Ik ben William
Ik ben een man en woon in Gent (België) en mijn beroep is Magazijnier.
Ik ben geboren op 26/12/1969 en ben nu dus 55 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: Egyptologie, geschiedenis, cultuur, architectuur, muziek, lezen, citytrips, .....
Als Ranoferhotep,It-Neter van Ra, dienaar van de Oude Egyptische Goden.
Klik hier onder op een categorie om alle artikels van die categorie te lezen!
Wie Egypte vandaag bezoekt, ziet er nog vele overblijfselen van hun
beschaving. Sommige monumenten hebben de tand des tijd al beter doorstaan dan
andere. Maar wat vooral verloren gegaan is, is de fantastische kleurenpracht
van deze monumenten. Aan de hand van kleurfragmenten die her en der nog
bestaan, maar ook de muurschilderingen in de oude tombes, heeft men geprobeerd
deze kleurenpracht te reconstrueren. Deze video geeft in ieder geval een mooi
idee hoe sommige monumenten er vroeger moeten hebben uitgezien.
Dubbelklik op de video voor in volledig scherm te bekijken
Nieuw op de blog is een forum. Op het forum kunnen jullie
jezelf voorstellen, jullie favoriete God of Godin kenbaar maken, een berichtje
plaatsen in de categorie geloven of algemeen.
Momenteel is het forum nog wat beperkt
wat betreft onderwerpen, doch dit kan veranderen naarmate meer mensen gebruik
maken van deze mogelijkheid.
De knop om naar het forum te gaan
vinden jullie terug in de linker kolom < of door hier op het plaatje
van de schrijver te klikken.
In de artikels hier onder behandelen we
heel wat ceremonies die in het Oude Egypte uitgevoerd werden en heden ten dage
ook nog kunnen uitgevoerd worden. In de Oude Egyptische religie en ook de
moderne vorm ervan, het Kemetisme, zijn er vier basis elementen die bijna in
iedere ceremonie gebruikt worden: natron, wierook, wijwater en licht.
Zij hebben allen ongeveer hetzelfde
doel: Zuiveren en bescherming afroepen. Bij wierook komt daar nog een element
bij, de opstijgende rook heeft tot doel de Goden op te roepen om op aarde te
verblijven. In tegenstelling tot veel andere religies waar de opstijgende rook
tot doel heeft de gebeden bij de Goden in de hemel te brengen, roepen wij de
Goden op om op aarde te komen om onze gebeden te aanhoren en onze offers in
ontvangst te nemen.
Omdat deze vier basis elementen zo
onontbeerlijk zijn, gaan we deze eerst één voor één bespreken in de hier volgende
artikels.
Natron is een mengsel van natriumwaterstofcarbonaat
(natriumbicarbonaat) en natriumcarbonaat (soda) zoals dat wordt gevonden aan de
randen van geconcentreerde zoutmeren in de Egyptische woestijn, zoals bij Wadi
Natroen.
In de mineralogie is natron de naam voor als
mineraal voorkomend zuiver natriumcarbonaat decahydraat (kristalsoda). Het is
een licht ontsmettend middel.
Het werd door de oude Egyptenaren gebruikt bij het
mummificeren. Verder werd natron ook gebruikt om gebouwen en ruimtes te
ontsmetten en te wijden. Zo weten we dat één van de inwijdingsceremonies voor
tempels het strooien van natron om de tempel was. De farao liep rond de
contouren van de nog te bouwen tempel waarbij hij natron rond strooide.
Onderdeel van een tempelstichting
De koning bepaalt de grote van het tempelterrein
door er een touw rond te spannen
Onder de tempel zie je een Anch-teken dat een pot
gevuld met natron aan de koning aanbiedt
waarmee hij dan later het terrein kan rein maken.
De oude Egyptenaren poetsen ook hun tanden met een
pasta op basis van natronpoeder, omdat dit ontsmettend en zuiverend werkte.
Natron, wordt het gesteente van Geb (de aarde)
genoemd en biedt bescherming tegen kwade machten. Het is een puur en zuiver
iets. Het hoeft dus niet speciaal behandeld of gewijd te worden.
Natron gebruikt men om kamers te zuiveren, of het
altaar. Het is één van de basisbestanddelen die geofferd worden, samen met
wijwater en wierook.
Een priester met in de ene hand een sistrum,
symbool van Hathor
en in de andere hand een pot gevuld met natron
Natron is ook een bestanddeel om wijwater te maken.
(zie Het gebruik van wijwater)
Het is niet zo eenvoudig om aan natron te komen.
Ter vervanging kan je (ev. puur, niet geraffineerd) grof zeezout gebruiken. Niet het geparfumeerde, soms
gekleurde, zout dat men gebruikt voor in bad, maar het zout dat geschikt is
voor menselijke consumptie en ook in de keuken kan gebruikt worden. Het gekende fijnkorrelige "keukenzout" komt niet in aanmerking als vervangingsmiddel voor natron.
Wierook is essentieel in de uitvoering van de Kemetische ceremoniën.
Wierook
behoort toe aan de God Dedwen. Wierook is net als natron altijd zuiver, of je
die nu zelf maakt, of koopt maakt niet uit. Wierook gebruik je voor het
zuiveren van ruimtes en het aanroepen van de Goden.
Expeditie naar Poent (Nubië) ten tijde van koningin
Hatsjepsoet
De expeditieleden brachten o.a. mirrestruiken mee naar
Egypte die aangeplant
werden nabij haar daltempel te Deir el-Medinah
Dedwen
is één van de antropomorfe (naar menselijk evenbeeld afgebeeld) Goden,
voorzitter van Nubië en Heer tot de toegang tot hulpbronnen, zoals wierook.
De koninklijke geur van de wierook, is ingesteld door Dedwen voor de Goden. De verbinding met de vorst
wordt ook gezien in het feit dat Dedwen wierook brandt bij koninklijke
geboorten. In Nubië werden tempels gebouwd voor Dedwen door Toetmozes
III op el-Lessiya en Uronarti er zijn geen bewijzen voor cultuscentra voor deze
God ten noorden van Aswan.
