De Prijs voor Letterkunde van de Provincie West-Vlaanderen was in 2009 bestemd voor de categorie 'Jeugd- en Kinderboek'. Op voorstel van de jury keurde de deputatie van de Provincie volgende uitslag goed: In de categorie gepubliceerd werk: - Klaas Verplancke ontvangt de Prijs (2.500 euro) voor Nopjes en Reus; - Hilde Vandermeeren ontvangt de Prijs (2.500 euro) voor Het kistje van Cleo - Jan Simoen ontvangt de Prijs (2.500 euro) voor Slecht - Tine Mortier ontvangt een premie van 1.250 euro voor Bruin! in de categorie niet-gepubliceerd werk: - Hilde Vandermeeren ontvangt een premie van 1.250 euro voor Operatie Bernie Buiten - Peter Van Olmen ontvangt een premie van 1.250 euro voor De kleine Odessa De jury was samengesteld uit Annemie Leysen, Jen De Groeve, Vanessa Joosen, Nele Verriest en Jan Smeekens (NL). De proclamatie van deze wedstrijd vindt plaats op zaterdag 7 november 2009 in het Provinciaal Hof in Brugge.
Dieren zijn dankbare hoofdpersonages in kinderboeken. Je kunt ze als auteur zowat alles laten doen wat mensen (zouden) doen, maar het blijft net een tikje makkelijker om ermee weg te komen. Dieren kunnen schaamteloos smerig zijn, gulzig, egoïstisch en koppig, terwijl dat voor hun menselijke tegenhangers toch iets minder makkelijk ligt. En wanneer het allemaal iets te gortig dreigt te worden, maak je ze gewoon schattig. Geen mens die zich nog ergens aan stoort. Toch? We namen vijf beestenboeken onder de loep, met knaagdieren, amfibieën, roofdieren en gevogelte in de hoofdrollen. En lieten ons hart stelen door een boze struisvogel en een hongerige vos. Meer lees je hier.
Hij werd net geen 81 jaar oud, hij stierf een week voor hij dat feest kon vieren. Dichter, schrijver en podiumbeest Simon Vinkenoog is niet meer. Hij overleed aan een hersenbloeding. De Nederlandse letteren verloren een groot dichter, een innemend mens, een hartverwarmende podium-verschijning en een flamboyant auteur. En dat doet een beetje pijn.
Of ik het hoor dat het anders is, vraagt ze. Ik hou even op met tandenpoetsen en luister. Niets. Ik weet niet eens waarover ze het in godsnaam heeft, laat staan dat ik zou weten wat er anders moet klinken. Met het schuim op de lippen mompel ik iets onverstaanbaars, in de hoop dat het overgaat. Ik moet ook nog kammen en wassen en make-up op doen en ik ben weeral laat. Ze zucht. Ze zit op het wc. Of ik het nu hoor, vraagt ze. Ik spuw de tandpasta uit, draai mijn warrige hoofd veertig graden schuin en luister opnieuw. Niets. Nee. Waar heb ik die mascara nu weer gesmeten? Dat iedereen anders plast. Ze klinkt ongeduldig. Aha? Plassen hoort er anders uit bij iedereen, zegt ze. De een doet psssst, de ander Psjjjjt en nog en ander nog wat anders. En bij de jongens is het nog helemaal nog veler anderser. Die plassen het luidst en het hardst van allemaal. Ook de kleintjes op school in de kleuterklas. Aha. En als je heel goed luistert, kan je horen wie er aan het plassen is. Of zij dan misschien aan de deur staat te luisteren wie er aan het plassen is, vraag ik. Ja, zegt ze. Is dat wel netjes? Ze haalt haar schouders op. 'Ik kijk toch niet door het sleutelgat?'
dag vogels. dag kinderen. Simon is stervende, zo liet zijn echtgenote vandaag aan de pers weten. Hij kreeg vrijdagavond een hersenbloeding en zal daar niet meer van herstellen. En dat is triest. Intriest.
