De recente geschiedenis van Ethiopië in drie delen

Ethiopië op een kruispunt (3/3) : de apartheid van Zenawi

10 oktober 2016

MOHAMED HASSAN door GREGOIRE LALIEU (Investig’Action)

Feyisa Lilesa, de atlete die een zilveren medaille won in voor de marathon, tijdens de Olympische spelen in Rio, bracht Ethiopië voor de camera’s met volgende woorden: “Als je over democratie spreekt dan wordt je gedood. Wanneer ik naar Ethiopië terugkeer zullen ze me misschien doden of gevangennemen”. Zij trok de aandacht van de camera’s omdat zij haar handen boven het hoofd kruiste toen ze over de eindmeet liep.

Zo berichtte zij over de fel onderdrukte protestbewegingen tegen het regime in Ethiopië, die al meer dan een jaar duren. Hoe komt het dat Ethiopië opnieuw in een dictatuur terecht kwam na dat het zich bevrijd had van Selassié en Mengistu ? De hongersnood teistert nog steeds velen: is dit te wijten aan het klimaat of  aan het programma dat rijke landbouwgronden verhuurt aan de multinationals van de agro-business en zo de rijkdommen van het land uitverkoopt ? 

Is Meles Zenawi wel degelijk de bewonderenswaardige Afrikaans leider  die zich ingezet heeft “om de  miljoenen Ethiopiërs uit de armoede te halen, dankzij zijn beleid voor voedselvoorziening” zoals Obama zegt ? Waarom stort een miljardair uit Saudi-Arabië, afkomstig uit Ethiopië, twee miljoen dollar aan de Clinton- stichting ?

In dit laatste hoofdstuk analyseert Mohamed Hassan de inzet van een crisis die het gezicht van Ethiopië radicaal zou kunnen veranderen. Hij roept op tot eenheid tussen de progressieve krachten in Ethiopië om het land te behoeden voor een implosie.

Kolonel Mengistu  wordt afgezet in 1991, na 17 jaar  het land geleid te hebben.  Het TPLF (het Volksbevrijdingsfront van Tigre) heeft een belangrijk aandeel gehad in de val van de dictator toen het samen met de Eritreeërs het DERG leger versloeg. Het TPLF eiste nadien de onafhankelijkheid op van Tigre. Maar als Mengsitu vlucht , installeert Meles Zenawi, leider van het TPLF zich in Addis-Abeba de hoofdstad van Ethiopië. Waarom ?

Eric Hobsbawm, een Brits historicus publiceerde een interessante studie over het banditisme (1) Hij maakt vooreerst een onderscheid tussen de bandieten behorend tot de onderwereld en het sociaal banditisme dat “een principiële uitdaging is  voor de bestaande orde van de klassenmaatschappij en voor haar politieke werking, welke ook de overeenkomsten mogen zijn die het in de praktijk met de twee vertoont.” Hobsbawm voegt eraan toe dat deze bandieten  “de waarden en verwachtingen van de boeren  delen en als vogelvrijverklaarden en rebellen over het algemeen gevoelig zijn voor deze revolutionaire bewegingen”. OP basis van vele voorbeelden stelt de auteur dat de bandieten en de revolutionairen in vele opzichten gelijkaardig zijn.  Maar er is een fundamenteel verschil met de sociale bandieten zegt Hobsbawm: in tegenstelling tot de revolutionairen hebben de sociale bandieten geen maatschappelijk project”. Ik haal dit aan omdat in Ethiopië Zenawi en het TPLF geen revolutionairen maar bandieten zijn.

Nochtans hadden ze sterk geëngageerd discours.

Maar hun jargon moest vooral dienen om de grote leegte van hun project te maskeren. Zenawi’s idee was eenvoudig:  eerst de hoofdstad Addis-Abeba innemen en dan een referendum over de onafhankelijkheid van Tigre organiseren.  Maar wie zou zoiets aanvaard hebben ? Zeker niet de internationale gemeenschap en nog minder de OAE (Organisatie voor Afrikaanse Eenheid)  die vasthield aan het strikte respect van de grenzen om een implosie van Afrika te voorkomen. Op theoretisch vlak was Zenawi’s idee eenvoudig, maar praktisch niet realiseerbaar. Een andere reden waarom hij van gedacht veranderde was de steun van de VS.  Zenawi, de rebel van Tigre, kon de leiding nemen van geheel Ethiopië  eerder dan de onafhankelijkheid van zijn regio bekomen. En Washington steunde de eerste keuze.

