Gedurende meer dan een eeuw zijn de Arme Klaren gehuisvest in het hartje van de Marollenwijk. Hoewel ze van de buitenwereld afgezonderd leefden, hebben ze in die periode de vinger aan de pols gehouden van alles wat leefde in de binnenstad.  Zij konden inspelen op het hartelijk en warm temperament van de marolliens en stonden dichtbij de naakte realiteit van iedere dag en hadden een klare kijk op wat er enkele straten verder gebeurde. 

Maar toch leefden ze afgezonderd, “cloîtrées”, zoals ze zelf zeggen.  De regel was : niets zien en niet gezien worden.

(foto uit het archief van de zusters Clarissen).

Twee van de drie zusters, die nadien nog in Loonbeek verbleven, waren in het marollenklooster vrijwillig ingetreden en denken nog met een zekere nostalgie aan deze periode.  ‘Ik was 15 toen ik me aanmeldde’ vertelt zuster Claire. ‘Men heeft me teruggestuurd en gevraagd te wachten tot ik 18 was’.    

 Zuster Claire : “Men heeft me gevraagd te wachten tot ik 18 was”.(eigen foto)

“…deze mensen hebben iemand nodig die voor hen bidt…”

De roeping van de zusters ging duidelijk gepaard met een diepgaande overtuiging. Zuster Colette woonde in Sint-Gillis en kende de buurt van het Zuidstation zeer goed. “Er waren zoveel noden dat mijn rol in een gewoon leven een druppel in de zee zou geweest zijn.  Als kloosterlinge zou ik voor iedereen kunnen bidden.  Dankzij het gebed kon ik meer armslag krijgen en tot een daadwerkelijke actie overgaan.”

 Zuster Colette : “Dankzij het gebed kon ik tot een daadwerkelijke actie overgaan”(eigen foto)

De zusters Clarissen tijdens het gebed.  De tweede zuster vertrekkend van rechts is zuster Colette (Foto uit het archief van de zusters clarissen).

Zij hebben gekozen voor de Arme Klaren.  Het was een keuze voor een bepaalde armoede, alleszins voor soberheid. "Dit geeft je meer vrijheid ten aanzien van wat er rond je gebeurt", vertelt zuster Claire verder. "Er zijn tal van mensen die opgevreten zijn door hun activiteit ; deze gunt hen geen tijd meer om eventjes tot bezinning te komen.  Deze mensen hebben iemand nodig die voor hen bidt opdat zij tot inkeer kunnen komen en tot waardevolle handelingen zouden overgaan."  

“… we wisten exact wat er zich buiten afspeelde…”

Een deel van de zusters was afkomstig van een Brusselse gemeente en kon zodoende de Brusselse mentaliteit beter dan wie ook begrijpen en op afstand deelnemen aan de gemoedsgesteldheid van de inwoners van de binnenstad.  Zij voelden zich thuis in de Marollen, daar waar arme mensen wonen, en zij werden ook gerespecteerd en gedragen door hun buren.  In moeilijke momenten konden ze rekenen op de solidariteit van de hele wijk. Tijdens de oorlog  bezweken op enkele weken tijd vijf zusters tijdens een griepepidemie.  Zij waren ondervoed en de kloostergemeenschap was niet bij machte in te staan voor een aangepaste verzorging.  Er werd een beroep gedaan op de Jezuïeten die overal gingen vertellen dat de zusters van honger stierven.  Er kwam een grootse solidariteitsactie tot stand ; iedere marollien legde zijn steentje bij, hoe klein het ook was, en de overblijvende zusters waren gered.  "Dat waren de Marollen” zegt zuster Colette, “een grenzeloze hartelijkheid" .  

Zo was er ook de jaarlijkse braderij. .  Zij begon op 12 september (de datum van de kerkwijding in de collegiale Sint-Goedele) en duurde tot 29 september (het feest van Sint-Michiel, de patroonheilige van Brussel).  Luidsprekers op iedere hoek van de straat zonden 24 uur op 24 muziek uit afgewisseld met boodschappen en berichten over evenementen.  ‘We konden moeilijk tijdens deze soms nog warme maand ramen en deuren sluiten’, vertelt zuster Claire.  “Wij volgden dus alle feestelijkheden op de voet  en wisten exact wat er zich buiten afspeelde”. 

