Deze situatie komt vaak voor. Wanneer
bepaalde inspiraties van genade ons bereiken, en op onze weerstand stuiten,
bewust of onbewust, angst opwekken op menselijk vlak, op onze gehechtheid aan
gewoonten en dergelijke stuiten. Het idee van het in praktijk brengen van wat
de H. Geest suggereert, baart ons zorgen, en we denken: "Hoe kan ik dit in
praktijk brengen? Wat gaan andere mensen van mij denken? Heb ik de kracht om het
te doen?" enz.
Om deze situatie te beschrijven,
kunnen we het beeld gebruiken van een grote rivier die rustig stroom, maar die wervelingen en draaikolken produceert
wanneer het obstakels tegenkomt. Als een inspiratie echt van God komt en we
onze angsten het zwijgen opleggen en er van harte mee instemmen, zullen we
uiteindelijk gevuld worden met onweerstaanbare vrede. Want de H. Geest zal niet
nalaten een dergelijke vrede tot stand te brengen bij degenen die zich door Hem
laten leiden. Deze vrede woont soms alleen in het diepste deel van de ziel,
terwijl vragen en zorgen op het menselijke en psychologische niveau blijven,
maar ze is aanwezig en herkenbaar.
Als een inspiratie daarentegen
van de duivel komt of van onze eigen ambitieuze, egoïstische, overdreven behoefte
om door anderen erkend te worden, enz., en we stemmen ermee in, kan het ons
hart nooit totale, diepe vrede brengen. Elke vrede die ze brengt, zal alleen oppervlakkig
zijn en spoedig verdwijnen, om te worden vervangen door onrust. We kunnen
weigeren om deze onrust te erkennen en ze verbannen naar de diepten van onze
geest, maar ze is nog steeds aanwezig, klaar om opnieuw te verschijnen op het
moment van de waarheid.
We moeten op dit belangrijke punt
letten: een Goddelijke inspiratie kan ons
verstoren in het begin, maar voor zover we het niet weigeren, en ons ervoor
openstellen en ermee instemmen, zal het geleidelijk vrede in ons brengen. Dat
is een fundamentele wet, die geldt in normale situaties van het spirituele
leven, en voor degenen die oprecht proberen om in alles Gods Wil te doen. Maar het
spirituele leven en de interactie tussen de spirituele en psychologische
elementen zijn complex, en daarom kunnen er soms moeilijke situaties zijn die
het moeilijk maken om dit criterium in de praktijk toe te passen. Maar het is
nog steeds een basis en wordt in de hele traditie van de Kerk gevonden.
Aanvullende tekenen: standvastigheid en
nederigheid
Eén van de kenmerken van Gods
Geest is standvastigheid. En dat in tegenstelling tot wat er van het vlees of
de boze geest komt, want dat is veranderlijk en onstabiel. Er is niets wat meer
veranderlijk is dan onze stemmingen en wensen, zoals we weten. Hetzelfde geldt
voor de duivel: hij duwt ons in de ene richting, dan in een andere, leidt ons
af van het ene project om een nieuw project op te pakken, zodat er uiteindelijk
niets voltooid wordt. Eén van de strategieën die hij dikwijls gebruikt om te
voorkomen dat we een goed project voltooien is een ander aanlokkelijk maken, om
ons af te leiden van het eerste.
Goddelijke inspiraties
daarentegen zijn stabiel en constant. Om die reden is het een goede algemene
regel om niet te haastig te zijn in het volgen van een inspiratie (vooral als
het een heel belangrijke zaak betreft), om te verifiëren dat het niet een fata
morgana is dat snel verdwijnt, en niet van God komt.
Een ander kenmerk van Gods Geest
is dat, terwijl het ons verlicht en ons tot handelen aanzet, het in onze ziel
een diep gevoel van nederigheid prent. Gods Geest laat ons het goede doen op zon
manier dat we het graag doen, maar zonder enige aanmatiging, zelfvoldoening of trots.
We zien heel duidelijk dat het goede dat we doen niet van onszelf komt, maar van
God.
Wanneer we door de H. Geest
worden bewogen, kan er een kleine menselijke gedachte aan ijdelheid zijn, dat
in ons begint te groeien als onkruid en waartegen we moeten vechten, maar diep
vanbinnen zien we heel duidelijk dat we alleen maar zwak zijn, en dat al het
goede wat we kunnen doen van God komt. We hebben niets om over op te scheppen.
Deze waren nederigheid is afwezig bij degenen die handelen onder impuls van het
vlees of de duivel. En laten we niet vergeten dat één van de zekerste beproevingen
van ware nederigheid de geest van gehoorzaamheid is.
Samenvattend zouden we kunnen
zeggen dat Goddelijke inspiraties hieraan te herkennen zijn: ze vestigen ons in
vrede, zijn niet veranderlijk en prenten ons een gevoel van nederigheid in.
Is Gods Wil doen altijd de moeilijkste keuze?
