Iedere beroemdheid heeft zo wel zijn café. Hemingway had zijn "Bodegita" en zo heb ik mijn "Chakana". Ik kom hier zowat elke dag - voor een dagschotel, een soepje, een ijsje, een pintje, een sapje,.. Het is leuk gelegen aan de plaza en vanbinnen heeft het een rustieke sfeer. Beetje donker en mooie oude tafels. De muziek is altijd goed. Soms een keertje jazz, de soundtrack van Kill Bill en ik hoorde zelfs al "The robots" in een versie van dj Coconut. Kortom, echt mijn plekje. Ik heb ook mijn vaste plaats. Ik zet me steevast op de hoek van de grote tafel. Aan een klein tafeltje is eerder zielig - aan de grote tafel heb je eerder het schuif-maar-aan-gevoel en dus meer kans op interactie. Had ik al gezegd dat het eten hier tot het beste van het dorp behoort? Zo, meer hoeven jullie niet te weten - de Chakana is gewoon Chakana, ¿verdad?
De plaats waar ik verblijf ligt niet zo gek ver van La Higuera. Dat zegt jullie waarschijnlijk niets, maar dit is de plek waar Ché is vermoord op de 8ste oktober van het jaar 1967. Vandaag de dag is het een meetingpoint voor Ché-lovers. Zo was er twee weken terug ook een bijeenkomst ter ere van de verjaardag van zijn dood, 40 jaartjes reeds. Ik was er niet bij, maar ik kan me er wel een beeld van vormen aan de hand van wat ik er over hoorde vertellen. Het was geen georganiseerde bedoeling met optredentjes en toespraken ofzo, zoals de Italiaanse chica (hoe heette ze ook al weer?) had gehoopt, maar eerder een samenschooling van in camouflagepakjes en met sterren versierde baardmensen. Hier in het dorp kan je meerdaagse tochten boeken naar Vallegrande en La Higuera. Zo krijg je zijn sterfbed te zien, het mausoleum, een museumpje en nog van dat. Ik vind onze vriend een boeiend figuur, maar ik ga mijn tijd er niet aan wijden. Misschien kan ik deze zonde goedmaken door in Cordoba (Argentinië) zijn huis te bezoeken. Na Argentinië, Cuba en Bolivië rest me alleen nog een bezoekje aan de Kongo, waar ie ook gezeten heeft. Maar dat is voor een andere keer.
Hoikes. Vorige week vrijdag was ik uitgenodigd voor een feestje georganiseerd door de asociación cultural de samaipata. La presidenta van deze vennootschap is Dora, de vrouw van Andres van Andoriña Hostal (ah, vandaar de naam - adres - dora - andoriña). Het bestuur is talrijk en bestaat uit een gezelschap van uitsluitend vrouwen, waarvan ook Chari, mijn lerares. Ze willen Samaipata wat beter uitbouwen op vlak van cultuur - denk bijvoorbeeld aan de oprichting van een bibliotheekje en aldoende organiseerden ze een brainstorm-avondje in de vorm van een etentje. De focus lag op de buitenlandse habitantes van Samaipa in de hoop hen mee te betrekken in dit opzet en waarschijnlijk ook voor hun natuurlijke aanleg tot het aanpakken van de dingen. Of er die avond veel uit de bus gekomen is weet ik niet, maar er was inderdaad een sterke vertegenwoordiging aan imigranten: nederlanders, duitsers, ... De bedenking die je kan maken is in hoeverre zij aanleunen bij Juan met de pet en in welke mate dit geen select kliekje is van de rijkere Samaipataan die zich bekommert om kunst. Deze week had ik een gesprekje met Chari, mijn lerares Spaans, en we hadden het over de restauranten in Samaipata. Toch wel gek dat zij er maar vijf voor de geest kon halen, welgeteld deze uitgebaat door een buitenlander. Gek toch dat zij, Boliviaanse van origine en getrouwd met een Amerikaan, geen oog meer heeft voor de talrijke lokale restaurantjes (toch de essentie van de plaatselijke cultuur) in het dorp - ze als het ware gewoon over het hoofd ziet. Waar gaan we met die term integratie - halookes? Om het verhaal rond te maken, vandaag ben ik gaan eten in het restaurantje boven de mercado. Voor een peulschil kan je hier kiezen uit enkele dagschotels en je schuift gewoon aan aan een lange tafel. Veel gringo´s zal je hier niet tegenkomen en ook vandaag was ik de enige niet-Boliviaan. Het eten is ok, weliswaar met een klein ingecalculeerd risico op darmprotest. Ik at hier van de locale pot (cultuur), had een fijn sympathiek gesprekje met een local (cultuur) over voetbal (cultuur met een C) en keek naar het nieuws op een mini TV-tje en oefende mijn Spaans (cultuur). Zo, dat was mijn inbreng aan het culturele gebeuren in Samaipata - une comida de la integración. Gewoon eventjes om dit alles weer scheef te trekken, vanavond ga ik naar een bluesoptreden in een hotel. Helaas iets minder local, maar we moeten niet stom doen. Balanceren is de kunst. Dawast.
