Etno-nationalisme, imperialisme en de arbeidersklasse in Ethiopië

De relatie tussen strijd voor onafhankelijkheid en klassenstrijd, een complex verhaal.

ROAPE – September 21, 2021

Door Hibist Kassa

Sinds 4 november vorig jaar is Ethiopië verwikkeld in een verwoestende burgeroorlog met het Tigray Peoples Liberation Front (TPLF), die werd gekenmerkt door escalerende genocidale aanvallen op etnische minderheden in Ethiopië. De omvang van de verkeerde informatie en desinformatie over de oorlog, het schaamteloze gebrek aan context, de schaamteloze en ronduit gevaarlijke pogingen om niet alleen onjuiste verhalen op te dringen, maar ook een enge mensenrechtenagenda op te leggen die de schendingen door het Tigrayan Peoples Liberation Front (TPLF) en zijn bondgenoten negeert, is zeer verontrustend en alomtegenwoordig.

Momenteel wordt in de reguliere media en via netwerken een gevaarlijk simplistisch en onjuist verhaal verspreid, waarin de federale regering wordt afgeschilderd als “een regering die absoluut centralisatie nastreeft, in tegenstelling tot het TPLF, dat federalisme nastreeft”. Dit is gebaseerd op een  over simplificatie van de geschiedenis van de opbouw van het land en betwistingen daarvan, alsook de aard van de verschillende culturen en talen en hun relatie tot de klassenmaatschappij.

Dit jaar was het 125 jaar geleden dat in 1896 de Slag bij Adwa plaatsvond, een historische nederlaag van Italië, een Europese imperialistische macht door Afrikanen, samen met de eenwording van verdeelde volkeren in het land Abessinië (het vroegere Ethiopië). Heren, lijfeigenen en slaven, vrouwen en mannen, mobiliseerden een leger van ongeveer 100.000 man om de Italiaanse troepen in enkele uren tijd te verslaan. De nasleep van de overwinning legde ook de basis voor verdere consolidatie van het rijk en het smeden van de moderne staat, een omstreden historisch proces dat in het huidige conflict op de voorgrond is getreden. Er is een genuanceerde en historisch gefundeerde benadering nodig om te analyseren hoe de spanningen tussen centrum en periferie vorm hebben gegeven aan de autonomie in Tigray, om het brede spectrum van debatten binnen het TPLF te begrijpen en om te zien hoe elites dit hebben ingezet in het huidige conflict (ik onderzoek dit hier in detail in het Agrarian South Bulletin).

Hoewel een goede analyse van de crisis belangrijk is om interventies op te begrijpen, moeten we ook de aard van de verschillende strategieën van de heersende klassen begrijpen, de tegenstrijdigheden in deze strategieën en waar dit de arbeidersklasse en de vooruitgang van een progressief alternatief van onderuit teweegbrengt.

Wat zijn de concurrerende verhalen?

Op dit moment wordt bemiddeling voorgesteld, zoals onlangs werd bepleit in een verklaring van Afrikaanse intellectuelen, die griezelig genoeg de lijn van de Verenigde Staten en het TPLF ten aanzien van de crisis volgde. In een krachtige reactie van het Global Ethiopian Scholars Initiative en Jon Abbink wordt gewezen op de problematische aard van de verklaring en op de noodzaak te begrijpen wat er werkelijk op het spel staat in de onstabiele Hoorn van Afrika, waar een herschikking van de geopolitieke betrekkingen. De solidariteit tussen Eritrea-Ethiopië-Somalië en Zuid-Soedan kan de Amerikaanse overheersing in de regio doen verdwijnen en de neergang van het TPLF bezegelen. Om de moeilijke en gecompliceerde context van de aan de gang zijnde veranderingen te begrijpen, moet ook zorgvuldig aandacht worden besteed aan wat in het dominante verhaal van de crisis wordt weggelaten.

Het was bijvoorbeeld schokkend om de pro-TPLF commentator Martin Plaut, nu gastonderzoeker aan het Kings College Department of War Studies, op 5 februari van dit jaar brutaal te horen verklaren dat, ook al was het bloedbad in Mai-Kadra in West-Tigray verschrikkelijk, “het me niet kan schelen wie het heeft aangericht” (zie 30:00-31:21). Dit was een genocide op ongeveer 1000 mannen, bejaarden en kinderen die door jeugdgroepen van het TPLF als etnische Amhara werden geïdentificeerd. Terwijl de mannen werden afgeslacht, hoorden vrouwen hen zeggen dat zij de volgende keer voor hen zouden komen. Zelalem Tessema, medevoorzitter van de Ethiopische Vereniging in het Verenigd Koninkrijk, die deel uitmaakte van hetzelfde panel als Plaut, zei dat dit het “Srebrenica-slachtpartijt” van Ethiopië was. De verantwoordelijkheid Plaut  bij naar het onderzoek naar de Amhara-milities, de Ethiopische federale troepen en de betrokkenheid van Eritrea zonder de TPLF-milities en hun jeugdleden te onderzoeken. Zij zullen ontsnapten om zich bij de vluchtelingen aan de Soedanese grens te voegen. Het TPLF is doorgegaan met het begaan van wreedheden in zijn wrede expansie in de Afar- en Amhara-regio's, waarbij tot 4 miljoen mensen ontheemd raakten.

