altijd beschaamd.” Dit gebeurde inderdaad met Ruth en Naomi. God dacht aan Ruth en Boaz in Zijn liefde en Hij bracht de rechtvaardige Ruth en de rechtvaardige Boaz samen; Hij maakte hun huwelijk mogelijk.

9-11a: Boaz schat Ruth en haar familie wel naar waarde. Net zoals Ruth trouw was aan Naomi is Boaz ook trouw aan Ruth en aan Naomi’s familie. Boaz huwt Ruth onder getuigen.

11-12: Iedereen is tevreden met het huwelijk tussen Boaz en Ruth en zij worden gezegend. In die tijd, alsook in het begin van het christendom bestond een kerkelijk huwelijk nog niet. Het ging veeleer om een huwelijk met getuigen zoals oudsten en/of familie. Een heel duidelijk voorbeeld kan je lezen in het boek dat volgt op Ruth in de katholieke Bijbel, namelijk het boek Tobit, meer bepaald in Tobit 7:1-17. Of je nu gelooft of dit boek door God geïnspireerd is of niet, het kan je een mooi zicht op het oude huwelijksgebruik geven.

13-17: God zegende Ruth en Boaz, en dus ook Naomi met een zoon. Hij is zogenaamd de zoon van Naomi en haar overleden man alsook de zoon van Rut en haar overleden man. Hij zal later hun erfenis alsook de erfenis van Boaz overerven. Zo krijgen deze twee vrouwen en ook Boaz de eer van nageslacht te hebben en niet kinderloos te zullen sterven. God begrijpt zulke en andere culturele waarden en Hij weet ook dat de eer voor Aziatische vrouwen belangrijker is dan hun eigen levens. De Amerikaans-Aziatische dramaturg en professor David Henry Hwang schreef bijvoorbeeld: “Dood met eer is beter dan het leven… het leven met schande” (Hwang, “Madama Butterfly” (1988), p. 17). Misschien is dit wat extreem maar inderdaad “een goede naam is meer waard dan een groot vermogen” (Spreuken 22:1a). Naomi, Ruth, en Boaz krijgen alle drie eer en een goede naam. Het verhaal begon vanuit een familietragedie van dood en eindigde in het herstel van de eer en blijdschap van de familie vanwege een huwelijk en de daaropvolgende geboorte van een kind. God dacht aan de trouw van Ruth alsook aan de trouw van Boaz. Daarom kunnen we vanuit hun verhaal besluiten dat geldt: “Liefde en trouw mogen u nimmer verlaten, Hang ze om uw hals, schrijf ze op de tafel van uw hart; Dan zult ge goed en verstandig zijn, in de ogen van God en de mensen. Vertrouw op Jahweh met heel uw hart, Verlaat u niet op eigen inzicht; Denk aan Hem op al uw wegen, Dan zal Hij uw paden effenen” (Spreuken 3:3-6). Boaz krijgt eer vanwege Ruth. Van Ruth leren we dat het waar is dat “een lieve vrouw dwingt eerbied af” (Spreuken 11:16a) en “een flinke vrouw is de kroon van haar man” (Spreuken 12:4a). Laten de vrouwen hier deze eerbare vrouw als voorbeeld volgen. Dit zal ook eer op hun man brengen.

Voordienst: Matteüs 6:25-34 en Filippenzen 4:6-8.

Ik zou graag willen beginnen door een stukje voor te lezen uit The Way of the Thorn, een fictieverhaal van Dr. David Trementozzi. Dr. Trementozzi is de decaan van de masterstudenten aan het Continental Theological Seminary waar ik gestudeerd heb:

‘jack bemerkte niet dat de hemel bewolkt en donker en duister was geworden omdat hij zo afgeleid werd door zijn gedachten. Terwijl de duisternis toenam, werd hij zo gefixeerd op zijn bezorgde gedachten die door zijn hoofd gingen dat hij geen aandacht meer besteedde aan waarheen hij naar aan het wandelen was. Onbewust week hij af van de Weg van het Geloof en begon hij te wandelen op een breder zijpad. Hij zag nooit de wegwijzer die aangaf dat hij op weg was naar het Moeras van Obsessieve Zelfreflectie. Hij liep gewoon door op dit pad terwijl hij dacht aan al de onopgeloste problemen van zijn leven en oplossingen probeerde te bedenken voor zijn thuissituatie. Jack bleef zijn emoties onderzoeken, en probeerde te weten te komen hoe hij echt voelde, alsof hij de antwoorden zou kunnen vinden in zijn gevoelens. Maar geen antwoorden kwamen hem tegemoet en dus voelde hij zich nog meer verward dan voordien. Zijn ogen waren nu nog enkel op hemzelf gericht en niet op waar hij naartoe wandelde.” [het verhaal gaat verder en spreekt over een diepe modder waarin hij verzakt en waar hij niet meer uit geraakt, net zoals zijn gedachtes hem vasthouden in dezelfde positie].  “Uiteindelijk besloot Jack niet meer verder te gaan totdat hij zou hebben uitgedokterd wat hij zou doen met zijn leven en dus zonk hij dieper in het moeras. (…) [De modder werd dieper en dieper en hij werd er zich nog steeds niet bewust van.] “De modder kwam tot aan de nek van Jack toen de regen eindelijk ophield. Nu kon Azarel [dit is een verzonnen engel die in dienst staat van God] een lied van redding over Jack zingen. Des te meer Jack luisterde, des te meer het hem omhulde. Het lied kwam krachtig doorheen de lucht tot hem en het doordrong alles. Zeven maal werd het gezongen, telkenmale luider dan de vorige maal met grote energiestoten.

Kijk omhoog, staar naar boven;
De Schepper wenkt je,
Kijk omhoog naar de  hemel!
Houding, ontspannen.
Sta recht, sta rechtop,
Wees geworteld in Hem!

Strek je uit in Zijn naam
en je zal redding zien.
Beleid en proclameer,
grijp de sleutel!

De zevende maal, op het moment dat Jack één van de laatste woorden hoorde, “grijp!” stootte hij zijn hand met alle kracht uit de vuiligheid, strekte hij zijn lichaam zo goed als hij kon, en strekte hij zijn hand uit naar de hemel. Hij riep uit: “Vader! Schepper! Help me!”

Onmiddellijk verscheen er een onzichtbaar touw, wat zo licht als de wind voelde, en het sloot zich rond de polsen van Jack waarna het hem omhoog trok uit het moeras en het hem op vaste grond plaatste. Onmiddellijk brak er luide donder los die een regenvloed op hem neer deed komen die Jack compleet nat maakte en elk deeltje modder van zijn lichaam en kleren afspoelde. Toen ontplofte het wind-touw dat rond zijn polsen was opeens en werd een kolkende massa die hem compleet droogde. Toen werd het als de vorm van een tornado die steeds hoger en hoger opsteeg. Deze tornado bestreed als het ware de donkere wolken en dreef hen uit elkaar totdat ze nergens meer te bespeuren waren. Uiteindelijk verdween deze tornado in de hemel en wat overbleef was de helderheid en het licht van de zon.

Alles werd rustig en stil. Jack stond op, hij keek naar het moeras van waaruit hij was bevrijd. Het enige wat hij nog kon horen was zijn eigen adem. Een lach verspreidde zich over zijn gezicht.’

Bron: David Trementozzi, The Way of the Thorn (Alabama: Evergreen Press, 2002), 35-39.

Dit doet me denken aan een ietwat onbekende tekst uit het boek Jesaja:

“Op die dag zal men dit lied In het land van Juda zingen: Wij hebben een sterke stad, Hij [God] bouwt de beschermende muren en wallen! Opent de poorten: een vroom volk gaat er binnen, Dat de trouw heeft bewaard, standvastig van hart. Gij schenkt het een heerlijke vrede, Omdat het op U heeft gehoopt. Ja, blijf altoos op Jahweh vertrouwen: Want Jahweh is de eeuwige Rots.”