Hoe ontstond de relatie van Zenawi met de VS ?

Mengistu werd gesteund door de Sovjet-Unie. Dus Washington interesseerde zich voor de protestbewegingen tegen deze belangrijkste Russische bondgenoot in Afrika. Zo heeft het TPLF veel contacten gelegd met het Westen en in ’t bijzonder met de VS. De aanwezige NGO’s hebben dat werk vergemakkelijkt. Onder een humanitaire dekmantel werkten zij vooral in het maquis en konden zo als verbindingskanalen tussen de Tigre rebellen en  de VS functioneren. Zo zou Zenawi één van zijn beste vriendinnen ontmoeten: Hayle Smith. Zij werkte voor één van de NGO die in de Tigre guerrilla aanwezig was. Onlangs benoemde Obama haar als het hoofd van het VS Agentschap voor de Internationale Ontwikkeling (USAID).  Officieel heeft deze organisatie de taak om de armen te helpen, de democratie te verdedigen en hulp te bieden aan de slachtoffers van natuurrampen. In feit werkt de USAID  samen met de CIA en het VS Ministerie aan een reeks vuile operaties. Zo was die organisatie in Venezuela actief tijdens de staatgreep tegen Hugo Chavez in 2002.  Het verwonderde me helemaal niet dat die beste vriendin Hayle aan het hoofd van deze organisatie stond.

Waarom mikten de VS op het TPLF dat toch maoïstisch was en later pro-Albanees ?

Eind de jaren 80 lag het Mengistu regime op apegapen.  Dit pseudo-marxistisch regime was de belangrijkste Afrikaanse bondgenoot van de Sovjet-Unie. Hij had grote delen van de Ethiopische economie genationaliseerd , terwijl Selassié het land had geopend voor de multinationals.  De val van de DERG creëerde nieuwe kansen voor de VS om Ethiopië in hun invloedssfeer te krijgen. Maar dan moesten ze wel op het juiste paard wedden na de val van Mengistu.

In het eerste deel van het interview toonden we hoe de VS een ideaal bondgenoot had gevonden in Selassie. Een jong regent, heel zelfvoldaan, die fel tekortschoot wat politiek analyse betreft.  Met een dergelijk leider lagen de mogelijkheden open voor de VS om hun belangen te behartigen. Zij hadden het bij het juiste eind. De parenthese met de DERG had de Amerikaans-Ethiopische relaties op een laag pitje gezet. Maar met Zenawi kreeg de VS opnieuw kansen. De TPLF kaders hadden immers geen grondige kennis van Ethiopië en zijn verschillende regio’s. Hun pseudo-marxistisch discours moest hun schrijnend tekort aan perspectief verbergen. Ze eisten veel maar hadden geen noemenswaardige projecten. Hun verwijten aan Amerika  klonken vals  hun begrip van de wereld was ondermaats. Eigenlijk waren de bandieten van het TPLF windhanen die alles slikten. Zo veranderen ze van de ene marxistische stroming in de andere. Indien Ben-Laden  een delegatie naar Zenawi had gestuurd, dan zou het TPLF misschien wel een christelijke Al-Qaida afdeling geworden zijn. Hun lichtzinnigheid en hun onstandvastigheid maakten van hen manipuleerbare marionetten van het VS imperialisme. Weer zal de VS niet ontgoocheld zijn.

Zenawi neemt dus de macht in Ethiopië maar zonder echt maatschappelijk project.  Zijn er dan toch veranderingen ?

De belangrijkste verandering was de wijziging van de staatsstructuur. Onder de dekmantel van het EPRDF, een coalitie  van het Democratisch Revolutionair Volksfront van Ethiopië,  heeft het TPLF het etnisch federalisme in Ethiopië ingevoerd. We zagen hoe het centralisme en het Amhara chauvinisme van de DERG  tot enorme protestbewegingen leidde die een etnische basis hadden.  Het TPLF wijzigde deze structuren en deelde het land op in negen regionale staten met elk een relatieve autonomie.

Dat was natuurlijk een complexe opdracht. Het land telt vele nationaliteiten die je niet kan vasthouden in vast afgebakende gebieden. Delen van de bevolking verplaatsten zich en er waren interetnische huwelijken, dat vergemakkelijkte de zaken niet. Hoe dan ook, creëerde een speciale commissie negen regio’s, de ‘kilils’. Deze commissie was verbonden met het instituut voor de nationaliteiten, opgericht door Mengistu,. De taal was het beslissend criterium. Die opdeling zou onvermijdelijk tot conflicten leiden. Maar aanvankelijk werden die problemen opzij geschoven.

