lesideeën rond sociale vaardigheden voor kleuters en 1ste graad lager onderwijs.
19-04-2016
zebra: anders zijn is cool
doelen
alert omgaan met voor hen bestemde audiovisuele boodschappen.
herkennen vormen van afwijzend of waarderend reageren op het anders-zijn van mensen.
respect betonen voor uitingen van leeftijdgenoten, behorend tot de eigen en de andere culturen.
impressies uiten in een persoonlijke, authentieke creatie en plezier scheppen in het zoeken en vinden.
filmpje: zebra
We bekijken het filmpje over een zebra waarbij de strepen in de war raken (zie bijlage).
Hij is in paniek en wil gewoon weer 'zebra' zijn.
De andere zebra's vinden het wel cool! Zo leert zebra trots te zijn op zijn nieuwe motievenvacht.
gesprek: anders zijn is cool
Wat gebeurde er met zebra?
Vond hij het fijn?
Hoe reageerden de andere zebra's?
Vond hij het fijn?
Zien jullie er hetzelfde uit?
Vertel eens over de verschillen: groter, kleiner - kort, lang haar - jongen, meisje - bril, geen bril - ...
verwerking: patronen stempelen
De kinderen krijgen de opdracht een afbeelding van een kindje (zie bijlage) of een zebra (zie bijlage) vol te stempelen met stempelstiften, patronen tekenen met stiften of verf, met zwart glanspapier knippen en kleven, ...
tonen een toenemende bedrevenheid in basisbewegingen met betrekking tot de kind-eigen bewegingscultuur.
kunnen een gepast bewegingsantwoord geven op eenvoudige bewegingsopdrachten, afspraken en regels.
tonen in diverse bewegingssituaties een variatie aan innerlijk beleven.
zich inleven in personages en dingen uit de omgeving en deze uitbeelden.
nachtwaker in het museum
De kinderen gaan vandaag aan het werk als standbeeld in een beeldenmuseum. Vertel de kinderen wat voor museum dit is. Een museum met dieren, een museum over het circus, een filmmuseum... Overdag moeten de standbeelden ontzettend goed stil staan. Ze mogen niet eventjes krabben of een voet verzetten, maar 's nachts, als de bezoekers naar huis zijn, komen de standbeelden tot leven. Er is alleen één probleem... de chagrijnige nachtbewaker.
Alle kinderen gaan als standbeeld in de ruimte staan. De nachtbewaker gaat naar de gang. Wanneer iedereen goed staat, komt de nachtbewaker binnen en loopt door de ruimte. Aan de standbeelden de opdracht om zich te bewegen, een andere houding aan te nemen, even te ontspannen, een stukje te lopen, zónder dat de nachtbewaker dit ziet. Wanneer de nachtbewaker een kind ziet bewegen, is dit kind af en moet aan de kant gaan zitten. Wie houdt dit het langst vol?
Met dit spel laat je de kinderen met elkaar kennismaken op een andere, vrij lichamelijke manier.
Doordat het binnen een spel plaatsvindt, laten ze hun remmingen even gaan en zo leren ze elkaar pas écht goed kennen!
het spel
Zorg voor een open ruimte in je groep. De kinderen staan in het midden.
De leerkracht, draait aan het rad met getalbeelden van één tot vier, hand, arm, voet en been (zie bijlage). Ze benoemt het nummer en lichaamsdeel. Bijvoorbeeld: "vier, voeten". De kinderen moeten nu opbreken in groepjes van dat nummer en ervoor zorgen dat de lichaamsdelen elkaar raken. In ons voorbeeld dus groepjes van vier die elkaar met de voeten aanraken.
uitbreiding spel
Je kan het rad recto verso aan elkaar kleven. We draaien de schijf om (zie bijlage 2) Deze versie vraagt meer vertrouwen in elkaar.
De aan te raken lichaamsdelen zijn intiemer: buik, rug, hoofd en neus. Verder wordt het spel op dezelfde manier gespeeld.