Intussen heeft een samenhangende campagne van de VS, de EU en de VN, met inbegrip van het IMF en de Wereldbank, die het TPLF gunstig gezind is, zich geconcentreerd op de gebeurtenissen tijdens de crisis in Tigray  om de Ethiopische federale regering onder druk gezet en hen te verplichten te bemiddelen met het TPLF. Zelfs toen de regering een eenzijdig staakt-het-vuren afkondigde, bleef het TPLF andere provincies in de provincies Amhara en Afar binnendringen, Lalibela tijdelijk bezetten, burgers afslachten en historische kerken in Gondar vernielen. Er was nog steeds geen werelwijde veroordeling van het TPLF, met uitzondering van het geval waarin de directeur van USAID in Ethiopië melding maakte van de wijdverbreide plundering van hulpgoederen door het TPLF.

Ook de moorden op etnische minderheden elders, die in verband worden gebracht met het Oromo-bevrijdingsfront (OLF), dat openlijk geallieerd is met het TPLF, hebben geen aandacht gekregen. In principe moeten schendingen door alle overheids- en niet-overheidsactoren in Tigray en andere delen van Ethiopië worden onderzocht, slachtoffers moeten worden verzorgd en de schuldigen moeten ter verantwoording worden geroepen. Maar de geopolitieke machtsstrijd die gaande is, heeft geen belang bij een dergelijke verantwoordingsagenda. In plaats daarvan worden mensenrechtenschendingen, of het nu gaat om genocide, wijdverspreide verkrachtingen, het ronselen van kinderen als strijders of schendingen van de rechten van Eritrese vluchtelingen, genegeerd wanneer de strijdkrachten van het TPLF als schuldigen worden aangewezen. Praten over verantwoordingsplicht en mensenrechten is slechts een spel in een groter geopolitiek slagveld.

Het is van essentieel belang dat de feiten kloppen!

Om deze uiterst complexe crisis te kunnen begrijpen, is het van belang dat we ons richten op de volgende belangrijke feiten:

Op 4 november, nadat de federale regering van Ethiopië 281 miljoen dollar had overgemaakt aan de provinciale regering van Tigray, werd een “bliksem-slag”, zoals omschreven door de woordvoerder van de TPLF, ontketend op federale troepen die gezamenlijke operaties uitvoerden met de provinciale troepen van Tigray. Ongewapende soldaten en generaals werden in hun pyjama afgeslacht en hun lichamen werden achtergelaten om weg te rotten, terwijl andere troepen als gevangenen werden meegenomen. Soldaten met een gespecialiseerde opleiding werden later standrechtelijk geëxecuteerd, overreden met vrachtwagens en vrouwelijke soldaten werden verkracht. Toen het nieuws van deze schokkende aanval doorsijpelde, werd het grote publiek met afschuw vervuld en kwam er een einde aan alle pogingen om de spanningen tussen de federale regering en het TPLF te bemiddelen.

Voorafgaand aan de bovengenoemde aanval waren de spanningen tussen de federale regering in Addis Abeba en het TPLF opgelopen. Het verlies van de machtspositie van het TPLF in de federale regering, die bijna drie decennia heeft geduurd, had de leden van de commissie gegriefd. Er zij aan herinnerd dat het TPLF zelf een politieke partij was, met zijn eigen hiërarchieën en leden afkomstig uit verschillende kiesdistricten in de provincie Tigray.

De normalisering van de betrekkingen met Eritrea was een zeer belangrijke verandering die premier Abiy Ahmed in 2018 heeft doorgevoerd. Deze belangrijke verandering in het buitenlands beleid van Ethiopië werd mogelijk gemaakt onder de Ethiopische Volksrevolutie Democratisch Front (EPRDF) coalitie met nieuw leiderschap onder Abiy Ahmed als lid van de Oromo People's Democratic Organization (OPDO). Dit was een beslissende breuk met het buitenlandse beleid van het TPLF, die de Eritrese regering als een dodelijke vijand had behandeld. Het TPLF in Addis-Abeba was een voor de uitbreiding van het AFRICOM van de Verenigde Staten in de Hoorn van Afrika, en behield een zekere schijn van soevereiniteit na nationale onafhankelijkheid. Deze voormalige bondgenoten, die oorlog voerden tegen de Derg (het militaire regime dat van 1974 tot 1987 Ethiopië en Eritrea regeerde), werden al snel vijanden van de etno-nationalistische agenda van de TPLF, die was verankerd in het Ethiopische federalistische systeem vanaf 1992, waarbij provincies en het hele bestuurssysteem opnieuw werden ingedeeld op basis van etniciteit. Elke provincie vormde zijn eigen staande legers en verankerde het recht op afscheiding in de grondwet.