Hoe keken de verschillende nationaliteiten tegen deze federale staat aan ?

Eerder positief, alvast in het begin. Onder de DERG was de gelijkheid van nationaliteiten een vrome wens gebleven. Ethiopië kende trouwens sinds zijn eenmaking enkel sterk gecentraliseerde  machten. En jawel, de nieuwe grondwet van het TPLF stipuleerde: “Alle soevereine macht ligt bij de Natie, de Nationaliteiten en Volkeren van Ethiopië.” Elke regio werd uitgenodigd zijn eigen vertegenwoordigers te kiezen en op zijn grondgebied eigen regeringen te in stalleren. Deze decentralisatie  bood mogelijkheden voor de gediplomeerden die in de periferie leefden. De staatsadministratie werd een eldorado voor deze relatief gevormde jongeren die nooit hadden gehoopt op de sociale ladder omhoog te klimmen  onder de gemonopoliseerde macht van de Amhara elite.

Maar de hervorming botste op enkele obstakels.  Vooreerst was het soms voldoende  om te kunnen lezen en schrijven om zich van de anderen te onderscheiden en bij de overheid te werken. Zo kwamen in bepaalde regio’s personen op belangrijke posten die echter onbekwaam waren.  Dit schaadde vanzelfsprekend de werking van het administratief apparaat. Ook ontstonden hier en daar clan rivaliteiten en deed corruptie haar intrede. Er was duidelijk een kloof tussen de theorie en de praktijk. Hiermee bedoel ik dat het TPLF in de feiten niet van plan was de macht eerlijk te delen met de gefedereerde entiteiten. Zoals  historicus John Markakis het terecht opmerkt, is de financiering een goede graadmeter voor de decentralisering van de macht. “Onder de vorige regimes was de financiering heel gecentraliseerd. Ongeveer 80% van de staatsinkomsten werden door Addis-Abeba opgeslorpt. Het geld was afkomstig van belastingen op de buitenlandse handel en ook op de binnenlandse productie werden indirecte bijdragen geïnd.(..) De verhouding tussen het centrale gezag en de provincies is niet gewijzigd. Integendeel, ze werd nog onevenwichtiger. De cijfers van 1995 bewijzen dat de centrale regering 83,7% van alle nationale inkomsten ontving en 91.13%  van het geheel van de inkomsten die onder meer de buitenlandse hulp bevatten. Dit, terwijl de kilils (plaatselijke regeringen) de lasten voor de dienstverlening aan de bevolking , gezondheid en onderwijs inbegrepen, moeten dragen. Ongeveer de helft van de uitgaven van de kilils (gewone en buitengewone)  zijn bestemd voor sociale dienstverlening. De uitgaven van de centrale regering voor de sociale dienstverlening bedragen hier niet eens 10%. Zodoende kunnen de kilils nog niet eens de helft van hun gewone uitgaven betalen en helemaal niets voor hun buitengewone uitgaven vanuit hun eigen inkomstenbronnen. Ze blijven dus sterk afhankelijk van de subsidies van Addis-Abeba.(2)

Het federalisme was dus geen garantie voor de democratie in Ethiopië ?

Vooreerst is het federalisme geen mirakel remedie die men kan toepassen op eender welk land in crisis. Het federalisme groeit doorheen een historisch proces. Dat heeft niks te zien met taal, het is een factor van eenmaking. De geschiedenis leert dat jonge federaties hebben versterkt nadat de verschillende entiteiten zich hebben verenigd om sterker te staan. Maar in omgekeerde richting zijn de resultaten niet zo overtuigend. Als je het federalisme toepast in een eengemaakte staat om die te verdelen en als je dat ook nog doet op een taalbasis zal het proces op een mislukking uitlopen. Het Belgische voorbeeld spreekt boekdelen. Het federalisme heeft er  het institutionele landschap aanzienlijk complexer gemaakt. België telt  meer dan 60 ministers voor 11 miljoen inwoners. Dat is enorm! En het is niet omdat er zoveel ministers zijn dat het land beter functioneert. Integendeel, het wordt eerder ingewikkelder. Zo bijvoorbeeld de COP21, daar heeft België zich belachelijk gemaakt  want de vier ministers van leefmilieu  konden geen voorakkoord bereiken vooraleer ze deelnamen aan de Parijse Conferentie. De Vlamingen vonden dat het compromis in hun nadeel was.  Het federalisme  heeft helemaal niet geholpen om de communautaire problemen op te lossen. Veertig jaar na de opdeling van het land spreekt men regelmatig over het uiteenspatten van het land.

