Hartelijk dank aan iedereen die mijn blog leest en eventueel leuke reacties wil achterlaten. Mvg, Mya
Een zestal jaren geleden, heb ik een andere wereld leren kennen, de wereld van de insecten. Door mij te verdiepen in hun manier van leven heb ik geleerd ze te begrijpen, te respecteren en hun noodzakelijke rol in de natuur te erkennen.�
In de wereld zijn er miljoenen verschillende soorten aanwezig. Hun kort bestaan als volwassen insect is vooral gericht op de voortplanting om het voortbestaan van de soort te verzekeren. Ondertussen verrichten zij noodzakelijk werk in de natuur, zoals het bestuiven van bloemen, het opruimen van dood en rottend materiaal in de natuur. Sommigen slachtofferen zich als voedsel voor andere insecten of voor andere dieren zoals vogels.
Het is een harde wereld. In hun samenleving geldt de uitspraak "de ene zijn dood is de andere zijn brood" bijna letterlijk. Roofinsecten, insecten die andere insecten doden om zich te voeden en parasito�de insecten, die andere levende insecten, larven en rupsen gebruiken als voedsel voor hun eigen larven of rupsen houden het evenwicht tussen de soorten zo goed als mogelijk in stand.
Gruwelijke taferelen zijn schering en inslag in het milieu van de insecten maar met dien verstande dat zij instinctief handelen om hun plaats in de natuur te behouden en niet uit geldzucht of machtswellust die bij sommige wezens uit het mensdom de enige drijfveer is.�
Tijdens het observeren heb ik ook vastgesteld dat hun gemeenschap niet veel verschilt van de onze. Sommige bezitten een zachtaardig karakter zoals de zweefvliegen. Maar er zijn o.a. ook wreedaards, opportunisten en profiteurs. Velen hebben komisch talent en dat maakt het dan weer vermakelijk om ze gade te slaan. De slechtste karakters zijn de parasito�de specimen die hun slachtoffers de marteldood laten sterven.�
Ik heb ook een wereld van schoonheid ontdekt. Veel insecten zijn gezegend met schitterende kleuren. Andere zijn dan weer getooid met o.a. prachtige vleugels, kleurrijke ogen of met een lijf met een mooi patroon alsof het geschilderd of getekend is.
Met grote ongerustheid stel ik echter vast dat de diversiteit onder de insecten sterk is afgenomen. Exemplaren die ik vorige jaren nog kon fotograferen, zie ik de laatste tijd niet meer terug.�
Daarom doe ik een oproep aan iedereen om de gifspuit voor goed te verbannen en de tuinen insectenvriendelijk in te richten. Dat levert alleen maar voordelen op, minder onderhoud en afval en een tuin die krioelt van het leven, waar het heerlijk vertoeven is.
Ik kan het weten
11-10-2020
Met zachtheid behandelen aub
Veel mensen vinden de porseleinzwam (Oudemansiella mucida) de mooiste van alle zwammen. Waarschijnlijk omdat de lichtinval het mogelijk maakt lichtjes te laten branden in deze bijna doorschijnende paddenstoel. Ik vind ze vooral moeilijk om te fotograferen. Door de slijmerige hoed lijkt het alsof de foto onvoldoende scherpte heeft. Daarom is het een goed idee om ze van onderen te knippen. Bij droog weer is de hoed minder slijmerig maar dan glanst hij meer wat het fotograferen ook lastig maakt. Bij jonge exemplaren is de hoed rimpelig, lichtjes gewelfd en grijsbruin. Later wordt de hoed porseleinwit en breed uitgespreid. Porseleinzwammen groeien op beuken van begin juli tot eind december, niet alleen op dode takken maar ook op levende stammen. Een enkele keer kunnen ze ook op eiken waargenomen worden. Porseleinzwammen zijn een gevaar voor beuken die al iets mankeren, zoals een wondje. Ze zijn in staat om beuken te doden omdat ze hen voedingsstoffen onttrekken via een netwerk van schimmeldraden in het hout. De schimmeldraden bevatten het antibioticum mucidine, dat wordt toegepast bij de genezing van bepaalde huidziekten. Porseleinzwammen zijn eetbaar. Maar het is voor de liefhebbers. Mijn mond houdt alvast niet van slijmerige toestanden.
