Als vervolg op de pakkende documentaire 'Buiten de Lente' van filmproducente en adoptiemoeder Arielle Sleutel (werd vertoond op CANVAS in de reeks 'Taboes') tekende Kathleen Vereecken parallel daarmee de verhalen op van vijf vrouwen en een man die hetzelfde hebben ervaren bij 'afstand' in het boek 'Schaduwmoeder'.
Schaduwmoeder wordt uitgebracht door Uitgeverij Van Halewijck
ISBN 978-94-6131-041-5

Het verzoekschrift, ingediend bij het Vlaams Parlement aangaande onderzoek naar legaliteit van adopties uit anonieme bevallingen zal woensdag a.s. 23 maart op de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement besproken worden. ACTUA TV zendt deze vergadering steeds live uit om 14.00 u.

maart 2011 (2010-2011)

1 Situering

De verzoekster vraagt het Vlaams Parlement de legaliteit van adopties van baby’s geboren in Frankrijk/Luxemburg na een anonieme bevalling te onderzoeken.

Verzoekster beschrijft hoe ongewenst zwangere meisjes begeleid door een medewerker verbonden aan een opvanghuis of adoptiedienst destijds naar Frankrijk trokken om anoniem te bevallen en het kind voor adoptie af te staan. In strijd met de wettelijk vastgelegde respijttermijn (toen 3 maanden) waarin de moeder haar beslissing tot afstand voor adoptie nog kon intrekken, werd het pasgeboren kind al na enkele dagen terug naar België gebracht. De toestemming tot adoptie gebeurde vervolgens niet door de moeder zelf maar door een (toevallig samengestelde) familieraad.

In haar beschrijving van wat gebeurde suggereert verzoekster dat ongewenst zwangere meisjes na de anonieme bevalling onder druk zouden zijn gezet om hun pasgeboren kind voor adoptie af te staan. Verzoekster klaagt aan dat de adoptie na een anonieme bevalling op onregelmatige wijze tot stand kwam.

Verzoekster vraagt dat wat er in het verleden gebeurd is niet toegedekt blijft.

Omwille van blijvend leed bij geboortemoeders en adoptiekinderen vraagt verzoekster opheldering rond wat er gebeurd is.

Zij legt een verband met het lopende onderzoek naar seksueel misbruik binnen de Kerk omdat ook zwangere meisjes na seksueel misbruik door een geestelijke gedwongen zouden zijn om anoniem te bevallen en het kind af te staan.

Deze problematiek van adopties na anonieme bevallingen kwam bij het Vlaams Parlement reeds aan bod in een eerder behandeld verzoekschrift.1

2 Overwegingen van het Kinderrechtencommissariaat

1. Kind en Gezin heeft ons bevestigd dat wat verzoekster beschrijft in het verleden gebeurde, maar dat het vandaag met medewerking van Vlaamse adoptiediensten niet meer plaats vindt.

Anoniem bevallen in Frankrijk kan nog en het gebeurt ook. Maar kinderen die er worden afgestaan, worden in het Franse systeem opgevangen en in Frankrijk geadopteerd.

Ook in het ombudswerk ontvingen we tot nu toe hierover geen enkele klacht.

2. We weten hoe belangrijk het is te willen weten van wie je afstamt. Ook in dit verzoekschrift gaat het over het belang van geboortegegevens. Weten van wie je afstamt, is immers geen detail. Het blijkt vaak een kernelement in het opgroeien en

het leven als volwassene. Artikel 7 van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind erkent het recht van het kind om zijn (geboorte)ouders te kennen.