De provincie Tigray ligt in het noordelijkste deel van Ethiopië en deelt een grens met Eritrea, waarover oorlog werd gevoerd van 1998-2000, toen Abiy als soldaat in de frontlinie stond. Een vredesverdrag werd pas in 2018 ondertekend toen de OPDO onder Abiy aan de macht kwam na een golf van volksprotesten tegen de TPLF. Volgens Iqbal Jhazbay (voormalig ambassadeur van Zuid-Afrika in Eritrea) bood dit Eritrea, “een voorheen geïsoleerd regime dat zich hardnekkig heeft verzet om door buitenlandse mogendheden om als pion te worden gebruikt”, sinds de ondertekening van het vredesverdrag een brug waarmee het zijn invloed op het buitenlands beleid in de onstabiele Hoorn van Afrika kan uitbreiden. Asmara heeft zich verzet tegen een agenda van regimeverandering, een uitdaging waarvoor Ethiopië zich nu gesteld ziet onder de nieuwe Vooruitgangspartij (PP) onder leiding van Abiy, die nu weerstand heeft moeten bieden aan de druk van buitenlandse mogendheden om zijn betrekkingen met Eritrea zelf te kunnen bepalen.

De succesvolle voltooiing van de Grote Ethiopische Renaissance Dam (GERD) stuitte niet alleen op verzet van Egypte en Soedan, maar ook op de tegenkanting van de VS en Israël. Hoewel de GERD werd bedacht en geïnitieerd door voormalig premier Meles Zenawi, kon de succesvolle uitvoering ervan niet rekenen op de volledige steun van zijn erfgenamen van het TPLF. De Metal and Engineering Corporation, een grote parastatale onderneming, die belast was met de verwezenlijking van sommige onderdelen voor de GERD, stelde de normen op. Dit heeft het project vertraagd en had subversieve bedoelingen. Het lag niet  aan de incompetentie van de kant van de parastatale onderneming. De samenwerking tussen Egypte en Soedan, en de herschikking van belangen met interne actoren, zoals het TPLF (en nu OLF), heeft een nieuwe dodelijke alliantie gecreëerd die de stabiliteit in de Hoorn van Afrika bedreigt.

Ethiopië staat op het punt om binnen twee jaar zelfvoorzienend te worden op het gebied van de tarweproductie. De regering Abiy is ook bezig met het opzetten van broodfabrieken om ervoor te zorgen dat de armen in de steden en de werkende bevolking zich brood kunnen veroorloven (vooral in een tijd waarin de voedselprijzen de pan uit blijven rijzen). Naast de GERD en zijn potentieel om hernieuwbare energiebronnen te leveren aan de Hoorn van Afrika en daarbuiten, moeten deze ontwikkelingen worden gezien als inspanningen om de productiecapaciteit in de regio te versterken en hopelijk ook het energietekort aan te pakken dat op de schouders van vrouwen rust. Het is ook een feit dat de investeringen in infrastructuur en de industrieparken, met name in de kledingindustrie, grote belangstelling hebben gewekt bij wereldmerken, maar ook een aanzienlijk beroep hebben gedaan op de mobilisering van binnenlandse middelen. Dit zijn allemaal tekenen dat er in het land concrete vooruitgang wordt geboekt.

Ondanks het engagement van de Ethiopische regering om te liberaliseren, heeft t het bewind de VS en de Bretton Wood-Instellingen niet kunnen overtuigen. Er zijn sancties opgelegd aan regeringsfunctionarissen die naar de VS reizen. Aan leningen worden voorwaarden verbonden om bemiddeling met het TPLF te waarborgen. De tussenkomst van het IMF, dat hoofdzakelijk onder invloed van de VS staat, voor dit conflict is opmerkelijk.

De Bretton Woods-instellingen, met name het IMF, hebben voorwaarden verbonden aan de steunverlening waardoor de regering wordt verplicht concessies te doen aan het TPLF. Deze harde opstelling ten opzichte van de Ethiopische regering is raadselachtig, aangezien zij het land open voor het bedrijfsleven heeft verklaard, een van de laatste sterk gereguleerde economieën van Afrika heeft geliberaliseerd en concurrentie heeft toegestaan met staatsbedrijven, de elektriciteitssector en de telecommunicatiesector. De regering Abiy is ook een zeer consequente partner geweest in de oorlog tegen het terrorisme, vooral wat de operaties tegen Al-Shabab in Somalië betreft.

Dit wijst erop dat er meer op het spel staat bij het smeden van bondgenootschappen van Ethiopië met Eritrea en Somalië en bij het streven om de Hoorn van Afrika te stabiliseren op een wijze die niet in dienst staat van Washington en zijn “War on Terror”. Lawrence Freeman (vertegenwoordiger van de VS regering) betoogt in een panel op de Ethiopische televisie, “Addis Dialogue”, dat een wereldwijde politieke macht die de neokoloniale controle over Afrikaanse landen wenst te handhaven, elke actor die buiten de controle van de VS opereert als een bedreiging van hun dominantie beschouwt en als een bedreiging moet worden aangepakt. Diaken Yoseph Tafari, voorzitter van de Ethiopian American Civic Council, is het daarmee eens en benadrukt dat de VS de regering Abiy aan het begin van haar ambtstermijn aanvankelijk verkeerd hadden ingeschat en geconfronteerd werden met de realiteit van haar meer autonome benadering van het buitenlands beleid en haar volharding in door de staat geleide ontwikkelingsinitiatieven, zoals de GERD. Het is deze politiek die aan de grondslag ligt aan de agenda voor een regimewisseling.