De kandelaar had ze juist. De kerk ook, en het zelfs het ietsepietserige kruisbeeld waarvoor al enige verbeelding vereist was. Maar onder de tekening van het altaar had ze 'menuu' geschreven. Ach. Het kind eet nu eenmaal liever dan ze naar de kerk gaat. Dat heeft ze van geen vreemde. Het kon trouwens nog erger. Een klasgenootje had onder dezelfde tekening 'toog' geschreven. En laten we eerlijk zijn, de gelijkenis was frappanter dan met een menu. Maar of hij het van een vreemde had, laat ik geheel in het midden.
Als het meezit is het de kat die onder een voorbijrazende wagen terechtkomt of een vogel die het keukenraam niet had opgemerkt. Als het tegenzit krijgt oma een slepende ziekte of wordt een neefje aangereden. Kinderen worden vaak al te vroeg en al te pijnlijk met de dood geconfronteerd. Het heeft dan ook weinig zin dit onderwerp uit de kinder- en jeugdliteratuur te weren, zolang het maar verpakt zit in een vorm die voor kinderen hanteerbaar is. Veelal betekent dat dus: met voldoende humor. Maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. De voorbije jaren zijn er enkele bijzonder mooie boeken verschenen die er elk op hun manier wonderwel in slaagden een mooi boek over de dood te schrijven. Meer lees je hier.
Hij worstelt met de montage van de nieuwe tuintafel. Ik met het eten.
Terwijl het na dertien jaar duidelijk mag wezen dat ik handiger ben met montageplannen dan met ingrediënten, en dat hij weliswaar schitterend kan koken, maar de bovenkant van een tafel of kast niet van de onderkant kan onderscheiden. Terwijl we toch nauwelijks een rollenpatroonbevestigend koppel genoemd kunnen worden. Maar ach. Ik klaag niet. Die houten poten en planken zien er loodzwaar uit. Zwaarder dan de trostomaten in elk geval.
Dus hij vloekt en ik ook, maar dan zachter. Na een uurtje wederzijds vloeken en verwensen kunnen we heerlijk eten in de zon. De tafel helt een beetje naar links en het vlees is een beetje aangebrand. Maar een paar glazen wijn later merk je daar niets meer van.
En toen was jij dood. Ze knarsetandt. Dat kan niet. De prinses uit het verhaal gaat niet dood. Hij gaat rechtop staan en kijkt haar uitdagend aan. Dat kan, want hij torent een kop boven haar uit. Het is de prins zijn verhaal. Ha! Dat kan dus wel. Hij gaat weer zitten en buigt zich over zijn speelgoed. DAT KAN NIET! Ze doet een stap achteruit. Ze kijkt naar het speelgoed aan haar voeten. Zijn speelgoed. Dat hij net gedurende een dik half uur in orde heeft gezet op het terras. Ze draait haar billen naar links en naar rechts. Doet alsof ze twijfelt. En haalt dan met één welgemikte trap het hele koninkrijk naar de haaien. En dan waren ze allemaal dood.
"Een schomteluk moment jom". Zo ongeveer klonken de woorden waarmee ik verwelkomd werd bij mijn eerste live confrontatie met de huisvrouw. Ik werd spoorslags het huis in getrokken en op de hoogte gebracht van het wel en wee van ongebruikte keukenkasten en ongewenste huisdieren. Het leek mij niet onverstandig meteen duidelijk te maken dat ze niet op mij moest rekenen wat euthanasie van voorgenoemden betrof. Toch niet de eerste vijf minuten. Maar daarna was er gelukkiglijks nog tijd voor een echt gesprek annex kennismaking, belegde pistolets (geen oudbakken, waarvoor dank!) en enkele glazen wijn. Het was, kortom, een bijzonder fijne namiddag. Ik heb zelfs - geheel tegen mijn hogere idealen in - besloten dat er begot chihuahua's bestaan die verdomd schattig en aandoenlijk kunnen zijn. Ik heb alleen angstvallig mijn adem ingehouden toen ik op de terugweg langs verkeerregelende politiemensen moest passeren.
