Als overtuigd vegetariër en melkverlater (en als vrijwilliger bij de organisatie in kwestie) ben ik het doorgaans volmondig eens met de standpunten van EVA, het Ethisch Vegetarisch Alternatief. Doorgaans. Want in de onlangs in de krant en op de radio gevoerde discussie over melk, ergerde ik me bijna een indigestie aan één van de door ons gebruikte argumenten. Dat wringt natuurlijk - vandaar deze blog.
Wat me in het bijzonder stoorde, waren de conclusies die werden gekoppeld aan het voorkomen van lactoseintolerantie. Een korte toer op het web leert dat het argument niet door EVA werd bedacht het argument doet het blijkbaar erg goed doet onder veganisten maar in ons persbericht werd het als volgt verwoord:
Zon 75 % van de wereldbevolking verdraagt geen melk: een voldoende reden om ons ten minste even af te vragen of melk wel degelijk zon fantastisch voedingsmiddel is voor mensen.
Om te beginnen: ik begrijp de causaliteit in deze zin niet. Waarom zou het voorkomen van lactose-intolerantie bij drie kwart van de mensheid iets zeggen over de waarde van melk als voedingsmiddel voor dat andere kwart (en over dat andere kwart gaat het natuurlijk bij de promotie van zuivel)? Dat sommigen geen melk kunnen verteren, hoeft toch helemaal niet te betekenen dat melk ook voor anderen geen mooie bron van allerlei voedingsstoffen kan zijn?
Zelfs daarvan afgezien is de redenering biologisch gezien gewoon onjuist. Meer zelfs: als je dan toch zo nodig een conclusie wil koppelen aan het voorkomen van lactoseintolerantie, dan zou die vanuit biologisch perspectief net moeten zijn dat melk wel degelijk een fantastisch voedingsmiddel vormt precies het tegenovergestelde van wat EVA suggereert! Om dat in te zien, herhaal ik even wat lactoseintolerantie precies is.
Elk organisme heeft een bepaald enzym (lactase) nodig om melksuiker (lactose), dat in hoge concentraties in de moedermelk van zoogdieren voorkomt, af te kunnen breken. Bij zijn geboorte produceert iedere mens in voldoende hoeveelheden lactase. Dat moet ook wel: een baby kan zonder lactase geen melksuiker en dus ook geen moedermelk verteren, en dat stelt voor zo'n borstzuigende ukkepuk natuurlijk geen klein probleem. Bij sommige mensen stopt de productie van lactase na verloop van tijd zij worden lactoseintolerant - terwijl het lichaam van anderen wél lactase blijft aanmaken zij blijven lactosetolerant.
Vanwaar komt nu dat verschil tussen die twee groepen? Vóór de mens aan landbouw en veeteelt begon te doen, werd iedereen na verloop van tijd lactoseintolerant. Dat valt biologisch gezien eenvoudig te begrijpen: moeders stoppen na een tijdje met het produceren van melk (op zijn beurt om duidelijke evolutionaire redenen), en waarom zou ons lichaam energie blijven verspillen aan de aanmaak van een enzym dat toch nergens meer toe dient? Op volwassen leeftijd toch nog lactosetolerant blijven, was in die tijd biologisch gezien nutteloos - en dus kwam het niet voor. De ontwikkeling van de veeteelt veranderde echter de zaak. De jagers-verzamelaars die 10.000 jaar geleden begonnen dieren te houden, merkten immers dat niet alleen het vlees van de dieren voedzaam was, maar dat ook de melk van moederdieren veel stoffen bevatte die ze goed konden gebruiken - 't is te zeggen, tenminste die leden van de stam wiens lichaam het witte goedje kon verteren, de nog lactosetolerante kinderen met andere woorden.
De kinderen die het langst lactosetolerant bleven, konden 't langst van die melk drinken. En nu komt het: blijkbaar was die melk zó voedzaam dat kinderen met een lange lactosetolerantie evolutionair in het voordeel waren: ze hadden hogere overlevingskansen en brachten gemiddeld meer nakomelingen voort. Die nakomelingen erfden van hun ouders uiteraard de genetische aanleg om relatief lang lactosetolerant te blijven, waardoor ze weer betere overlevingskansen hadden, meer nakomelingen kregen, die elk weer enzovoort. Natuurlijke selectie zorgde er dus voor dat opeenvolgende generaties steeds langer lactosetolerant bleven totdat ze 't uiteindelijk hun leven bleven. Europeanen die massaal vee hielden - werden daardoor op termijn levenslang lactosetolerant, terwijl de oorspronkelijke bewoners van Amerika, waar geen grote zoogdieren voorkwamen en waar dus geen gratis dierenmelk voorhanden was om de natuurlijke selectie naar lactosetolerantie in gang te zetten, lactoseintolerant bleven. (Ik las deze week toevallig nog een anekdote over een Europese ontdekkingsreiziger die bij zijn eerste bezoek aan Amerika een inheems opperhoofd nietsvermoedend een kop warme melk aanbood als blijk van goodwill, waarna die lactoseintolerante Amerikaan uiteraard ziek werd, concludeerde dat men hem probeerde te vergiftigen, en er uiteindelijk een jarenlange oorlog van kwam. Had die man maar deze blog gelezen...)