Het TPLF, die de dominante kracht was in de vorige coalitieregering, was in staat de veiligheidstaken en het bestuur van de staat te controleren en aanzienlijke investeringen te doen in staatsbedrijven. Het is een publiek geheim dat het TPLF over 30 miljard dollar aan buitenlandse rekeningen beschikte. Op het hoogtepunt bedroeg de buitenlandse hulp 3,5 miljard dollar per jaar. Twee tot drie miljard dollar ging jaarlijks verloren door onder- en over-facturering van de import. De parastatale bedrijven waren effectieve middelen geworden voor de accumulatie van rijkdom door de top van het regime, met verschillende vormen van relaties van het patronaat met machtige actoren binnen het partijapparaat. De nabijheid van de macht had zijn voordelen, maar die waren niet te vergelijken met de accumulatie van rijkdom en de toenemende ongelijkheid die de afgelopen drie decennia zichtbaar was geworden.

Vraag en antwoord tussen Munyaradzi Gwisai en Hibist Kassa over de toestand van de arbeidersklasse in Ethiopië vandaag.

MG: De opkomende Ethiopische arbeidersklasse speelde een sleutelrol in de revolutie van 1974 die uiteindelijk keizer Haile Selassie afzette. De golf van stakingen inspireerde de volksprotesten van studenten, boeren en de soldaten. Die grepen uiteindelijk de macht onder leiding van de [marxistisch-leninistische] Derg, wat leidde tot een periode van burgeroorlog en instabiliteit van bijna twee decennia.
Wat gebeurde er met de Ethiopische arbeidersklasse na deze periode, in de gevechten die volgden... Werden klassenstrijd en -organisatie verpletterd door repressie en oorlog?

HK: Zoals het geval van de parastatale Metal and Engineering Corporation (MetEC) laat zien, hebben vakbonden in Ethiopië strijd geleverd, en zijn zij dat blijven doen, om zich te organiseren. De Industrial All Federatie heeft belangrijke interventies verricht, vooral in industrieparken. Er is belangrijk analytisch werk verricht over de superuitbuiting van vrouwelijke werknemers. Dit heeft de aandacht heeft gevestigd op de wijze waarop de accumulatiestrategie van de staat, die berust op goedkope loonarbeid en het scheppen van een gunstig klimaat voor directe buitenlandse investeringen, de onderdrukking van georganiseerde arbeid vereist.

Als reactie op het grote verloop van de beroepsbevolking en een golf van wilde stakingen zijn er enkele gematigde hervormingen doorgevoerd om de werknemers een middel te geven om hun bezorgdheid kenbaar te maken via de inspecteurs van het ministerie van Arbeid en de oprichting van districtskantoren. Desondanks moeten vakbonden nog steeds in staat zijn om werknemers op de werkvloer te organiseren. Hiertegen bestaat nog steeds weerstand.

Bovendien staat de focus op grootschalige directe buitenlandse investeringen als middel om industrialisatie mogelijk te maken, in tegenstelling met de dynamische en gediversifieerde economische activiteiten van kleine producenten in de landbouw, de huisnijverheid en de detailhandel. Ethiopië kent een geschiedenis van coöperatieve verenigingen die teruggaan tot het Derg-regime, maar deze werden ontbonden door het door het TPLF gedomineerde EPRDF-regime.

MG: Ethiopië behoort tot de vijf best presterende economieën in Afrika in de afgelopen tien jaar, met jaarlijkse groeipercentages van meer dan 10%. Er moet dus een nieuwe, jongere en grotere arbeidersklasse zijn ontstaan. Als de arbeidersklasse zich in deze periode heeft teruggetrokken en deklein-burgerij de touwtjes in handen heeft gegeven, is er dan geen sprake geweest van een aanzienlijke groei en her opstanding van de arbeidersklasse in de periode na 1995? Kwantitatief en kwalitatief, vooral na 2000?

Wat is de graad van organisatie, klassebewustzijn en strijdbaarheid van deze nieuwe uitgebreide klasse? Hoe verhoudt deze zich tot de leidende rol die andere arbeidersklassen in de regio recentelijk hebben gespeeld, bijvoorbeeld in Soedan, Egypte en Kenia, en vormt zij een tegenwicht tegen de klein-burerij en hun op etniciteit – op regio's gebaseerde politiek en mobilisatie?

HK: Er is een nieuwe, jongere en grotere arbeidersklasse ontstaan. Ze bestaat vooral uit vrouwen. De nieuwe laag werkers die voortkomen uit de nieuwe industrialisatie zijn vooral de vrouwelijke werkneemsters, die in het kader van de ontwikkelingsstrategie van het land overmatig worden uitgebuit. Plattelands- en stadsmigratie, en nu met covid-19, stads- en plattelandsmigratie, zijn belangrijk geworden.