- Jesaja 26:1-4 (CV)

We zien hier dat wie zijn vertrouwen in onze God stelt en trouw aan Hem is vanuit een standvastig hart innerlijke vrede krijgt. Bovennatuurlijke vrede van onze God. Verder stelt de profeet Jesaja:

“Want zo heeft Jahweh gesproken, De Heer, Israëls Heilige: In bekering en berusting Ligt uw redding; In stilte en vertrouwen Ligt uw kracht.”
- Jesaja 30:15a (CV)

In een parabel verbiedt onze Heer Jezus ons om ons zorgen te maken over de toekomst en Hij leert ons hoe we moeten omgaan met deze zorgen:

‘Daarom zeg ik jullie: maak je geen zorgen over jezelf en over wat je zult eten of drinken, noch over je lichaam en over wat je zult aantrekken. Is het leven niet meer dan voedsel en het lichaam niet meer dan kleding? Kijk naar de vogels in de lucht: ze zaaien niet en oogsten niet en vullen geen voorraadschuren, het is jullie hemelse Vader die ze voedt. Zijn jullie niet meer waard dan zij? Wie van jullie kan door zich zorgen te maken ook maar één el aan zijn levensduur toevoegen? En wat maken jullie je zorgen over kleding? Kijk eens naar de lelies, kijk hoe ze groeien in het veld. Ze werken niet en weven niet. Ik zeg jullie: zelfs Salomo ging in al zijn luister niet gekleed als een van hen. Als God het groen dat vandaag nog op het veld staat en morgen in de oven gegooid wordt al met zo veel zorg kleedt, met hoeveel meer zorg zal hij jullie dan niet kleden, kleingelovigen? Vraag je dus niet bezorgd af: “Wat zullen we eten?” of: “Wat zullen we drinken?” of: “Waarmee zullen we ons kleden?” – dat zijn allemaal dingen die de heidenen najagen. Jullie hemelse Vader weet wel dat jullie dat alles nodig hebben. Zoek liever eerst het koninkrijk van God en zijn gerechtigheid, en dan zullen al die andere dingen je erbij gegeven worden. Maak je dus geen zorgen voor de dag van morgen, want de dag van morgen zorgt wel voor zichzelf. Elke dag heeft genoeg aan zijn eigen last.’

- Matteüs 6:25-34 (NBV).

Natuurlijk kan het zijn dat we zorgen of angsten hebben maar dit is slechts een illusie in het hoofd. Wat ik hiermee bedoel is het volgende: wat in ons hoofd zit is niet echt: “Wat als dit verkeerd loopt? Wat als dit…? Wat als?” Neen! Het kan zijn dat er angsten of zorgen op ons af zullen komen van dingen waar we ons werkelijk zorgen over moeten maken maar zorgen hebben voor dingen die in de toekomst zouden kunnen gebeuren heeft geen nut. Het is tijdverspilling.

We behoren te luisteren naar het liefdevolle bevel van onze Heer: “Maak je dus geen zorgen voor de dag van morgen, want de dag van morgen zorgt wel voor zichzelf. Elke dag heeft genoeg aan zijn eigen last” (Matteüs 6:34, NBV). Wat me persoonlijk enorm heeft bemoedigd is dat ik een patroon begon te zien in deze Bijbelteksten en ook in de volgende Bijbelteksten. God lijkt sterk te willen benadrukken doorheen de Bijbel dat we ons geen zorgen hoeven te maken.

We mogen écht onze zorgen aan de Heer geven want in de Bijbel staat er geschreven: “Leg al uw zorgen bij Hem neer, want Hij heeft hart voor u” (1 Petrus 5:7, WB). Verder staat er: “Maakt u over niets bezorgd, doch maakt aan God al uw wensen bekend door bidden en smeken en danken. En de vrede Gods, die alle begrip te boven gaat, zal uw harten en zinnen [gedachten] bewaren in Christus Jesus” (Filippenzen 4:6-7, CV).