België-Ethiopië: één strijd ?

Ethiopië heeft eveneens het federalisme ingevoerd op taalbasis. Maar het land heeft niet dezelfde problemen als België. Mengistu weigerde de gelijkheid van nationaliteiten in te voeren omdat hij dat als een dreiging zag voor de eenheid van het land. Het TPLF van zijn kant heeft het gelijkheidsprincipe geïntegreerd en paste het toe doorheen het federalisme. Maar het federalisme van Zenawi kan zo worden samengevat: er ligt een dikke kip op tafel, ik neem er de beste stukken van en de rest is voor jullie. Dat gebeurde na de val van Mengistu. In naam van het federalisme zegde het TPLF aan de verschillende nationaliteiten: “Ga terug naar jullie regio. Wijzelf gaan naar Addis-Abeba om de beste stukken van de Ethiopische kip op te eten”. Dat is een vorm van omgekeerd kolonialisme.

Na Selassie en Mengistu komt er in Ethiopië weer een dictatuur ?

Ondanks de mooie toespraken werd een façade democratie geïnstalleerd na de militaire dictatuur. Theoretisch moest elkeen zijn zeg kunnen doen en moest de macht verdeeld worden.  Maar in de feiten  legde het TPLF onder de dekmantel van het EPRDF zijn wil op . Zo bepaalde de grondwet dat een referendum kon worden georganiseerd over de zelfbeschikking indien 51% verkozenen van het regionale parlement  erom vroegen.  Zo gebeurde in het Somalisch parlement. Maar toen de somali een aanvraag voor het referendum indiende arresteerde het TPLF  een groot deel van de Somalische parlementairen. Deze regio zou niet onafhankelijk worden. Het voorbeeld van de Omoro spreekt eveneens boekdelen. Zij vormen met 35% van de totale bevolking  de belangrijkste etnie. Maar hun geshciedenis is nogal speciaal. Hoewel ze een meerderheid vormden werden zij steeds gemarginaliseerd door het centraal gezag. Het historisch ontbreken van een gevoel van nationalisme en van een culturele samenhang helpt de groep niet om zijn demografisch gewicht in de weegschaal te leggen.

“In de mate dat de Oromo pastoors zich gingen verspreiden, nieuwe gebieden  verwerven en zich mengen onder de overwonnenen, laten zij hun tradities voor wat ze zijn , nemen afstand van mekaar en onderhouden enkel sporadische contacten met hun geboorteland. Maar het huidige Borana en enkele stammen blijven  trouw aan de oude tradities. Ze zullen christen of moslims worden opgesplitst in koninkrijken en gesegmenteerde samenlevingen.(3)

Wantrouwde het TPLF de Oromo sterk ?

 Ja, want het demografisch gewicht is een bedreiging voor een minderheidsregering zoals die van het TPLF.  Temeer omdat de onderdrukking door het centraal gezag en het nationalisme groeiden. De Oromo hadden hun eenheidsfront tegen de DERG, het OLF.  Een beweging waarvoor Zenawi een tegengewicht vormde door de oprichting van het OPDO , de Democratische Organisatie van het Oromo volk. Maar OLF zit in het hart van de bevolking. Het OPDO wordt door velen terecht beschouwd als een instrument van het TPLF.

In 1992 hadden er verkiezingen plaats  en Zenawi wist heel goed dat het OLF deze zou winnen. Hij heeft dus ingegrepen en het OLF aan de kant gezet. Nu is het OLF verbannen.

Het federalisme in Ethiopië diende dus niet om een democratische vertegenwoordiging van alle nationaliteiten te bekomen maar was in feite een machtsinstrument in handen van Zenawi ?

Juist. Je het oude koloniale gezegde: verdeel en heers.  Zenawi heeft hetzelfde toegepast in Ethiopië  Hij deed er alles aan om het gevoel van behoren tot de Ethiopische nationaliteit  te ondermijnen en het volk te verdelen. Zo bijvoorbeeld  maakte, de Democratische beweging van de Ethiopische Volkeren (EPDM) deel uit van de regerende coalitie het EPRDF en waarvan vooral vroegere revolutionaire studenten lid waren.  Bij de verkiezingen van 1995 zei Zenawi hen hun naam te veranderen en een Amhara organisatie te worden.  De EPDM kaders protesteerden want ze voelden zich op de eerste plaats Ethiopiërs. Maar Zenawi forceerde hen.  He EPDM werd de Nationale democratische Amharabeweging(ANDM).  Zij die geen Amhara waren werden naar hun vroegere regio teruggezonden met de opdracht daar  nieuwe etnische organisaties op te richten.