Ik denk dat als we het voornamelijk informele karakter van de arbeidersklasse of de werkers in ogenschouw moeten (zoals Issa Shivji zegt), we verschillende benaderingen moeten gebruiken om de vormen van verzet tegen het kapitaal en de staat te analyseren, en de manieren waarop mensen van onderaf strijd. Deze verruimde benadering van verzet en klassebegrip helpt ons beter de verbanden te leggen tussen de armen in de steden en de bezitloze massa's, en de plattelandsgemeenschappen, die de last van de sociale reproductie dragen terwijl van bovenaf een strategie van goedkope loonarbeid op basis van geslacht wordt opgelegd.

 De accumulatie van welvaart door de elite en de geslachten van de arbeidersklasse

Het is van cruciaal belang om ook na te denken over de aard van de corruptie die via illegale geldstromen wordt vergemakkelijkt en hoe dit heeft bijgedragen aan de verrijking van elites in de door het TPLF gedomineerde etnische coalitieregering, voordat deze in 2018 werd afgezet. Een goed voorbeeld hiervan is de mega parastatale Metal and Engineering Corporation (MetEC).

Met ongeveer zeventig staatsbedrijven, zeven entiteiten die militaire hardware produceren en ongeveer 12.500 werknemers is MetEC een belangrijke speler in de Ethiopische economie. Onder het TPLF heeft het met succes de vakbondsorganisatie op de werkvloer verdreven. In 2014 voerden de vakbonden campagne tegen de toenmalige CEO Knife Dangew. De syndicalisten werden ontslagen omdat zij “wilden onderhandelen over rechten en omdat zij vastzaten aan de erfenis van de vorige “marxistisch-leninistische” militaire dictatuur”. In 2018 bleek uit een parlementair onderzoek dat er op grote schaal sprake was van omkoperij, waarbij de prijzen van binnenlandse en internationale aanbestedingen tot 2 miljard dollar te hoog waren, in sommige gevallen 400% hoger dan de marktprijzen. De CEO werd in november 2018 gearresteerd en aangeklaagd over de aanbesteding van twee zeeschepen, twee hotels en een kunststoffenfabriek.

De beschrijving hieronder door Tim Hall van een industriepark, in Hawassa, nu in de nieuw opgerichte provincie Sidama, geeft ons een glimp van de situatie van voor de komst van de Covid:

“Meer dan 17.000 jonge vrouwen uit overwegend rurale gebieden en van diverse etnische afkomst zijn vanaf 2017 gemigreerd om te werken in het Hawassa Industrial Park (HIP), dat bij volledige capaciteit werk biedt aan ongeveer 120.000 voornamelijk vrouwelijke werknemers. Zij worden geconfronteerd met lange ploegendiensten, lage lonen gezien de kosten van levensonderhoud tussen 800 en 2000 BIRR per maand (US$27-68) en nieuwe uitdagingen in een onbekende stedelijke context, die nog worden verergerd door hun status en de ontwrichting uit familiale netwerken”.

De korte beschrijving die Hall hierboven geeft is die van vrouwen die zelfhulpgroepen vormen op basis van etniciteit en religie.

Hoewel er iets voor te zeggen is om etniciteit (of verwantschap zoals Archie Mafeje stelt) te begrijpen in termen van hoe het een organiserend element kan zijn in het arbeidsproces, mogen de starre en ondoordringbare koloniale opvattingen over etniciteit die door het TPLF zijn geïnstitutionaliseerd, niet worden onderschat. Hoe relevant dit ook is om de reproductie van ongelijkheden te begrijpen, in het geval van Ethiopië is het ook belangrijk om af te wegen hoe deze zijn verankerd als een organiserend principe van de samenleving.

De mogelijkheid om bepaalde groepen kwetsbaar te maken, zoals in het geval van de niet-Sidamo-vrouwen die migreren in Hawaasa of de migrerende landarbeiders, moet ook met de nodige voorzichtigheid worden behandeld. Het TPLF heeft als dominante kracht in de EPRDF-coalitie bijna drie decennia lang een doeltreffend mechanisme gehad om dit te verankeren in de alledaagse vormen van sociale, politieke en economische sferen van de samenleving, van etnische ontwikkelingsbanken tot het hertekenen van provinciale grenzen, zoals in Raya, om gebieden waar etnische Amhara-minderheden van hun rechten kunnen worden beroofd, in te delen.

Daarnaast is er ook sprake van een gevaarlijke over-simplificatie van lange perioden van de geschiedenis. De associatie van onderdrukte klassen met specifieke taal- en culturele groepen heeft een gevaarlijke en verdeeldheid zaaiende propaganda gevoed. Hierdoor worden bepaalde taalgroepen als uitbuiters en onderdrukkers bestempeld en andere als slachtoffers van onteigening en onderdrukking, zonder een gefundeerd begrip van complexe en veranderlijke categorieën, naast complexe economische en historische processen. Deze beweringen hebben ook het afschuwelijke geweld van de OLF tegen de Amhaars sprekende bevolking gerechtvaardigd, zoals het verkrachten en vermoorden van vrouwen.

Progressieve intellectuelen en de arbeidersklasse en Ethiopië

Progressieve geleerden moeten bruggen bouwen om in contact te komen met de intelligentsia in Ethiopië, die de militaire dictatuur onder de Derg in de jaren zeventig en tachtig en de 27 jaar van het door het TPLF gedomineerde bewind hebben doorstaan. Ethiopische intellectuelen hebben hun stem laten horen, zoals in deze toespraak van Mammo Muhcie in 1994 in Londen, die een griezelig nauwkeurige analyse is van het TPLF zoals die nu is.