Voor vandaag heb ik een tourtje gefixt. Om de prijs wat te drukken weet ik een groepje van vijf bij elkaar te vinden: 2 Belgen, 1 Ier, 1 Australiër en 1 keer mezelf. Inzet van onze trip is een bezoek aan het Nationaal park Amborro. Het is zomaar even 430000 hectare groot. Een serieus lapje grond en dat maakt dat er verschillende biotoopjes zijn. Er is een hoger gelegen deel - kant Samaipata en een lager - kant Buena Vista. Er zitten heel wat diertjes en maar liefst 700 vogelsoorten. Wij bezochten het nevelwoud en het was best wel in orde. Smalle glibberige padjes die op en af gaan door dicht struikgewas. Overal om je heen prachtige reuzevarens. De tocht was best pittig - klimmen, klauteren en dalen -maar dat hebben we graag. Kortom, leuk uitstapje.
Andres vraagt me of ik voor een weekje Andoriña Hostal wil open houden. Het lijkt me wel leuk om de gasten te ontvangen, sapjes te maken, panqueques te bakken, capuchinootjes te zetten, wat toeristische informatie te geven en al wat er nog allemaal bij hoort. Een leuke ervaring, soit. Maar het maakt me wel gebonden aan het huis en nu wil ik net wat tripjes doen in de omgeving. Ik ga niet op het voorstel (met gratis verblijf) in, maar stel wel voor om in te springen als het nodig is. Dus niet voor een ganse week, maar voor een paar dagjes ofzo. We'll see. Wel wel, de Nederlanders besteden hun activiteiten uit aan de Belgen.. Toch wel sympathiek en wat een vertrouwen in mijn Spanlish.
Hoe gaat ie? Wel, ie gaat. Ik breng veel tijd door met Spaans te leren en het komt er langs mijn oren uit al die grammatica. Ik heb reeds drie verleden tijden gezien en moet dit natuurlijk ook allemaal inputten. Zo vul ik momenteel mijn dagen, al ben ik wel toe aan een uitstapje. Waarschijnlijk trek ik morgen het regenwoud in. Eventjes de beentjes strekken, na al die geestelijke activiteit. Het leventje is hier op het gemakje en het is leuk om hier te zijn. Ondertussen behoor ik ook al een beetje tot het Hostalletje. Ik krijg al eens een cervessatje van het huis en mijn aanwezigheid wordt hier wel geapprecieerd. De wijze woorden 'staff only' aan de cocina, mag ik negeren. En zo maak ik om de twee dagen wel eens een soepje dat ik dan deel met het personeel. De meeste touristen blijven hier een nacht of drie en zo heb ik al wel wat passage meegemaakt. Momenteel zitten we aan Belgen nummer 7 en 8. Mensen uit de Far West van ons landje met een nog een strak reisschema: Zuid-Amerika, Azië en dan Australië en Nieuw Zeeland. Ja hallo. En de zwartjes mogen het weer bekopen. Dit alles zullen ze volbrengen op een jaartje tijd. Wat ben ik toch bescheiden dat ik me beperk tot Bolivië en Argentinië. Al zit de kans er dik in dat ik hier meer tijd voor uittrek dan gepland. Maar voor de moment dus nog altijd in Samaipata. De groeten.