In de Willibrordvertaling 1995 herziene editie staat hier: “Wees niet bezorgt.” Het patroon dat we zien is dus: stap 1: maak je geen zorgen. Stap 2: maak al je wensen bekend door bidden en smeken en danken. Hieruit volgt: bovennatuurlijke vrede zal je hart en je gedachten bewaren. Bewaren van wat? Zorgen. Dit is hetzelfde dat Jesaja schreef, namelijk dat als onze gedachten op de Heer gefocust blijven en als we op Hem blijven vertrouwen, Hij ons dan die heerlijke vrede zal geven.

Ik wou dat ik dit al vroeger toegepast had. Het zou me veel kopzorgen bespaard hebben. In plaats van ons hoofd met zorgen te vullen, waar moeten we ons hoofd dan wel mee vullen?

“Ten slotte, broeders, houdt uw aandacht gevestigd op al wat waar, op al wat edel, rechtvaardig, rein, liefelijk en welgevallig is, op al wat deugd heet en lof verdient.”

- Filippenzen 4:8 (CV)

Laten we dus een hoofd vol vrede hebben vanuit ons vertrouwen in onze God en vanuit een juiste mindset, gefocust op hemelse zaken, in plaats van een hoofd vol onnodige, wereldse zorgen omdat we misschien nog niet genoeg op Hem vertrouwen… Dit is een uitdaging maar ook een bemoediging. De Heer zegene je wanneer je stapje per stapje deze daad van geloof in de praktijk brengt! Amen!

Oorspronkelijk gepreekt op 16 juni 2019. Een vernieuwde, uitgebreide versie werd gepreekt op 16 december 2023 in de Evangelische Kerk van Balen. Dit is de vernieuwde versie, zonder de extra introductie.

[Hier kan u naar de preek luisteren: https://www.mixcloud.com/emmanuelhaacht/2019-05-19-deel-iii-de-macht-van-jezus-vergeving-verzoening-en-herstel-door-tom-torbeyns/]