In Nederlandse oren zal dit klinken als vloeken in de kerk, maar ik zeg het lekker toch: ik heb Paul Biegel (1925-2006) ontdekt. Nu wist ik natuurlijk al langer dat hij een monument is in de Nederlandse jeugdliteratuur, maar toch. Verder dan een enkel fragment en enige vertrouwdheid met de titels was ik nooit gekomen. Dat heeft misschien een en ander te maken met mij, maar minstens even veel met mijn Belg-zijn. Biegel kreeg ongeveer elke prijs die een jeugdauteur in Nederland kan krijgen en zijn boeken zijn dan ook terecht razend populair. Maar in Vlaanderen is zijn roem een stuk minder groot. Met de Biegel Bibliotheek, een samenwerking tussen Uitgeverij Holland en Lemniscaat, zou daar wel eens verandering in kunnen komen. (meer lees je hier)
Mijn technische beperkingen komen soms pijnlijk duidelijk aan het licht. Zo had ik er vorige week een hele dag voor nodig , maar uiteindelijk was ik er dan toch in geslaagd trein- en stationsgeluiden te downloaden van het net en op een cd-tje te zetten. De liedjes voor het examen toneel zette ik op een andere cd. Ik hoopte dat de technicus van dienst erin zou slagen om die twee af en toe naadloos in elkaar te laten overlopen. Dat zou fijn zijn. Zelf was ik er niet naar op zoek gegaan. Elk zijn ding, nietwaar. Die woensdag waren mijn leerlingen toneel aan de beurt voor hun openbaar examen. We hadden samen het thema verzonnen, en omdat ze graag voor kinderen wilden spelen schreef ik de tekst. Om tien uur 's morgens begon de spanning bij mij al behoorlijk op te lopen. Ik overliep nog even de inhoud van mijn tas en van de koffer van mijn auto om te zien of ik alles bij had. Step, grastapijt en hekje, wereldbol, vogelkooi en vogeltje (namaak natuurlijk), verrekijker en treinonderdelen. Dat zou het zowat zijn. En dan maar hopen dat de meisjes ook hun spullen zouden meebrengen en hun tekst goed van buiten hadden geleerd. Dan kon er niets meer mislopen. Hoopte ik. En er liep niets mis, of toch heel erg weinig. Alles lukte wonderwel en de jury was laaiend enthousiast over de acteerprestaties. De hypernerveuze leerkracht aan de klankinstallatie hadden ze gelukkig niet gezien, en van de af en toe drastisch ingekorte tekst en onderling verwisselde rollen merkten ze niets. Ik was apetrots op de hoge scores van mijn kinderen. Nu nog proberen om die technische dinges onder de knie te krijgen, en dan wordt het nieuwe schooljaar 'a piece of cake'.
Ik heb het ongetwijfeld eerder al gehad over mijn tamelijk chaotische aard. En dat is een understatement. Wanorde, stapeltjes, bergjes en hopen zijn de woorden die bij de meeste mensen spontaan opkomen bij het aanschouwen van mijn werkterrein. Maar! Vandaag is nog maar eens ten overvloede bewezen dat enige chaos op tijd en stond ook voordelen kan hebben. Met een overdosis aan orde en discipline was dit mij vandaag alvast niet overkomen: Volgende week begin ik aan een reeks workshops rond een nieuw project. (Geen tijd om alles uit te leggen, verslag volgt. Ooit.) Ik moest dringend een begeleider regelen en dwaalde door de nummers op mijn gsm. Vriendin X heeft tal van contacten die daarvoor in aanmerking komen, dus wou ik haar bellen. Nu ken ik toevallig twee X-en en er zitten drie X-nummers in mijn adressenbestand: X, Xgsm en XY. Als het te ingewikkeld wordt, roept u maar. Enfin, ik druk op Xgsm. Er wordt niet opgenomen, dus spreek ik een boodschap in. Een half uur later word ik teruggebeld door Xgsm. Het blijkt de andere X te zijn dan ik had bedoeld. En zo heb ik opeens na vier jaar (!!!) geheel per ongeluk en onbedoeld een vriendin aan de lijn die ik al veel eerder had willen spreken. We kletsen een uur en spreken af om daar binnenkort nog eens een paar uur bij te doen. In het echt dan, weliswaar. De wereld is aan de chaoten! (Maar een begeleider heb ik ondertussen nog niet gevonden...)