Ook van geuren werden ze niet gespaard.  In functie van de richting van de wind kregen ze alle parfums van de Côte d’Orfabriek ofwel alle geuren van de nabijgelegen koffiebranderij van Jacqmotte binnen.

 Zuster Eudonie : ondanks haar 92 jaar nog altijd een aanstekelijke glimlach (eigen foto)

Het zwembad en geruchten van onteigening

Toen de stad Brussel een zwembad op een braakliggend terrein naast het klooster liet bouwen, werden ze voor goed in het nauw gedreven ; graag hadden ze zelf uitgebreid maar de prijs lag veel te hoog. 

Het zwembad bracht veel hinder met zich mee : lawaai, minder licht door de hoge muren maar vooral rook en as.  Bovendien werd het op een bepaalde afstand van de straat gebouwd; er was sprake van de Kapucijnenstraat te verbreden over haar hele lengte.  Dit zou betekend hebben dat de zusters voor het voorste deel van het klooster zouden onteigend worden.  Op dit gedeelte stond het gebouw dat de 'buitenzusters' herbergde. Zij waren zusters van de 'derde orde' en mochten het gebouw van de 'binnenzusters' of ‘koorzusters’ niet delen (pas later zijn ze Clarissen geworden).  Overtuigd dat ze zouden onteigend worden, werd gezocht naar een andere locatie.  Het Blauwhof van Loonbeek werd weerhouden.

Men slaagde er niet in het bestaande gebouw te verkopen.  Er waren wel geïnteresseerden, maar de dreiging van onteigening hing als het zwaard van Damocles boven ieders hoofd.  Uiteindelijk werd het gebouw aangekocht door de Stad Brussel door tussenkomst van Paul Van Den Boeynants.  "En we kregen op de koop toe nog een premie voor afbraak van een krotwoning", vertellen de zusters en ze moeten er nog mee lachen.

…40 jaar in Loonbeek-Huldenberg…

 

Voor de arme klaren kwam het Blauwhof in Loonbeek in aanmerking als nieuwe vestigingsplaats.  Zij konden er leven volgens de regels van Sint-Franciscus in afzondering en gebed. 

          

Bovenaan van links naar rechts : de zusters Marie-Josephe, Marie-Madeleine, Marie-Claire, Véronique, Marieke, Gabrielle (abdis), Marie de Jésus, Marie-Aimée, Françoise, Marguerite Marie (tuinvrouw).

Tweede rij van links naar rechts : de zusters Colette, Angèle, Gertrude, Josephine.

Derde rij van links naar rechts : Claire, Marie des Anges

Ontbreken : de buitenzusters en twee reeds overledene zusters.

 

Groepsfoto genomen op 9 september 1967 (uit het archief van de zusters Clarissen)

In 2004 verlieten de drie overblijvende zusters Clarissen Loonbeek.  Na meer dan 40 jaar discrete aanwezigheid namen ze hun intrek in het Franciscaner klooster van Vogelzang te Woluwe. 

Op het ogenblik herbergen de gebouwen, naast een gemeenschap van franciscanen, de parochie O.-L.-V. der genade en een internationaal opleidingscentrum voor de missies.  Men vindt er ook een gemeenschap van Clarissen die wegens kloostersluitingen dit oord vervoegen. "La communauté Sainte Claire" telt vandaag een tiental zusters.

Bronnen

 

Dank aan de zuster clarissen.

Na 40 jaar aanwezigheid in het Blauwhof verlaten de zusters Clarissen Loonbeek. J.-P. Van Binnebeek. Heemblad Huldenberg  2004_1

De zusters Clarissen hebben Loonbeek verlaten. J.-P. Van Binnebeek. Heemblad Huldenberg 2004_2

Foto’s :

  

archief zusters Clarissen
JP Van Binnebeek

 

Tekst JPVB