Paddenstoelen zoeken en fotograferen is een arbeidsintensieve bezigheid. Op de ene plek weet je niet waar eerst te kijken en op een andere is het zoeken naar een speld in een hooiberg. Nog lastiger is het kleven van een benaming op de gevonden specimen. Determinatie van zwammen en paddenstoelen vergt veel kennis en onderzoek. Vaak is een microscopisch klein verschil al voldoende om met een andere soort te maken hebben. Maar dat geldt ook voor insecten en planten. Gelukkig is er nu de Obsidentify app die je in één klik vertelt wat je voor je lens hebt of het tenminste probeert.
Vooraleer ik enkele van mijn gefotografeerde vondsten toon en dat zijn er, sedert ik fotografeer, ondertussen al een grote mand vol, wil ik eerst vertellen wat paddenstoelen zijn. Een paddenstoel is niets anders dan het vruchtlichaam van een, doorgaans onder de oppervlakte levende, zwam of schimmel. Die vruchtlichamen kunnen nogal verschillen qua vorm, omvang en kleur. Ze dienen vooral voor het herbergen van sporen (zaden), die wanneer ze rijp zijn verspreid worden door de wind, de regen en door mens en dier. Ze dienen ook als voedselbron voor mens en dier. Dieren weten instinctief welke paddenstoelen eetbaar zijn. Maar als mens blijf ik er liever af. Sommige soorten lijken uiterlijk zeer goed op mekaar, maar het ene exemplaar kan eetbaar zijn en het andere dodelijk giftig, zoals de eetbare weidechampignon en de uiterst giftige groene knolamaniet. Schimmels of zwammen spelen een belangrijke rol in de natuur. Ze zijn opruimers bij uitstek. Samen met bacteriën zijn zijn de belangrijkste recyclers in de natuur. Ze breken organisch materiaal af waardoor essentiële stoffen vrijkomen die door planten en bomen worden gebruikt. Onder de grond bestaan de schimmels uit een netwerk van draden (de zwamvlok) die voedingsstoffen opnemen uit dood of levend organisch materiaal. Vaak hebben zij hiervoor op hun beurt de hulp nodig van bomen en planten. Schimmels spelen ook een belangrijke rol in de geneeskunde, bvb voor de productie van antibiotica. De wetenschappelijke naam van alle schimmels, zwammen, paddenstoelen en gisten is Fungi. Ze vormen een aparte groep in de natuur. Het zijn noch planten, noch dieren. Bij elk exemplaar dat ik zal tonen, zal ik trachten dieper in te gaan in de specifieke functie in de natuur.
Maar vooraleer ik mijn foto's toon, wil ik ook nog eerst nog dit verhaal vertellen.
Enkele jaren geleden was ik eens paddenstoelen aan het zoeken in een bosje langs de Leie. Na een tijdje rondkijken, bemerkte ik eindelijk een piepklein zwammetje op een eikenblad. Het kleinood leek me wel de moeite waard om ervoor door de knieën te gaan. Om het te kunnen bekijken van dichtbij, deed ik mijn bril af en legde hem neer in de bladeren errond. De meeste mensen moeten een leesbril opzetten terwijl ik mijn bril moet afleggen om iets van dichtbij te bekijken. Zo kan ik zonder bril de allerkleinste letters lezen, maar voor alles dat ongeveer een meter ver is verwijderd, heb ik een bril nodig.
Ik wou een paar foto's maken om thuis verder naar de benaming te zoeken met hulp van 't internet. Maar de batterij van mijn camera was plat en bijgevolg moest ik ze gaan omwisselen met een volle die in mijn fietszak stak. Mijn fiets stond gesloten aan de rand van het bosje. Veiligheidshalve was ik het bosje niet diep ingetrokken opdat ik mijn fiets nog zou kunnen zien staan. Dat mijn bril die de kleur van herfstbladeren heeft nog in de bladeren lag, was volledig uit mijn aandacht ontsnapt. Toen ik na de wissel terug het bosje inging, realiseerde ik mij, dan pas, dat ik mijn bril niet meer droeg. Ik wist van geen kanten meer waar ik hem had neergelegd. Mijn hart sloeg tilt. Er was maar één manier om hem terug te vinden en dat was op handen en voeten rondkruipen en -scharrelen in de bladeren. Maar hoe vind je zo'n bril die ongeveer dezelfde kleuren als afgevallen bladeren heeft, als slechtziende terug? Niet dus.