In mijn vorige preek heb ik streng tot jullie gesproken. Soms is strengheid nodig om mensen tot inzicht, berouw, en bekering van zonden te brengen maar met het doel om hen te verzoenen. Dus ik geloof zeker dat vergiffenis belangrijker is dan strengheid. Soms moeten we, net als God, zijn als strenge vaders die met pijn in het hart streng zijn. Het einddoel hiervan is natuurlijk niet die strengheid zelf maar het resultaat, namelijk, bekering en verzoening. Laten we kijken naar een voorbeeld in verband met strengheid in het leven van Paulus. Dit voorbeeld vinden we in Handelingen 9:1-6: “Intussen bedreigde Saulus de leerlingen van de Heer nog steeds met de dood. Hij ging naar de hogepriester met het verzoek hem aanbevelingsbrieven mee te geven voor de synagogen in Damascus, opdat hij de aanhangers van de Weg die hij daar zou aantreffen, mannen zowel als vrouwen, gevangen kon nemen en kon meevoeren naar Jeruzalem. Toen hij onderweg was en Damascus naderde, werd hij plotseling omstraald door een licht uit de hemel. Hij viel op de grond en hoorde een stem tegen hem zeggen: ‘Saul, Saul, waarom vervolg je mij?’ Hij vroeg: ‘Wie bent u, Heer?’ Het antwoord was: ‘Ik ben Jezus, die jij vervolgt. Maar sta nu op en ga de stad in, daar zal je gezegd worden wat je moet doen.’” Ik weet niet of je nog strenger kan zijn dan iemand van zijn paard gooien en hem dan te zeggen: “Doe dit, doe dat, en dan zul je onrechtstreeks nog wat meer opdrachten krijgen.” Maar het gevolg in Paulus’ leven was dat hij een verzoener werd. In zijn eigen woorden: ‘Indertijd vond ik dat ik de verspreiding van de naam van Jezus van Nazaret met kracht moest tegengaan, en daarvoor heb ik me in Jeruzalem dan ook ingezet. Met toestemming van de hogepriesters heb ik een groot aantal heiligen in de gevangenis laten opsluiten, en als ze ter dood gebracht werden gebeurde dat met mijn instemming. In de synagogen probeerde ik keer op keer hen door strafmaatregelen te dwingen hun geloof af te zweren; ik bestreed hen zo vurig dat ik hen zelfs in de steden buiten onze grenzen vervolgde. Zo was ik eens, met een volmacht van de hogepriesters en in hun opdracht, op weg naar Damascus, toen ik midden op de dag zag hoe een licht uit de hemel, feller dan de zon, mij en mijn reisgenoten omstraalde. We vielen allen op de grond en ik hoorde een stem in het Hebreeuws tegen me zeggen: “Saul, Saul, waarom vervolg je mij? Je kwelt jezelf door je zinloze halsstarrigheid!” Ik vroeg: ”Wie bent u, Heer?” De Heer antwoordde: “Ik ben Jezus, die jij vervolgt. Maar kom nu overeind, sta op, want ik ben aan je verschenen om je aan te stellen als mijn dienaar opdat je bekend zult maken dat je mij hebt gezien en zult getuigen van alles wat ik je nog zal laten zien. Ik zal je daarbij beschermen tegen je eigen volk en tegen de heidenen, naar wie ik je uitzend om hun de ogen te openen, zodat ze zich van de duisternis naar het licht keren, en van de macht van Satan naar God. Door het geloof in mij zullen ze vergeving krijgen voor hun zonden, en samen met allen die mij toebehoren zullen ze deel krijgen aan mijn koninkrijk”’ (Handelingen 26:9-18). Paulus wordt dus veranderd van een religieuze betweter die andersdenkenden wil vernietigen tot iemand die hen wil verzoenen onder de vergiffenis van Christus. Deze vergiffenis brengt hen vanuit de duisternis (dus eenzaamheid, haat,…) tot verzoening in het licht (dus vergiffenis waaruit eenheid, liefde, verzoening, en herstel voortvloeien. Deze verzoening, eenheid, en herstel omschrijft hij als volgt: “Breng dus met vreugde dank aan de Vader. Hij stelt u in staat om te delen in de erfenis die alle heiligen wacht in het licht. Hij heeft ons gered uit de macht van de duisternis en ons overgebracht naar het rijk van zijn geliefde Zoon, die ons de verlossing heeft gebracht, de vergeving van onze zonden. [Hier wordt het Griekse woord aphesis gebruikt wat wij vertalen als “vergeving”. Het kan hier ook betekenen dat we worden verlost vanuit de [eenzame] gevangenis tot de liefdevolle eenheid in Christus zoals we verder lezen vanaf vers 15:] Beeld van God, de onzichtbare, is hij, eerstgeborene van heel de schepping: in hem is alles geschapen, alles in de hemel en alles op aarde, het zichtbare en het onzichtbare, vorsten en heersers, machten en krachten, alles is door hem en voor hem geschapen. Hij bestaat vóór alles en alles bestaat in hem. Hij is het hoofd van het lichaam, de kerk. Oorsprong is hij, eerstgeborene van de doden, om in alles de eerste te zijn: in hem heeft heel de volheid willen wonen en door hem en voor hem alles met zich willen verzoenen, alles op aarde en alles in de hemel, door vrede te brengen met zijn bloed aan het kruis.” (Kolossenzen 1:12-22). We zien dus dat we allen verzoend zijn met elkaar omdat we dankzij het kruis één lichaam vormen. Of zoals Paulus het zegt: “In hem zijn wij door zijn bloed verlost en zijn onze zonden vergeven, dankzij de rijke genade die God ons in overvloed heeft geschonken. Hij heeft ons in al zijn wijsheid en inzicht dit mysterie onthuld: zijn voornemen om met Christus de voltooiing van de tijd te verwezenlijken en zijn besluit om alles in de hemel en op aarde onder één hoofd bijeen te brengen onder Christus” (Efeze 1:7-10). Vers 7 gebruikte weeral het Griekse woord aphesis voor het woord “vergiffenis”. Zoals eerder gezegd kan het ook betekenen dat we worden verlost of vrijgezet vanuit de [eenzame] gevangenis tot de liefdevolle eenheid in Christus. Het laatste vers gebruikt het Griekse woord anakephalaiomai wat samenvatten betekent. We worden dus werkelijk tot eenheid verzameld.