Als we dus toch iets willen concluderen uit het voorkomen van lactoseintolerantie, dan zou het net moeten zijn dat melk - ook op latere leeftijd - bijzonder voedzaam is. Aan het vermogen om melk ook op latere leeftijd te kunnen verteren, moet klaarblijkelijk een duidelijk evolutionair voordeel hebben gekleefd, want het werd door natuurlijke selectie opgepikt en verspreid - de mensen die het vermogen bezaten, produceerden blijkbaar meer nakomelingen. Bij veehoudende stammen tenminste - bij stammen die geen melk tot hun beschikking hadden, was die eigenschap uiteraard nutteloos en werd ze dus niet geselecteerd.
Heel vreemd dus dat volgens EVA het voorkomen van lactoseintolerantie ons zou moeten doen twijfelen over de voedingswaarde van melk. Hoe kan dat niemand dat daar opmerkt bij EVA werken toch geen domkoppen? Ik weet het niet zeker, maar ik vrees dat het te maken heeft met de manier waarop (jammer genoeg) heel veel vegetariërs zich voorstellingen maken van de natuur. Tobias van EVA verwoordt het als volgt in z'n radio-optreden (dat verder overigens zeer verdienstelijk was, ik zou het zelf niet kunnen):
De mens is het enige zoogdier dat systematisch de moedermelk van een andere diersoort als voeding gebruikt. Dat geeft toch een indicatie dat zuivel geen onderdeel van onze voeding moet zijn? Het zou toch wel heel gek zijn van Moeder Natuur om een systeem georganiseerd te hebben waarin wij afhankelijk zouden zijn voor onze gezondheid van de moedermelk van een andere diersoort.
Of in dezelfde categorie, op de site van dierenrechtenclub Bite Back:
Het overgrote deel van de wereld wordt ziek van het drinken van melk. Behalve bij de Europeanen en Noord-Amerikanen: zij zijn zo geëvolueerd dat ze melk kunnen blijven drinken. Maar was dat wel de bedoeling van Moeder Natuur? Koemelk is bedoeld voor het kalf, net zoals moedermelk is bedoeld voor de baby.
Twee keer Moeder Natuur op het toneel, en twee keer gaan mijn tenen krullen. Want twee keer refereren de vegetarische auteurs aan een doelmatige natuur, met bedoelingen die zeker niet al te gek mogen zijn! Als er nu iets is wat ik als de centrale les van de evolutietheorie beschouw, dan is het wel de volstrekte ondoelmatigheid van de natuur (of eigenlijk: van het leven). De natuur hééft geen inherente bedoelingen, de natuur kent alleen feitelijkheden. Een melkklier kan het niets schelen of de melk die ze produceert wordt gedronken door een mensenkind dan wel door een kalf, een melkklier produceert gewoon melk (omdat ze daartoe geprogrammeerd werd door haar genen, die zelf dan weer door de evolutie geselecteerd werden omdat ze feitelijk in het voordeel van de drager bleken te werken niet omdat het de natuur haar bedoeling was dat kalfjes uiteindelijk melk zouden drinken). En andersom kan het ons lichaam werkelijk niets schelen of een voedzame vloeistof afkomstig is uit de melkklieren van een mens dan wel uit die van een andere soort: het enige wat voor ons lichaam écht telt, is of het haar de energie levert waarmee het via allerlei omwegen, natuurlijk uiteindelijk haar kans op nakomelingen vergroot.
Het laatste deel van Tobias' citaat doet tot slot nog meer wenkbrauwen fronsen. Waarom zou in hemelsnaam onze gezondheid niet wel kunnen varen bij (of zelfs afhankelijk zijn van) moedermelk van een andere diersoort? Met uitzondering van borelingen lijkt het me nogal de essentie van voedsel dat het doorgaans gaat om zaken die door andere levensvormen werden geproduceerd. De bladeren, weefsels, zaden of vruchten van planten lijken me in heel veel gevallen prima voedingsbronnen, ook al werden ze door een andere levenssoort geproduceerd (en hadden ze voor die plant een heel andere biologische functie (zich voortplanten, of aan fotosynthese doen, bijvoorbeeld) dan hun uiteindelijke bestemming, namelijk om door mij te worden geplukt en gegeten).
Betekent dit allemaal dat ik morgen weer lustig melk begin te drinken? Geenszins. Er zijn tal van goede argumenten te bedenken tégen melk, zoals dierenwelzijn (slechte leefomstandigheden, kalfjes die moeten worden geslacht om de melkproductie op peil te houden) en ecologie (mest, broeikasgasuitstoot). En zelfs voedingskundig zou het kunnen dat er iets te zeggen valt voor geen melk, en zeker voor minder melk al ben ik te weinig specialist om dat echt ten gronde te kunnen beoordelen. Alleen: als je wil weerleggen dat melk een goeie voedingsbron is, gebruik dan wetenschappelijke argumenten: ontleed de scheikundige samenstelling van melk bijvoorbeeld (hoeveel calcium en eiwitten zitten er in, hoe gemakkelijk zijn die door ons lichaam op te nemen?), of door na te gaan of veganisten gemiddeld gezonder of minder gezond zijn dan ovo-lacto-vegetariërs of omnivoren. Maar laat die nietszeggende of zelfs ronduit foutieve onzin over lactose-intolerantie en gekke bedoelingen van Moeder Natuureen volgende keer alsjeblieft achterwege.
Een discours is immers maar even goed als haar slechtste argument.