Na een tiental minuten sukkelen, verzuchten, vloeken en zweten als een rund zonk mijn moed onder het vriespunt. De vrees dat ik 10 km, visueel gehandicapt, terug naar huis zou moeten fietsen, werd stilaan werkelijkheid. Ik was de wanhoop nabij, maar toen voltrok zich een wonder. Mijn engelbewaarder, hoog in de lucht, kon mijn lijden waarschijnlijk niet meer aanzien en daalde neer in de gedaante van een jonge sterke bos- en natuurmedewerker die in een waas kwam aangereden op een maaimachine op het jaagpad. Gelukkig was mijn zicht nog net goed genoeg om een persoon te kunnen ontwaren.
Met aarzeling liep ik naar hem toe en beschaamd vroeg ik of hij mij wilde helpen bij het zoeken naar mijn bril. Met een bedenkelijke blik trok hij met mij het bosje in en na enkele seconden griste hij de bril uit de bladeren.
Op dat moment voelde ik de goesting om hem om de hals te vliegen en hem te bedanken met een klapzoen. Maar mijn verstandelijke vermogens hebben mij wijselijk hiervan kunnen weerhouden.
Ondertussen heb ik nog niets bijgeleerd en heb ik op verschillende locaties respectievelijk een lensfilter, een snoeischaar en een tas achtergelaten. Dit schijnt eigen te zijn aan natuurfotografen die zodanig opgaan in hun hobby dat ze noch zon, noch maan, noch uur, noch tijd zien.
Dat paddenstoelen fotograferen een lastig karwei is, bewijzen de bijgevoegde foto's. Sommige paddenstoelen groeien op bomen, maar een groot aantal steekt slechts enkele cm boven de grond uit. Er zit dus bijgevolg niets anders op dan languit op de veelal natte grond te gaan liggen of jezelf helemaal dubbel te plooien om de paddenstoelen, die vaak op moeilijk bereikbare plaatsen groeien correct in beeld te krijgen. Gelukkig ben ik dikwijls vergezeld van mijn echtgenoot die figuurlijk en vooral ook letterlijk een steun voor me betekent.
Dit is de grote keizerlibel (Anax imperator), mannetje. Anax imperator is een schitterende titel voor een schitterend insect dat als een overwinnaar over het water of over weilanden zweeft, getooid in prachtig verzadigd blauwe, gele en groene kleuren. Door de grootte, de kleuren en de details is hij ook gemakkelijk herkenbaar in de vlucht. Na de gewone bronlibel, die zeer zeldzaam is, is hij de grootste libel van ons land. Samengevat, een wondermooi geschenk van de natuur. Het is altijd leuk om de oorsprong van de benamingen, zowel de Nederlandse als de wetenschappelijke op te zoeken. Zo is anax Grieks voor heerser en is imperator Latijn voor keizer. Als zowel de Grieken en de Romeinen eensgezind deze libel met een soevereine titel kronen, dan moet hij volgens de Nederlands sprekenden wel een grote zijn.