Zenawi was aan de macht van 1995 tot aan zijn dood in 2005. Zijn partij behaalde altijd fantastische resultaten die grote vragen opriepen.  Waarom maakte de VS, die zich als de kampioen van de democratie in de wereld voorstelt van Ethiopië een strategische bondgenoot ? Keken ze de andere kant op voor de dictatoriale trekken van Zenawi omdat het erop aankwam de stabiliteit in Hoorn van Afrika te waarborgen?

Libië was een stabiel land vooraleer de NATO er een gewapende opstand in het oosten van het land steunde. Sindsdien verdrinkt het land in een chaos.  In feite is de stabiliteit van de zuidelijke regio  niet een echte doelstelling van de VS. Stabiliteit beschermt je niet tegen de VS bommenwerpers.  En het is evenmin voor de stabiliteit dat de VS de ogen dichtknijpt op de ontsporing van hun bondgenoten, zelfs al zijn het echte dictators.  Als je een lijst zou maken van de landen die de VS ondersteunt zal je merken dat de stabiliteit en democratie  geen voorwaarden zijn in de relaties met de rest van de wereld. Saudi-Arabië en Qatar  zijn dictaturen maar ze behoren tot de dichte vriendenkring van de VS. Het Chili van Allende  of het Venezuela  van Chavez waren democratieën  maar dat belette de CIA niet om er staatsgrepen te organiseren. Israël is een bron van instabiliteit in het Midden-Oosten maar Obama zegt: “Israël is één van onze sterkste bondgenoten”. De VS heeft verder nog landen kapotgemaakt  zoals Irak, Afghanistan en Syrië. Zo creëerden ze chaos in de regio wat een uitstekend terrein was voor de groei van  terroristengroepen.  Ook de stabiliteit in de Hoorn van Afrika interesseert he niet echt. Het imperialisme heeft voor problemen gezorgd in Soedan, wat tot de splitsing van het land leidde. Ook verhinderde de VS de heropbouw van Somalië, want ze mandateerden het Ethiopisch leger gaven om de Somalische shebab te bestrijden. uiteindelijk  zoekt Washington  Eritrea te destabiliseren via sancties want dit land heeft het ‘nadeel’ de plannen van het FMI en de Wereldbank te weigeren.

Als  noch de democratie, noch de stabiliteit het doel zijn van de diplomatieke betrekkingen van het VS beleid, wat dan wel ?

De economische belangen zijn het belangrijkste. Je wordt vriend van de VS als  jouw beleid is afgestemd op de Amerikaanse politiek en hun belangen verdedigt. Je land openen voor multinationals, alles privatiseren en uw kapitaal in Westerse banken beleggen, is het recept bij uitstek om een VS vriend te worden met een toespraak van Obama bij je begrafenis als toetje.

Wel, bij de begrafenis van Zenawi was het van Obama’s kant één ode aan Zenawi “Eerste Minister Meles verdient het om erkend te worden als iemand die zijn leven wijdde aan de ontwikkeling van Ethiopië en aan de verbetering van het lot van de armen.  Ik ontmoette in mei de heer Meles tijdens een G8 top  en ik herinnerde me mijn persoonlijke bewondering  voor zijn plan om miljoenen Ethiopiërs uit de armoede te helpen, dank zij zijn grote actie ter verdediging van de voedselvoorziening”. (4) Op economisch vlak had Zenawi inderdaad volledige voldoening gegeven aan zijn bondgenoot de VS.

De economische strategie van het TPLF veranderd dikwijls.  Oorspronkelijk was de beweging  aanhanger van een maoïstische lijn en later van een Albanese.  Maar in de jaren 90 veranderden zij het geweer van schouder  en voerden het concept “revolutionaire democratie” in. Zij wilden een brede basis opbouwen onder de boeren. Toen hadden Zenawi en zijn organisatie een totale desinteresse voor de grote steden zoals Addis-Abeba, die zij beschouwden als gebieden van chauvinistische Amhara en nationalistische Oromo. Zij meenden dat de stedelingen hen nooit zouden begrijpen. Dus, dan beter werken met de boeren.