In de adviesverlening rond thema’s als anoniem donorschap, discrete bevalling en draagmoederschap vraagt het Kinderrechten-commissariaat expliciet aandacht voor dit recht van het kind.2  In onze adviesverlening erkennen we het feit dat er

conflicterende belangen kunnen zijn tussen de vrouw die om privacyredenen anonimiteit als geboorte-ouder wil en het opgroeiende kind dat later wil weten wie zijn geboorte-ouder is. Waar het ons om gaat is dat in dit belangenconflict geen absolute voorrang wordt gegeven aan de belangen van één van beide partijen. We vragen dat een onafhankelijke instantie in een individuele situatie een belangenafweging maakt en een beslissing neemt over de vraag of de anonimiteit van geboorteouder opweegt tegen het belang van het kind om zijn ouder te kennen? Anoniem bevallen is niet verzoenbaar met het recht van het kind om te weten van wie het afstamt. Bij een regeling rond discreet bevallen vragen we dat het kind in elk geval de mogelijkheid heeft om via een onafhankelijke instantie de opheffing van de anonimiteit te vragen.3

3. Het verleden laat sporen na in de persoonlijke levensgeschiedenis van geboortemoeders en adoptiekinderen. Uit contacten met de praktijk weten we dat betrokken diensten niet ontkennen wat er toen gebeurde en de onregelmatigheid ervan toegeven. Dat het in de toenmalige tijdsgeest met de beste bedoelingen gebeurde, vaak op uitdrukkelijke vraag van het meisje en haar familie omwille van geheimhouding, belet niet dat men vandaag erkent dat deze praktijk eigenlijk fout was.

Ondanks de goede intenties, erkent men dat het niet op deze manier had mogen gebeuren.

Vanuit het belang van de geboortemoeders en adoptiekinderen die met de gevolgen ervan moeten leven en naar analogie met wat rond het misbruik in de Kerk gebeurt, zouden de officieel verantwoordelijke instanties publieke verantwoordelijkheid kunnen nemen voor het feit dat dit heeft plaatsgevonden. Het was immers geen privé-aangelegenheid, het gebeurde met medewerking van officiële instanties

(adoptiedienst, kloosterorde…). Een officiële “verontschuldiging” kan eventueel bijdragen tot evenwicht en herstel bij de mensen die met de gevolgen ervan leven.

1 Verzoekschrift over adopties in het verleden en het archiveren van adoptiedossiers, Parl. St. Vl.Parl. 2008-2009, nr. 2100/1

2 KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT, Advies Discreet Bevallen, 2008-2009/2; KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT,

Anoniem donorschap. Het recht van het kind te weten van wie je afstamt, 2005-2006/5; KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT, Draagmoederschap, 2007-2008/3. www.kinderrechten.be.

3 KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT, Advies Discreet Bevallen, 2008-2009/2; KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT,

Anoniem donorschap. Het recht van het kind te weten van wie je afstamt, 2005-2006/5; KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT, Draagmoederschap, 2007-2008/3.

www.kinderrechten.be.

Marleen Adriaens                                                                                           Balen, 7 september 2010

Aan de Voorzitter van het Vlaams Parlement,

Graag had ik een verzoekschrift ingediend om de legaliteit van (interlandelijke?) adopties van baby's, gesproten uit een anonieme bevalling (in Frankrijk/Luxemburg)  in het verleden nader te onderzoeken.

Door onderzoek is gebleken dat in het verleden 'ongewenste' zwangere meisjes door bv. de Zusters Kindsheid Jesu van Tamar (Lommel) naar Frankrijk werden gebracht om daar anoniem te bevallen en hun kind af te staan, zelfs indien deze moeders het kindje absoluut wilden houden.

Een kind, geboren uit een anonieme bevalling in Frankrijk wordt/werd automatisch een 'Pupil d'État' en krijgt/kreeg de Franse nationaliteit. In het verleden had de moeder het recht op een respijttermijn van 3 maanden (heden = 2 maanden) om alsnog de baby te erkennen en volgens de Franse adoptiewetgeving moest de baby voor deze periode ofwel in een tehuis ofwel bij een opvanggezin worden ondergebracht tot het ter adoptie kon worden geplaatst.

Doch uit getuigenissen blijkt dat reeds na enkele dagen moeder en kind, door de zusters in aparte wagens, de grens werden overgebracht. Net over de grens kwam een 'familieraad' samen om toe te stemmen tot adoptie van de baby. Van Zr. Alice Ballet van de congregatie Kindsheid Jesu en vroegere medewerkster aan het opvangtehuis Tamar, heb ik vernomen dat deze familieraad uit familie van de zusters, vrienden of toevallige voorbijgangers bestond. Na de toestemming werd de procedure tot adoptie verder gezet.