Het is al van een paar maanden geleden dat ik deze kanjer van een libel al jagend zag in onze tuin. Op een avond zei ik tegen mijne vent: "Ik ga nog een laatste rondje tuin doen." "Doe maar je kodak mee, je weet maar nooit wat er te zien is.", antwoordde hij, mij aanmoedigend in mijn hobby. En inderdaad, hij had gelijk. Toen ik langs de haagbeuk voorbij liep, vloog deze reuzenlibel verschrikt weg. De vlucht van zo'n grote libel is niet moeilijk te volgen. Die zal zich rap ergens terug neerzetten, verwachtte ik, want er stond op dat moment een aardige wind. En dat deed ze, terug op de haag na een paar korte tussenstops. Ze was heel rustig. Ik had haar zo tussen mijn vingers kunnen pakken. Maar dat deed ik natuurlijk niet. 's Avonds en ook 's morgens vroeg, zijn de libellen het gemakkelijkst te fotograferen. 's Avonds zijn ze vermoeid door het vele jagen en vertoeven nog graag in de warmte van het avondzonnetje. 's Morgens hangen ze aan een stengel of tak te drogen in de zon en warmen hun vleugeltjes op. Doordat deze libel zo kalm was, kon ik haar diep in de ogen kijken. "Wat heb je grote ogen, ferme kaken en mooi gevormde lippen", zei ik tegen haar en ze leek het te appreciëren. Even dacht ik dat ze met haar pootje naar mij gewuifd had, maar wat ik voor een pootje aanzag, bleek een takje van de haag te zijn, zag ik later op de foto. En meteen was ik een desillusie rijker. Oh ja, ik was het haast vergeten. Deze libel is de blauwe glazenmaker . Blauwe glazenmakers (Aeshna cyanea) zijn zeer grote, mooi gekleurde libellen. Het zijn fervente jagers. Ze jagen vaak op dezelfde plaatsen en zijn helemaal niet schuw. Ze wagen het zelfs om te jagen in de stad. Als mensen in de buurt komen, zetten ze de jacht verder op allerlei insecten, muggen, vliegen en zelfs kleine vlinders. Vroeger als kind had ik schrik van libellen en zeker van de grote soorten. Als er zo'n helikopter rond vloog, bv boven een weggetje dan durfde ik absoluut mijn weg niet verder te zetten en dan waren er natuurlijk altijd jongens die de meisjes de stuipen op het lijf joegen met hun gruwelverhalen. Libellen vallen geen mensen aan en hebben ook geen gif. Ze vermorzelen hun slachtoffers met hun sterke kaken en om mensen te vermorzelen zijn ze toch net iets te klein. Zelf zijn ze ook niet veilig in de weide natuur. Vogels lusten wel zo'n heerlijk stuk snoep. Op foto 1 en 2 staat een vrouwtje. Op de derde foto staat een mannetje, een jong mannetje want hij is nog niet op kleur. Hij moet nog rijpen, zijn ogen moeten nog blauw worden en ook de vlekken op zijn lichaam moeten nog intens blauw worden. Het vrouwtje heeft gele ogen en de vlekjes op het lijf zijn groen. Juli en augustus zijn de maanden waarin de blauwe glazenmakers volop vliegen, misschien wel in jullie tuin. Geloof mij, rondjes tuin kunnen zeer interessante ontdekkingen opleveren.
Paddenstoelen zoeken en fotograferen is een arbeidsintensieve bezigheid. Op de ene plek weet je niet waar eerst te kijken en op een andere is het zoeken naar een speld in een hooiberg. Nog lastiger is het kleven van een benaming op de gevonden specimen. Determinatie van zwammen en paddenstoelen vergt veel kennis en onderzoek. Vaak is een microscopisch klein verschil al voldoende om met een andere soort te maken hebben. Maar dat geldt ook voor insecten en planten. Gelukkig is er nu de Obsidentify app die je in één klik vertelt wat je voor je lens hebt of het tenminste probeert. Vooraleer ik enkele van mijn gefotografeerde vondsten toon en dat zijn er, sedert ik fotografeer, ondertussen al een grote mand vol, wil ik eerst vertellen wat paddenstoelen zijn. Een paddenstoel is niets anders dan het vruchtlichaam van een, doorgaans onder de oppervlakte levende, zwam of schimmel. Die vruchtlichamen kunnen nogal verschillen qua vorm, omvang en kleur. Ze dienen vooral voor het herbergen van sporen (zaden), die wanneer ze rijp zijn verspreid worden door de wind, de regen en door mens en dier. Ze dienen ook als voedselbron voor mens en dier. Dieren weten instinctief welke paddenstoelen eetbaar zijn. Maar als mens blijf ik er liever af. Sommige soorten lijken uiterlijk zeer goed op mekaar, maar het ene exemplaar kan eetbaar zijn en het andere dodelijk giftig, zoals de eetbare weidechampignon en de uiterst giftige groene knolamaniet. Schimmels of zwammen spelen een belangrijke rol in de natuur. Ze zijn opruimers bij uitstek. Samen met bacteriën zijn zijn de belangrijkste recyclers in de natuur. Ze breken organisch materiaal af waardoor essentiële stoffen vrijkomen die door planten en bomen worden gebruikt. Onder de grond bestaan de schimmels uit een netwerk van draden (de zwamvlok) die voedingsstoffen opnemen uit dood of levend organisch materiaal. Vaak hebben zij hiervoor op hun beurt de hulp nodig van bomen en planten. Schimmels spelen ook een belangrijke rol in de geneeskunde, bvb voor de productie van antibiotica. De wetenschappelijke naam van alle schimmels, zwammen, paddenstoelen en gisten is Fungi. Ze vormen een aparte groep in de natuur. Het zijn noch planten, noch dieren. Bij elk exemplaar dat ik zal tonen, zal ik trachten dieper in te gaan in de specifieke functie in de natuur.