Enkele weken geleden las ik Oren in de knoop van Lydia Rood en ik gaf het twee sterren. Ik vond het leuk. Niet meer dan dat. Vandaag las ik Gebakken moeder met spek. Voor alle duidelijkheid: ook van Lydia Rood en bovendien in dezelfde reeks en met hetzelfde hoofdpersonage Roosmarijn. Ik had er niet veel zin in. De titel deed mij al een beetje de wenkbrauwen fronsen, maar ik had het boek nu eenmaal in de bieb gehaald, dus lezen zouden we. En kijk, ik vond het meer dan leuk. Een stuk meer zelfs. Ik vond dit boekje dusdanig goed, dat ik me stilaan begin af te vragen of ik Oren in de knoop misschien nog eens opnieuw moet lezen. Had ik een slechte dag? Of had Rood een slecht boek? Want laten we wel wezen: de reeks begon in 1990 met Zuigen op je neus en Oren was in 1995 al het vijfde in de reeks. Ik neem de proef op de som en lees er straks nog eentje: Torren onder de bank.
Alleen maar nette mensen | Robert Vuijsje | **** | Mooi? Neen, dat is het juiste woord niet. Wel snel, grappig en schokkend. En dat alles liefst tegelijkertijd. Of het boek daarom de Gouden Uil moest krijgen weet ik niet, maar ik raad het wel aan. Echt waar. Ook voor niet-Nederlanders en moraalridders. Vooral voor moraalridders. Lange dagen | Pia De Jong | *** | Best goed, een spannend en meeslepend verhaal met heel veel inlevingsvermogen geschreven vanuit een jong tienermeisje. Maar door die nominatie voor de Gouden Uil toch ook best een beetje ontgoochelend. Want voor een nominatie voor de Gouden Uil is best goed eigenlijk niet goed genoeg. Graz | Bart Moeyaert|** | Het eerste boek van Moeyaert waar ik niet helemaal gek op was. Waar ik mezelf zelfs een heel klein beetje doorheen moest sleuren. Dat hij doelbewust voor volwassenen schreef. Zou het daarmee te maken hebben? Ik ga nog even een stuk opnieuw lezen, voor het geval ik iets heb gemist. Want het bleef de hele tijd door mijn hoofd zeuren: En? Nou en? Oren in de knoop | Lydyia Rood| ** | Leuk. Groot genoeg voor een knuffel | Brigitte Minne en Suzy Castermans | *** | Een mooi prentenboek dat gebruikt kan worden bij de komst van een nieuwe baby in het gezin. Of gewoon zomaar. Wie zit waar? | Satory Onishi | *** | Kijk- en zoekboek. Strak gestileerde prentjes en fijn zoeken met kleuters. Meer moet dat niet zijn. Hier komen de Vikingen | Ari Berk | ** | Informatief voor de jeugd. Niet slecht, maar beetje oppervlakkig. Balthazar, de eenzaamste ezel ooit | Inge Misschaert en Marieke Coenen | **** | Mooi en ontroerend en om meermaals voor te lezen. Binnenkort gerecenseerd op www.derecensent.nl. Vogeltjelief | Kristien Aertssen | *** | Mooi en lief. Ballade van de Dood | Koos Meinderts, Harrie Jekkers en Piet Grobler | ***** | Ja! Nog van dat, alsjeblief! Vertelopa | Jaak Dreesen en Femke Gerestein | **** | Ook binnenkort op www.derecensent.nl. Nachtverhaal | Paul Biegel | **** | Avontuurlijk, ontroerend en gewoon heel erg mooi. Paul Biegel op zijn best. In België nog niet zo groot als in Nederland, en dat zou wat mij betreft mogen veranderen. Zuurstok is de mooste kleur | Imme Dros en Harrie Geelen | ***** | Ontzettend mooi voorleesverhaal over een kind dat zichzelf niet helemaal onder controle heeft. Ontroerend en grappig, prachtige prenten, Schitterend! Stekels | Martha Heesen | **** | Over Stazie en Adam, die het allebei best moeilijk hebben. Maar hoe dat toch weer goed komt. Bijna.