Wierook
heb je tegenwoordig in alle vormen en soorten. Je hebt de gekende stokjes, maar
ook kegeltjes of bolletjes. Je hebt pastas die je kan doen branden, of als je
het helemaal goed wil hebben, de echte harskorrels die verbrand worden op
koolstofblokjes. Deze laatste zijn minder gemakkelijk te vinden en
ook veel duurder.
De
wierook bestaande uit harskorrels is een mengeling van olibamun of hars van de
wierookboom, met mirre, maar ook bvb. stukjes cederhout en is verkrijgbaar in
diverse mengelingen in de meer gespecialiseerde winkels.
Ramses II met een typische wierookbrander waarin
wierookhars verbrand werd op houtskool
Je
kan ook zelf wierook maken. Daar bestaan talrijke boeken over in de
boekenhandel, maar ook op het internet vind je veel terug over hoe je wierook
moet maken. Gemakkelijk is het echter niet altijd, en voor sommige
wierooksoorten heb je heel veel ingrediënten nodig, die je ook niet altijd zo
eenvoudig vindt.
In
het moderne Kemetisme, net als in de Oude Egyptische religie is water
essentieel. Egypte werd en wordt niet voor niets het Kind van de Nijl
genoemd. Zonder de Nijl had Egypte nooit de beschaving kunnen worden die ze
ooit geweest is. En zonder de Nijl, zou het huidige Egypte ook niet lang meer
bestaan.
Nijlwater,
of water uit de Heilige Tempelmeren (die soms gevoed werden, via ondergrondse
tunnels die naar de Nijl liepen) werd dan ook steevast gebruikt in de heilige riten.
Dit voor zowel te zuiveren, zegenen als te beschermen.
Een farao wordt
gezuiverd met gewijd water door Horus en Toth
(onderdeel van de
kroningsceremonie)
Het water zelf
wordt voorgesteld door respectievelijk Anch-tekens en Was-scepters.
Niet
iedereen die het Kemetisme aanhangt kan beschikken over Nijlwater of water uit
de Heilige Meren. Maar men kan gewijd water maken. Dit kan met flessenwater
zijn, of gewoon water van de kraan. Wie in de buurt van een rivier of vijver
woont, kan dat eventueel gebruiken. Bij water uit de Nijl, een rivier of
vijver, dien je wel eerst het water kort te koken, dit om alle schadelijke
zaken te vernietigen die zich in het water kunnen bevinden.
Voor
het maken van gewijd water heb je nodig: Een stenen (of metalen) vaas, een
zilveren Anch-kruis, een propere witte katoenen doek, natron (grof zeezout).
Wie aan water uit de Nijl of één der Heilige Meren kan geraken, kan deels dat
water mengen met ander water om het extra kracht te geven.
Ramses II brengt een plengoffer van gewijd water en
een wierookoffer aan Ptah.
Voor
de riten en gebeden voor het wijden van water klik je op de bijlage.
Het verlichten van de duisternis was in
het Oude Egypte en zeker in tempelrituelen een sacrale handeling. In het
zogenaamde dodenboek vinden we daar zelfs spreuken over terug. Spreuk 80
Spreuk om te veranderen in een God en de duisternis te verlichten. Spreuk
137b Spreuk om de toorts aan te steken voor ...NN.....
Deze laatste spreuk luidt als volgt
Het schitterende oog van Horus komt, het lichtende oog van Horus komt, welkom
in vrede en schitterend als Ra in de horizon; hij verjaagt de macht van Seth
voor degene die haar deed ontstaan - dat is degene die hem heeft weggenomen, en
hij is brandend tegen hem; zijn vlam komt, zij die afweert, zij komt nadat zij
de hemel heeft verlaten in het gevolg van Ra, voor uw twee zusters, Ra: het oog
van Horus is waarlijk levend in de grafkamer, het is Iwen-moetef
De oude Egyptenaren gebruikten voornamelijk
olielampen, waarin zij een oud stuk stof drenkten die als wiek diende. Toch
weten we dat ze een soort kaars kenden gemaakt werd van gesmolten dierenvet met
als kern een rietstokje dat als wiek diende.
In de moderne Kemetische ritus kan
eigenlijk iedere soort kaars gebruikt worden, dit van het eenvoudige
theelichtje, de gekende tafelkaars tot kaarsen van bijenwas. In sommige
speciaalzaken vindt men tegenwoordig
zelfs kaarsen gegoten in piramide vorm, als obelisk of als sfinx.
Kaarsen hoeven niet specifiek gewijd te
worden en men is niet zeker of dit in het Oude Egypte ook gebeurde. Maar voor
bepaalde gelegenheden kan men perfect kaarsen inwijden. Men kan zelfs kaarsen
speciaal toekennen aan een bepaalde God of Godin door op de betreffende
kaars(en) de naam van de God of Godin te schrijven of te kerven aan wie men ze
wil toekennen.
Kaarsen wijden kan men via volgende
spreuk, te reciteren terwijl men de kaars besprenkelt met wijwater of met een
dissel gedrenkt in wijwater de kaars aanraakt.
"Gezegend deze kaars, die wanneer brandend, het lichtend Oog van
Horus is, gewijd aan ....X....om de Prachtige Plaats van ...Y....te
verlichten."
NN = de
naam van de overledene
X = de
naam van de God of Godin aan wie men de kaars wijdt
Y = de
naam van de locatie van de tempel of naam van de tempel waar de kaarsen
gebruikt worden.
De Oude Egyptenaren, die niet tot de priesterklasse behoorden en bijgevolg
geen of slechts beperkte toegang hadden tot de tempels, zochten toenadering tot
de Goden via één of meerdere zogenaamde "Huisgoden. Dit waren kleine
beeldjes die hun favoriete (bescherm) God of Godin voorstelden. Deze beeldjes
stonden opgesteld in een nis in de woonkamer, maar soms ook in een schrijn of
naos op een speciaal daartoe bestemd altaar en soms zelf in een private kapel.
Deze laatste, vond men bij de rijkere lagen van de bevolking terug en bevond
zich vaak buiten het huis in de tuin.
Plattegrond
van een huis zoals deze bekend zijn van Deir el-Medinah, Gurab en Dasjoer.
Of de Godenbeeldjes die men thuis vereerde, gewijd werden is niet echt
geweten. Er zijn tot op heden daarvoor nog geen echte aanwijzingen gevonden. Sommige
van hen werden immers in grote aantallen geproduceerd. Laten we van de
veronderstelling uitgaan dat dit wel gebeurde.
