Naar de Westhoek ga ik om veel water en waterlopen te zien, om mijn ogen te laten rusten over eindeloze vlaktes, speurend naar de einder, en waar de vele uit het landschap priemende kerktorens het bestaan van gemeenten, dorpen, gehuchten of ook een stad verraden. Naar de Westhoek ga ik om te luisteren naar de stilte en waar het gekwetter van vogels niet storend is, maar eerder aangenaam. Naar de Westhoek ga ik om het verdriet in mijn hart, de door mijn hoofd flitsende gedachten te laten meevoeren met de razende wind. Naar de Westhoek ga ik om de grond te voelen waarvan de aarde vermengd is met het bloed van duizenden en duizenden soldaten. "Ja 't is den oorlog da 'j hier were vindt en dat is beklijvend, zoals je lied", Willem Vermandere. Tal van monumenten en begraafplaatsen houden de eer en de herinnering hoog van diegenen die hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid. Een vrijheid die echter terug in het gedrang komt door uit allerlei hoeken aanstormend gevaar. Daar ga ik nu niet verder op in. Maar wie de actualiteit volgt, zal wel begrijpen wat ik bedoel. Ook landschapselementen zijn er nog de getuigen van vreselijke tragedies die geschied zijn in zwart geblakerde slagvelden waar uiteindelijk enkel nog een heldhaftige klaproos een biotoop vond. Naar de westhoek ga ik met de hoop een zweem van de zilte lucht van de Noordzee die achter de duinen heerst te kunnen opsnuiven. Kortom de Westhoek is een verademing voor de drukte waarin en waarmee we in de hedendaagse tijd leven. Maar het is ook een plaats die aanzet tot nadenken en dat is zeker niet onbelangrijk in een samenleving die constant verandert en die mijn insziens niet de meest rooskleurige kant uitgaat. Toch zou ik niet constant in één van de lieflijk ogende dorpjes willen wonen. Toendertijd mijn moeder zorgbehoevend en een paar jaar later mijn man getroffen werd door een duivelse ziekte ondervond ik het comfort van faciliteiten dicht bij huis. Daarom woon ik graag in Waregem, niet omdat het een mooie, natuurrijke stad is, maar omwille van zijn voorzieningen wat betreft gezondheid, tewerkstelling, onderwijs, sport, cultuur, ontspanning, handel, horeca en transport. Jammer dat in de stadskern vele aantrekkelijke, authentieke of plekjes met een historisch karakter moesten plaats ruimen voor koud beton. Het galopperen in en door de stad had anders gekund en ik denk dat het besef er ondertussen is. Ook in andere steden en gemeenten heeft hetzelfde naargeestige scenario zich afgespeeld. Gezellige charmante boomrijke pleintjes zijn ten prooi gevallen aan alles vernietigende bulldozers en werden heraangelegd in doods aanvoelend beton met wat kunstmatige fonteintjes die de sfeer zouden moeten opvrolijken. Een gebeurtenis in de Westhoek waar ik ieder jaar naar uitkijk is wanneer de Ijzer en andere waterlopen zoals kanalen, beken grachten hun te volgen bedding kwijt zijn geraakt door aanhoudende zware regenval. En dat mag, want het Ijzerbekken of de vallei is overstromingsgebied. Een ramp zoals in 2021 waarbij ook woongebieden blank kwamen te staan, wens ik natuurlijk niemand toe. Desondanks zijn er mensen die het noodlot durven tarten door in dit overstromingsgebied te gaan wonen. Zoals de dierenarts uit Merkem die bij de laatste grote overstroming geïsoleerd raakte op zijn idyllische plek met de Ijzer stromend aan zijn voordeur en de Kemmelbeek kabbelend aan zijn achterdeur. Ook dit jaar weer zal hij en zijn familie ongetwijfeld bange dagen en uren hebben doorgemaakt, want het smalle weggetje naar de woning kon ik in de grote plas niet ontwaren. Na de laatste intense regendag ben ik op 17 januari naar de Westhoek gereden voor een mini cruise in de Ijzervallei, in het gezelschap van mijn oudste broer, zoals