Deze verandering was ook de start voor een toenadering van Ethiopië tot het Westen. Het TPLF verliet stilletjes die schrikwekkende marxistisch-leninistische principes om respectabeler te worden. Je kan dit terugvinden in een document van het EPRDF van 1993 waar duidelijk uitgelegd wordt: “ Er zijn twee fundamentele redenen waarom het noch nodig noch gewenst is, in ons programma te stellen dat de rechten van de volkeren volledig zullen worden gerespecteerd en dat deze van de onderdrukkers zullen afgeschaft worden.  Vooreerst is zo’n benadering onaanvaardbaar  in de ogen van de westerse democratieën en ze zou leiden tot het verzet van het imperialisme. De tweede reden is dat het mogelijk is de democratische rechten en de mensenrechten te eerbiedigen zonder alle rechten van de onderdrukkers af te schaffen.

Wat wilde het TPLF bereiken met deze nieuwe revolutionaire democratie

Het TPLF nam de ideeën van de DERG over maar formuleerde ze anders. Hun doelstellingen waren: 1. Ontwikkeling van de landbouw, de belangrijkste economische sector. 2. De landbouwoverschotten verkopen. 3. Kapitalen en vreemde deviezen accumuleren 4. Kopen wat het land nodig had.

Maar het TPLF had ook zijn eigen regionale agenda. Ze wilden de extreem arme Tigre regio industrialiseren. Daar was niks. Maar aangezien zij de macht hadden  konden zij investeringen aantrekken om de regio te ontwikkelen en de industrie te voorzien van grondstoffen die ut de rest van het land werden gehaald. Zo zou Tigre een welvarende regio worden die de andere Ethiopische markten zou overheersen.

Maar dat werkte niet. Vooreerst behandelden de machthebbers de boeren als een homogene klasse, terwijl er in het land grote verschillen waren. Evenmin als Selassie en de DERG slaagde het TPLF er in om de landbouwproductie van de grond te krijgen. Ook ontbraken de nodige gespecialiseerde ingenieurs en bekwaam personeel om de industrie te ontwikkelen.

De revolutionaire democratie van het TPLF pakte geen verf . Veranderde het TPLF dan het geweer van schouder ?

Het TPLF veroorzaakte problemen . De economische elite van Tigre wilde Ethiopië overheersen maar ze vielen van de ene ontgoocheling in de andere.  Zij maakten van Eritrea een zondebok. Sinds deze oude kolonie onafhankelijk werd door haar strijd aan de zijde van het TPLF tegen Mengistu werd er een vrijhandelszone geïnstalleerd tussen de twee landen. Een bladzijde was omgedraaid en iedereen dacht dat de relaties tussen beide landen zouden verbeteren. Maar volgens de elite van Tigre was deze vrijhandelszone nadelig voor Ethiopië want Eritrea was industrieel beter ontwikkeld.

Het TPLF begon een propagandaoorlog tegen Eritrea en zijn leiders en kwam het tot een oorlog in 1998 met een grenskwestie als inzet.  Het conflict eindigde twee jaar later met de  akkoorden van Algerije. Een internationale commissie hakt e de knoop door ivm het grensgeschil. Eritrea aanvaardde onmiddellijk het bereikte compromis . De erkenning door Ethiopië sleepte echter lange tijd aan. Hoe dan ook, de spanning tussen de twee landen bleef voelbaar. In juni 2016 deden zich botsingen voor.

Dit voortdurend conflict met Eritrea bewijst dat het TPLF onbekwaam is om een tegenstelling democratisch op te lossen. Zij zoeken eerder de confrontatie dan de dialoog. En dat is ook binnen het TPLF het geval.  Eind de jaren 90 ontstond er een revolte in die partij.  Leden van het politiek bureau probeerden Zenawi af te zetten. Zij leidden zelfs het land van 1998 tot 2001. Maar Zenawi kreeg terug de bovenhand en zette de opstandelingen gevangen en verstevigde zijn autoriteit. Maar de partij was in crisis. Op dat moment nam Zenawi een nieuwe ideologie aan: de “Development State”.

Weer een mislukking ?

Voor Ethiopië wzl, ja. Voor de bankrekeningen van de TPLF leiders niet. De democratische revolutie was niet gelukt want de landbouwhervorming mislukte.  Dus pakte Zenawi de gronden aan in plaats van zijn inspanningen bij de boeren te vergroten. Ethiopië is een groot land met rijke landbouwgronden. De regering ging de gronden verhuren aan de privébedrijven  voor louter commerciële doeleinden.

Dat was dan het einde van de landbouwpolitiek van de DERG..?