Groep
van voorwerpen gevonden in een private woning te Tanis. Ca 30ste
Dynastie
Naast
een aantal gebruiksvoorwerpen zien we ook diverse beeldjes en talismannen
die
verschillende Goden en Godinnen voorstellen.
Deze rite is opgesteld
voor Godenbeelden, die NIET in een schrijn staan, maar dus gewoon zichtbaar
zijn. Voor beelden die in een schrijn of kapel staan, dient de ceremonie
lichtelijk anders uitgevoerd te worden. Daar het schrijn en ev. de kapel, als
een beschermend omhulsel werkt en ook dient gewijd te worden, zie volgend
artikel, het "Inwijden der Tempelbeelden".
De plaats waar men het
beeld zet is vrij te kiezen, men kan bijvoorbeeld een beeld in de inkomhal
plaatsen, dit omdat zij een beschermende functie hebben. Niet ieder beeld dat
men inwijdt dient immers het voorwerp te zijn van een permanente of dagelijkse
verering. Andere beelden, bijvoorbeeld de Godin Hathor, de Godin van de liefde,
kan eigenlijk zelfs een plaatsje krijgen in de slaapkamer.
Ieder gewijd beeld kan
echter ten alle tijde gebruikt worden als voorwerp van verering. In het bestand
in bijlage vinden jullie de ritus voor het inwijden van de Huisgoden.
In tegenstelling tot de zogenaamde Huisgoden
stonden veel van de Godenbeelden die in de tempels deel uitmaakten van een
dagelijkse verering of cultus en we gemakshalve tempelbeelden of ook cultusbeelden noemen, opgesteld
in aparte kapellen. Vaak stonden zij ook nog opgesteld in een (verguld) houten afsluitbaar
schrijn dat op zich in een stenen naos, al dan niet afsluitbaar, kon staan.
Een
schrijn in een houten naos op een bark.
De ritus voor het inwijden van de Cultusbeelden is
dan ook uitgebreider dan deze voor het inwijden van de Huisgoden. De ritus is
geschreven om uitgevoerd te worden in een tempel die over een Heilige der
Heiligen, beschikt zoals wij dit kennen uit de tempel van Horus te Edfoe en
die tevens over een aparte Nieuwjaarskapel beschikt.
Tempel
van Edfoe: 1) Heiligste der Heiligen 2) Stenen naos
3)
Zonneplein 4) Nieuwjaarskapel
We beseffen dat niet iedereen beschikking heeft over
een schrijn, naos of private kapel, laat staan een Nieuwjaarskapel. Maar zoals
alle ritussen is ook deze ritus aanpasbaar aan eigen behoefte. In het bestand
in bijlage vinden jullie de ritus voor het inwijden van de Cultusbeelden.
Naast het dagelijks
aanbidden en verzorgen van het cultusbeeld van de God, werd de God eveneens
voorzien van drank, voedsel en geschenken. Achtereenvolgens behandelen we hier
de verschillende offergaven en de ritus om deze te zegenen zodat zij kunnen
aangeboden worden aan de God.
We beginnen met het offeren
van drank. Bier was in het Oude Egypte de basisdrank voor iedere Egyptenaar, de
welgestelden konden zich ook wijn permitteren. Aan de Goden werd zowel bier en
wijn geofferd, maar ook melk kon in bepaalde gevallen tot de offergave behoren.
Offerande
van brood aan Sopdu en wijn aan Hathor door Amenhotep III
Bier werd in het Oude
Egypte altijd vers gemaakt daar het niet lang kon bewaard worden. Wijn kon
langer bewaard worden, zij het in aarden kruiken in plaats van op vaten zoals
wij dat heden kennen. Melk diende sowieso vers te zijn, daar deze reeds na
enkele uren onder invloed van de hitte van het Egyptische klimaat al kon
verzuren. In het bestand in bijlage vinden jullie de ritus voor het inwijden
van de offerdranken.
De Goden dienden ook
gevoed te worden. Naast het offeren van drank zoals bier en wijn, werd er in de
tempels ook dagelijks vers gebakken brood geofferd. Maar ook andere
voedingswaren, zoals groenten en fruit tot compleet bereide gerechten.
Offerdragers
met zowel bereide als verse voedingswaren
Alles werd dagelijks enkele
uren voor zonsopgang in de tempelkeukens vers bereid. Vervolgens
werden de voedingswaren naar de tempel gebracht waar deze in ontvangst genomen werden door de priesters
die het voedsel zegenden en later tijdens de eredienst aan de God
aanboden. In het bestand in bijlage vinden jullie de ritus voor het inwijden
van de offerspijzen.
Naast het aanbieden van
voedsel en drankoffers aan de God werden in het Oude Egypte dagelijks ook
bloemen en planten in de vorm van boeketten en kransen geofferd aan de Goden. Praktisch
alle tempels hadden op hun domein uitgebreide bloemen en plantenkwekerijen om
een dagelijkse aanvoer van verse bloemen en planten te kunnen garanderen.
Renenutet
die papyrusplanten aangeboden krijgt door Thoetmozes IV
Stele
te Deir el-Medinah
Ook de planten werden gewijd voor men ze aan de God offerde. In het bestand in bijlage
vinden jullie de ritus voor het inwijden van de bloemen en planten.
Zoals men spijzen,
drank en bloemen kan offeren aan de Goden, kunnen ook geschenken aangeboden
worden. Deze geschenken kunnen eender wat zijn. De Oude Egyptenaren offerden bijvoorbeeld
vaak wierook, geurige oliën en zalven, juwelen maar ook (rituele)
gebruiksvoorwerpen tot zelfs beelden, ter verfraaiing van de tempels, aan hun
Goden.
De geschenken werden
meestal aangeboden door het koninklijk paleis, maar ook gewone mensen konden
geschenken doneren aan de tempels die dan door de priesters aan de Goden
aangeboden werden.
Ramses
III biedt, goud, dierenvellen en andere waardevolle geschenken aan Amun-Ra
De
Goden ontvingen regelmatig grote offers van de koning.
Dat ook de geschenken
gewijd werden voor ze aan de God aangeboden werden spreekt voor zich. In het
bestand in bijlage vinden jullie de ritus voor het inwijden van de geschenken.