“Te midden van dit conflict hebben Ethiopische intellectuelen herhaaldelijk getracht hun stem te doen horen door de Ethiopische regering en de internationale gemeenschap. De door Afrikaanse intellectuelen breed gedeelde uitspraak (onder meer op roape.net) dat veronderstelde Ethiopische intellectuelen niet voor zichzelf kunnen spreken, kwam dan ook zeer neerbuigend over. Als er oprechte belangstelling bestaat voor steun aan Ethiopische wetenschappers om hun perspectieven en analyses over de crisis te krijgen, en bruggen te slaan voor zinvolle interventies, moet de eerste stap een serieus en weloverwogen proces van betrokkenheid zijn.

Ook moet aandacht worden besteed aan de accumulatiestrategieën van de heersende klasse  en de wijze waarop deze al dan niet passen binnen het imperialisme. In dit verband is er behoefte aan een breder begrip van een de strategisch belangrijke rol van vrouwenarbeid als bron van goedkope loonarbeid. Daarnaast is het nog steeds belangrijk om niet uit het oog te verliezen hoe een liberale regering als de huidige premier Abiy, bij het nastreven van haar eigen ambities om de soevereiniteit over ons buitenlands beleid en onze natuurlijke hulpbronnen te doen gelden, uit de gratie is geraakt en geconfronteerd wordt met de eeuwenoude koloniale/imperialistische strategie van 'verdeel en heers'-tactieken, zowel op nationaal niveau als op regionaal niveau via de TPLF, de OLF en externe actoren als Soedan en Egypte.

Dit geeft ons ook inzicht in de accumulatiestrategie van het vroegere EPRDF, die nog steeds werkt met een grondwet en een bestuurssysteem die zijn opgezet door de door het TPLF gedomineerde regering. Hieruit kan een bredere les worden getrokken met betrekking tot de uitdagingen die voortvloeien uit een ambitieuze ontwikkelingselite in Afrika. Hoewel het TPLF de controle over de federale regering heeft verloren, is hier nog steeds sprake van haar invloed. Deze moet nader moet worden onderzocht.

Sommigen ter linkerzijde hebben bewondering voor het vermogen van de heersende klasse in Ethiopië om ontwikkelingsgerichte ambities na te streven, bijvoorbeeld met industrieparken als strategie. Maar de beperkingen van deze strategie moeten ook worden benadrukt, omdat deze ook afhankelijk is geweest van goedkope loonarbeid en vrouwelijke migrantenarbeiders/sters, die het zich niet in vakbonden hebben kunnen organiseren. Wilde stakingen en een groot verloop van arbeidskrachten hebben ertoe geleid dat dit geen stabiele accumulatiestrategie is. Dit roept een bredere vraag op: wat is de aard van een levensvatbare ontwikkelingsstrategie?

Een leefbaar alternatief vereist ook een breuk met de bestaande imperialistische machtsarchitectuur om de controle over de hulpbronnen te verzekeren. De mondiale financiële en geopolitieke regelingen destabiliseren de betrekkingen tussen Eritrea-Ethiopië-Somalië. Als dit niet wordt ingezien, dan kan dit rampzalige gevolgen hebben zoals de interventies in Libië, Afghanistan, Irak en Syrië. Mogelijke interventies worden krachtig en luidkeels is afgewezen door mensen als het Global Ethiopian Scholars Initiative en Jon Abbink.

Progressieven hebben de verantwoordelijkheid om het imperialisme en de nationale kwestie te bestuderen om bruggen te bouwen met de radicale intelligentsia en volksformaties in Ethiopië en de Hoorn van Afrika die zelf een transformerende agenda willen opstellen. Een eerste stap moet zijn het verwerpen van de etno-nationalistische, genocidale agenda van TPLF, OLF en hun bondgenoten.

Hibist Kassa is senior onderzoeker bij het Institute for African Alternatives in Kaapstad, Zuid Afrikaanse Studies en leerstoel voor Land en Democratie in Zuid-Afrika.-Afrika. Zij is tevens onderzoeksmedewerker aan het Centrum voor

https://roape.net/2021/09/21/ethnonationalism-imperialism-and-the-working-class-in-ethiopia/?s=04&fbclid=IwAR2zJlemVzOGyXRUgrCfa-84egJXUNxupTjSGIFvaF3JE_hvxxkb5JoMGCU

23-09-2021 om 08:50 geschreven door Hope for the Horn  

Une lettre ouverte du Premier ministre éthiopien Abiy Ahmed au Président Joseph Biden

17 septembre 2021

Cher Monsieur le Président,

Je vous écris cette lettre ouverte à un moment où des civils innocents, dont des femmes, des enfants et d'autres groupes vulnérables des régions Afar et Amhara, ont été déplacés de force, leurs moyens de subsistance perturbés, des membres de leur famille tués et leurs biens et institutions de service délibérément détruits par le TPLF.