Aanvankelijk beweerde het TPLF een landbouwpolitiek te voeren op dezelfde basis als de DERG. Mengistu had een einde gemaakt aan de privileges  van de grondbezitters door gronden aan kleine boeren toe te kennen.  Deze landbouwpolitiek werd hernomen in de Grondwet van 1995. Maar er werd een nieuwe clausule toegevoegd: vanaf heden kon de staat gronden onteigenen in functie van het algemeen belang. Op het eind van de jaren 90 begon Zenawi de boeren van hun grond te verjagen en zette een uitgebreid programma van verhuring van landbouwgrond in aan een zeer lage intrest, met bijhorende vrijstelling van belasting en een hele rits directe en indirecte belastingvoordelen.

Met zo’n aantrekkelijke voordelen zijn de landbouwgronden van Ethiopië  een nieuw eldorado geworden voor de multinationale agro-business. Vooral bedrijven uit Maleisië, China, India of Turkije zijn hier bijzonder actief. Israël is ook present Evenals  internationale Westerse bedrijven die agro-brandstof produceren.  Zo zijn er meer dan duizend buitenlandse investeerders verspreid over het Ethiopische platteland. Mohammed al-Amoudi, half Ethiopiër, half Saudi, is een van de belangrijkste. Hij is de rijke eigenaar van de Saudi Star, een bedrijf dat gemandateerd is door de Saudische monarchie voor de rijstteelt, bestemd voor de export naar Saudi-Arabië. De huurcontracten gaan over een wijzigbare periode van 25 tot 45 jaar. Aanvankelijk konden de regio’s onderhandelen over deze contracten met de privé investeerders. Maar naderhand nam de regering het heft volledig zelf in handen.  Alvast een teken dat het etno-federalisme  een lege doos was.

Normaal moet zo’n huurcontract over gronden gaan zonder eigenaar.  Dit beleid zou normaal gezien de landbouw moeten moderniseren terwijl het voor Ethiopië kapitalen, vreemde deviezen en technologie oplevert om het land te ontwikkelen. De regio’s delen hier dan ook in mee.  Dat is toch een goed idee ?.

Ga dat eens uitleggen aan de dorpsbewoners van  Amhara, van Gambella of de Ogaden regio. Zij ondergaan de misbruiken van het leger en de privé milities  die waken over de veiligheid van de  grote boerderijen van privé bedrijven.  Deze huurlingen maken de buurt ‘veilig’ voor de investeerders en verwijderen indien nodig het verzet. Zo zijn er strafexpedities in de dorpen met bijhorende verkrachtingen  en soms moorden.

Zouden de dorpelingen niet herplaatst worden in betere omstandigheden ?

 Het programma van herlokalisering van het TPLF was zo mogelijk  nog slechter dan dat van de DERG. De militaire junta had geprobeerd  om de bewoners, bedreigd door de hongersnood te herlokaliseren en de dorpen waar het verzet groeide, leeg te maken. De operatie werd met misdadig geweld uitgevoerd, heel wat families overleefden de  tocht niet. Maar de DERG had wel de infrastructuur laten aanleggen om deze mensen op te vangen. Maar met het TPLF is het erger gesteld. Het gecorrumpeerde regime eigende zich de gelden voor die delokalisering toe en onteigende de boeren.  Zij laten de boeren, die de landen bewerkten om zichzelf en hun familie in leven te houden, aan hun lot over.

Het Oakland Institute verzamelde enkele veelzeggende getuigenissen (6)

“De beloften van de regering voor voedsel en andere sociale diensten werden niet uitgevoerd”, vertrouwt een boer uit Gambella me toe. “Dus gaan we terug naar onze oude boerderijen. Het geld voor scholen en klinieken kwam er evenmin. Geen enkel medicament kwam terecht in de oude klinieken. De regering ontvangt geld van de verhuurders maar het werd niet naar de gemeenschappen doorgestort. “. Een andere boer uit de regio getuigt over Karuturi, een Indische multinational. “Ons dorp is één van de armste van de streek.  Achter onze hutten waren er bossen waar we fruit, olie en medicamenten vonden.  In de Karite boom groeit  fruit dat geschikt is als voedsel en voor olie. Toen Karuturi zich hier vestigde, hebben ze de bossen achter ons gekapt zodat we alles verloren.  In Karuturi is het hard werken voor en karig loon.  Het werk begint om 8 uur ’s morgens en duurt tot zeer laat, met slechts één uur pauze ertussen. De werkers klaagden en vroegen een loonsverhoging maar niks verandert.  Vele kinderen verlieten de school. Het bedrijf werft kinderen aan om te werken in het veld. (…) Ze zegden ons “Nu zullen we meer doen: scholen bouwen, gezondheidszorg voorzien, alles wat je wil”. Nu zijn we vijf jaar later en er gebeurde niks. De vroegere vice-president had gezegd: “als iemand klachten heeft tegen hen, dan nemen we ze gevangen”.  (…) Na de oogst mogen de dorpelingen zelfs de restjes niet rapen. Die worden gewoon verbrand. Hun boerderijen worden door het Ethiopische leger beschermd.  Ons vee gaat er grazen maar het mag niet. En aangezien het vee er toch graasde, hebben ze het veld bespoten met giftige chemische producten. Meer dan twintig dieren stierven. We weten dat ons vee zal sterven maar we hebben geen alternatief.(…).