Maar vooraleer ik mijn foto's toon, wil ik ook nog eerst nog dit verhaal vertellen. Enkele jaren geleden was ik eens paddenstoelen aan het zoeken in een bosje langs de Leie. Na een tijdje rondkijken, bemerkte ik eindelijk een piepklein zwammetje op een eikenblad. Het kleinood leek me wel de moeite waard om ervoor door de knieën te gaan. Om het te kunnen bekijken van dichtbij, deed ik mijn bril af en legde hem neer in de bladeren errond. De meeste mensen moeten een leesbril opzetten terwijl ik mijn bril moet afleggen om iets van dichtbij te bekijken. Zo kan ik zonder bril de allerkleinste letters lezen, maar voor alles dat ongeveer een meter ver is verwijderd, heb ik een bril nodig. Ik wou een paar foto's maken om thuis verder naar de benaming te zoeken met hulp van 't internet. Maar de batterij van mijn camera was plat en bijgevolg moest ik ze gaan omwisselen met een volle die in mijn fietszak stak. Mijn fiets stond gesloten aan de rand van het bosje. Veiligheidshalve was ik het bosje niet diep ingetrokken opdat ik mijn fiets nog zou kunnen zien staan. Dat mijn bril die de kleur van herfstbladeren heeft nog in de bladeren lag, was volledig uit mijn aandacht ontsnapt. Toen ik na de wissel terug het bosje inging, realiseerde ik mij, dan pas, dat ik mijn bril niet meer droeg. Ik wist van geen kanten meer waar ik hem had neergelegd. Mijn hart sloeg tilt. Er was maar één manier om hem terug te vinden en dat was op handen en voeten rondkruipen en -scharrelen in de bladeren. Maar hoe vind je zo'n bril die ongeveer dezelfde kleuren als afgevallen bladeren heeft, als slechtziende terug? Niet dus. Na een tiental minuten sukkelen, verzuchten, vloeken en zweten als een rund zonk mijn moed onder het vriespunt. De vrees dat ik 10 km, visueel gehandicapt, terug naar huis zou moeten fietsen, werd stilaan werkelijkheid. Ik was de wanhoop nabij, maar toen voltrok zich een wonder. Mijn engelbewaarder, hoog in de lucht, kon mijn lijden waarschijnlijk niet meer aanzien en daalde neer in de gedaante van een jonge sterke bos- en natuurmedewerker die in een waas kwam aangereden op een maaimachine op het jaagpad. Gelukkig was mijn zicht nog net goed genoeg om een persoon te kunnen ontwaren. Met aarzeling liep ik naar hem toe en beschaamd vroeg ik of hij mij wilde helpen bij het zoeken naar mijn bril. Met een bedenkelijke blik trok hij met mij het bosje in en na enkele seconden griste hij de bril uit de bladeren. Op dat moment voelde ik de goesting om hem om de hals te vliegen en hem te bedanken met een klapzoen. Maar mijn verstandelijke vermogens hebben mij wijselijk hiervan kunnen weerhouden. Ondertussen heb ik nog niets bijgeleerd en heb ik op verschillende locaties respectievelijk een lensfilter en een tas achtergelaten. Dit schijnt eigen te zijn aan natuurfotografen die zodanig opgaan in hun hobby dat ze noch zon, noch maan, noch uur, noch tijd zien.