Gods Wil, en de inspiraties van Zijn
genade, gaan duidelijk dikwijls in tegen onze onmiddellijke neigingen, in de
zin dat onze neiging dikwijls uitgaat naar egoïstisch comfort, gemak, luiheid,
enzovoort. De H. Johannes van het Kruis vertelt ons: Laat de ziel zich onophoudelijk toeleggen op wat het moeilijkst is, in
plaats van wat het gemakkelijkst is, op wat ze niet bevalt, in plaats van wat
ze bevalt.
In deze context is hij niet
verkeerd om dit te zeggen. Maar we moeten zijn stelregels niet verkeerd interpreteren, of als systematische regel nemen
om Gods Wil te onderscheiden: het principe dat wat God van ons verlangt altijd
het moeilijkste is. Dat zou maken dat we vervallen in een overdreven ascetisch
voluntarisme dat niets te maken heeft met de vrijheid van de H. Geest. We
kunnen er zelfs aan toevoegen dat het idee dat God ons altijd vraagt wat we het
moeilijkst vinden, een gedachte is dat de duivel gewoonlijk suggereert om mensen
te ontmoedigen en ze van God af te keren.
God is een Vader, en Hij is zeker
veeleisend omdat Hij van ons houdt en ons uitnodigt om Hem alles te geven; maar
Hij is geen beul. Hij laat ons heel dikwijls de vrije keuze. Als Hij iets van
ons verlangt, is het om ons te helpen groeien in Liefde. Het enige gebod is om
Lief te hebben. We kunnen lijden voor Liefde, maar we kunnen ons ook verheugen
in Liefde en rusten in Liefde.
Het is een valstrik van onze
verbeelding of van de duivel om ons een leven voor te stellen dat het volgen
van God als een gevangenschap wordt voorgesteld en in volledige, constante
tegenspraak is met al onze eigen verlangens, zelfs de meest legitieme.
Gods doel is niet om ons leven
ingewikkelder te maken, maar uiteindelijk om het eenvoudiger te maken.
Volgzaamheid tot God maakt ons hart vrij en verruimt het. Dit is waarom Jezus,
die ons uitnodigt om onszelf te verloochenen en ons kruis op te nemen om Hem te
volgen ons ook zegt: Kom naar Mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt
gaan, dan zal Ik jullie rust geven. Neem Mijn juk op je en leer van Mij, want
Ik ben zachtmoedig en nederig van hart. Dan zullen jullie werkelijk rust
vinden, want Mijn juk is zacht en Mijn last is licht. (Matt 11:28-30)
Ook al vinden we het soms
moeilijk om Gods Wil te doen, vooral in het begin, als we het liefdevol doen
worden we vervuld van vreugde. En het is een waar genoegen om het goede te doen
dat God in ons inspireert. Hoe meer we de H. Geest volgzaam zijn, hoe minder
pijnlijk en geforceerd, hoe vrijer en spontaner, onze aanhankelijkheid aan Gods
Wil wordt. Laat mij het pad gaan van Uw geboden, dat is mij het liefst, (Psalm
119:35) zegt de psalmist.
Het leven bestaat uit
beproevingen; maar als we voortdurend verdrietig en ontevreden zijn op een bepaald
pad, zouden we ons ernstig moeten afvragen of we op goede weg zijn, of dat we
onszelf lasten opleggen die God niet van ons verlangt. Eén van de criteria voor
het onderscheiden van een roeping is of de persoon erin gelukkig is.
Wat bepaalde valse ascetische
mensen voorstellen is dat wat God van ons eist in elke omstandigheid noodzakelijkerwijs het moeilijkste, en dat kan
ons oordeel ernstig vervormen, en de duivel kan dit valse idee gebruiken om ons
te misleiden. Vergeet dit niet.
Mijn ervaring is deze: Als ik na
een vermoeiende dag, blij ben om naar bed te gaan, bemerk ik soms een klein
innerlijk gevoel dat tegen me zegt: "Kom je niet naar de kapel om Mij even
gezelschap te houden?" Na een paar seconden terugvechten en weerstand
bieden, zeg ik dingen als "Jezus, U overdrijft. Ik ben moe, en als ik niet
genoeg slaap krijg, ben ik morgen in een slecht humeur! Uiteindelijk stem ik
toe en breng een paar minuten met Jezus door. Daarna ga ik in alle rust en heel
gelukkig naar bed; en de volgende dag ben ik niet meer moe dan normaal, als ik
opsta. Dank U, Heer, dat is zeker Uw Wil: de vruchten zijn duidelijk.
Verschillende reacties die afhankelijk zijn van
het belang van de inspiraties
Om te weten hoe we moeten
reageren op wat we denken dat Goddelijke inspiraties zijn, moeten we ook
rekening houden met een aspect dat nog niet werd besproken: het object van deze
inspiraties en hun relatief belang.