..Ik klop aan en een man opent de deur. Hij is Amerikaan - van Texas (hell yeah) en zijn vrouw geeft spaanse les. Ik zeg hem dat ik voor de spaanse les kom. Hij bekijkt me van kop tot teen - taxeert me en zegt dan: 'Spanish girls?'. Nee nee zeg ik snel, 'Spanish course'. 'Oh yeah, my wife is Santa Cruz'. Enkele dagen later kom ik terug en nu heb ik er twee lesjes opzitten. 's Morgens studeer ik een uurtje of twee. In de namiddag een terasje en een beetje hiken en 's avonds heb ik twee uur les. Dit doe ik nu dus twee dagen en hoop ik toch wel twee weken vol te houden. Tussendoor oefen ik wat door klapjes te doen met de locals: de vrouw van de lavateria, de man van de panaderia en ga zo maar voort. Het is allemaal nog niet geweldig, maar het vlot wel.
..Hier loop ik dan met mijn zakje vol onderbroeken. Ik sta voor een krakkemikkelig huisje met een deur met historie. In krijt staat er op de muur treinta y tres geschreven. Hier moet ik zijn denk je dan, maar er komt geen beweging in de zaak. Het is al de derde maal dat ik hier sta en ik ben opgesoupeerd. Geen broekje heb ik nog. Ik druip weer af tot een groepje vrouwen in de verte me salueert. Ze beginnen door elkaar te ratelen en ik kan er uit opmaken dat ik toch nog maar eens moet proberen. Met iets meer force klop ik op de deur en jawel hoor, de deur van de buren gaat open. Een oud vrouwtje opent de deur en ik overhandig haar de was. Morgen a las nueve mag ik erom komen. ..Dat ziet er goed uit. Het kost me 8 Bolivianos. Het is een beetje voorspelbaar, maar wat moet je ermee. Op het briefje van tien dat ik geef kan ze niet teruggeven. Het is iets wat je wel meer tegenkomt. Je kan er maar best niet te veel om stressen. 'De nada' is snel gezegd en ik bedank haar voor de was. Iedereen content. Nog één keer krabben tussen de benen en dan een proper broekje aandoen. Finalemente.
Eén van de blikvangers in Samaipata is "El Fuerte". Dit is een archeologische vindplaats van een pre-incabeschaving. Onze rondleiding kregen we van een fascinerend mannetje met een gileetje met de niet misteverstane 'el pionero' opgeborduurd. Dankzij het vakkundig vertaalwerk van Elke, was ik mee met het verhaal. De gids heeft samen met zijn vader en broer de site blootgelegd - midden jaren zeventig. Ook vandaag nog is hij betrokken bij de opgravingen. Het is gewoon zijn leven en dat straalt hij uit. Vol passie vertelt hij het ene straffe verhaal na het andere. Het verhaal van 'de put' is me het meest bijgebleven. Zo is er een put van 18m diep die overgaat in een horizontale schacht van 12m en daarna weer een trap naar beneden. Een Duitser, of was het een Zwitser heeft in de jaren veertig deze put afgedaald - zo'n 80m. Volledig in de war is hij weer bovengekomen, helemaal van streek. En hij sprak over een slangekop zo groot als dat van een koe met ogen die licht gaven. Enkele dagen later stierf hij. Nu zovele jaren later is het mysterie nog steeds een mysterie. De put heeft zich gevuld met stenen. Je kent dat wel, mensen die een steentje in een put gooien om te horen hoe diep ie is. Plan is om de volgende jaren tijd te wijden aan die put. Deze keer met een team van archeologen en hoogtechnologisch meetapparatuur. Wat spannend voor El Pionero..