Wat is poëzie? Geen idee, maar probeer eens met een stel vergelijkingen, en laat die elkaar dan telkens weer tegenspreken, tot je op het eind een troostend gebrek aan antwoord overhoudt.
Zoals.
Wat is leven? Geen idee, maar alles begint met een vlekje in de duisternis, te klein om het niet te zien, te stil om het niet te horen, te fijn om het niet te voelen
Tsjernobyl als Pompeï - een reis door niemandsland
Iets helemaal anders, of eigenlijk ook weer niet...
Toen in 1986 de kerncentrale van Tjernobyl explodeerde, werd een hele regio plots zwaar verontreinigd en dus onleefbaar gebied. 20 jaar later is nog steeds een heel stuk van Oekraïne en Wit-Rusland "verboden zone", waar je enkel in mag als je er niet te lang blijft. In die spooksteden is de tijd sinds '86 blijven stilstaan: er leeft geen mens meer, alles is vervallen en verwilderd.
Op haar foto's zie je klaslokalen en kinderdagverblijven in de staat zoals ze 20 jaar geleden door vluchtende kinderen werden achter gelaten (let op het mini-gasmasker) en hoe het basketbalpleintje en het reuzenrad van de stad tevergeefs wachten op bezoekers.
De voorbereidingen voor de 1 mei-parade (de reactor ontplofte een paar dagen eerder, op 26 april) liggen voor eeuwig klaar, terwijl een boom ondertussen al tijd genoeg heeft gehad om zich door het portiek te boren.
Je kon het voelen aankomen, maar daarom is het niet minder gortig: kernenergie is weer helemaal terug.
In 1999 kwam een paars-groene regering nochtans overeen kernenergie geleidelijk af te bouwen (wat wettelijk werd vastgelegd in 2002). Dat was in feite helemaal geen radicale keuze: er ging immers geen enkele kerncentrale meteen dicht. Het enige wat men afsprak, was dat de levensduur van de bestaande kerncentrales zou worden begrensd op 40 jaar en dat men er geen nieuwe meer zou te bouwen. Dat betekende in de praktijk dat de eerste (en kleinste) centrales pas dicht zouden gaan in 2015, terwijl de laatste (en grootste) centrales tot in 2025 mochten blijven draaien.
We zijn nu een paar jaar later, en steeds luider klinkt de roep om het pad naar die kernuitstap te verlaten. Niet alleen wil men de timing uitstellen, steeds meer mensen pleiten ervoor om opnieuw in kernenergie te investeren en op termijn dus ook weer nieuwe centrales te bouwen. Electrabel, dat als exploitant van de centrales het meeste voordeel heeft bij méér kernenergie, riekt uiteraard zijn kans. Ongetwijfeld heeft iedereen de campagne van het Nucleair Forum onlangs wel gezien. Ik ga het hier niet hebben over het bedenkelijke feit dat deze dure campagne (via het SCK en het NIRAS) gedeeltelijk gefinancierd werd met overheidsgeld waardoor de overheid dus geld uitgeeft om haar eigen beleid te ondergraven (officieel is men immers nog altijd niet teruggekomen op de kernuitstap). Ik zal ook de misleidende werkwijze (waarbij een reclameboodschap wordt verpakt als forum waarop tegenstanders dan natuurlijk allerhande dingen in de mond worden gelegd) onvermeld laten. Waar het mij vooral om te doen is, is de recuperatie van het ecologische argument in de hele discussie.
Eén van de slogans waarmee Electrabel uitpakt, is u bent voor kernenergie, want u wil uw kinderen de opwarming van de aarde besparen. Deze slogan wordt onderbouwd door te bewering dat het bijzonder moeilijk zal zijn om én aan de Kyotoverplichtingen te voldoen én de kerncentrales te sluiten. Dit pro-argument wordt gebruikt om een contra-argument (u bent tegen kernenergie, want u eil uw kinderen het kernafval besparen) mee van tafel te vegen. De redenering is dus dat de negatieve kanten van kernenergie (het afvalprobleem, de foutonvriendelijkheid, de afhankelijkheid van een nieuwe en evengoed eindige energiebron) uiteindelijk niet opwegen tegen het feit dat kernenergie ons zal helpen de opwarming van de aarde binnen de perken te houden.
Maar wacht eens even... Kyoto gaat toch niet over kerncentrales? Nee, natuurlijk niet. Kyoto gaat over de beperking van de uitstoot van broeikasgassen. Het broeikasgasprobleem is in de eerste plaats een probleem van de Westerse levenswijze, van overconsumptie. Het punt is dan ook niet dat er bij de productie van elektriciteit in kerncentrales minder CO2 vrijkomt dan bij de productie van elektriciteit in steenkoolcentrales (maar meer dan uit een windturbine). Het punt is dat wij elk jaar méér elektriciteit denken nodig te hebben. Dat wij elk jaar méér met de auto rijden, en dat niemand zich lijkt te schamen met het vliegtuig op vakantie te gaan. Sinds 1990 is de uitstoot door transport (ondanks alle onzin over nieuwe wagens die vast ook wel groener zouden zijn) in Vlaanderen bijvoorbeeld nog met 3.5 Mton gestegen. Dat is een toename van ongeveer 5% op onze totale broeikasgasemissie, waarmee meteen alle andere inspanningen zo ongeveer teniet worden gedaan - en dat allemaal door onze verslaving aan de automobiel. De eerste beleidsdaad die een zich respecterend klimaatpoliticus dan ook zou moeten stellen, is het private autogebruik aanpakken (lees: ontzettend duur maken, en een verbod op nodeloos gebruik). Maar wanneer een verdwaalde groene zoiets durft te suggereren, krijgt hij meteen op zijn bord dat dat een fundamentalistische inbreuk is in de keuzevrijheid van mensen.
