Overweging en ons actief leven - David L. Fleming, SJ.

Het doel van het spiritueel leven, zoals Ignatius het stelde, is te “kiezen wat beter leidt naar Gods verdiepende leven in mij.” Dit is een dynamisch doel. We zijn geroepen te kiezen, om ons vrij met God te verenigen. Meestal betekent dit dat we meewerken met God in actief werk in de wereld.

Dit actieve leven rust op een fundament van overweging. De Ignatiaanse spiritualiteit leert ons de voetsporen van God onderscheiden in onze ervaringen. Het toont ons hoe terug te kijken op ons leven, onze herinneringen te zeven om de weg te zien die God uitstippelt over de jaren. Het leert ons hoe God te vinden in het huidige – in relaties, uitdagingen, frustraties, en gevoelens die we nu ervaren. De middelen en methodes van Ignatiaanse spiritualiteit zorgen ervoor dat we een gewoonte aankweken van biddende overweging van ons leven.

Ignatius maakte dit duidelijk op de manier waarin hij de Geestelijke Oefeningen heeft geordend. Hij begint de bezinning met het Principe en Basis, die in beknopte vorm Ignatius’ visie over Gods doelstellingen weergeeft:

·        God schiep ons om het leven met ons te delen voor altijd.

·        Het doel van Gods schepping van de dingen en de presentatie aan ons, moeten het gemakkelijker maken dat we God kennen en op onze beurt onze liefde aan Hem kunnen betuigen.

·        Het doel van de bezinning : te kiezen wat beter leidt tot een verdiepend leven van God in mij.

Ignatius geeft dan een methode van overweging en gebed die hij het “bijzondere en dagelijkse onderzoek” noemt. Dit is voor velen die de Oefeningen ondernemen een verrassing. Het onderzoek lijkt een afdwaling te zijn van de echte kern van de bezinning.

Maar Ignatius heeft het Gewetensonderzoek doelbewust in het begin geplaatst. Het Gewetensonderzoek is een onmisbaar middel om het doel van de Geestelijke Oefeningen te begrijpen- Gods aanwezigheid detecteren en Zijn Wil onderscheiden door aandachtig de subtiele innerlijke bewegingen van Gods Geest te bekijken. Het is de hoeksteen van het Ignatiaans gebed.

Ignatius wilde dat zijn Jezuïeten van het Onderzoek een dagelijkse gewoonte maakten. Hij begreep dat de werkdruk of ziekte het soms onmogelijk maakten voor de Jezuïeten om een uitgebreid leven van dagelijks gebed te hebben. Maar hij drong aan dat ze nooit het onderzoek zouden nalaten. Tweemaal per dag (’s middags en voor het slapen gaan) namen de Jezuïeten een pauze en overliepen de gebeurtenissen van de dag in een geest van biddende overweging. Dit is een van de weinige regels de Ignatius instelde voor het gebed.

Het Onderzoek dat Ignatius in zijn Geestelijke Oefeningen beschreef bevat 5 punten:

1) dankbaar zijn voor Gods zegeningen

2) de hulp inroepen van de H. Geest

3) de dag overlopen, kijken naar de tijd wanneer God aanwezig was en de tijd wanneer je hem buiten sloot

4) verdriet uitdrukken voor zonde en God vragen om vergevende liefde

5) bidden voor de genade om meer totaal beschikbaar te zijn voor God, die ons zo totaal liefheeft

Er zijn vele versies van het Onderzoek. Het zijn opeenvolgende edities van een groot oefenboek. Ze zijn gebaseerd op dezelfde inzichten en ideeën, maar verschillen van nadruk over bepaalde zaken met betrekking tot verschillende lezersgroepen.

Omdat het woord onderzoek een soort introspectie lijkt aan te duiden, zou de grootste nadruk moeten gelegd worden op het onderzoek als gebed. Ignatius probeert de nadruk op deze introspectie te leggen door met het Onderzoek te beginnen. Het eerste punt van gebed in het kader van het Onderzoek gaat over dankbaarheid aan God.