Voor me zit een meisje van 17 in lichte poging tot gothic-look. Ze is vreselijk overstuur. Drie dagen geleden is haar opa overleden. Hij was ziek, al enkele jaren. Sedert begin dit jaar bleek de ziekte ook niet meer behandelbaar. Toch klampte de hele familie zich vast aan elk sprankeltje hoop. Als hij het al eens niet meer zag zitten werd letterlijk iedereen opgetrommeld om hem een hart onder de riem te steken, op te monteren en aan te manen om te blijven vechten; met de steun van zijn geliefde familie en vrienden zou hij het vast en zeker wel halen. De laatste weken ging het echter steil bergaf met de gezondheid en blijkbaar had de opa niet echt meer de moed om nog te vechten. Hij had ook zelf gevraagd om naar het ziekenhuis te mogen gaan. Iedereen kwam zo vaak mogelijk op bezoek. In de laatste dagen voor zijn dood was hij geen enkel moment meer alleen geweest. Tot enkele dagen geleden. Eén van zijn zonen was met vrouw en kinderen langs gekomen terwijl zijn dochter naast zijn bed zat. Toen haar broer en zijn gezin de kamer verlieten liep ze even mee tot aan de lift, aangezien haar vader toch sliep. En toen moet het zijn gebeurd. Omdat haar moeder zo geschokt was dat ze maar heel even de kamer had verlaten -niet langer dan een kwartier- en dat haar vader nu toch alleen was gestorven, had de verpleegster blijkbaar willen troosten door te zeggen dat sommige mensen 'wachten' met sterven tot hun geliefden dat moment niet moeten zien gebeuren. Deze mededeling had de vrouw en eigenlijk de hele familie van de wijs gebracht. En daarom zat ze nu even bij mij. Ze moest haar verhaal kwijt, want haar vriendinnen vroegen alleen maar hoe oud hij was en begonnen dan over de dood van hun eigen opa of zelfs hun hond te praten. Het meisje wist met haar verdriet geen blijf. De gedachte dat haar opa zou kunnen gewacht hebben tot hij alleen was, maakte het voor haar extra moeilijk. Misschien wou ze zelfs horen dat ik dat nog nooit gehoord had en dat ik twijfelde dat dit waar zou kunnen zijn. Toch zei ik haar dat ik dit nog gehoord had, en dat hij misschien echt niet meer kòn vechten. Soms zijn langdurig zieken ook gewoon te moe om nog verder te vechten. Ze knikte, snotterde en trilde als een riet. Zo veel verdriet, zo'n intense pijn.... En zo weinig wat je voor zo'n meisje kan doen. Je kan luisteren, omarmen, nog meer luisteren en nog meer omarmen. Maar dan gaat de bel en is de pauze weer voorbij. Zij moet naar de klas. Jij moet naar de klas. "Je weet me te vinden, als het je wat teveel wordt, niet?" Een korte knik, hoofd tussen de schouders en weg is ze. Ze ziet er heel erg breekbaar uit, zelfs ondanks haar geforceerde look.
Die vraag werd me deze week in de vijfdes gesteld. Aanleiding is natuurlijk het krantenbericht van de jonge boeddhist Giel, die samen met zijn mama had beslist dat hij een 15-jarige opleiding tot boeddhistische monnik zou gaan volgen in een klooster in India. Op zo'n moment ben ik op mijn hoede. Bestaat er een juist antwoord op deze vraag? Wat mij persoonlijk betreft: 'Ja, een jongen van 15 is volgens mij te jong om deze beslissing te maken. Eerlijk gezegd zou ik mijn eigen kind die op zijn/haar 18e een gelijkaardige beslissing zou nemen aanraden om zichzelf nog enkele jaren te gunnen om zulk een grote beslissing te nemen' Wat mij als godsdienstleerkracht begin september (de aftastende fase met nog een zekere vorm van wederzijds gissen-naar-wat-de-ander-denkt-dat-ik-denk-gedoe) ben ik dubbel op mijn hoede en denk ik dat het beter is om de vraag terug te koppelen. 'Vinden jullie dat deze jongen te jong is om een dergelijke beslissing te nemen?' De meningen zijn duidelijk verdeeld. Aan hen die resoluut zeggen dat je zo'n beslissing zeker niet voor je 18e kan maken, vraag ik welke beslissingen iemand wel kan en mag maken op z'n 15e. Uit de voorbeelden, die ik in de groep gooi, blijken de volgende het te halen: studierichting, kledingstijl, hobby's (zelfs de risicovolle zoals Parcours), vriendenkring en de keuze voor een ouder bij wie je gaat wonen bij een scheiding. Moeilijker ligt het bij: schoolkeuze, vakantiebestemming en -gezelschap, leercontract en drastische beslissingen, je ingegeven door je geloof (waarbij ook de jonge Syriëstrijders ter sprake komen). Bij deze laatste voorbeelden overheerst de idee dat jongeren soms tegen zichzelf moeten beschermd worden. Deze oplijsting voedt de discussie nog wat extra, want nu waren diegenen die vonden dat de jongen daar zelf mag over beslissen hier en daar van mening dat ouders hun kinderen moeten beschermen tegen al te radicale en of gevaarlijke beslissingen. 'Zo een beetje gaan mediteren op een berg is toch niet zo erg als je leven wagen in een strijd, waarvan je overtuigd bent dat het een heilige oorlog betreft!' Dat klopt natuurlijk enigszins, maar ik vraag de leerlingen ook om eens grondig na te denken in de plaats van ouders/voogden die dit meemaken met hun zoon of dochter en alternatieven te bedenken van hoe een ouder kan reageren wanneer het kind een beslissing wil nemen die hem/haar kan schaden of zelfs zijn/haar door kan betekenen. Dat was geen makkelijke vraag, maar mits enige hulp komen we toch tot de constatering dat ouders hun kinderen kunnen verplichten om alle risisco's letterlijk op een rijtje te zetten en ze één voor één met hen te bespreken alvorens tot een besluit te komen. Ouders kunnen hun kinderen ook aanmoedigen om een langere periode (16-jarigen suggereren hier een half jaar) de zaken op hun beloop te laten en te kijken of ze na die periode er nog op dezelfde manier over zullen denken. Ik vond het toch belangrijk om hier te citeren uit krantenartikels waaruit blijkt dat de jongen heus niet over één nacht ijs is gegaan. Ik vraag of er iemand is, die het moeilijk heeft met het feit dat het om een boeddhistisch klooster gaat. Dat blijkt niet het geval te zijn en ik heb het vermoeden dat tegenover een islamitische equivalent veel minder tolerantie aan de dag zou worden gelegd. Terwijl we proberen alles op een rijtje te zetten is er een pienter meisje (dat zelf nog geen 16 geworden is), die zegt dat ze het gevoel heeft dat die jongen en zijn moeder allebei heel goed beseffen dat ze niet de makkelijkste weg kiezen voor zichzelf en dat ze beiden wel heel erg gelovig moeten zijn om deze beslissing in alle vrijheid te nemen. Eigenlijk wil ik deze denklijnen nog wat verder uitdiepen de volgende les. Ik denk aan 'De Ark van Pieter' van checkpoint-tv, de Tiberiade (die mooie reportage van Braambos), enkele artikels over Jokri en de wereldjongerendagen, ... Nog even broeden dus...
godsdienstleerkracht uit de 21e eeuw