De  respijttermijn was helemaal nog niet verstreken en toch werden de baby's naar België overgebracht. Werden deze duizenden baby's ontvoerd uit de materniteit? Werd het personeel aldaar omgekocht om de baby's 'vrij te geven'? In ieder geval werd de adoptiewetgeving in Frankrijk niet gerespecteerd.

Waarom werden talloze adoptiedossiers van Tamar verbrand door de toenmalige directrice, Zr. Marie-Johanne Palmaers? (Dit werd ons door Zr. Alice bevestigd). Dat zullen we helaas nooit weten.

Uit verschillende persartikels vernam ik dat Adoptiedienst Gewenst Kind in een latere periode, ook zwangere meisjes/vrouwen naar Frankrijk begeleidde om anoniem te bevallen en deze dienst bracht de baby's ook na enkele dagen naar België voor adoptie. Men beweert dat dit werd gedaan om later de zoektocht van kind naar moeder en vice versa te vergemakkelijken!  Maar welke Franse instantie gaf hen de schriftelijke toelating om de respijttermijn niet in acht te nemen en om de baby naar België te brengen? Deze adopties werden uitgevoerd onder supervisie van Kind en Gezin.

Ik krijg ook steeds te horen dat de medewerking van adoptiediensten aan anonieme bevallingen gebeurde in het kader van de toen heersende tijdsgeest waarbinnen ongewenste zwangerschappen en het kind daaruit geboren best voor iedereen werden verborgen. Het toedekken van seksueel misbruik door geestelijken heeft men ook altijd in het kader van de toen heersende tijdsgeest bekeken en men heeft de slachtoffers steeds gemanipuleerd en zie hoeveel mensenlevens hiermee kapot zijn gemaakt. Deze moeders en hun kinderen lijden ook en hun leven heeft ook veel aan kwaliteit verloren.

De adopties gebeurden steeds met medeweten van de rechtbanken zegt men mij steeds.  Zelfs het Cassatiearrest van 29/01/1993 maakt het mogelijk om een kind zonder afstamming (uit een anonieme bevalling) te adopteren in België.  Doch een professor Burgerlijk Recht aan UGent  is van mening dat dit arrest in strijd is met de Franse adoptiewetgeving.

Om meer transparantie te krijgen op de adopties van kinderen, geboren uit een anonieme bevalling, en om de legaliteit ervan te toetsen, wil ik u vragen om na te gaan :

1. Welke wegen er werden gevolgd door erkende adoptiediensten om deze adopties tot stand te brengen en;

                a. Welke erkende adoptiediensten  (erkend door Kind en Gezin) begeleidden zwangere
                     vrouwen/meisjes naar het  buitenland om anoniem te bevallen?
                b. Moest de respijttermijn in het geboorteland niet in acht genomen worden?
                c. Welke instantie/persoon gaf toestemming om het kind naar België over te brengen?
                d. Of werd het kind ontvoerd uit zijn geboorteland? Werd er personeel in het ziekenhuis              omgekocht om de baby vrij te geven?
                e. Welke procedure werd gebruikt om de baby te nationaliseren?
                f. Uit welke leden bestond de familieraad voor de adopties uit anonieme bevallingen die
                   behandeld werden door erkende adoptiediensten onder supervisie van Kind en Gezin?
                g. Over hoeveel dossiers spreken we hier? (adoptiedossiers van kinderen, geboren uit een
                    anonieme bevalling).

2. Waarom heeft Kind en Gezin deze adopties van baby's, geboren uit anonieme bevallingen, nooit aangeklaagd terwijl zij toch moesten weten dat de Franse adoptiewetgeving met de voeten werd getreden?

 3. Bestaat er nog steeds de mogelijkheid om een Sous X-kindje, geboren in Frankrijk of elders, hier te adopteren met hulp van Belgische adoptiediensten, zelfs indien de adoptiewetgeving van het land niet wordt gerespecteerd?

In de hoop dat dit verzoekschrift ontvankelijk wordt verklaard, verblijf ik,

hoogachtend,