Bent u bang in het donker? Ik alvast wel. Het is een van die dingen die begon toen ik klein was en nooit meer is overgegaan. Net zoals mijn liefde voor zoetigheid, een grenzeloze fantasie en een lichte voorkeur voor mensen en dingen met een hoek af. Zowel de angst als de voorliefde zijn uiteraard volslagen irrationeel. Ik weet onderhand al dat niet alles of iedereen met een steek los even onschuldig is. Net zoals ik besef dat de nacht niet bevolkt wordt door duistere wezens die het op mijn kinderzieltje of erger nog: mijn leven hebben gemunt. Maar toch. Op een onbewaakt ogenblik piepen de boze trollenogen en andere gevaren toch weer even om de hoek. Gelukkig bestaat er voor al die ongegronde angst een remedie: boeken. Wij helpen die schaapjes van kinders wel even van hun schrik af, moeten de uitgevers hebben gedacht. Het resultaat leest u hier.
En toen zat ik opeens tussen de struiken, met onder mijn arm zoon twee. Hij had twee truien en een badjas aan, twee mutsen en een sjaal en deed zijn best om heel verschrikt te kijken. Ik deed mijn best om vooral niet uitgeput te kijken of met een gezicht van zo meteen zegt het krak en kan ik geen poot meer verplaatsen. Twee centimeter meer naar links. Haarlok uit de ogen. Vastberadener blik. Toch maar weer een centimeter naar achteren. Of die arm naar beneden kon en die kin omhoog. En dat zoon twee vooral niet mocht lachen. Wat twintig minuten later helemaal geen issue meer was, omdat het arme kind ondertussen meer bloed in zijn hoofd dan in zijn tenen had door het lange ondersteboven hangen. Voorts werden we meermaals onderbroken door een pup die dacht dat het een spelletje was, een grote hond die dacht dat de lol van het spelletje er nu wel af was en dat we moesten ophouden met dat hysterische gekrijs van moeder en zoon, en een dochter die vond dat het onderhand genoeg was geweest met dat fotos maken waar zij niet op mocht. En toen mochten we eindelijk uit het jungle-struikgewas van onze tuin en konden we iets frissers aantrekken. Wat we uiteraard uitbundig gevierd hebben met lekker eten en voldoende wijn. Waardoor mijn hoofd vandaag iets minder fris is dan het had moeten zijn. Een mens moet wat over hebben voor de kunst.
Het is met boeken voor kinderen niet anders dan met die voor volwassenen: ze kunnen allerlei functies vervullen, maar meestal gaat het om ontspanning en creativiteit. Af en toe wordt er een vleugje politiek correcte moraal toegevoegd, en in het beste geval nog een portie esthetiek. Iedereen tevreden. Maar dan is er het genre van de educatieve kinderboeken: informatief, stichtend en opvoedend. Daar is op zich niets mis mee. Kinderen mogen ook wel eens wat opsteken uit een boek, zo ver wil ik nog volgen. Maar laat het dan alsjeblieft een beetje origineel verpakt worden. En daar wringt bij veel educatieve uitgaven het veel te nauwe kinderschoentje. Flauwe verhaaltjes, voor de handliggende boodschappen in een nog veel evidentere verpakking en een prekerig sausje bovenop. Meer leest u hier.
