clifford pickover neemt ons mee langs 250 van de meest intrigerende medische mijlpalen van 10 000 vC tot nu.
het concept past in de 1001-boekenreeks van dezelfde uitgever.
enkele mijlpalen:
trepanatie (in de prehistorie!), vervolging van joodse artsen (1161), condoom (1564), ontdekking van sperma (1678), de gekken mogen los (1793), gray's anatomy (1858), aspirine (1899), waarheidsserum (1922), harttransplantatie (1967),... tot gezichtstransplantatie (2005) en menselijke klonen (2008).
elk artikel bestaat uit een korte samenvatting en een of meer prachtige kleurenillustraties.
publiek geheim (2)/plekken met een verborgen geschiedenis - geert clerbout
sven speybrouck gaat alweer op zoek naar verborgen geheimen uit ons recent verleden.
een greep uit de inhoud:
-de gentsche diergaarde
-sexy panty's in het verlengde van de kapellekensbaan (kousen 'du parc')
-drie sfinxen in edingen
-een vergeten begraafplaats voor krankzinnigen in rekem
ik kende westerman van zijn 'dier, bovendier', waarin hij op zoek gaat naar de geschiedenis van het lippizanerras. tegelijk schetst hij een economisch en politiek beeld van de maatschappij.
'stikvallei' dus.
21 augustus 1986. 's avonds bij nieuwe maan sterft al het leven in een vallei in noord-kameroen. kippen, bavianen, zeboes en vogels vallen dood neer in het gras -net als 1746 mannen, vrouwen en kinderen. Schade is er niet: hutten en palmen staan er onaangeroerd bij.
westerman gaat op zoek naar verhalen, feiten, mythes,...
arm wallonië (een reis door het beloofde land) - pascal verbeken
een boek dat iedere vlaming zou moeten lezen. al was het maar om te begrijpen waarom het solidariteitsprincipe tussen vlamingen en walen moet gehandhaafd blijven.
dit boek is een geactualiseerde editie. de auteur heeft een selectie uit 'door arm vlaanderen' van auguste de winne toegevoegd.
de reis die verbeken nu maakt in wallonië, maakte de winne honderd jaar geleden in vlaanderen.
het boek heeft mij met een heel andere blik naar het huidige wallonië doen kijken. een heel ander beeld dat bepaalde politici ons voor de ogen houden. Wallonië begint stilaan uit een diep dal te kruipen; echter, de reconversie zit nog in de kinderschoenen.
het wordt hoog tijd om wallonië te bezoeken.
sapiens (een kleine geschiedenis van de mensheid) - yuval noah harari
ik las op de omslag:
'yuval noath harari schrijft bijzonder intelligent en aanstekelijk. wie in 'sapiens' begint, legt het niet snel neer' (die zeit).
en inderdaad: al van bij de eerste bladzijden word ik meegesleept door zijn kennis en inzicht in de cognitieve revolutie van het geslacht homo.
mijn eerste en tegelijk enige ontmoeting met jan hoet had plaats in het jaar 2000. met ons gezin bezochten we het smak in gent.
toen we door de zalen struinden, kwam daar plots jan hoet opgedoken. uit het niets, zo leek het.
we stonden bij de in opbouw zijnde constructie van een pools conceptueel kunstenaar. hij trok met zijn handen het rood-witte lint dat het kunstwerk afbakende kapot en nam ons mee in zijn verhaal.
we kwamen hem nog 's tegen aan de balie van het museum. ik vroeg hem een handtekening. omdat ik geen papier had, gaf ik hem een bankbiljet. toen de baliebediende geen zwart stiftje had ('de inkt van een balpen vervaagt'), trok hij zelf op zoek.
daarna vroeg hij mijn naam.