Reliëf
van het barkschrijn van Amon in de tempel van Karnak
Voor
en onder de bark ziet men de aan de God aangeboden offergaven
Het
belangrijkste ritueel in de Oude Egyptische tempels was de zogenaamde
"Ochtendritus". Dit was een dagelijkse ceremonie die bij zonsopgang in
de tempels uitgevoerd werd.
De
ritus kan door iedereen gebruikt worden en naar eigen behoefte aangepast
worden. Het document dat ik in bijlage 1 geef omvat de
volledige ceremonie, uitgaande van de verering van een cultusbeeld dat
opgesteld staat in een schrijn, naos en aparte kapel of Sanctuarium).
De
ritus behandelt geen bepaalde Godheid of Godin en ook geen bepaalde stad of
regio. De letter X staat voor een bepaalde God of Godin, de letter Y voor
een bepaalde stad.
Hieronder
vindt je de ritus uitgebeeld op zijn Egyptisch, niet iedere stap zoals
beschreven in de ritus is uitgebeeld. Het openen van het Heilige der Heiligen
(Sanctuarium) en naos bvb. zijn in deze afbeeldingsreeks weggelaten. (Voor een
grotere afbeelding, klik op bijlage 2)
Het belangrijkste liturgische feest bij de Oude
Egyptenaren was ongetwijfeld het Egyptische Nieuwjaarsfeest.
Op deze dag werden in alle grote en kleinere
tempels ceremoniën gehouden om de geboorte van het Nieuwe Jaar te vieren.
Bij deze ceremoniën werden op die dag, de
cultusbeelden aan de zon getoond, waardoor ze opnieuw opgeladen werden met
Goddelijke Energie en zodanig garant stonden voor een voorspoedig jaar. De
ceremonie bevestigde ook de Goddelijke aanwezigheid van de diverse Goden op
aarde die moesten zorgen voor voorspoed en geluk.
Via de bijlage, vinden jullie de riten en gebeden
terug voor het uitvoeren van het Egyptische Nieuwjaarsfeest. Dit is de versie
zoals deze reeds meer dan 20 jaar lang door mezelf wordt uitgevoerd. De teksten
zijn (gedeeltelijke) vertalingen van oude Egyptische teksten, met eigen
toevoegingen. De volgorde van het ritueel komt in grote lijnen overeen zoals
het ritueel door de Oude Egyptenaren ook voltrokken werd.
De ceremonie heeft maar één doel en dat is er voor
te zorgen dat de Orde op aarde behouden blijft. Maar eveneens, het
voortbestaan van de natuur, de regering van de Farao (bij gebrek aan een
officieel wereldwijd erkende regerende Farao is dit heden Horus, de Hemelse
Koning), als afgezant van de Goden, en de voortzetting van het menselijke ras.
De volledige ritus vinden jullie in het document in
bijlage,
Vrouwelijke tegenpool van de
god Amon, de verborgene.In de
Piramideteksten werd ze voor het eerst genoemd en in het Nieuwe Rijk werd ze
samen met haar partner Amon in Karnak vereerd.Met hem was ze ook in de kosmogonie van Hermopolis verbonden; ze gold
daardoor als oergodin.
Amon, Amon-Re
De antropomorfe god met hoge
verenkroon gold vanaf het Middenrijk als plaatselijke god van Thebe.Zijn hoofdzetel was Karnak, waar hij samen
met Moet en Chonsoe werd vereerd.De
rijksgod Amon, in wie de abstracte voorstelling van multifunctionale
goddelijkheid gestalte kreeg, moet als het product van theologische overwegingen
in het Nieuwe Rijk worden gezien.Door
zijn verbinding met de vruchtbaarheidsgod Min was hij als Amon-Min-Kamoetef de
zichzelf verwekkende oer- en scheppingsgod, terwijl hij als Amon-Re borg stond
voor de voortdurende vernieuwing van de wereld en als koning der goden heerser
was over hemel en aarde.In de
21ste dynastie werd voor hem een eigen godsstaat in Thebe
opgericht.Vanaf dat moment was zijn
functie als opperste god gewaarborgd tot de verovering van Egypte door Alexander
de Grote, aangezien deze zich door het orakel van Amon in deze oase Siwa als
zoon van God liet erkennen.
Anoebis
Vanaf de vroegste tijd
beschermgod van de necropolen, die als jakhals of in antropomorfe gedaante met
jakhalskop werd afgebeeld.Hij gold als
balsemingsgod, bewaker der geheimen en rechter van het dodengericht.Samen met zijn moeder, de koegodin Hesat en
de stier-god Mnevis vormde hij een godenfamilie.In later teksten werd hij ook als zoon van de
dodengod Osiris genoemd.Zijn cultus
is in heel Egypte bekend: hij komt oorspronkelijk waarschijnlijk uit de
17de gouw in Boven-Egypte.
Anoekis
Godin van de jaarlijkse
Nijloverstroming, waarop ook haar hoge kroon van riet wijst.Samen met Chnoem en Satet vormde ze de
beschermende godenfamilie van de Nijlcataract.Ze gold bovendien als heerseres van het zuidelijke grensgebied.
Apis
De Apisstier werd vanaf de
vroegste tijd in Memphis vereerd als vruchtbaarheids- en koningsgod.Op grond van een bles op het voorhooft en
andere kentekens werd uit de veekudden de goddelijke stier gekozen.Na hun dood werden de heilige stieren
gemummificeerd en vanaf het Nieuwe Rijk in het serapeum van Sakkara
bijgezet.In de Ptolemaeëntijd ontstond
uit de verbinding van Osiris en Apis een nieuwe Egyptisch-Hellenistische god
met de naam Serapis.
Atoem
De naam van de oergod van de
Heliopolitaanse kosmogonie kan zowel niet zijn als alles zijn
betekenen.Deze dubbele betekenis werd
waarschijnlijk bewust gekozen en wijst op de oorspronkelijke scheppingssituatie
die zich in Atoem manifesteerde.Hij was
het die in het oerwater als enige wezen ontstond en die uit zichzelf de
elementen van de schepping en de vele vormen van existentie schiep.Daarbij werd de ruimte (hemel en aarde)
geschapen, de cyclische tijd geactiveerd en de lineaire tijd door het ontstaan
van het aardse bestaan en het hiernamaals in beweging gezet.De mensen en de goden golden als tranen en
zweet van de god.In zijn belangrijkste
cultusplaats Heliopolis vatte men de menselijke Atoem met de koninklijke dubbele
kroon ook op als de avondzon.