Soms hebben kinderen de behoefte zich terug te trekken uit de groep: ze hebben een driftbui, zijn hoog sensitief, zijn verdrietig, of willen gewoon maar even alleen zijn. Dit moet kunnen.
Via de schildpad met opbergzakken, worden er mogelijkheden aangeboden om zich even af te zonderen... (zie bijlage: smileys)
een knuffel
De knuffel kan troost en geborgenheid bieden.
Een aaibare klaspop of zacht kussentje kan hiervoor dienst doen.
een dekentje
Kinderen die zich moe voelen, of zich even willen afsluiten kunnen een dekentje nemen.
een boekje
Wisselende verhaaltjes rond emoties kunnen helpen deze te verwerken.(zie blog: emoties)
De verhaaltjes zorgen voor herkenning en troost.
een tekenschrift
Sommige kinderen willen hun emoties uiten.
Dit kan in een tekenschrift. Je kan er ook enkele kleurplaten in kleven (zie bijlage)
Voeg er nog enkele wasco's bij, en het kind kan kribbelen, kleuren of tekenen.
een koptelefoon
Een geluiddempende koptelefoon kan rust bieden bij kinderen waarvoor de klasdrukte even te veel wordt.
De koptelefoon kan je kopen in een zelfbouwmarkt of op kindermaat bestellen op www.dekoptelefoon.nl
ogen sluiten
Even in jezelf keren, kan rust brengen.
Om de kinderen hierbij te helpen kan je een duikbril of zonnebril verduisteren.
stressbal
Eens goed in de stressbal knijpen kan helpen om de emoties terug onder controle te krijgen.
De mogelijkheden worden gevisualiseerd, zodat de kinderen hun keuze kunnen maken.
Een combinatie van verschillende acties is natuurlijk ook mogelijk.
een mondelinge, voor de leerling bestemde boodschap, ondersteund door beeld begrijpen
de door de leerkracht gegeven opdracht, met betrekking tot de activiteit, begrijpen
inleidend verhaal: molletje houdt vol
Molletje wil dolgraag in het 'Grote Mollenboek' komen. Maar dan moet hij wel het beste in iets zijn. Hij probeert allerlei dingen uit. Niets lukt. Maar dan ontdekt hij hoe hij toch in iets het beste kan zijn. (zie bijlagen)
introduceer talentenhoeken:
Gedurende de dag of week kunnen de kinderen aan de slag gaan in de verschillende 'talenten hoeken'.
Dit kan aan de hand van een doorschuif systeem. De spelmogelijkheden in de verschillende hoeken worden beschreven in aparte lessen. Er worden ook weer allerlei materialen in bijlage aangeboden om snel aan de slag te gaan.
- tel hoek
- taal hoek
- muziek hoek
- bouw hoek
- teken en kleur hoek
- theater hoek
Na de talenten dag/week kunnen de kinderen een evaluatieblad invullen: wat vonden ze leuk, gewoontjes of niet leuk.
Ze kleuren het gepaste gezicht bij iedere speelhoek picto. (zie bijlage) De evaluaties worden verzameld in 'Het Grote Talentenboek'
klanken, geluiden, stilte en stemmingen ervaren en herkennen
waargenomen klanken omzetten in beweging
kennen en begrijpen omgangsvormen, leefregels en afspraken die van belang zijn voor het
samenleven in groep
lied: mama olifant
Het lied wordt gespeeld. (zie bijlage) De kinderen bewegen mee: soms stampend, soms muisstil op de tenen
geluiden barometer
Wat viel er op bij ons dansje? luid - stil
Leerkracht introduceert geluiden barometer.
Kunnen de kinderen uitleggen wat erop staat?
0 = muisstil (bv. de leerkracht praat en de kinderen moeten luisteren)
1 = fluisteren (bv. we werken en als er te veel lawaai is kunnen we niet nadenken)
2 = praten (bv. als we spelen mogen we elkaar dingen vertellen)
3 = de leerkracht praat iets luider (bv. alle kinderen moeten de leerkracht kunnen horen)
4 = roepen mag (bv. op de speelplaats mogen we roepen en lawaai maken)
Waarvoor zou de geluiden barometer dienen?