En daar wringt dus het schoentje: om ons nog duizend jaar kernafval in de maag te spitsen is het blijkbaar wél gerechtvaardigd om te dreigen met een klimaatcatastrofe, maar voor een hele reeks veel minder ingrijpende maatregelen (want zeg nu zelf, niet meer vliegen, dat is nu toch ook het einde van de wereld weer niet?) heet het plots dat daar geen draagvlak voor is, of dat de strijd tegen de opwarming van de aarde nu ook weer geen religie moet worden. Dat klopt natuurlijk niet, van twee dingen één: ofwel is de bedreiging die uitgaat van het broeikaseffect reëel iets waar ik van overtuigd ben en dan moet vliegen en rijden aan banden woorden gelegd, ofwel is ze dat niet, en dan kan het ook niet worden gebruikt als argument voor kernenergie.
Verwonderlijk is die spagaat echter niet. Je maakt je als politicus natuurlijk ontzettend veel populairder als je kan zeggen doe maar verder op, kernenergie zal ons wel redden dan wanneer je mensen aanspreekt op hun verantwoordelijkheid (en je daar in je beleid de juiste randvoorwaarden voor creëert). Mensen kiezen nu eenmaal ontzettend graag voor de weg van de minste weerstand, omdat ze bang zijn dat ze op de andere wegen wel eens moe zouden kunnen worden. Om Dirk-Jan Eppink, de denker van de Lijst Dedecker, te citeren (in een overigens volstrekt hilarisch opiniestuk in De Standaard): Voor elektrische auto's is veel elektriciteit nodig en de enige energiedrager die dat op korte termijn kan realiseren is atoomenergie. We kunnen een schoner milieu bereiken, juist dankzij technologische ontwikkeling dus de burger kan zijn auto houden en zijn vliegvakanties eveneens! Niet dat je iets anders van een populist kan verwachten, maar het is niet omdat iets in de lijn der verwachting ligt, dat dergelijke fratsen daarom ook moreel geoorloofd zouden zijn.
Tot slot nog dit: op fora staan er her en der al klimaatsceptici (je kent ze wel: die meestal niet erg wetenschappelijk onderlegde types, in de regel met een blinde vlek voor statistiek) te roepen dat we de kernrevival op het conto mogen schrijven van die Al Gore en zijn kliek. Want het is allemaal hún schuld: zij hebben ons op de gevaren van het broeikaseffect gewezen, en zij zijn er dus ook voor verantwoordelijk dat een stel nucleaire leiden dat argument ondertussen naar hartelust misbruikt. Achterliggende gedachte: hadden jullie maar wat meer over dat broeikaseffect gezwegen! Ik ga ervan uit dat de lezer verstandig genoeg is om een dergelijk dwaze drogredenering, waarbij het verkondigen van een wetenschappelijke waarheid wordt afgerekend op het politieke misbruik dat er van die waarheid wordt gemaakt, zelf te ontmaskeren. Maar wat opvalt, is dat je in de politieke praktijk ziet dat, in volkomen tegenspraak met wat deze kromme logica poneert, de grootste nucleaire believers net ook overtuigde klimaatsceptici zijn. Het zijn VB en LDD die om ter strafst tégen Kyoto en vóór kernenergie fulmineren, en aan de andere kant zijn SP.A en Groen! het meest begaan met Kyoto én tegelijkertijd rabiaat tegen kernenergie.
Toeval? Ik geloof het niet. Het bondgenootschap tussen sceptici en nucleofielen* strookt volledig met wat volgens mij de échte reden is achter de recuperatie van het ecologische argument door de nucleaire sector: spelen op de gemakzucht van mensen. Zowel Kyoto (oei! minder met de auto en niet meer met het vliegtuig!) als de kernuitstap (oei! minder goedkope energie en dus minder consumeren!) betekent dat we dingen zullen moeten laten. Het is twee keer hetzelfde mechanisme: mensen wijs maken dat er geen echt probleem is is nu eenmaal oneindig keer gemakkelijker dan ze wijzen op hun verantwoordelijkheid.
Maar het is ook oneindig keer laffer.
* Dat klimaatsceptici doorgaans ook de kernenergie omarmen, zegt natuurlijk niets over het waarheidsgehalte van hun scepticisme an sich ik wil me niet bezondigen aan eenzelfde drogredenering. Voor het feit dat het menselijk geïnduceerd broeikaseffect reëel is, zijn er bovendien veel en veel sterkere argumenten te bedenken.
Had ik net een nieuwe mooie mixwit klaar, beweert de site plots dat We regret to announce that Mixwit is shutting down before the end of the year. Jammer! Nog precies één week dus om van deze Mixwit te genieten, laat er m.a.w. geen gras over groeien
Lambchop This Corrosion
Ik had eigenlijk ooit eens een special cover-Mixwit in gedachten, maar wegens de sombere vooruitzichten speel ik hem nu al maar: één van de weinige covers die duizend keer beter zijn dan het origineel.