Aton
De zonnegod van de
Amarna-theologie van Echnaton werd als een zonneschijf met lange stralen
voorgesteld, waarvan de uiteinden als mensenhanden waren weergegeven.Aton is de abstractste vorm van een god die
er in het faraonische Egypte ooit is geweest.Hij gold als het daglicht dat mens en dier laat leven.Echnaton en de koninklijke familie, die de
verzorging van de god met offers en dus ook zijn dagelijkse verschijning
garandeerde.In afbeeldingen van
Echnaton wordt bovendien de bekwaamheid van deze, als scheppende god
gesymboliseerd.Het later dood verklaren
van de Amarna-theologie betrof niet de godenvoorstelling van Aton, maar zijn
aardse plaatsvervanger Echnaton.
Bastet
De belangrijkste
cultusplaats van de oorspronkelijk in de gedaante van een leeuw en later als een
kat optredende koningsgodin was Boebastis.Vanaf het Oude Rijk werd ze echter ook in Memphis vereerd en was ze met
de godin Sachmet verbonden.Er zijn ook
verbindingen met Hathor en Moet bekend, terwijl ze in Heliopolis bovendien als
dochter van de scheppende god Atoem gold.Haar wezen leek op het karakter van een kat.Aan deze godin werden in de late tijd en de
Grieks-Romeinse periode talrijke bronzen beelden gewijd.
Bes
De sinds het Oude Rijk
bekende beschermgod is een dwergachtige gestalte met baard.Hij was nauw verbonden met de strijdlustige
god Aha.Samen met Hathor waakte hij
over sex en geboorte en bovendien zette hij zijn magische krachten tegen ziekte
en gevaren.Hij gold ook als god van de
vreugde en de dans.Kleine stèles en
amuletten met het beeld van de god zouden een waarborg zijn voor het verkrijgen
van zijn bescherming.
Chepri
Dit is de god van de
cyclische vernieuwing, van het dagelijkse hernieuwd ontstaan van de zon, hij
werd voorgesteld als scarabee.Tijdens
de loop van de zon was hij de zonsopkomst in de morgen, Ra de middagzon en Atoem
de avondzon.
Chnoem
De als ram of als
antropomorfe gedaante met ramskop voorgestelde scheppende god was nauw verbonden
met het ontstaan van alle levende wezens.Op een pottenbakkersschijf maakte hij hun lichamen en "ka" (ziel).Samen met Satet en Anoekis beschermde hij bij
de eerste cataract de Nijlbronnen en de vruchtbaarheid van het land.Aangezien hij op vele plaatsen in Egypte werd
vereerd, bestond zijn persoonlijkheid uit meerdere aspecten.Belangrijkste cultusplaatsen: Elefantine en
Esna.
Chonsoe
De jeugdige god die in den
Thebaanse riade de rol van de zoon had, werd in de meeste gevallen in de
gedaante van een mummie met zijlok en maansymbool op het hoofd voorgesteld.Oorspronkelijk zag men hem tegelijkertijd als
onheil brengende en beschermende god.Dit hing hoogstwaarschijnlijk samen met het veranderende uiterlijk van de
maan.Later gold de god Chonsoe als
heerser van de levensduur en als god van het orakel en de genezing.
Geb
De menselijke door Atoem
geschapen aardgod behoorde tot de Heliopolitaanse kosmogonie.Samen met Noet (hemel), Sjoe (lucht) en
Tefnoet (vochtigheid) vormde hij de ruimte, waarin de zonnegod de cyclische tijd
in beweging kon brengen.Als eerste
heerser op aarde stond hij in voor de rechtmatigheid van het goddelijke
koningschap.
Hapi
De Nijlgod belichaamde de
vruchtbaarheid van Egypte door de regelmatige overstroming van de akkers.Hij werd afgebeeld als weldoorvoed man met
vrouwelijke borsten en een kroon van papyrusplanten.In plaats van Horus en Seth konden 2
Hapifiguren Boven- en Beneden-Egypte symbolisch verenigen voor de koning of
konden talrijke Nijlgoden i.p.v. de gepersonifeerde gouwen de verzorging van het
land waarborgen.
Hathor
De godin in gedaante van een
mens of koe was vanaf de vroegste tijd verbonden met de hemel- en koningsgod
Horus, waarnaar ook haar naam huis van Horus verwijst.Haar solaire aspect werd door de zonneschijf,
die tussen de koehorens verschijnt, duidelijk?Ze speelde in verschillende mythen een rol en werd op talrijke
cultusplaatsen in het land vereerd.Ze
was niet alleen koningsgodin, maar ook godin van de liefde en moedergodin,
beschermster bij geboorte en regeneratie en zonne- of maanoog.Vanwege haar vele verschillende eigenschappen
kon ze met bijna elke andere godin verbonden worden en op verschillende manieren
verschijnen.In haar belangrijkste
cultusplaats Denderah bestond er een nauw verband met de god Horus van
Edfoe.
Heket
De godin met kikkerkop was
een van de beschermsters van zwangerschap en geboorte.In verbinding met Chnoem en Osiris was ze
verantwoordelijk voor de schepping en regeneratie van alle levende wezens.
Horus
Van de naam Horus (de
verre) werden vele verschillende konings- en hemelgoden in een gedaante van een
valk benoemd.Men beschouwde de eerste
koningen als goddelijke Horus en nam ze op in het kosmische gebeuren.Binnen de Osiris-mythe, waar Horus als zoon
van Isis en Osiris gold, kreeg het koninklijke aspect een extra mythische
betekenis.Daarbij ging het vooral om de
strijd tussen structuur en chaos in de schepping, Horus vertegenwoordigde, als
rechtmatig opvolger van Osiris, de wereldorde.Seth stond daarentegen in voor de tameloze neigingen.In de Grieks-Romeinse tijd nam Horus alle
mythisch magische aspecten van het koningschap over en verving zo de in
werkelijkheid bestaande heerser.