vorige keer. Met tweeën is het veel aangenamer om de weg af te leggen en om de schoonheid van de streek te beleven en te smaken. Pas na een lang stuk rijden vertelde mijn broer mij dat hij waterafdrijvende medicatie had ingenomen en dringend naar het toilet moest. Ergens langs de weg halt houden voor een plas tegen een boom is voor mijn broer niet haalbaar. In Lizerne-Zuidschote vonden we een oud cafeetje waar 'den tied (tijd) ommekeert' om nogmaals Willem Vermandere te citeren. Een bruin cafeetje met een interieur uit de jaren stillekes met een darts- en voetbalspel en een biljart, de kachel roodgloeiend en het toilet achter op de koer. Gelukkig is de houten plank met erin een gat tot grote opluchting vervangen door een modernere wc pot. Je kan er ook braadworsten 'à la carte' verkrijgen. Om kort te gaan, café 'Het Saske' is de ideale plaats voor enkele uurtjes simpel vertier. Toch wil ik nog wat kwijt over de waard omdat hij ons iets vertelde dat mijn geheugen of beter mijn reukzin prikkelde. Hij, een alleenstaande man van 61 was vroeger in dienst bij bij de conservenfabriek Star/Talpe in Kortemark als clarkchauffeur. Een fabriek, die bij ieder, die van mijn kanten richting De Panne uitreed via Kortemark vòòr de aanleg van de A19, een belletje doet rinkelen, al is het maar om de kwalijke geur die er destijds in de lucht hing. Wie al meer dan één keer naar de oneindige waterplas en het verrukkelijke brede strand van De Panne uitgegaan was met de auto of de bus, had weet van het te trotseren geurobstakel en kneep de neus dicht ter hoogte van een brug of helling want de fabriek bevond zich in de laagte, meen ik mij te herinneren. Later werd de Star overgenomen door het Franse Bonduelle. Of de fabriek er nog productief is en of het er nog stinkt, weet ik niet. Tijd om langer met de man te praten en een drankje te comsumeren was er niet want ik wou vòòr de middag nog zeker in Noordschote arriveren en bovendien, mijn broer had al te kampen met dreigende watersnood in zijn blaas. Dit uitgelegd aan de waard, die ons toch nog graag een braadworst had aangesmeerd, konden we na het betalen van de schappelijke prijs van een halve euro weer vertrekken richting Noordschote en het gehucht 'Driegrachten' in Merkem. Daar vloeit de Ieperlee die het overvloedige regenwater graag verspreidt over de weilanden. In de voormiddag op een zonnige dag heeft het water de blauwe weerschijn van de blauwe lucht. In mijn fantasie waan ik mij op een paradijselijk eiland in de Stille Zuidzee, een plaats waar ik over droom maar nooit zal geraken, de 'blue lagoon' in de Westhoek. Het rustgevende blauwe landschap en het gekwetter van watervogels maken de gedachte compleet. Het maakt mij gelukkig dat ik dit beeld kan gebruiken als metafoor voor een reis die sinds het overlijden van mijn man niet meer in mijn bereik ligt. Ondertussen stond de blaas van mijn broer weer strak gespannen. In Reninge aan de kerk stuitten we op een staminee 'De polleepel' waar een zaaltje apart, dienst doet als kapsalon. De dubbele e in het naambord boven de deur verklapt de ver gevorderdere leeftijd van de zaak. Vroeger had je dat vaak, die twee-eenheid, café-kapsalon en zelfs cafe-beenhouwerij. De middenstand deed gouden zaken, want de dorpelingen gingen graag naar de coiffeur en de beenhouwer voor het pintje, het aperitiefje of het koffietje. Ook door mijn kapster Melissa word ik steeds goed gesoigneerd met een koffietje en een aangename babbel, derhalve maak ik in mijn tekst graag wat ruimte voor een blokje reclame ten gunste van Kapsalon Capilla Waregem. De vriendelijke uitbaters van 'De polleepel', beiden 80 plussers, gaven mijn broer en mij de permissie om tegen een klein prijsje het hoogwater uit ons lichaam te laten wegvloeien. 