Cette lettre arrive à un moment où nos enfants de la région du Tigré sont utilisés comme chair à canon par les restes d'une organisation récemment qualifiée de "terroriste" par notre Chambre des représentants. Enfants d'une génération d'après-guerre qui espérait vivement que leur vie serait nettement différente de celle de leurs parents, dont la vie a été marquée par la guerre sous le régime du DERG et par un conflit transfrontalier avec l'Érythrée à la fin des années 1990, provoqué par le TPLF.

Alors que le reste de leurs camarades du pays poursuivent leurs études et leur vie, nos enfants du Tigré ont été pris en otage par une organisation terroriste qui a attaqué l'État le 3 novembre 2020, les exposant à divers dangers. Bien que l'utilisation d'enfants comme soldats et leur participation à des combats actifs constituent une violation du droit international, l'organisation terroriste TPLF a continué à exercer son agression sans relâche en utilisant des enfants et d'autres civils. Les cris des femmes et des enfants déplacés dans les régions Amhara et Afar, qui souffrent de l'impitoyabilité continue du TPLF, se poursuivent sous le silence assourdissant de la communauté internationale.

Alors que le monde entier a tourné son regard vers l'Éthiopie et son gouvernement pour toutes les mauvaises raisons, il n'a malheureusement pas condamné ouvertement et sévèrement le groupe terroriste de la même manière qu'il a criminalisé mon gouvernement. Les nombreux efforts du gouvernement éthiopien pour stabiliser la région et répondre aux besoins humanitaires dans un environnement hostile créé par le TPLF ont été constamment déformés. La pression croissante et injustifiée exercée sur un pays africain en développement doté d'un potentiel illimité de prospérité s'est accrue ces derniers mois. Cette pression injustifiée, caractérisée par une politique de deux poids, deux mesures, trouve son origine dans une déformation orchestrée des événements et des faits relatifs aux opérations des forces de l'ordre éthiopiennes dans la région du Tigré.  En tant que vieil ami, allié stratégique et partenaire de sécurité, la récente politique des États-Unis à l'encontre de mon pays n'est pas seulement une surprise pour notre fière nation, mais transcende clairement les considérations humanitaires.

Depuis près de trois décennies, les Éthiopiens des quatre coins du monde subissent des violations généralisées des droits humains, civils et politiques sous le régime du TPLF. Les différents peuples vivant sous le drapeau éthiopien ont été exploités par une petite clique qui a usurpé le pouvoir au profit de son petit cercle, aux dépens de millions de personnes, notamment les pauvres de la région du Tigré. La répression des dissidents politiques, les violations flagrantes des droits de l'homme, les déplacements de population, l'étouffement des droits démocratiques et l'appropriation de l'appareil d'État et des institutions pour l'enrichissement d'un petit groupe qui a dirigé un pays de 100 millions d'habitants pendant 27 ans sans avoir à rendre de comptes n'ont rencontré que peu ou pas de résistance de la part de plusieurs nations occidentales, dont les États-Unis.

La période 2015-2018 qui a marqué le réveil de l'Éthiopie et vu le TPLF chassé du pouvoir par un soulèvement populaire est révélatrice de la prise de position de millions de résidents de ce grand pays contre une politique criminelle qui soumettait les Éthiopiens à l'oppression et privait les citoyens de leur parole. La politique du TPLF consistant à dresser un groupe ethnique contre un autre pour sa survie politique ne s'est pas arrêtée en 2018, lorsque mon gouvernement a pris le pouvoir. Il poursuit leur politique sous une autre forme, le TPLF endossant le rôle de victime tout en déstabilisant les groupes qui déstabilisent le pays.

Aujourd'hui, la clique criminelle destructrice, adepte de la propagande et de l'utilisation des droits de l'homme internationaux et de la démocratie à son avantage, hurle comme un loup en ne négligeant aucune piste dans sa mission de destruction d'une nation dont l'histoire remonte à plus de 3 000 ans. Bien que son rêve halluciné ne se réalise pas, l'histoire montrera que la période de turbulence orchestrée que traverse actuellement l'Éthiopie est justifiée par certains décideurs occidentaux et institutions mondiales sous le couvert de "l'aide humanitaire et de la promotion de la démocratie".

En témoignage de l'engagement de mon peuple envers la démocratisation, comme jamais auparavant dans l'histoire moderne de l'Éthiopie, près de 40 millions d'habitants de mon pays se sont rendus aux urnes le 21 juin 2021, lors de la première tentative de ce pays d'organiser des élections libres et équitables. Malgré les nombreux défis et insuffisances auxquels sont confrontées les sixièmes élections nationales, la détermination du peuple éthiopien à l'égard du processus démocratique a été démontrée par son engagement en faveur d'élections pacifiques. Dans le contexte des périodes électorales précédentes, au cours desquelles le choix du peuple a été arraché par le régime précédent au moyen de processus frauduleux, les élections de 2021 sont arrivées dans la foulée des processus de réforme démocratique que nous avons initiés il y a trois ans. L'importance des élections de 2021 réside dans leur issue pacifique, qui a permis à l'Éthiopie de prendre un nouveau départ, alors que le monde entier s'attendait à ce que les élections soient violentes. 