Ihy
De van sistrum en menat
voorziene god van de muziek werd in Dendera als zoon van Hathor en Horus van
Edfoe vereerd.Als kind-god stond hij in
verbinding met het begin van de schepping en kon hij ook als zoon van de
zonnegod worden gezien.
Isis
De antropomorfe godin wordt
met de hiëroglief van haar naam, de troon- of met koehorens en zonneschijf op
het hoofd afgebeeld.Ze
vertegenwoordigde de koninklijke macht die ze als gemalin van Osiris weer te
voorschijn bracht.Ze verbond zo het
aardse leven en het hiernamaals met elkaar en was tegelijkertijd doden- en
moedergodin.Ze werd in samenhang met de
groeiende populariteit van de Osiris-cultus in het gehele land vereerd.En belangrijke karaktertrek van Isis, die
vanaf het Nieuwe Rijk bijdroeg aan haar groeiende populariteit, was dat ze als
beschermgodin magische krachten had.In
de Grieks-Romeinse tijd speelde ze een allesovertreffende rol en werd ze in het
gehele Romeinse Rijk vereerd.Haar
cultus op het eiland Philae bestond zelfs nog tot in de 6e eeuw na
Christus.
Maät
Het begrip Maät stond voor
het principe van de gestructureerde wereld, voor orde en harmonie, voor ethische
waarden en rechtvaardigheid, voor cultuur en scheppingskracht.Maät was daardoor de tegenpool van alles wat
ongeordend en wild, vernielend en onrechtvaardig, maar wel machtig was.De belangrijkste taak van elke koning was
Maät te garanderen en op die manier niet alleen de Egyptische Staat, maar ook de
hele wereld in stand te houden.De godin
Maät was de personificatie van dit principe.Ze gold als metgezellin of dochter van de zonnegod en werd antropomorf
met een veer op het hoofd afgebeeld.Een
eigen cultus schijnt ze pas in het Nieuwe Rijk te hebben gekregen, die
vervolgens aansluiting vond bij de cultussen voor de Rijksgoden in Karnak en
Memphis.
Meretseger
De godin met slangekop of
slangenlichaam van het westelijk gebergt in Thebe gold als beschermgodin van de
doden en als patroon van de necropoolarbeiders van Deir el-Medinah.In verbinding met Renenoetet fungeerde ze ook
als voedster.
Min
De god van de vruchtbaarheid
is 1 van de oudste goden in Egypte.Meer
dan levensgrote beelden van de god zijn al vanaf het 4de millennium
voor Christus in Koptos bekend.In de
faraonische tijd stelde men hem voor met een ongeleed lichaam, met opgeheven arm
met een gesel en een verenkroon op het hoofd.Als Kamoetef, stier van zijn moeder was hij ook een scheppende
god.
Mnevis
De zonnestier van Heliopolis
werd zwart met een zonneschijf tussen de horens voorgesteld.Zijn opvallende grote geslachtsdelenverwijzen naar zijn bijzondere talent van het
verwekken.Via het aspect van de zon as
hij vooral verbonden met Re en Atoem.
Moet
De groeiende populariteit
van de antropomorfe godin met de gierkop en de dubbele kroon was direct
afhankelijk van Amon.Vanaf het Nieuwe
Rijk vormde ze met hem en met haar zoon Chonsoe de Thebaanse triade.Haar naam die met het teken voor gier werd
geschreven, betekent moeder en verwijst naar die rol.Amon en Moet golden vanaf de 18e
dynastie ook als ouders van de koning.Als heerseres van Asjeroe kreeg ze in Karnak een eigen cultusplaats met
een meertje in de vorm van een halve maan, waar ze als leeuw verscheen.Ze was nauw verbonden met andere gier- en
leeuwgodinnen zoals Nechbet, Wadjet, Sachmet of Bastet.
Montoe
De vanaf het Oude Rijk
bekende god werd met valkenkop, verenkroon, zonneschijf en 2 uraeusslangen op
het voorhoofd afgebeeld.De
belangrijkste cultusplaatsen van de oorspronkelijke als koningsgod vereerde
Montoe waren Armant, et-Tôot, Medamoed en Thebe.Als oorlogsgod vocht hij tegen de vijanden
van de goden en stond hij de koning in de oorlog ter zijde.Al in het Middenrijk kreeg hij een
stiercultus, wat waarschijnlijk het strijdlustige element in hem moest
versterken.
Nechbet
De godin treed op in de
gestalte van een gier of een vrouw met de gierkop.Als kroongodin van Boven-Egypte droeg zij bij
voorkeur de witte kroon van dit deel van het land.Erg nauwe verbinding bestond er met de godin
Wadjet, haar tegenpool uit Beneden-Egypte, en met de godinnen Moet en
Tefnoet.Bovendien beschermde en voedde
Nechbet het koninklijk kind.Haar
belangrijkste cultusplaats was El-Kab in de 3e gouw van
Boven-Egypte.
Nefertem
Oorspronkelijk vereerd als
lotusbloem of komend uit een lotusbloem had Nefertem een zeer nauwe relatie met
de zonnegod, wiens karaktereigenschappen hij kon overnemen.Hij gold als lotusbloem aan de neus van Ra
of als grote lotusbloem die uit de oeroceaan verschijnt, maar tegelijk ook als
jeugdig zonnekind.Nefertem werd meestal
afgebeeld als mens met het symbool van de met veren versierde lotusbloem op het
hoofd.In Memphis werd hij samen met
Ptah en Sachmet als triade vereerd.
Neith
Oude jacht- en oorlogsgodin
die in het Oude Egypte rondom Memphis als koninklijke beschermmacht werd
vereerd.Haar belangrijkste cultusplaats
was Saïs in de delta, waar ze tijdens de 26e dynastie heel populair
was, omdat de koningen uit deze tijd daar vandaan kwamen.Later werd ze in Esna zelfs tot
scheppersgodheid.Neith droeg de kroon
van Beneden-Egypte en haar symbool is een schild met gekruiste pijlen.
Nephtys
In de beroemde Enneade van
Heliopolis was ze de dochter van Geb en Noet en daarvoor de zuster van de goden
Osiris, Seth en Isis.Samen met Isis
beschermde en betreurde Nephtys de doden en bracht ze hen weer tot leven.Belangrijk was ook haar functie als een van
de 4 canopengodinnen.Ze werd afgebeeld
met de hiëroglief van haar naam op haar hoofd en bovendien had ze vaak
gevleugelde armen.
