de Sint-Niklaaskerk. Sint-Katelijne en Kapellekerk worden links gelaten want te ver.

Sint-Niklaas was een parochiale kerk. Als patroonheilige van handelaars en schippers wordt, Sint-Niklaas geassocieerd met de haven, annex handelsnederzetting, annex oude kerk van Sint-Gorik. De Steenstraat die we doorliepen was één van de parochiegrenzen tussen Sint-Gorik- en Sint-Niklaasparochies (tegen argumenten Lefevre). Dat zien we op de kaart van Brusselse parochies van Philippe Godding. Sint-Niklaas is, net als Sint-Gorik gelegen in de beemden of drassige gronden van Brussel, die pas in de 12e eeuw bewoonbaar werden gemaakt. Er is sprake van een "portus" zonder juiste bepaling van wat het is of waar het lag.

Er was een Romaanse donjontoren, ongeveer 50 m hoog, die verbonden was met de kerk (raakte de kerk niet). Die toren zou er volgens de legende vóór de kerk gestaan hebben.  Zeker is dat de Sint-Niklaaskerk dateert van de 12e eeuw (afwaterings- en kanaliseringsoperatie). Er is een donjon, zoals Sint-Goedele een "westbouw" heeft.

---

Wandeling terug langs de Steenstraat terug om via de Violetstraat op het Sint-Jansplein

te geraken.

Op de kaart van Philippe Godding, die René Laurent gebruikt, staan de parochies uit de

15e eeuw aangetekend. Sommige van die parochies gaan wel over de omwallingen.

Vaststellingen zijn dat er grote en kleine parochies zijn en dat ze zeer onregelmatig zijn.

Het Sint-Jansplein is een knooppunt van de parochies St.-Goedele, St.-Gorik, St.-Niklaas.

Sint-Goedele is de enige parochie die volledig binnen de eerste omwalling is gelegen.

Registers vermelden gegevens van de verschillende parochies en .'omtrent het Sint-

Jansgasthuis. Deze plaats is de grens tussen de droge helling en het drassige gebied

van de Zenne. Logisch zou zijn dat Sint-Goedele, Sint-Jakob en Kapellekerk de oudste

parochies zouden zijn, in het droge gedeelte, terwijl Sint-Gorik, Sint-Niklaas en Sint-

Katelijne in het overstromingsgebied pas later ingesteld worden. De Sint-Jansgasthuiskerk uit de 13e eeuw is in Romaanse stijl.

Woeste gronden zijn van de heer. De graaf (Boudewijn), later de hertog (Hendrik), zal in

de 12e eeuw het natte land in concessie geven tot drooglegging, kanalisering en bouw van watermolens.

---

Wandeling van het Sint-Jansplein via de Duquesnoystraat, Steenweg, Grasmarkt, Bergstraat naar het Sint-Goedelevoorplein.

Sint-Goedelekerk is voor Placide Lefevre de enige hoofdkerk, moederkerk en tevens oudste kapel, bij een Merovingische nederzetting. Na de brand is begonnen aan de Romaanse kerk, begin 13e eeuw, ongeveer dezelfde tijd als de Ceure werd toegekend.

Volgens Lefevre zou pas na de middeleeuwen de andere parochies afgesplitst zijn.

Volgens een document van 1047, dat een vervalsing uit de 2e helft van de 12e eeuw zou

zijn, gebeurde dan van alles: stichting van het Sint-Goedelekapittel en de bouw van de

stenen kerk.

Onbetwist echt is het document van 1073 dat bevestigt in een compromis tussen Kamerijk en Sint-Goedele, dat er in de 11e eeuw een kapittel van kanunniken werd ingesteld (seculiere organisatie, de kanunniken woonden zelfstandig waar ze het wilden). Dertig jaar later, en nog eens 15 jaar later vinden we in teksten de vermelding en bevestiging van dat compromis om rechten te bevestigen of te geven, en dat er bouwwerken worden gedaan, o.a. de westbouw. (heb ik dat allemaal wel goed begrepen?)

De archeologie vindt een crypte en gebouwen uit het midden van de 11e eeuw.

In de 2e helft van de 12e eeuw vinden we teksten:

1. een vervalsing op zoek naar legitimatie zogezegd uit 1047;
2. uit 1074 een akte van de bisschop van Kamerijk die de rechten van Sint-Michiel-en-Sint-Goedele bevestigd als officiële hoofdkerk;
3. bevestiging door de hertog (document?) door hertog Godfried dat de parochies belasting te betalen hebben aan de hoofdkerk;
4. er wordt een vita Sancti Gudulae opgesteld, een nazaat van Karel de Grote. De relieken worden naar een waardige plaats (Sint-Michielskerk) overgeheveld, want de relieken van Sint-Goedele zijn in Sint-Gorik zomaar tentoongesteld, wat niet mag, en de hertog heeft ze zelfs mogen aanraken. Ze worden er verwaarloosd (negligenter)
5. Waarom is Sint-Gorik ineens niet goed genoeg meer? In die 12e eeuw wordt de
6. benedenstad aangelegd (haven, kanalisering, molens, handel), boomt die wijk en wordt een oord van verderf in contrast met de integritei van de bovenstad waar ook handel en ambachten zijn, en zelfs markten met een naam (veemarkt, houtmarkt, paardenmarkt, ...

De Kapellekerk is officieel ingesteld in 1210 met bevestiging van een reeds bestaande situatie. Het zou kunnen dat de graven van Leuven hun machtsbasis op de Koudenberg, met Sint-Jacob, wensten uit te breiden naar het noorden met Sint-Michiel en naar het zuiden met de Kapellekerk. De graaf schenkt prebenden aan Sint-Goedele met kanunniken. In de Kapellekerk komt een reguliere gemeenschap. Dit initiatief loopt parallel met de initiatieven in de benedenstad, ook om de machtsbasis te verstevigen.t-