Holy Sons - Saccharine Trust
De (her-)ontdekking van de maand. There are too many ways to be dissatisfied: de Holy Sons vormen een bijna even hartverscheurend kliekje als de Montgolfier Brothers (hun cds zijn ook bijna even moeilijk te vinden). Nog een aanrader: Gnostic Device.
Damien Jurado Trials
Een fijn meerstemmig melodietje uit de nieuwe van Damien Jurado.
PJ Harvey Grow, grow, grow
Op de valreep naar 2009 nog dé plaat van 2008 leren kennen, gemaakt in 2007. Waar vroeger PJ vooral een feeks was, zou je tegenwoordig bijna verliefd op haar worden. Zelf kreeg ik de vlinders in de buik bij deze live-versie vanaf 00:35. Die stem! Was Vir het er mee eens geweest, mijn eerste dochter heette Polly Jean.
Bright Eyes No lies, just love
Opnieuw uit Bright Eyes uit de oude doos , vanop Oh Holy Fools. Van het eenzaamste dat Conor ooit heeft gemaakt: hij beschrijft hoe hij als 17-jarige een overdosis pillen gaat kopen, wat hij in zijn afscheidsbrief aan zn familie (its not your fault, youve been good to me) en in zijn testament (id prefer to be remembered as a smiling face, not this fucking wreck that has taking its place) schrijft, en dan hoe zijn broer hem van zn plannen doet afzien (he said: of course it's your decision, but just so you know: if you decide to leave, soon i will follow) en hoe hij zich finaal optrekt aan t vooruitzicht weldra oom te zullen worden (when your new eyes meet mine, they won't see no lies, just love). En dat allemaal met die schreeuwende stem van hem: snik!
Electric President Monsters
Meer moois van bij Morr Music.
65 Days of Static - Drove Through Ghosts
Sinds Rock Herk heb ik zowaar sympathie voor deze instrumentele post-rock-band, en gisteren (koptelefoon op in de lijnbus naar Wijgmaal of all places, donker buiten, ergens in het industriegebied in de Leuvense kanaalzone, geen mens te zien) was ik zelfs even helemaal fan. Waar gaan we dat schrijven!
Giant Sand - Spiral
De nieuwe Giant Sand is zoals we van Howe Gelb gewoon zijn: een mengeling van prachtige intieme liedjes met volkomen overbodige rommeltjes. Dit exemplaar uit de eerste categorie gaat je zou het op het eerste gehoor niet echt zeggen over de strijd tegen de klimaatverandering: It sure is getting hotter, and the waters been on the rise. Dont wanna live forever, but another generation would be nice. Slaap zacht.
Deze week hebben we Sophie Scholl gezien, een ontroerende biografie van een jonge Duitse die haar leven offert in het verzet tegen de nazis. Het is moeilijk je ogen droog te houden wanneer Sophies vader haar vlak voor haar executie duidelijk maakt hoe trots hij wel is op zijn moedige dochter. Respect voor die heldin, dat is het gevoel dat achteraf overheerst: laten we allemaal een voorbeeld nemen aan haar dapperheid, een standbeeld voor dat kind!
Nu is Hitler-Duitsland natuurlijk geen slechte achtergrond voor een verhaal over moed en zelfopoffering. Geen ander tijdsvak waarin het kwade zó donker was als toen: elk rechtgeaard mens voelt vandaag terstond weerzin bij haar praktijken van marteling, willekeur en rassenhaat. Dat zwart-witte is vooral handig omdat je op die manier nooit moet twijfelen of je je geweten dan wel de wet moet volgen: je geweten boven de wet mag plaatsen is een stuk evidenter als die laatste het product is van een onmenselijke dictatuur.
Vandaag is de werkelijkheid natuurlijk een stuk minder zwart-wit. We kunnen het nog wel oneens zijn met bepaalde wetten, maar die zijn wel democratisch tot stand gekomen in een rechtstaat. Dat maakt de afweging tussen geweten en wettelijkheid natuurlijk een stuk gecompliceerder. En daarom zal een hedendaagse Sophie Scholl ook op heel wat minder instemming kunnen rekenen.
Laat ik een voorbeeldje nemen uit de Oude Doos. Vorige week liep ik op een feestje nog een oude bekende tegen het lijf. We kenden elkaar van een gedeeld engagement in de rand van een aantal politieke bewegingen eind jaren 90, zoals bijvoorbeeld de periferie rond het Collectief tegen de Uitwijzingen, de organisatie die indertijd middels burgerlijke ongehoorzaamheid en directe actie de gedwongen uitwijzing van afgewezen asielzoekers probeerde te verhinderen.
Ik leerde het Collectief kennen op een warme zomeravond in 98, toen iemand me op een feestje vroeg om s anderendaags naar Zaventem te komen om de uitwijzing van een Nigeriaanse vrouw te helpen tegenhouden. t Was dringend: de vrouw in kwestie was gevlucht omdat zij in Nigeria tegen haar zin ging worden uitgehuwelijkt worden aan een oudere, al met drie andere vrouwen getrouwde man. Dat leek mij alvast een goede reden om naar hier te komen, maar de Belgische Staat oordeelde daar jammer genoeg anders over. De vrouw was bovendien nogal van het strijdbare type: vier eerdere uitwijzingspogingen waren allemaal mislukt omdat ze erin geslaagd was de andere vliegtuigpassagiers aan haar kant te krijgen. Zon historie maakte de wetsdienaars die met haar uitwijzing waren belast natuurlijk alleen maar meer gedecideerd om de volgende keer wél succes te boeken Alle hulp was dus welkom om er voor te zorgen dat die jonge vrouw de gewapende arm der wet niet helemaal op haar ukkie zou moeten trotseren.