'Het café dateert van net na de Tweede Wereldoorlog', vertelde de 83 jarige herbergier.' In die tijd ging de waard nog naar de kelder met een kan om bier uit het vat te scheppen. Dat deed hij met een pollepel. Daar zou de naam van het café vandaan komen’, verklaarde hij. Tijd voor een knipbeurt of zoals eerder een braadworst was er helaas niet. Verlicht door enkele honderden cl minder inhoud en voor mijn broer zal dat wellicht meer dan een liter geweest zijn cruiseten we gezwind verder naar Fintele, een toeristisch gehucht waar de Lovaart in de Ijzer uitmondt, maar waar het moeilijker is om foto's te nemen met de zon frontaal. Van daar nog een bezoekje aan het middeleeuwse stadje Lo waar volgens de legende Julius Caesar zijn paard liet rusten aan de ondertussen eeuwenoude taxusboom naast de Westpoort om via de Ijzerdijk in Houthulst terug huiswaarts te keren met een blik op de Ijzertoren in Diksmuide. Op dit vredesmonument staat in vier talen de tekst “Nooit meer oorlog”. Er ging een rilling door me heen, ik zuchtte maar we zwegen beiden in een veelzeggende stilte. Vooraleer we de Noorderring in Ieper opreden, ontdekten we nog een broekenzee in Langemark-Poelkappelle, meer bepaald Bikschote, denk ik. (wat hou ik toch van die plaatsnamen in de Westhoek) waar de Langewaedebeek en de Martjevaart de honneurs waarnemen. Ondertussen ben ik alweer naar de Westhoek gereden. Ditmaal alleen, omdat ik nog een stuk trage weg af te leggen had langs de Ijzer, vanaf de brug van Stavele tot in Roesbrugge, in de richting van de bron of bronnen, ontspringende in Frans-Vlaanderen tussen Buysscheure en Lederzele. De Ijzer kleurt inmiddels weer netjes binnen de lijntjes, maar de omliggende weilanden zijn nog zeer drassig. Een verrassing was het aantreffen in Alveringem (Beveren aan de Ijzer) van 2 aangelegde paaiplaatsen die in verbinding staan met de Ijzer èn een natuurgebied aan de Brouckmolen. Een paaiplaats is een rendez-vous oord voor vissen. Vrouwtjesvissen zetten er hun eicellen af in het water (kuit schieten). Deze hechten zich vast aan planten en kunnen nu bevrucht worden door een mannetjesvis. Het aantreffen van een aantal vissoorten in de paaiplaatsen duidt op een verbeterde waterkwaliteit van de Ijzer die vroeger als een open riool werd aanzien, zoals vele waterlopen trouwens. Spontaan denk ik aan onze Gaverbeek waarin tot eind de jaren 80 geen spoortje leven te bespeuren viel. Ik herinner mij dat het water van de beek iedere dag een ander kleurtje had naargelang de lozingen die erin plaats vonden. Ondertussen is door grote investeringen en inspanningen de kwaliteit van het water redelijjk wat eigenlijk wil zeggen dat er nòg veel werk aan de winkel is. Hoopgevend is dat instanties verder plannen uitwerken om van de Gaverbeek terug een groene oase te maken midden in de stad. Wie weet, misschien wordt er zelfs ooit weer gezamenlijk geravot in de beek, een leuke gedachte tussen het vele doemdenken in een steeds onverdraagzamer wordende samenleving. De opdracht die ik mezelf heb opgelegd, om de volledige loop van de Ijzer in België, vanaf het punt in Haringe waar de de Ijzer de grens oversteekt tot aan de monding in de Noordzee in Nieuwpoort heb ik ofwel te voet of met de auto en zelfs een stukje met een plezierboot tot een goed einde gebracht. Ondertussen zijn de dagen al merkbaar langer geworden, en voel en hoor ik reeds in de verte de onweerstaanbare lokroep van de Vlaamse Ardense bossen die op het punt staan hun wisselende ravissante tapijten van voorjaarsbloeiers uit te spreiden. Goeie vooruitzichten geven mij, nu single zijnde, een doel om nog naar te streven in het leven. Ik hoop dat mijn beelden de sfeer in de Westhoek tijdens de winter kunnen overbrengen.