Zo kan de leerkracht aanduiden met een wasknijper welk geluidsniveau is toegestaan
stiltespel
materiaal:zak met opdrachtkaarten, klasbel, 4 stoelen, 4 prentenboeken
We oefenen 'niveau 0' met een stiltespel:
De leerkracht hangt de wasknijper bij de '0'. De leerlingen nemen een opdrachtkaartje (zie bijlage) uit de zak.
Er kunnen 4 kinderen gelijkertijd de opdracht uitvoeren. We doen dit zo stil mogelijk.
De opdrachten:
raam: wandel naar het raam en terug
stoel: neem een stoel onder de tafel en zet hem terug
kast: open de deur of lade van een kast en sluit ze weer
handen geven: geef iemand uit de kring een hand en wissel van plaats
bel: neem om de beurt de bel op zonder dat deze rinkelt
boek: blader in een boek zonder dat wij het horen
fluisterspel
We oefenen 'niveau 1' met een fluisterspel:
De wasknijper wordt op 'niveau 1' gehangen. De kinderen zitten in een kring. De leerkracht fluistert het kind naast haar een woord in (bv bloempot) Dat kind fluistert dit woord tegen de volgende. We gaan de kring rond. Het laatste kind mag het woord luidop zeggen. Is het juist?
De wasknijper gaat naar 'niveau 4'. Op het muziekje van 'papa olifant' mogen de kinderen rondstappen en mee kabaal maken. Bij het einde van het lied gaan ze zitten op een andere plaats.
De wasknijper gaat terug naar 'niveau 1' en het fluisterspel herbegint met een nieuw woord (bv wasmachine)
ervan genieten om bezig te zijn met de dingen die hen omringen om hun expressiemogelijkheden te ontdekken
inleiding: film 'stomp'
We bekijken samen het fragment (zie bijlage)
De leerkracht stelt vragen:
Wat hebben we gezien?
Wat hebben we gehoord?
verwerking: muzikale blokken
materiaal: houten blokken, bel (of ander instrument door de leerkracht te bedienen)
voorbereiding: Alle tafels zijn tegen elkaar geschoven in één groot blok. Daarrond de stoelen.
In het midden van de tafel pijlen (zie bijlage, eventueel vergroten op A3)
Je kan deze activiteit met een halve klasgroep (wissel) of hele doen, als je voldoende stoelen hebt.
Zouden wij ook muziek kunnen maken met speelgoed uit onze klas?
Het oog van de leerkracht valt 'toevallig' op een doos houten blokken.
De kinderen nemen plaats aan de tafel en krijgen ieder één houten blok.
Ze mogen hier even vrij mee experimenteren...
Oei! Dit klinkt eigenlijk niet zo mooi als op het filmpje. Zullen we eens iets proberen?
De leerkracht legt uit: als ze het belletje laat horen, zetten de kinderen hun blok bij de linker buur (ze kunnen voor de richting naar de pijlen kijken)
We proberen dit een keer. Misschien lukt het niet van de eerste keer, dus we herhalen langzaam tot alle leerlingen het systeem begrepen hebben.
Als de activiteit vlot begint te lopen, kan de leerkracht door sneller op de bel te drukken, het tempo verhogen.
muzikale blokken voor gevorderden
Wanneer de vorige activiteit vlot loopt, kan je nieuwe opdrachten geven bv.:
De kinderen krijgen twee blokken, voor iedere hand één.
De kinderen tikken tweemaal voor eigen neus en op 'drie' doorgeven
doelen
doelen
Soms hebben kinderen de behoefte zich terug te trekken uit de groep: ze hebben een driftbui, zijn hoog sensitief, zijn verdrietig, of willen gewoon maar even alleen zijn. Dit moet kunnen.
doelen
doelen
doelen:
doelen:
doelen:
doelen:
doelen
doelen
doelen
doelen