Maintenant que le peuple éthiopien s'est exprimé et a confirmé sa confiance dans le Parti du bien-être pour le diriger pendant les cinq prochaines années après une victoire électorale écrasante, mon parti et mon gouvernement, avec un grand sens des responsabilités, sont encore plus déterminés à libérer le potentiel de développement dont ce pays a été béni. Nous sommes encore plus déterminés à donner à notre peuple la dignité, la sécurité et le développement qu'il mérite, dans la limite des moyens dont nous disposons et sans céder aux divers intérêts et pressions hostiles. Nous y parviendrons en faisant face aux menaces pour la démocratie et la stabilité que représente toute entreprise criminelle belligérante.

Alors que les menaces pour la sécurité nationale, régionale et mondiale restent une partie essentielle des intérêts américains dans de nombreuses régions du monde, la question reste sans réponse quant à savoir pourquoi votre administration n'a pas adopté une position ferme contre le TPLF - la même organisation qui a été désignée comme organisation terroriste de niveau 3 par le département de la sécurité intérieure des États-Unis dans les années 1980 en raison de ses activités violentes.

Tout comme vos prédécesseurs ont mené la "guerre contre le terrorisme" au niveau mondial, mon gouvernement, soutenu par les millions d'Éthiopiens qui ont soif et faim pour leur droit à la paix, au développement et à la prospérité, mène également notre "guerre contre le terrorisme" nationale contre une entreprise criminelle destructrice qui menace à la fois la stabilité nationale et la stabilité de la région de la Corne de l'Afrique. L'Éthiopie est restée l'alliée fidèle des États-Unis dans la lutte contre la menace terroriste Al Shabab dans la Corne de l'Afrique. Nous attendons des États-Unis qu'ils soutiennent l'Éthiopie alors qu'une organisation terroriste similaire, hostile à la région, menace de déstabiliser la Corne de l'Afrique.  

M. le Président,

Les Américains qui ont soutenu les interventions mondiales du gouvernement américain sous le couvert de la démocratisation auraient du mal à savoir qu'une petite nation appauvrie mais culturellement, historiquement et naturellement riche d'Afrique de l'Est s'est lancée dans sa propre démocratisation il y a trois ans. Cependant, le peuple américain et le reste du monde occidental sont induits en erreur par les rapports, les récits et les déformations de données émanant d'entités mondiales dont beaucoup pensent qu'elles sont motivées par la volonté d'aider des nations appauvries comme la mienne, mais qui, ces derniers mois, ont présenté les victimes comme des oppresseurs et les oppresseurs comme des victimes par le biais de récits partisans et de réseaux subventionnés par les banques. L'histoire sourit toujours à ceux qui ont défendu la vérité. Je suis donc certain que la vérité brillera sur cette fière nation qu'est l'Éthiopie !

De nombreux Éthiopiens et Africains étaient optimistes lorsque vous avez remporté la présidence au début de l'année. Cet optimisme était fondé sur la conviction que les relations entre l'Afrique et les États-Unis prendront une nouvelle forme en 2021, et que votre présidence permettra de respecter la souveraineté des nations africaines et d'entretenir des partenariats fondés sur la croissance mutuelle et une lecture approfondie du contexte.

Les nations africaines qui se sont libérées des chaînes du colonialisme à partir des années 1950 continuent de résister aux chaînes du néocolonialisme, qui se manifeste de diverses manières, ouvertes ou cachées. Bien que l'Éthiopie se soit extirpée du joug du colonialisme, elle est aujourd'hui aux prises avec sa mutation. En tant que membre fondateur des Nations unies et de l'Organisation de l'unité africaine (aujourd'hui Union africaine), l'Éthiopie reste une nation fière, déterminée, grâce à ses fils, ses filles et sa parenté avec d'autres nations africaines, à relever les défis actuels avec l'esprit résilient et indomptable qui caractérise cette grande nation. 

Les pays en développement comme l'Éthiopie attendent une nouvelle orientation de la politique étrangère américaine, qui s'éloigne de l'influence de ceux qui sont enracinés dans la politique des autres nations. Une politique étrangère capable de s'affranchir des décisions prises sur la base des amitiés des principaux responsables politiques avec des groupes terroristes belliqueux comme le TPLF et des déformations du discours des groupes de pression. Nous avons vu les conséquences et les suites de décisions hâtives et irréfléchies prises par diverses administrations américaines, qui ont laissé de nombreuses populations dans le monde dans des conditions encore plus déplorables que celles que l'intervention visait à corriger.

Il est essentiel de souligner ici que l'Éthiopie ne succombera pas aux conséquences des pressions exercées par des individus mécontents pour qui l'acquisition du pouvoir est plus importante que le bien-être de millions de personnes. Notre identité en tant qu'Éthiopiens et notre identité en tant qu'Africains ne permettront pas que cela se produise. Les humiliations que nos ancêtres ont endurées à travers le continent pendant des siècles ne seront pas ravivées dans ce pays où les couleurs vert, or et rouge de l'indépendance ont inspiré de nombreuses personnes à se battre avec succès pour leur liberté !

Que Dieu bénisse l'Éthiopie et son peuple !

17 septembre 2021

20-09-2021 om 14:42 geschreven door Hope for the Horn