'x', zei hij, -en hij legde zijn arm op mijn schouder-, ge kunt ni geloven wat ze vannacht geprobeerd hebben... inbreken in het museum! de barbaren!' en hij voegde eraan toe dat we ook het msk moesten bezoeken.
jan hoet maakte een onuitwisbare indruk: extravert, vriendelijk, druk, aimabel.
ergens hier in huis ligt dat bankbiljet nog. ergens.
luitenant-kolonel de maumort - roger martin du gard
du gard heeft zijn magnum opus niet kunnen afwerken. hij stierf in 1958, 77 jaar oud.
in de roman lezen we de verzonnen memoires van een oude kolonel. du gard beschrijft diens kindertijd, jeugd, schoolloopbaan,...
het relaas beschrijft de volwassenwording van bertrand en geeft een mooi beeld van het leven van de franse plattelandse bourgeoisie.
du gard is een meester in het beschrijven van plaatsen, personen, karakters. hij onderneemt steeds een diepzinnige tocht naar alle aspecten van het leven en ontleedt de mensheid.
het voorwoord is van maarten 't hart.
hij geeft daarin harry mulisch lik op stuk:
'in nederland houden wij echter van schrijvers zoals harry mulisch, die zichzelf voortdurend op de borst kloppen. iemand die zichzelf wegcijfert, zien wij niet staan.'
de boekenapotheek (lees & genees) - ella berthoud & susan elderkin
dit boek is -volgens de auteurs- 'bibliotherapie', nl. het voorschrijven van fictie voor de kwalen des levens.
uit het voorwoord:
'wat je aandoening ook is, onze recepten zijn simpel: een boek (of twee), dat met regelmatige tussenpozen moet worden gelezen. sommige behandelingen zullen tot volledige genezing leiden. andere bieden gewoon troost, laten zien dat je niet alleen bent.
allemaal zullen ze je symptomen tijdelijk verlichten, dankzij het vermogen van literatuur om af te leiden en je naar een andere plek te brengen.
voor het beste resultaat dien je, zoals bij alle medicijnen, altijd de hele kuur af te maken. naast onze remedies geven we ook advies over bepaalde leeskwesties*, zoals te druk zijn om te lezen, en wat te lezen als je niet kunt slapen, de tien beste boeken om te lezen in elk decennium van je leven,...'
*enkele leeskwaalmedicijnen:
-beginnen, bang om aan een boek te
→ begin op een willekeurige bladzijde
-boeken kopen, dwangmatig
→ schaf een e-reader aan of maak een actuele boekenplank
struinen, lezen en denken (notities van een liefhebber) - theodore dalrymple
de britse arts en schrijver is een van de scherpzinnigste cultuurcritici van onze tijd.
hij is een boekengek, struint antiquariaten af op zoek naar zeldzame boeken met aantekeningen, opdrachten of briefjes. telkens weer gaat hij op zoek naar feiten, mensen, verbanden. soms vergezocht, maar toch steeds boeiend.
dat heet dan gelukkig zijn - pat donnez & dirk de wachter
'geen doktersvoorschrift voor het geluk, wel een zoektocht in 6 thema's samen met specialisten en bevoorrechte getuigen: hoe kunnen we geluk op een andere manier bekijken?'
van het westelijk front geen nieuws - erich maria remarque
erich paul remark was een duitse student die opgeroepen werd om te vechten aan het westelijk front.
het boek -zijn eerste roman- verscheen in 1929. het is het verhaal van een generatie die letterlijk en/of figuurlijk kapotgemaakt werd door de oorlog.
een vriend van remarque sneuvelde in oktober 1918, op een dag dat het hele front zo rustig en kalm was dat het legerbericht zich tot die ene zin beperkte: 'van het westelijk front geen nieuws'.
onder het nationaalsocialisme werd zijn boeken verbrand, omdat het gezien werd als een venedering van het duitse volk.
hij woonde in zwitserland toen hem het duitse staatsburgerschap werd ontnomen. later werd hij amerikaans staatsburger.
in 1958 huwde hij paulette goddard (speelde naast chaplin de hoofdrol in 'modern times').
bij deze uitgave hoort een filmalbum met zo'n 40 foto's uit de amerikaanse film van 1930.
weetjes:
-de film werd in 1930 (het jaar waarin de film zijn première beleefde) bekroond met 2 oscars (beste film, beste regie)
-remarque (zijn verre voorouders waren frans) werd in de grote slag om vlaanderen in de zomer van 1917 gewond
-in duitsland werden het eerste jaar van verschijnen een miljoen exemplaren van het boek verkocht
-het boek werd in 45 talen vertaald met een totale oplage van zo'n 10 miljoen exemplaren
-in 1943 werd zijn zuster elfriede na een schijnproces onthoofd
-regisseur lewis milestone ('of mice and men', 'mutiny on the bounty') maakte in 1942 met joris ivens (omstreden nederlandse filmmaker; draaide o.m. een propagandafilm voor stalin en steunde de indonesische onafhankelijkheidsbeweging, waardoor hem het nederlandse staatsburgerschap werd ontnomen) de documentaire 'our russian front'
-in duitsland werd de eerste filmvertoning verstoord door nazi's o.l.v. goebbels (die een filmkopie in zijn privébibliotheek had)
-mussolini vond het de beste film die hij ooit had gezien, maar de film werd niettemin verboden in italië
-remarque zag een privévoorstelling van de film en was zo ontroerd dat hij na afloop de zaal verliet met tranen in de ogen en zei: 'het is werkelijk schitterend'.