Wat kunnen we uit dit alles leren? Wat moeten we nu zelf doen om de eenheid te bewerkstelligen? Hoe moeten wij vergeven of vrijuit laten gaan [aphesis]? Laten we naar het meest duidelijke verhaal luisteren in Matteus 18:21-35: <<Daarop kwam Petrus bij hem [Jezus] staan en vroeg: ‘heer, als mijn broeder of zuster tegen mij zondigt, hoe vaak moet ik dan vergeving schenken? Tot zevenmaal toe?’ Jezus antwoordde: ‘Niet tot zevenmaal toe, zeg ik je, maar tot zeventig maal zeven. Daarom is het met het koninkrijk van de hemel als met een koning die rekenschap wilde vragen van zijn dienaren. Toen hij daarmee begonnen was, bracht men iemand bij hem die hem tienduizend talent schuldig was [dit is heel veel geld]. Omdat hij niets kon terugbetalen, gaf zijn heer bevel dat de man samen met zijn vrouw en kinderen en alles wat hij bezat verkocht moest worden, zodat de schuld kon worden ingelost. Toen wierp de dienaar zich aan de voeten van zijn heer en smeekte hem: “Heb geduld met mij, ik zal u alles terugbetalen.” Zijn heer kreeg medelijden, hij liet hem vrij en schold hem de geleende som kwijt. Toen deze dienaar naar buiten ging, trof hij daar een van de andere dienaren, die hem honderd denarie schuldig was [dit is heel weinig geld]. Hij nam hem in een wurggreep [in het Grieks staat er: verstikte hem] en beet hem toe: “Betaal me alles wat je me schuldig bent!” Toen wierp deze zich voor hem neer en smeekte hem: “Heb geduld met mij, ik zal je betalen.” Maar hij wilde daar niet van weten, integendeel, hij liet hem gevangenzetten tot hij de hele schuld zou hebben afbetaald. Toen de andere dienaren begrepen wat er gebeurd was, waren ze zeer ontdaan, en gingen ze naar hun heer om hem alles te vertellen. Daarop liet zijn heer hem bij zich roepen en hij zei tegen hem: “Je bent een slechte dienaar. Heel die schuld heb ik je kwijtgescholden, omdat je me erom smeekte. Dan had jij toch zeker ook medelijden moeten hebben met die andere dienaar, zoals ik medelijden heb gehad met jou?” En zijn heer was zo kwaad dat hij hem in handen van de gerechtsbeulen gaf tot hij de hele schuld zou hebben terugbetaald. Zo zal mijn hemelse Vader ook ieder van jullie behandelen die zijn broeder of zuster niet van harte vergeeft.’>> Je moet beseffen dat de eerste som onbetaalbaar veel was en dat de tweede som slechts een kleine som geld betrof. Hierom heeft de Petrus Canisius vertaling een zeer interessante voetnoot ter conclusie: “Dus wat wij aan onzen evennaaste hebben te vergeven, is niets, vergeleken met wat God ons vergeeft.” God doet zoals in het eerste stukje van de parabel. Hij doet echte aphesis. Je vrij laten gaan alsof je geen zonde had begaan. Als zijn kinderen moeten wij dit ook doen. Laten we iedereen vergeven die we nog niet vergeven hebben.