Ik dronk die avond teveel en ging niet. De uitwijzing mislukte gelukkig opnieuw.
Een maand na dat bewuste feestje probeerde de Belgische Staat de vrouw opnieuw het land uit te zetten. De dame protesteerde wat te luid en dus werd haar geschreeuw gesmoord in een kussentje.
Enkele uren later was Semira dood en wij onze onschuld kwijt.
Na de moord op Semira werd het even rumoerig. De dagelijkse betogingen brachten zelfs oproer tot in het anders bijna apolitieke Leuven. Een week later was er een betoging tegen een nieuwe gevangenis voor asielzoekers, ergens in de buurt van Luik. De emoties liepen natuurlijk hoog op, wat had je in die omstandigheden verwacht, het liep allemaal uit de hand, ik gooide voor de eerste en de laatste keer in mn leven een steen naar een politieagent, mis gelukkig.
De overheid en haar regering geraakte wat in paniek: raken aan de logica van de gedwongen uitwijzingen staat gelijk aan raken aan de kern van ons welvaartsysteem. Onze welvaart is immers voor een groot deel gebaseerd op ons vermogen om haar af te schermen van de miljarden minderbedeelden die op andere continenten zitten te dromen van hun deel van onze koek. We kunnen toch niet al de ellende van de hele wereld hier oplossen, hoorde je dan zeggen door mannen in een veel te duur pak met veel te dure autos. En dus moesten de poorten van Fort Europa op slot, en wie er toch nog doorheen geraakte moest onmiddellijk weer buiten. Nu krijg je iemand die écht niet weg wil uiteindelijk alleen maar weg wanneer je bereid bent dwang en geweld te gebruiken. Voor de verdediging van onze welvaartstaat leek een beetje geweld dus wel onvermijdelijk. Alleen leek de publieke opinie dat geweld niet meer te pikken. De oplossing bestond dan ook uit twee dingen: ten eerste zou de dwang waarmee mensen werden uitgewezen voortaan een humanitaire dwang zijn (hoe men iemand humanitair kon verplichten iets te doen wat hij echt niet wou wist niemand, maar men hoopte dat het afschaffen van het kussentje en alle andere te opzichtige excessen de publieke opinie wel zou sussen, wat ook gebeurde). En ten tweede moesten de ergste pottenkijkers aangepakt worden: wie nog teveel kabaal maakte rond die gedwongen uitwijzingen, zou het geweten hebben.
En of ze het bij het Collectief geweten hebben. Ik heb het gelukkig nooit van dichtbij mee moeten maken, maar die oude bekende dus wel, en hij beschreef het me vorige week met enige gêne. Mensen die s nachts uit hun bed werden gelicht, elke nacht opnieuw, maanden aan een stuk. Willekeurige huiszoekingen en ellenlange ondervragingen die het huis en het leven van de activisten helemaal overhoop gooide, ze verloren hun werk, ze werden vreselijk geïntimideerd: wie nog bleef meedoen was de volgende. Het moet voor hen een enorme desillusie geweest zijn, dat dat bij ons allemaal zo maar kon - volgens mijn oude bekende hield minstens één van hun, de meest idealistische natuurlijk, aan zijn aanvaring met de Belgische rechtstaat een jarenlange zware depressie over, en een hardnekkige paranoia - psychische littekens die nooit meer zullen helen.
De meesten hielden er toen mee op, of wat had je gedacht?Tegen een staatsmacht die de wet aan haar kant heeft maak je geen enkele kans, Sophie Scholl niet en de mensen van het Collectief niet. I fought the law, and the law won. Luisteren naar je geweten, ook al zegt de wet iets anders, het is een mooie boodschap voor een film, maar dat ook consequent in de praktijk brengen durven weinigen, en je zou voor minder ze zijn er bij het Collectief alvast zelf niet echt gelukkiger door geworden, vermoed ik. Respect verdien je er doorgaans niet mee, laat staan een standbeeld.
Gisteren heb ik anderhalf uur door winkelstraten lopen dwalen, op zoek naar een nieuwe jas. Boodschappen doen tussen shoppende mensen: er bestaan aangenamere manieren om een zaterdagnamiddag door te brengen. Bleek bovendien dat geen enkele jas van geen enkele keten voldeed aan de criteria die ik samen met Blogvir had vooropgesteld: warm, donker, niet al te lang, in het bezit van een kap en voldoende slijtvast. Veel meer ellende is er dezer dagen niet nodig om me nostalgisch terug te doen denken aan de tijd dat ik geen job en dus ook geen centen had en ik mijn outfit bijgevolg steevast in het Spit voor de Gentenaars: het Ateljee - bij mekaar moest scharrelen.