eindelijk... na 1 week en 3 mails aan telkens een andere dienst van het msk gent kreeg ik antwoord op mijn vraag of le radeau de la méduse wordt tentoongesteld.
neen dus, vermits het werk het louvre niet mag verlaten.
wel is er een 'fantastische kopie op ware grote' (sic) van pierre désiré guillemet.
gisteren zag ik ze liggen in een speciaalzaak: de kleurpotloden van caran d'ache.
mijn eerste doos (print van getekende bloemen) kreeg ik rond mijn tiende. ik vraag me af waar die doos is verzeild.
ik vond het steeds een plezier om die platte blikken doos te openen en naar de kleuren te kijken.
en je kon steeds een andere ordening hanteren: van klein naar groot, volgens kleur, volgens nummer,...
caran d'ache ('faber' was de eerste om kleurpotloden op de markt te brengen) is een zwitsers product. het merk werd in 1924 opgericht in genève.
de naam refereert naar emile poiré, een franse satirische/politieke tekenaar. hij was officier in napoleons grande armée die -gewond in de slag van borodino- gewond achterbleef en later door een poolse familie werd geadopteerd. hij keerde terug naar frankrijk, waar hij legeruniformen ontwierp en tekende voor 'la vie militaire'.
caran d'ache komt van het russische woord voor 'potlood', nl. 'karandash'.
wellicht kennen de meesten één van zijn topwerken 'le radeau de la méduse' (louvre, parijs) of 'de kleptomaan' (eigendom van het msk gent).
'het vlot van de medusa' meet 5 bij 7,5 meter.
het refereert naar het franse schip méduse dat in 1816 te pletter sloeg tegen de marokkaanse kliffen.
géricault werkte met levende modellen en maakte voorstudies van lijken, afgehakte ledematen,... morbide!
hij interviewde overlevenden en liet het vlot nabouwen.
zo'n 400 schipbreukelingen bevolkten sloepen en een vlot. dat laatste werd door de kapitein losgemaakt van de sloepen, omdat het de snelheid ervan vertraagde.
op het houten vlot bevonden zich 147 opvarenden. na de eerste nacht overleden er al 20 (ziekte, zelfdoding).
na 4 dagen bleven er nog slechts 67 mensen over. de zwakken werden in zee gegooid, sommigen van hen vielen ten prooi aan kannibalisme.
op dag 12 werden de nog resterende 15 opgepikt door een frans schip. uiteindelijk stierven er nog 5 door ontbering en ziekte.
géricault wilde met dit schilderij ook een politiek statement maken.
op vraag van een franse psychiater schilderde géricault 10 portretten van patiënten met een monomane afwijking. de psychiater was ervan overtuigd dat de gelaatsexpressie een spiegel was van een mentale aandoening.
géricault stierf op 32-jarige leeftijd.
de expo in gent toont ook werken van delacroix, goya, füssli en anderen.
2 argentijnse kunstenaars maken een nieuw werk, dat refereert naar de schipbreuken voor het eiland lampedusa.
slagveld van gebroken harten - ed franck (ill. carll cneut)
'verhalen uit chaucers 'de canterbury tales'. ooit alle verhalen gelezen, maar veel van die wonderbaarlijke vertellingen zijn niet blijven hangen in mijn hoofd.
30 reizigers, van alle leeftijden en sociale status, ondernemen een pelgrimage naar canterbury.
de waard daagt hen uit elk vier verhalen te vertellen. de winnaar krijgt een prijs...
chaucer geeft ons een indringende kijk op de middeleeuwse mens.
wellicht kennen de meesten één van zijn topwerken 'le radeau de la méduse' (louvre, parijs) of 'de kleptomaan' (eigendom van het msk gent).