Noen
Als personificatie van het
oerwater, waaruit bij de schepping van dewereld het eerste land, de oerheuvel, opsteeg, werd Noen zeer zelden
afgebeeld.Samen met zijn vrouweijke
tegenpolen Naunet vormde hij in de Ogdeade van Hermopolis het eerste van de 4
oergodenparen, waarbij de goden met een kikkerkop en de godinnen met de
slangenkop werden afgebeeld.
Osiris
De mummie-vormige god met de
atefkroon uit plantenstengels en struisvogelveren gold oorspronkelijk
waarschijnlijk als oogst en vruchtbaarheidsgod.Als tegenpool van de wilde woestijngod Seth stond hij voor het
gecultiveerde land en de geordende wereld.De voortdurende strijd tussen de 2 tegenstanders was de basis voor de
Egyptische schepping en de daaruit voortvloeiende dood van Osiris.Osiris stierf en werd door Isis en Nephtys in
het hiernamaals weer tot leven gewekt.Hij verwekte zijn zoon Horus die op aarde de strijd tegen Seth
voortzette.Als opperste dodengod en
dodenrechter was hij de vertegenwoordiger van de rechtvaardige wereldorde in het
hiernamaals.Als koning in het dodenrijk
had hij de koningsinsignes kromstaf en gesel.Een van zijn belangrijkste cultusplaatsen was Abydos, waar zich zijn
mythische graf bevindt en mysteriespelen voor de god werden gehouden.
Ptah
Belangrijkste cultusplaats
was Memphis.In de kosmogonie van
Memphis geldt hij als scheppergod en staat hij aan het hoofd van de
Enneade.Onder de Ramesiden vormde Ptah
samen met Amon en Ra de grote Rijkstriade.Het belang van deze god wordt duidelijk uit het feit dat talrijke
kleinere cultussen voor hem in andere tempels waren ondergebracht.Kunstenaars en ambachtslieden zagen hem hun
beschermheer en om die reden identificeerde de Grieken hem met Hephaistos.Ptah wordt mummie-vormig afgebeeld met een
kap op het hoofd en een scepter in de hand.
De zonnegod met valkenkop
trad al in het Oude Rijk op als Ra-Harachti (de morgenzon).Als bekendste godheid van het Egyptische
pantheon was hij in de cultus en mythe in vele vormen aanwezig.Zo is de voorstelling van de cyclische baan
van de zon, die de god in zijn bark als dag- en nachtreis van elk 12 uur
voltrekt, synoniem met de eeuwige herhaling van de schepping en herscheppende
krachten.De belangrijkste cultusplaats
lag sinds het Oude Rijk in Heliopolis, de zonnestad.De heersers van de 5de dynastie
lieten speciale gebouwen voor de Ra-cultus, de zogenaamde zonnetempels, bij
Aboesir bouwen.De indrukwekkendste
cultussymbolen zijn de obelisken, waarvan de vergulde toppen als zetel van de
zonnegod werden geïnterpreteerd.Het
waarschijnlijk beroemdste heiligdom voor Ra-Harachti werd onder Ramses II in
Aboe Simbel gebouwd.De opvallende
relatie tot de god van elke heerser wordt weerspiegeld in de titulatuurbenaming
zoon van Ra.
Renenoetet
Bijnamen als heerseres van
de schuren onderstrepen het karakter van de als slang weergegeven godin als
godin van de vruchtbaarheid en de oogst.Bijzonder populair was de cultus van de godin in de Fajoem in de
12de dynastie en in Thebe tijdens het Nieuwe Rijk.
Sachmet
De godin met de leeuwenkop
werd vooral in Memphis vereerd, waar ze samen met Ptah en hun gemeenschappelijke
zoon Nefertem een godenfamilie vormde.Ze had een nauwe relatie met de godin Moet in Thebe.Zo liet Amenophis III enkele honderden
granieten beelden van Sachmet in Karnak opstellen.In de mythe vernietigt de godin, wier naam
de machtige betekent, de vijanden van de zonnegod Ra of Osiris.Tevens ondersteunt ze de koning bij zijn
strijd tegen nationale vijanden.Naast
haar strijdlustige karakter zag men in de godin tegelijkertijd de
beschermpatroon van de geneeskunde en de artsen, die hier en daar als priesters
van Sachmet te boek staan.
Satet
Al vanaf het Oude Rijk werd
Satet op het eiland Elephantine vereerd, waar ze samen met Chnoem en Anoeket een
triade vormde.Het aan haar gewijde
heiligdom werd tot in de Grieks-Romeinse tijd steeds weer uitgebreid.Als godheid van de cataracten bewaakte Satet
de zuidelijke grens en gold als schenkster van het koele water dat uit
Elephantine komt.De godin wordt
afgebeeld met de kroon van Boven-Egypte met zijdelings bevestigde, omhoogstaande
gazellenhorens.
Selket
De godin werd als schorpioen
vereerd, maar op de eerste plaats verschijnt ze als mens met een schorpioen op
haar hoofd.Ze speelde in de religie een
grote rol.Samen met Isis, Nephtys en
Neith beschermde ze de ingewanden en het gemummificeerde lichaam van de
dode.
Sesjat
Het karakter van de godin
maakt bijnamen zoals heerseres van de plattegronden en schriften
duidelijk.Als procureur van de
schrijf-en rekenkunst noteerde Sesjat
bij de kroning de regerensjaren en jubilea van de heerser.Bovendien speelde ze zich sinds de vroegste
tijd een grote rol in het ritueel van de tempelstichting, en wel bij het bepalen
van de plattegrond van de tempel.
Seth
De god van de storm en het
weer wordt vaak heerser van de woestijn en de vreemde landen genoemd.Waarschijnlijk was het dier van Seth in de
vroegste tijden al zo gestileerd dat de zoölogische determinatie ervan tot op de
dag van vandaag niet duidelijk is.In de
Osiris-mythe was Seth chaos, het wilde element, en vermoorde hij zijn broer
Osiris.Daarna vocht hij met diens
navolger Horus om de macht.Aan de
andere kant was hij samen met Horus beschermgod met dezelfde rechten voor de
koning.Samen gaven ze de koning de
kronen van het land en knoopten ze in de symbolische voorstellingen van de
vereniging van Beide Landen de nationale planten van Boven- en
Beneden-Egypte.