Een kringloopwinkel is niet alleen geweldig omdat je er vooreen handvol euros een volledige nieuwe garderobe op de kop kan tikken: de kledij die je er vindt is bovendien soms, eufemistisch uitgedrukt,behoorlijk origineel. Het enige nadeel is dat zon winkel van elke nieuwe kledingslijn per definitie maar één exemplaar in zijn collectie heeft.Dat impliceert twee dingen. Ten eerste moet je de instroom goed in de gaten houden, zeker als je collega-werklozen ongeveer dezelfde maten hebben als jij en zij dus evengoed op vinkenslag liggen om dat nieuwe prachtstuk voor je neus weg te kapen. Omdat een kringwinkel geen aparte rayon heeft voor de het laatst binnengekomen spullen, ben je bovendien verplicht om elke dag opnieuw de volledige collectie uit te spitten. Een dergelijk tijdrovende bezigheid is voor een werkmens uiteraard onbegonnen werk. Gelukkig heb je als werkloze zeeën van tijd . Wat zit de economie soms toch mooi in mekaar! Als loontrekkende verdien je geld, dat je vervolgens over de balk smijt in een veel te dure winkelketen. Als uitkeringsgerechtigde daarentegen verdien je niets, maar je hebt wél de tijd om je te kleden zonder grote kosten. Netto is het resultaat ongeveer hetzelfde! Het tweede gevolg van het wezen van de kringwinkel (met van elke nieuwe lijn slechts één exemplaar) is dat je niet té kritisch mag zijn t.o.v. het begrip de juiste maat. Als je net de ultieme broek te pakken hebt gekregen (lichtblauw, zacht, warm, perfect over je kont vallend, 235), dan moet je niet beginnen zeuren over het feit dat jij eerder een S bent en die broek een XL - dan koop je gewoon. En als achteraf het verschil in taille met een gewone riem niet op te lossen blijkt, dan valt daar met enige creativiteit wel een mouw aan te passen, bijvoorbeeld door een spitvondige variant op de traditionele sluitingstechniek te hanteren: de knoop niet in het daartoe bestemde knoopsgat steken maar hem vasthaken in het lusje waar je anders je riem doorhaalt, en de ondertussen overbodige stof rond de rits dubbelvouwen en platdrukken door je riem wat aan te halen, ik zeg maar wat.
Geen zicht volgens de puristen, een daverend succes bij jonge vrouwen. Kiest u zelf maar.
Ik had het moeten weten van zodra ik mijn reisplanning kreeg: hier zit iets niet in de haak. Alsof twee en een half uur vliegen zou kunnen volstaan om iemand anders te worden.
Reizen met een vervoermiddel waarvan je de snelheid niet kan bevatten is sowieso niet gezond. Je stapt in en een paar tellen later ben je ergens 1.500 km hier vandaan: dat is toch geen tempo op mensenmaat, ze zouden het alleen al daarom moeten verbieden.
Die ochtend doen we vanavond dus nog eens over, maar dan eindelijk zoals het hoort: met de trein natuurlijk (19 uur, leve de geleidelijkheid), maar vooral: met zijn tweeën. Er zijn zo van die rekeningen die maar blijven openstaan tot je ze met een ferm gebaar weer sluit, en dit was er zo één, een laatste punt op de agenda en dan begint het pas écht.
Was ik daar gelukkig, tijdens dat half jaar? Zou ik het opnieuw doen? Nee, en ja. De eenzaamheid zoals ik die tijdens die Poolse winter heb gevoeld is nog steeds onovertroffen en, laat dat duidelijk zijn, niet voor herhaling vatbaar. Maar daartegenover staat het eveneens ongeëvenaarde gevoel van vrijheid om te leven los van elk vertrouwd kader. Dit is een avontuur, dus ik ben niet bang, staat er in een agenda uit die tijd, en dat was zowel een juichende vaststelling als een vermanend bevel. Leven met alleen maar nieuwe mensen in je buurt, en met doorlopend nieuwe ervaringen, dat betekent niet alleen een schone lei om op te kunnen schrijven, maar ook: niemand die over je schouder met je meeleest. Maar ook niemand die weet waar je verhaal over gaat.
Ik weet niet waar ik uiteindelijk het meest naar heb uitgekeken: naar 10 september 2003, of naar 29 februari 2004. Ik weet dat ik heb uitgekeken naar 29 oktober 2008, maar ik weet ook dat ik heel hard verlang naar erna.
"De hele ecologische discussie wordt zo poezelig voorgesteld. Als je zegt dat we de planeet kapotmaken, ben je direct een groene jongen. Je zal maar een vegetariër zijn vandaag: ze worden allemaal voor watjes versleten. Terwijl het vaststaat dat vlees eten slecht is, voor de ecologie en voor de mens."
De herfst is in het land, en dat merk je niet alleen aan de kleur van de bomen. Bij het korten van de dagen en het vallen van de bladeren hoort ook een heel eigen geluid, en niemand die dat dezer dagen beter begrijpt dan de mensen van Duyster.
Hoog tijd voor een nieuwe mixwit dus, met dank aan Ayco, Eppo, en ook een beetje Blogliep.
1. Bowerbirds In our Talons
Ti-ti-ti ti-ti-ti ti-ti: een liedje over je niet meer alleen voelen en over niet langer bang moeten zijn. Ter info: een bowerbird is een soort vogel, en talons zijn klauwen. No, my cousins, youre not alone. Youre in our talons now, and were never letting go.
2. Shearwater Rooks
En om in de ornithologische sfeer te blijven: een shearwater is een pijlstormvogel en dit nummer gaat over kauwen. Hun akoestische Duystersessie van enkele weken terug maakte me volledig verkocht aan s mans falset (het kippenvel bij het inzetten van de tweede strofe...).
3. PJ Harvey Dear darkness
Het vrouwelijke antwoord op I see a darkness: Dear darkness, now it's your time to look after us: we kept your clothes, we kept your business, when everyone else was having good luck.