Ha beste lezers. Ik heb het even opgezocht voor jullie. Het drankje waarover ik sprak draagt de naam "chicha" en is een gefermenteerd maïsdrankje. Om het fermentatieproces te versnellen werd vroeger (?) de maïs in de mond van de bereider fijn gekauwd. Een smakelijke gedachte, maar die moet je even opzij zetten. Chicha heeft een laag alcoholpercentage, maar het is nogal verraderlijk en je kan er goed zat van worden. Ik vond het een beetje smaken naar een zure versie van vodca-orange, ofwel waren het mijn ogen die helpten bij deze zintuiglijke gewaarwording, want het drankje heeft een geel kleurtje. In Peru kan je dit drankje drinken in de chicheria's. Deze zijn te vinden in de huisjes waar een rode bloem uithangt. Voor de freaks heb ik er even de encyclopedie bijgehaald. ¡Salut!
Preparation
Chicha de jora is prepared by germinating maize, extracting the malt sugars, boiling the wort, and fermenting it in large vessels, traditionally huge earthenware vats, for several days.
chicha morada; unfermented chicha made from black maize and boiled with pineapple and spices.
In some cultures, in lieu of germination of the maize for release of the starches in the maize, the maize is ground, moistened in the chicha maker's mouth and formed into small balls which are then flattened and laid out to dry. Naturally occurring diastaseenzymes in the maker's saliva catalyses the breakdown of starch in the maize into maltose. (This process of chewing grains or other starches was used in the production of alcoholic beverages in pre-modern cultures around the world including for example sake in Japan.)
Chicha Morada on the other hand is not fermented. It is usually made of black maize which is boiled with pineapple, cinnamon, and clove. This gives a strong purple-colored liquid which is then mixed with sugar and lemon. This beverage is usually taken as a refreshment.
A good description of the preparation of a Bolivian way to make chicha can be found in Cutler, Hugh and Martin Cardenas, Chicha a Native South American Beer, Harvard University Botanical Museum Leaflets, V.13, N.3, December 29, 1947
Use
Chicha de jora has been prepared and consumed in communities throughout in the Andes for millennia. The Inca used chicha for ritual purposes and consumed it in vast quantities during religious festivals. Mills in which it was probably made were found at Machu Picchu. In recent years, however, the traditionally prepared chicha is becoming increasingly rare. Only in a small number of towns and villages in southern Peru, Bolivia, Ecuador, and Colombia (specially in the Colombian andean region -on and around Bogotá-) it is still prepared.
Ondertussen zitten we in Samaipata, een dorpje op 3 uur rijden van Santa Cruz. Het klimaat is hier zachter, zo vanachter in de twintig graden. Lekker dus. Ik heb me gesetteld in het Andoriña Hostal ('un pequeño paraiso dentro del pueblo') - www.andorinasamaipata.com. Het is er lekker relaxed met een leuke patio. Hier zoek ik een paar weken te blijven, de sfeer van het dorpje op te snuiven en spaans te leren. De tuinplannen in La Vispera zijn opgeborgen, maar er valt hier wel genoeg te beleven. Gisteren was het alvast in orde. Ter ere van de Heilige maagd, die hier wel meermaals per jaar wordt geëerd, was het feesten geblazen. Om 5 uur `s morgens begonnen ze eraan. Het had iets Bregoviciaans, zo met die fanfare. Samen met de Belgen zijn we een kijkje gaan nemen op de 'feestkoer'. Bij het betreden kregen we direct een vies (wissel)bekertje in de handen dat werd volgegoten met een brouwseltje van maïs, de naam ontgaat me even, maar je kan er wel goed zat van worden. Elke drie slokken werd het volume hersteld. De locals waren al volledig scheef en de avond was nog maar net ingezet. Het fijne aan zulke feestjes is dat je, in vergelijk met bijvoorbeeld Cuba, hier helemaal niet moet kunnen dansen. Je valt hier helemaal niet uit de toon, wat betreft het dansniveau dan toch. Ik was ongeveer dubbel zo groot als de gemiddelde dorpeling en dat werkte wel fascinerend voor een zat oud mannetje die onnavolgbare rare gebaren deed. Wat stom van me om net nu geen cameratje mee te nemen. De fanfare was, zoals ik al zei, ook best een foto waard. Elk half uur stopte ze tien minuutjes om bij te tanken of af te gieten, daarna gingen ze weer lekker verder. Non stop - een ganse dag lang.