Dat paddenstoelen fotograferen een lastig karwei is, bewijzen de bijgevoegde foto's. Sommige paddenstoelen groeien op bomen, maar een groot aantal steekt slechts enkele cm boven de grond uit. Er zit dus bijgevolg niets anders op dan languit op de veelal natte grond te gaan liggen of jezelf helemaal dubbel te plooien om de paddenstoelen, die vaak op moeilijk bereikbare plaatsen groeien correct in beeld te krijgen. Gelukkig ben ik dikwijls vergezeld van mijn echtgenoot die figuurlijk en vooral ook letterlijk een steun voor me betekent.
De paardenbijter (Aeshna mixta) is een forse prachtige libel. Het mannetje is iets fraaier gekleurd dan het vrouwtje. De paardenbijter is ook een krachtige vlieger, die ook vaak in tuinen en parken opgemerkt wordt. Hij jaagt langs bosranden en langs struiken, ook waar geen water is. De naam van paardenbijter is een slechte keuze, vind ik voor een schitterend insect dat noch mens noch dier kwaad doet. Misschien heeft hij die naam wel gekregen omdat hij jaagt op insecten die zich in de nabijheid van mensen en dieren bevinden. Zo verzwelgt hij graag een daas, die mensen en dieren niet steekt, maar bijt, zonder blikken of blozen. Eén van de grootste onder de dazen, nl. de paardendaas is de schrik van paarden en runderen. Sedert die keer dat een daas mijn bloed gedronken heeft, waarvan je nog altijd het litteken ziet, kan ik de paardenbijters alleen maar aanmoedigen in het aan mootjes hakken van dazen. Meer nog, ik benoem ze tot de patroonheiligen van de natuurfotografen. Op foto 1 en 2 staat een mannetje. Op de laatste foto staat een vrouwtje. Ze hing goed gecamoufleerd aan een stengel van oevergewas. Ze was heel rustig en liet zich van heel dichtbij fotograferen en zelfs aanraken. Waarschijnlijk had ze zich verstopt voor opdringerige paarlustige mannetjes. Ook vrouwelijke libellen hebben dus hun trucjes om een vrijpartij te ontlopen en ik kan ze geen ongelijk geven, want het voorspel gebeurt helemaal niet teder en zachtzinnig. Als een vrouwtje in de buurt van een mannetje komt, pakt hij haar onmiddellijk vast achter de kop, in de nek dus, met zijn achterlijfaanhangels die er uit zien als grijpers. Aangezien er nog altijd kleine libelletjes geboren worden, kan ik dus niet anders dan concluderen dat er toch vrouwtjes bestaan die wel te vinden zijn voor wat kinky sex. De paardenbijter vrouwtjes leggen hun eitjes op een plant die zich onder het wateroppervlak bevindt. Bij de afzetting steekt ze haar achterlijf dus onder water. Niet alle libellen zetten hun eitjes af in het water. Sommigen leggen hun eitjes op planten langs de oever. De larven die uit deze eitjes kruipen zijn wormachtige diertjes die het vermogen hebben om naar het water te springen. Alle libellen larven zijn de schrik van het onderwaterleven, want ze verslinden enorme hoeveelheden waterdiertjes, zelfs hun eigen broertjes, zusjes, familieleden, buren, vriendjes steken ze tussen hun kaken. Natuurlijk blijven hun vreetpartijen niet ongestraft en worden ze zelf gegeten door o.a. salamanders, vissen, watervogels, e.a. Zo'n vraatzuchtige larve wordt langzaam aan een echte libel door het ondergaan van een aantal vervellingen. Ze heeft dus geen popstadium. Wanneer de larve volwassen geworden is en dat kan naargelang de soort enkele jaren duren, kruipt ze uit het water langs een stengel omhoog. Haar huid scheurt open en een nieuwe prachtige libel wordt geboren.