4. Son Lux Break
Son Lux woont bij ons in huis sinds Virs verjaardag en ondertussen is deze overgevoelige knul niet meer uit onze koptelefoon weg te branden. Zijn állerbeste liedjes kunnen blijkbaar nog niet worden gemixwit, maar er zitten er daar een paar van het ronduit hartverscheurende type tussen.
5. Built to Spill Traces
Een heerlijke Sebadoh-achtige riedel over zin en onzin van het bestaan waarin toch alles voorbijgaat. And when you know how few things there are worth knowing I suppose anyone who tries could forget.Of zoals Herman DC het zeggen zou: iemand moet toch toezien hoe alles voorbijgaat?
6. Conor Oberst Lenders in the Temple
Bright Eyes is altijd een ideale soundtrack geweest om de overgang naar kille novemberdagen te begeleiden. Zn nieuwe soloplaat doet bij momenten denken aan de dwingende intensiteit van op Fevers en Mirrors en Every day, every night, en dat wil wat zeggen. If I loved you, well that's my fault.
7. Nina Kinert Through my eyes
Eppo heeft opnieuw een Scandinavisch engeltje te pakken, zoek vooral ook eens naar de Duyster-classic Libras (die ze jammer genoeg niet kennen bij de Mixwit).
8. Micah P. Hinson and the Red Empire Orchestra I keep having these dreams
Op aanvraag van Blogloop nog eentje van Port OBrien, die maar niet over zijn afkeer van zijn vakantiejobs op vissersboten af lijkt te kunnen komen. Oh whatever is the cause, I will find another job and I will stay until Im far away - this is not what Im here for, I was made to live indoors.
10. Elliot Smith Fond farewell
En als afsluiter, omdat het volgende week precies vijf jaar geleden zal zijn: één van die liedjes van hem waarbij een krop in de keel nog altijd moeilijk te vermijden is. Veins full of disappearing ink, vomiting in the kitchen sink, disconnecting from the missing link, this is not my life.
[Hadden ze jammer genoeg niet bij Mixwit: Calexico Red Blooms, over alcoholici die bij het invallen van de winter buiten doodvriezen en pas de volgende lente gevonden worden. Zorg dat het joú dit jaar niet overkomt.]
Wanneer zelfs sex niet helpt om het bezoekersaantal op dit blog de hoogte in te jagen, rest mij nog slechts één pijl op mijn boog: brood en spelen! Voetbaleuh, dus.
Van oudsher klopt mijn hart voor verschillende bodemclubs - verliezers zijn doorgaans sympathieker dan winnaars. Maar nadat SKV Kühne 1990 vorig jaar kampioen speelde met 108 goals voor en 17 tegen (exact het omgekeerde van toen we nog in ons legendarisch rood-geel-blauw-groen-paars-wit tenue speelden), blijkt nu ook KVK Tienen het verliezen verleerd. Met 16/18 staat KVK tegenwoordig fier op kop in Tweede Nationale. Ik zou nog bijna voor de sukkelaars van OHL gaan supporteren (5/18, woeha), ware het niet dat een gezond mens nog liever jood of Kosovaar is dan een fucking Leuvenaar.
De derby SV Izegem - VK Kachtem in 4e provinciale West-Vlaanderen kwam dan ook precies op het goede moment: de huidige koploper tegen de daler van vorig jaar, die laatste mét ene Breemeersch als onvermoeibare spelverdeler. Blogvir, Blogloop, Bloggeorge en mezelf stonden vorige zondag dan ook op post.
Het mooiste aan voetbal op provinciaal niveau is ongetwijfeld de innige verbondenheid tussen bestuur en spelers. Zo is de sponsor van VKK tevens voorzitter van de club. Zijn voetballende zoon is, uiteraard geheel toevallig, een vaste waarde in het eerste elftal, excuseer: in het fanionelftal. Nog mooier is dat die voetballende zoon ook de wedstrijdverslagen mag schrijven. Die jongen doet dat natuurlijk zonder morren en zonder valse bescheidenheid: er moet daar centraal op het middenveld bij VKK echt een wereldvoetballer rondlopen, zou je denken, náást Breemeersch uiteraard.
Hoedanook, tegen Essevee werden onze aanmoedigingen duidelijk gesmaakt, getuige het feit dat VKK deze moeilijke uitwedstrijd (Essevee kan nie mee olé olé!) behoorlijk onverwacht tot een goed einde wist te brengen. Het was zelfs vrij spannend, met doorlopend overwicht voor VKK maar bijna nog een ommekeer op het einde. VKK wankelde even, maar uitsluitend dankzij onze vocale steun bleef de ploeg uiteindelijk toch overeind. Dat enkele VKKers achteraf dachten op te moeten merken dat hun bloedeigen aanhang niets van voetbal kende (sic!), doelend op enkele naar hun mening minder zinvolle kreten van onzentwege, doet aan die vaststelling trouwens niets af.
Over de winnaar van die andere wedstrijd, zijnde een discussie over het al dan niet marginale karakter van het voetbalmilieu, kan ik kort zijn. Je had 100% gelijk, Blogvir: het was daar vree marghinoale. 1-0 voor jou.
VKK speelde met Willaert, Van Parys, Terryn, Herpoelaert, Ghilgemijn, Vandoorne, Breemeersch, Castelein, Van Gheluwe, Parrein (70' Deceuninck) en De Pauw (85' Vandorpe).