Sjoe
De god van de lucht scheidde
in de scheppingsmythe hemel en aarde, nadat hij, samen met zijn zuster Tefnoet,
uit de mond van de oergod Atoem werd geboren.Mensen en goden hebben lucht nodig, zodat de lichtbeuken in de tempels
ook wel vensters van Sjoe werden genoemd.
Sobek
Deze god werd als krokodil
of in de klassieke mengvorm met krokodillenkop vereerd.Tot de belangrijkste cultusplaatsen behoorde
het oude Sjedet in de Fajoem en in de Grieks-Romeinse tijd Kom Ombo in
Boven-Egypte.Overeenkomstig zijn
levensruimte gold Sobek als vruchtbaarheidsgod en werd hij ook als oer- en
scheppingsgod vereerd.
Sokar
De in de gedaante van een
valk of met valkenkop afgebeelde god Sokar was oorspronkelijk de dodengod van de
Memphitische necropool.Vanwege zijn
nauwe relatie tot Ptah en Osiris werd hij tot in de Late Tijd als
Ptah-Sokar-Osiris vereerd.Als god was
hij ook heerser van de onderwereld.In
het middelpunt van het Sokarfeest stond de optocht van een goddelijke
cultusbark, de zogenaamde Henoebark.
Tefnoet
Samen met de luchtgod Sjoe
vormde de als leeuw voorgestelde Tefnoet in de kosmogonie van Heliopolis het
eerste godenpaar, dat door Atoem door middel van zelfbevrediging of door
uitspugen geschapen werd.In
verschillende mythen had Tefnoet een opvallend kosmisch karakter.
Thot
Tot de vooraanstaande goden
van het Egyptische pantheon behoorde Thot, die vanaf het Oude Rijk in het gehele
land werd vereerd.Zijn belangrijkste
cultusplaats was Hermolopis in Midden-Egypte.De voorstellingen tonen hem als man met een ibiskop, als ibis of als
baviaan.In zijn hoedanigheid van
maangod was Thot verantwoordelijk voor de kalender, de tijd en wiskunde.Bij de kroning van de koning noteerde hij de
regeringsjaren van de heerser en schreef diens naam op de bladeren van de
heilige Isjedboom van Heliopolis.Thot
was de uitvinder van schrift en taal, bewaker van de goddelijke orde en alle
rituelen alsmede van de geheime kennis.De schrijvers benoemden hem daarom tot hun beschermheer.Bij het dodengericht was het Thot die in het
bijzijn van Osiris het resultaat voor de dode noteerde.
Toëris
De godin wordt meestal als
een rechtop staan, zwanger nijlpaard met hangende borsten en leeuwenpoten
afgebeeld.Haar karakter als moedergodin
maakte een nauwe relatie met Hathor en Isis mogelijk.Zeer belangrijk was haar beschermende rol
voor barende en voedende vrouwen.
Wadjet
De godin in de gedaante van
een slang was de godheid van Beneden-Egypte en wel in Boeto.Wadjet en Nechbet, de giergodin van el_kab,
waren de Twee Heerseressen die de koning beschermden en zich in de dubbele
kroon op zijn hoofd konden incorporeren.
Werethekau
De kronen- en slangengodin,
de toverrijke, trad meestal op als vrouw met leeuwenkop en was vanaf het
Nieuwe Rijk bij de kroning van de heerser aanwezig.Ze verleende hem bescherming en bovendien
voedde ze het koninklijk kind.
In het oude Egypte was het Per Ankh of
"Levenshuis" een instituut dat verbonden was aan een tempel. In het
Levenshuis leerden priesters in opleiding de geheimen van de Egyptische
religie en mythologie. Zij leerden er ook de heilige teksten lezen en kopiëren.
Verder werden ze er onderwezen in verschillende wetenschappen, zoals liturgie, theologie,
geografie, astronomie, geometrie, geneeskunde, enz.. De Per Ankhs, die op
verschillende plaatsen in Egypte voorkwamen, kunnen we dan ook als de eerste
scholen, zelfs universiteiten beschouwen.
Vandaag wordt er nog
Egyptologie in tal van universiteiten wereldwijd onderwezen, maar dit
vertrekkende vanuit een puur wetenschappelijk en/of archeologisch standpunt en
niet vanuit het geloof in de Oude Goden. Er bestaan geen Egyptische
tempelscholen meer, die de leer in de Oude Egyptische religie onderwijzen
vertrekkend vanuit het geloof in de Oude Egyptische Goden. Vandaar het idee
om een virtuele tempelschool op te richten.
Heden ten dage wordt het
geloof in de Oude Egyptische Goden, Kemetisme genoemd en wereldwijd zijn er nog
altijd mensen die geloven in de Oude Egyptische Goden, ook in België en
Nederland. Sommigen doen dit individueel, anderen sluiten zich aan bij een
gemeenschap, een sekte....
Ondanks het bestaan van
dergelijke geloofsgemeenschappen die het Kemetisme levend houden is er op het
internet of in boeken niet zoveel over te vinden van hoe de Oude Religie
beleefd werd en kan beleefd worden, in het Nederlands al zeker niet! Deze blog
tracht daar een antwoord en richtlijnen op te geven.
Ik hoop dat jullie hier iets
kunnen leren, maar het vooral, ook plezierig vinden hier te komen lezen en
gebruik te maken van de vele mogelijkheden die een blog biedt, zoals het
bekijken van filmpjes, luisteren naar muziek, downloaden van bijlagen, reageren
op de berichten of deelnemen op het forum, enz .
Het
Levenshuis van Ra is een open school en toegankelijk voor iedereen. Er is
bijgevolg GEEN COPYRIGHT op de blog, alle teksten, tekeningen, bijlagen zijn
vrij voor eigen gebruik, dit voor studie, eindwerken, verhandelingen, opstellen
voor school, enz Bij gebruik van informatie van deze blog op eigen of andere
sites, blogs of internetfora stellen we een vermelding naar deze blog of link
natuurlijk op prijs.
Ranoferhotep
It-Neter van Ra - Hem Neter Tepi der Goden en Godinnen van de Twee Landen