de bereidheid vertonen om naar elkaar te luisteren en om zich in te leven in een boodschap

De kleuters kunnen duidelijke vormen van mondelinge communicatie herkennen

- Wanneer het kind zijn best doet en minder dan 3 kaartjes ontvangt volgt een beloning.

  Dit kan zijn dat hij in de loop van de dag zijn privé praatje mag doen met de juf, ...

klanken, geluiden, stilte en stemmingen ervaren en herkennen

waargenomen klanken omzetten in beweging

kennen en begrijpen omgangsvormen, leefregels en afspraken die van belang zijn voor het 

samenleven in groep

Het lied wordt gespeeld. (zie bijlage) De kinderen bewegen mee: soms stampend, soms muisstil op de tenen

Wat viel er op bij ons dansje? luid - stil

Leerkracht introduceert geluiden barometer.

Kunnen de kinderen uitleggen wat erop staat?

0 = muisstil (bv. de leerkracht praat en de kinderen moeten luisteren)

1 = fluisteren (bv. we werken en als er te veel lawaai is kunnen we niet nadenken)

2 = praten (bv. als we spelen mogen we elkaar dingen vertellen)

3 = de leerkracht praat iets luider (bv. alle kinderen moeten de leerkracht kunnen horen)

4 = roepen mag (bv. op de speelplaats mogen we roepen en lawaai maken)

Waarvoor zou de geluiden barometer dienen?

Zo kan de leerkracht aanduiden met een wasknijper welk geluidsniveau is toegestaan

materiaal: zak met opdrachtkaarten, klasbel, 4 stoelen, 4 prentenboeken

We oefenen 'niveau 0' met een stiltespel:

De leerkracht hangt de wasknijper bij de '0'. De leerlingen nemen een opdrachtkaartje (zie bijlage) uit de zak.

Er kunnen 4 kinderen gelijkertijd de opdracht uitvoeren. We doen dit zo stil mogelijk.

De opdrachten:

raam: wandel naar het raam en terug

stoel: neem een stoel onder de tafel en zet hem terug

kast: open de deur of lade van een kast en sluit ze weer

handen geven: geef iemand uit de kring een hand en wissel van plaats

bel: neem om de beurt de bel op zonder dat deze rinkelt

boek: blader in een boek zonder dat wij het horen

We oefenen 'niveau 1' met een fluisterspel:

De wasknijper wordt op 'niveau 1' gehangen. De kinderen zitten in een kring. De leerkracht fluistert het kind naast haar een woord in (bv bloempot) Dat kind fluistert dit woord tegen de volgende. We gaan de kring rond. Het laatste kind mag het woord luidop zeggen. Is het juist?

De wasknijper gaat naar 'niveau 4'. Op het muziekje van 'papa olifant' mogen de kinderen rondstappen en mee kabaal maken. Bij het einde van het lied gaan ze zitten op een andere plaats. 

De wasknijper gaat terug naar 'niveau 1' en het fluisterspel herbegint met een nieuw woord (bv wasmachine)

geluiden ervaren en herkennen

de middelen/handelingen die nodig zijn om goed te kunnen luisteren, benoemen

reageren op signalen

De kinderen zoeken een plaats in de klas. Ze leggen zich neer (rug, buik, zij) en sluiten de ogen.

Ze krijgen als opdracht om gedurende een minuut te luisteren. Wat horen ze?

Na de minuut verzamelen we in de kring en mogen de kinderen aan elkaar vertellen wat ze gehoord hebben...

De leerkracht vraagt wat we moeten doen om goed te kunnen luisteren.

Ze heeft picto's om dit te verduidelijken (zie bijlage)

1) Als iemand tegen je praat, dan kijk je die aan.

We doen de test: kinderen sluiten de ogen. 

De leerkracht vraagt welke kleur ze heeft aangewezen.

We leren dat gebaar en mimiek het spreken versterkt en ondersteunt.

2) Je gebruikt je oren, want zonder oren kan je niet luisteren. 

Probeer maar eens: kinderen houden de handen op de oren terwijl de leerkracht iets fluistert. 

Heb je dit goed verstaan?

3) Als je luistert, moet je zelf zwijgen. 

Ook dit kan je proberen: kinderen zingen een lied, terwijl de leerkracht een opdracht geeft.

Zou dit lukken?

bij oudere kleuters kan je de afspraken rond luisteren uitbreiden naar heel het lichaam (zie bijlage)

1) kijken naar de spreker

2) luisteren naar de spreker

3) je mond is stil

4) je handen liggen stil

5) je voeten staan stil

6) je draait je lichaam naar de spreker

7) je hoofd denkt na over wat de spreker zegt

8) je hart voelt mee met de spreker

De kinderen zitten in de kring. De leerkracht geeft fluisterend een opdracht: ga op één been staan, wijs je neus aan, stap naar de deur, ...

Fluisterspelletjes bevorderen de luisterhouding van kinderen.

De kinderen zitten in de kring. We spreken enkele gebaren af: 

fluit = handen voor de mond, denkbeeldige blokfluit

gitaar = denkbeeldige gitaar spelen

trommelen = met de wijsvingers op de knieën tikken

Het spel begint: de leerkracht zegt één van de afgesproken woorden en de kinderen doen de juiste beweging. De leerkracht doet mee.

Af en toe doet de leerkracht een foute beweging (vb. 'fluit' en leerkracht trommelt) fopt de kinderen.

Doen de kinderen de leerkracht na of hebben ze goed geluisterd naar de opdracht?

in concrete situaties bedenken en beschrijven hoe een conflict wordt opgelost

in concrete situaties verschillende manieren van omgaan met elkaar bespreken

vragen die je aan de kinderen kan stellen:

Wie heeft al eens een ruzie gezien?

Wie heeft er zelf al eens ruzie gemaakt?

Wat gebeurde er precies?

Wat voelde je toen?

Waarom voelde je dat?

Wat deed je daarna?

Waarom?

Wie heeft er ook al eens zoiets meegemaakt?

Met wie kan je ruzie maken?

...

De leerkracht introduceert de goedmaakposter (zie bijlage)

Ze spreidt de picto's uit, zodat alle kinderen deze kunnen zien (zie bijlage)

Een leerling kiest een picto uit en legt uit aan de groep waarom hij deze gekozen heeft. (= zijn of haar manier om een conflict op te lossen)

Een volgende leerling is aan de beurt en doet hetzelfde.

Niet alle picto's hoeven gekozen te worden. Enkel diegene die voor de klasgroep werken.

De gekozen picto's worden op de goedmaakposter gekleefd en op een zichtbare plaats in de klas opgehangen.

materiaal: een bal = de bom

De kinderen zitten in een kring op de grond. Ze geven een bal door. De bal gaat steeds naar het kind links van de vorige. 

Buiten de kring staat één leerling die de bom speelt. Hij/zij staat met de rug naar de kring en zegt: 'tik tak, tik tak,...'

Ondertussen gaat de bal de kring rond. Dan roept de bom 'BOEM!' 

Het kind dat op dat moment de bal in handen heeft, wordt de nieuwe bom en het spel herbegint...