Ra

De zonnegod met valkenkop trad al in het Oude Rijk op als Ra-Harachti (de morgenzon).  Als bekendste godheid van het Egyptische pantheon was hij in de cultus en mythe in vele vormen aanwezig.  Zo is de voorstelling van de cyclische baan van de zon, die de god in zijn bark als dag- en nachtreis van elk 12 uur voltrekt, synoniem met de eeuwige herhaling van de schepping en herscheppende krachten.  De belangrijkste cultusplaats lag sinds het Oude Rijk in Heliopolis, de zonnestad.  De heersers van de 5^de dynastie lieten speciale gebouwen voor de Ra-cultus, de zogenaamde zonnetempels, bij Aboesir bouwen.  De indrukwekkendste cultussymbolen zijn de obelisken, waarvan de vergulde toppen als zetel van de zonnegod werden geïnterpreteerd.  Het waarschijnlijk beroemdste heiligdom voor Ra-Harachti werd onder Ramses II in Aboe Simbel gebouwd.  De opvallende relatie tot de god van elke heerser wordt weerspiegeld in de titulatuurbenaming ‘zoon van Ra’.

Renenoetet

Bijnamen als ‘heerseres van de schuren’ onderstrepen het karakter van de als slang weergegeven godin als godin van de vruchtbaarheid en de oogst.  Bijzonder populair was de cultus van de godin in de Fajoem in de 12^de dynastie en in Thebe tijdens het Nieuwe Rijk.

Sachmet

De godin met de leeuwenkop werd vooral in Memphis vereerd, waar ze samen met Ptah en hun gemeenschappelijke zoon Nefertem een godenfamilie vormde.  Ze had een nauwe relatie met de godin Moet in Thebe.  Zo liet Amenophis III enkele honderden granieten beelden van Sachmet in Karnak opstellen.  In de mythe vernietigt de godin, wier naam ‘de machtige’ betekent, de vijanden van de zonnegod Ra of Osiris.  Tevens ondersteunt ze de koning bij zijn strijd tegen nationale vijanden.  Naast haar strijdlustige karakter zag men in de godin tegelijkertijd de beschermpatroon van de geneeskunde en de artsen, die hier en daar als priesters van Sachmet te boek staan.

Satet

Al vanaf het Oude Rijk werd Satet op het eiland Elephantine vereerd, waar ze samen met Chnoem en Anoeket een triade vormde.  Het aan haar gewijde heiligdom werd tot in de Grieks-Romeinse tijd steeds weer uitgebreid.  Als godheid van de cataracten bewaakte Satet de zuidelijke grens en gold als schenkster van het ‘koele water dat uit Elephantine komt’.  De godin wordt afgebeeld met de kroon van Boven-Egypte met zijdelings bevestigde, omhoogstaande gazellenhorens.

Selket

De godin werd als schorpioen vereerd, maar op de eerste plaats verschijnt ze als mens met een schorpioen op haar hoofd.  Ze speelde in de religie een grote rol.  Samen met Isis, Nephtys en Neith beschermde ze de ingewanden en het gemummificeerde lichaam van de dode.

Sesjat

Het karakter van de godin maakt bijnamen zoals “heerseres van de plattegronden en schriften” duidelijk.  Als procureur van de schrijf-  en rekenkunst noteerde Sesjat bij de kroning de regerensjaren en jubilea van de heerser.  Bovendien speelde ze zich sinds de vroegste tijd een grote rol in het ritueel van de tempelstichting, en wel bij het bepalen van de plattegrond van de tempel.

Seth

De god van de storm en het weer wordt vaak “heerser van de woestijn en de vreemde landen” genoemd.  Waarschijnlijk was het dier van Seth in de vroegste tijden al zo gestileerd dat de zoölogische determinatie ervan tot op de dag van vandaag niet duidelijk is.  In de Osiris-mythe was Seth chaos, het wilde element, en vermoorde hij zijn broer Osiris.  Daarna vocht hij met diens navolger Horus om de macht.  Aan de andere kant was hij samen met Horus beschermgod met dezelfde rechten voor de koning.  Samen gaven ze de koning de kronen van het land en knoopten ze in de symbolische voorstellingen van de ‘vereniging van Beide Landen’ de nationale planten van Boven- en Beneden-Egypte.

Sjoe

De god van de lucht scheidde in de scheppingsmythe hemel en aarde, nadat hij, samen met zijn zuster Tefnoet, uit de mond van de oergod Atoem werd geboren.  Mensen en goden hebben lucht nodig, zodat de lichtbeuken in de tempels ook wel “vensters van Sjoe” werden genoemd.

Sobek

Deze god werd als krokodil of in de klassieke mengvorm met krokodillenkop vereerd.  Tot de belangrijkste cultusplaatsen behoorde het oude Sjedet in de Fajoem en in de Grieks-Romeinse tijd Kom Ombo in Boven-Egypte.  Overeenkomstig zijn levensruimte gold Sobek als vruchtbaarheidsgod en werd hij ook als oer- en scheppingsgod vereerd.

Sokar

De in de gedaante van een valk of met valkenkop afgebeelde god Sokar was oorspronkelijk de dodengod van de Memphitische necropool.  Vanwege zijn nauwe relatie tot Ptah en Osiris werd hij tot in de Late Tijd als Ptah-Sokar-Osiris vereerd.  Als god was hij ook heerser van de onderwereld.  In het middelpunt van het Sokarfeest stond de optocht van een goddelijke cultusbark, de zogenaamde Henoebark.

Tefnoet

Samen met de luchtgod Sjoe vormde de als leeuw voorgestelde Tefnoet in de kosmogonie van Heliopolis het eerste godenpaar, dat door Atoem door middel van zelfbevrediging of door uitspugen geschapen werd.  In verschillende mythen had Tefnoet een opvallend kosmisch karakter.

Thot

Tot de vooraanstaande goden van het Egyptische pantheon behoorde Thot, die vanaf het Oude Rijk in het gehele land werd vereerd.  Zijn belangrijkste cultusplaats was Hermolopis in Midden-Egypte.  De voorstellingen tonen hem als man met een ibiskop, als ibis of als baviaan.  In zijn hoedanigheid van maangod was Thot verantwoordelijk voor de kalender, de tijd en wiskunde.  Bij de kroning van de koning noteerde hij de regeringsjaren van de heerser en schreef diens naam op de bladeren van de heilige Isjedboom van Heliopolis.  Thot was de uitvinder van schrift en taal, bewaker van de goddelijke orde en alle rituelen alsmede van de geheime kennis.  De schrijvers benoemden hem daarom tot hun beschermheer.  Bij het dodengericht was het Thot die in het bijzijn van Osiris het resultaat voor de dode noteerde.

Toëris

De godin wordt meestal als een rechtop staan, zwanger nijlpaard met hangende borsten en leeuwenpoten afgebeeld.  Haar karakter als moedergodin maakte een nauwe relatie met Hathor en Isis mogelijk.  Zeer belangrijk was haar beschermende rol voor barende en voedende vrouwen.

Wadjet

De godin in de gedaante van een slang was de godheid van Beneden-Egypte en wel in Boeto.  Wadjet en Nechbet, de giergodin van el_kab, waren de Twee Heerseressen’ die de koning beschermden en zich in de dubbele kroon op zijn hoofd konden incorporeren.

Werethekau

De kronen- en slangengodin, “de toverrijke”, trad meestal op als vrouw met leeuwenkop en was vanaf het Nieuwe Rijk bij de kroning van de heerser aanwezig.  Ze verleende hem bescherming en bovendien voedde ze het koninklijk kind.

Het Levenshuis van Ra

Per Ankh Ra