In de media werd een actie rond pesten gestart. Het lijkt wel cool om dit bespreekbaar te maken. En toch blijft het een teer onderwerp, want als kind werd ik gepest.
Waarom?
Misschien omdat ik thuis nooit had geleerd wat assertiviteit betekent. Het leek normaal dat iemand op mijn boekentas plaste of leugens verzon naar leerkrachten toe. Ook later op werkvloer ondervond ik hinder. Lag het aan mij? Ik moet mezelf niet alle schuld toedichten. Meestal was ik weerloos uit angst, bang om te worden gestraft met alle gevolgen van dien.
Graag licht ik dit toe aan de hand van enkele voorbeelden.
Ik herinner mij de laatste schooldag van het vierde leerjaar. We maakten een uitstap naar de speeltuin. Onze juf zag dat een stuk speelgoed was beschadigd waarop een jongen zei: Stef heeft dat gedaan. Zonder aarzelen zette zij me in de hoek. Ik pruttelde tegen, maar het kwaad was geschied. Elke poging tot verweer zou mij een zwaardere straf opleveren. Ik zweeg, maar binnenin ging ik kapot. Waarom kon ik niet spelen zoals de andere kindjes? Stond er op mijn gezicht iets duivels geschreven? Vele vragen zonder antwoord. Ik had het weer gedaan.
Het pijnlijkste aan deze zaak was dat leerkrachten partij kozen voor daders.
Was ik heilig? Bijlange niet. Ook ik had wel eens een woord gezegd in muisstille refter, maar nooit deed ik bewust iemand kwaad. En daar ligt nu net het verschil met een pestkop. Vaak gaat het om mensen met een laag zelfbeeld die hun gebreken op een gevoelige ziel projecteren. Maar als kind heb je dat niet door. Dan zijn zij de stoere bende en jij maar het slachtoffer dat dagelijks al huilend de schoolbus opklimt en thuis braafjes knikt dat alles goed is verlopen. Elke keer opnieuw.
Tijdens het zesde leerjaar had ik vrienden en dat blijft één van de mooiste tijden die ik heb beleefd. Nadien ging het pijlsnel bergaf.
Tijdens het oudercontact van de middelbare school werd nooit gepraat over schoolresultaten. Wanneer een leerkracht mij en mijn moeder zag, wisten zij: hier wordt zodra een delicaat onderwerp aangekaart. Mijn klastitularis van het tweede jaar had al dingen in de mot, maar verder dan een: leer je verweren, is ze nooit gekomen. Ik begon me te verweren, leerde technieken uit de gevechtskunst en paste die toe. Neen, ik werd geen held. Ik werd gestraft omdat ik na maandenlange subtiele pesterijen één klap had uitgedeeld. Eén klap? Kunt U zich dat voorstellen? Eén klap is superieur aan maandenlange mentale mishandeling. Maar ik kreeg de strafstudie. De rest ging een zoveelste maal vrijuit
Op een bepaald moment was er de sage dat Steff ongewenste dingen over medeleerlingen had verteld. Ik zou niet weten waar men her over had, maar kon het wel bekopen met een rapportnota die door mijn ouders moest worden ondertekend. Zeker naar mijn vader toe was dit het signaal dat ik alles had uitgelokt. Hij nam de pesterijen sowieso al niet serieus.
En dan zijn we bij de kunsthumaniora aanbeland: de ideale kweekvijver voor pesterijen. Mensen geven zich bloot, willen zich artistiek ontplooien, hetgeen sowieso al voor de nodige kritiek zorgt. Je stelt je kwetsbaar op waardoor het voor pesters makkelijk is om je prestaties af te breken. Uiteindelijk zit er af en toe opbouwende kritiek tussen, maar als jongen die werd gepest, was het moeilijk om hier een onderscheid tussen te maken. Doorgaans was de relatie leerkracht-leerling soepeler waardoor pesters meer invloed kregen op het manipuleren van oversten. Man, wat een woelige waters heb ik doorstaan. Ik moet wel sterk zijn dat ik dit heb overleefd. Tijdens de laatste twee jaren van mijn humaniora was ik gedurende langere periodes afwezig. Dit had niets te maken met de lessen op zich, maar alles met pestgedrag. Op een moment kon ik het niet meer aan, wou ik tijd om alles op een rijtje te zetten. Tranen met tuiten hebben mijn kamer doorspoeld. En dan was er die twijfel: ga ik terug naar school om te redden wat er te redden viel? Of kies ik voor een ander systeem?
Uiteindelijk heb ik doorgezet en zonder problemen mijn diploma behaald. Niemand had dit durven dromen. Mijn lange afwezigheden werden gebruikt om mij angst in te boezemen. Ik zou het niet halen, mijn jaar opnieuw mogen doen. En toch: heb ik gevochten. Men kreeg me niet klein met hun pestgedrag.
Later tijdens werksituaties ben ik hervallen, in die zin dat ik geen eisen durfde stellen.
Het begon meestal bij het sollicitatiegesprek. Ik drukte me vlot uit, spreek vloeiend Frans en Engels, maar was zelden defensief. Het laagste loon? Prima. De meest onmogelijke werkdruk? Geen probleem. Tijdens de eerste dagen ervoer ik reeds grootse stress. Mensen wisten me wonen, ik deed al het vuile werk en wanneer ik één fout beging, werd dit zo uitvergroot dat mijn ontslag werd ingezet. Eigen schuld, dikke bult? Het zal mij niet meer overkomen. Dat zweer ik.
Op een volgende sollicitatie wil ik vechten, maar ook zij zullen moeten bewijzen dat ze mij waard zijn. Ik ben niet voor niets een meertalige creatieveling. Ik ben uniek en als ik binnen een kader pas, dan wordt het een kwestie van geven EN nemen. You better watch out.
Als ik vandaag een raad zou geven aan gepeste kinderen ( en volwassenen): praat erover, wees niet bang om je leerkracht aan te spreken en indien hij je laat vallen, ga dan hogerop. Blijf vechten voor je waarden en streef naar je gelijk. Niemand verdient het om als mindere door het leven te gaan.