De Heer kan ons inspireren om al
onze bezittingen aan de armen te geven en te gaan leven in de woestijn zoals de
H. Antonius de Grote, en Hij kan ons ook inspireren in de allerkleinste dingen.
Zoals reeds eerder gezegd is het
dus erg belangrijk om ons best te doen om geen enkele van Gods inspiraties te
verwaarlozen. Iets dat voor ons onbeduidend lijkt, kan belangrijker zijn dan we
denken. Ik herinner me hoe ik op een dag, toen ik in een bezinning predikte,
hard worstelde tegen het gehoorzamen van een innerlijke beweging die suggereerde
dat ik de deelnemers uitnodigde om een Rozenkrans te bidden, en een Kruis te
vereren dat was opgericht en versierd met bloemen door sommige kinderen. Ik zei
tegen mezelf: "Het zal te lang duren; het is er niet het juiste moment
voor, enz.
Nadat ik had toegegeven, werd in
de loop van de verering een van de aanwezigen genezen van een ernstig rugprobleem.
Bovendien kan een kleine daad van gehoorzaamheid aan God er soms toe leiden dat
we meer geestelijke vooruitgang boeken, dan jaren van inspanning volgens onze
eigen plannen. Trouw in kleine genaden trekken grotere voor ons aan.
Maar het is ook duidelijk dat we
inspiraties anders moeten behandelen afhankelijk van hun belang. Zoals de H.
Franciscus van Sales zei: je telt kleingeld
niet op dezelfde manier als je goudstaven telt. Deze laatste moeten zorgvuldig en
nauwkeurig worden gewogen, terwijl het voor het kleingeld dwaas zou zijn om
onnodig veel tijd eraan te besteden.
Laten we terloops opmerken dat
veel van de bewegingen van de H. Geest in zekere zin geen enkele beraadslaging nodig
hebben: het is dikwijls een kwestie van een innerlijke beweging die ons helpt
om iets te doen dat we in elk geval zouden moeten doen. Misschien voelen we ons
bijvoorbeeld verbitterd tegen iemand, en voelen we ons bewogen om hem vergeven.
Of, het is tijd om naar de Mis te gaan en we komen in de verleiding verder te
werken aan een dringende klus, waardoor we te laat zullen komen. We voelen een
inspiratie die ons ertoe aanzet te stoppen en eerst naar de Mis te gaan. Het
enige wat we hoeven te doen is deze inspiratie te volgen, omdat het duidelijk is
dat dit een goede inspiratie is.
Net zoals de duivel ons bekoort,
doet de H. Geest dit ook in de
tegenovergestelde zin. Hij doet een beroep op ons, wekt ons innerlijk op om het
voor ons gemakkelijker te maken om te doen wat God van ons verlangt. En
ongetwijfeld zou Hij dit nog meer doen als we meer oplettend en gehoorzaam
waren aan Zijn bewegingen. Dit zegt de H. Franciscus de Sales:
Zonder inspiratie zouden onze ziel een nutteloos,
traag en vruchteloos leven leiden, maar als we de goddelijke stralen van
inspiratie ontvangen, voelen we een licht vermengd met een warmte, die ons
begrip verlicht, en die voor opwinding zorgt en onze wil bezielt, ze kracht
geeft om het goede te willen en te bewerkstelligen, wat noodzakelijk is voor
ons Eeuwige Redding.
Soms krijgen we een suggestie om
iets ongewoons te doen, wat geen deel uitmaakt van onze normale
activiteitenronde, maar is het niet enorm belangrijk. Onze Heer spoort ons aan
tot een daad van naastenliefde, een daad van dienstbaarheid, een moment van
gebed, een klein offer, een daad van nederigheid, enz. In dergelijke gevallen
moeten we een snelle evaluatie van de suggestie maken.
Als het redelijk lijkt, in
overeenstemming met onze verplichtingen; als we denken dat we de stem van Jezus
echt herkennen, en als we er meer mee instemmen, meer vrede voelen, dan hoeven
we het alleen maar in praktijk te brengen. Als we het bij het verkeerde eind
hebben, en achteraf beseffen dat het in werkelijkheid een beweging van
ijdelheid, aanmatiging of een idee van ons was, dan is er geen grote schade
aangericht, en zal het nuttig zijn voor onze spirituele groei. En God onze Heer
zal het ons niet kwalijk nemen.
Als de suggestie die bij ons
opkomt echter over veel belangrijkere dingen gaat zoals: een roeping, een
verandering van richting in ons leven, keuzes die ernstige gevolgen kunnen
hebben voor andere mensen, of iets wat duidelijk verder gaat dan de
gebruikelijke levensregel voor de roeping die we hebben ontvangen, dan is het
essentieel om niets te beslissen zonder ons te onderwerpen aan een geestelijk
leidsman of een meerdere. Deze daad van gehoorzaamheid is God aangenaam, ook al
kan het soms de vervulling van de zaak dat Hij Zelf wil dat we doen vertragen.
God geeft de voorkeur aan voorzichtigheid en onderwerping van onze kant, geen onnodig
impulsief gedrag.