.. De taxi brengt ons buiten de stad. An en Dominique weten een markt waar ze tweedehands kleren verkopen. Kleren die ooit nog hun diensten hebben bewezen in Europa en Amerika. De inzet is duidelijk, vandaag gaan we koopjes doen. Snel gaan we onze eigen weg. Ik ga alvast op marcellekes-jacht. En ja hoor, na twee uurtjes turen vind ik mijn marcelletje voor 10 Bolivianos. De buit wordt vervolledigd met een pet, een T-shirt en hemdje. Niet slecht.
..Het is warm in Santa Cruz, een slordige 40 graden. De nacht brengt geen verkoeling in Residentia Bolivar. Bovendien krijg ik er in de loop van de nacht een kamergenoot bij. De Carrabiaan kan de slaap niet vatten en doet telkens weer, tot mijn ergernis, het licht aan. Vervolgens trekt hij de lakens over zijn hoofd en ligt wat te wiegen in z'n bed. De volgende morgen verklaart hij dit als zijnde last van nachtmeries. Nu goed, we hebben de nacht doorstaan. Gisteren was er de ontmoeting met An en Dominique na een monstervlucht van Buenos Aires naar Santa Cruz. Twee tussenlandingen heb ik hier voor nodig gehad met een extra vertraging bovenop. Ik ben nu wel in Paraguay geweest - laten we vooral dat onthouden.
..In San Telmo vind ik niet onmiddellijk een cambio. Dus begeef ik me naar een bank, een straatje verder dan Hotel Varela. Ik ben net toegekomen en heb een slordige 35 uren in de benen. De weg van de luchthaven naar de stad is me vertrouwd, ik vraag gedecideerd San Telmo en even later laat ik me droppen niet ver van de plaza. Hotel Varela is een somber hotelletje, maar mooi gelegen en voorzien van het comfort waar ik nu naar verlang: een douche en een bed. Maar eerst dus centjes halen om wat te kunnen eten. Dit lijkt een hele beproeving te zijn. Een uurtje later kan ik aan eten denken en de spagettipasta smaakt des te meer. In het restaurantje proef ik direct de sfeer van de porteños. Dit is Argentinië op z'n best. Een allegaartje van de bevolking komt hier tussen het werk door lunchen en het is leuk koppen kijken. Ik begin een klein gesprekje met de twee mannen van het tafeltje naast me. Ze wensen me nog suerte en met een stevige handdruk verlaten ze de kantine. Ik kijk nog even rond en zie de man achter de parilla met vakmanschap lappen vlees kappen. Voorlopig hou ik het bij spagetti, maar binnen enkele maanden komen we terug en zal ik me een steakje steken. Met dit vooruitzicht reken ik af en strompel naar Hotel Varela. Het is goed geweest en de klok zegt vier uur als ik onder de lakens duik.
Haha - nen blog. Hier kan je mijn beslommeringen van de komende maanden volgen. Voorlopig nog LIVE from Sint-Job, weldra straight from Samaipata. Als dat niet fijn is. Leuke fotootjes, filmkes en vertelseltjes - ware gebeurtenissen ende belevenissen. Voor dit alles slechts één adres: www.bloggen.be/pietervandessel. Als dat niet gemakkelijk is. Wenst u nu reeds aan research te doen, kan u altijd even kijken op www.lavispera.org/nederlands.htm. Dit zal mijn stekje worden. Niet slecht lijkt me. Als alles meezit kom ik hier volgende woensdag toe. Nog een goeie week dus. Maar eerst gaan we nog een pintje drinken in 'Den ouwen citée'. Zaterdag 29 september vanaf 21u in de Wespstraat te Gent. Allen daar heen.