Nu komen veel investeerders uit het buitenland en van de hoogvlakten. Wij kennen ze helemaal niet. Maar we weten dat als het aantal investeerders vermeerdert ook onze problemen toenemen.  Zij nemen de grond en de bossen weg waarvan wij leven.”

Men spreekt ook over moorden en etnische zuiveringen…

De Amhara waren het slachtoffer van deze moorddadige politiek, vooral in het zuiden van het land. Deze tragedie werden onder de mat geveegd, maar de demografische statistieken doen storende vragen rijzen. Volgens het centraal agentschap voor de statistiek bedraagt het aantal Amhara dat in Ethiopië leeft minder dan 2,7 miljoen. Voor de andere nationaliteiten zijn de berekeningen correct. Sommige hebben zelfs de verwachtingen overstegen. Maar voor de Amhara is er een verschil dat moeilijk uit te leggen is. Velen in Ethiopië  beginnen zich af te vragen waar dan die 2,7 miljoen Amhara gebleven zijn. Er werden immers moorden gesignaleerd  tegen de Anuak in Gambella  in 2003. Sindsdien vluchtten duizenden naar veiliger oorden in Soedan of Kenya, buurlanden.

Vreselijke verhalen doen de ronde over kinderen die hun ouders zagen vermoorden. De regering antwoordde dat het ‘gefabriceerde’ bewijzen waren en dat de massamoord werd aangewakkerd en door Anuak  leden zelf waren gepleegd. Een vluchteling die zich in Kenia vestigde getuigt: “De Anuak vertrokken na de moorden in 2003 2004. Sommigen bleven om hun gronden te beschermen. Delokalisering is moeilijk. Ik werd verplaatst van de grond waar mijn voorouders leefden. Ik werd hergevestigd  in een nieuwe plaats die onvruchtbaar was. Om de mensen te doen geloven in de delokalisering zeggen ze dat er een betere toegang tot sociale diensten zou zijn. Maar dat is nooit gebeurd. Mensen sterven aan hun ziektes. Tijdens de delokalisering, geleid werd door de militairen werden er ook moorden gepleegd. Mensen werden huis gemarteld gefolterd en geslagen [..]. De mensen verkozen om te vertrekken en bij hun gevluchte familieleden te gaan wonen in Kenia [...] Wij komen van vruchtbare gronden. Wij woonden naast rivieren waar een vis was. Nu duwen ze ons in de woestijn terwijl vreemde bedrijven onze akkers bebouwen."

In 2007 ondernam het TPLF etnische zuivering tegen de volkeren van de Ogaden, de dorpen Fik, Qoreh, Gode, Degehabur en Wardheer. Tijdens die moorddadige raids hebben de troepen van Zinawe duizenden boeren vermoord en vertrouwen verkracht. Ziedaar het verdoken gezicht van het programma voor verhuring van gronden. Het programma pept de economische groei op en wordt door heel wat economisten bewonderd. Net zoals president Obama die de inspanningen van Zenawi loofde "om  de miljoenen Ethiopiërs uit de armoede te halen." Dat is een schande.

Welke was de impact van het Development State model op de Ethiopische economie ?

In feite wilde het TPLF van de Tigre regio het Singapore van Afrika maken. De regering hield niet op te privatiseren om buitenlandse investeerders aan te trekken. En de economische groei ging effectief pijlsnel vooruit. Maar aangezien de TPLF bandieten geen enkele visie hebben om het land te ontwikkelen, ondervonden de Ethiopiërs zelf geen enkel positief gevolg. Wat wel gebeurde is dat de corruptie een fenomenale omvang nam. Leden en kennissen van de regering kochten bedrijven voor een habbekrats. In Addis Abeba de lanceerden de generaals zich in de vastgoedsector. Zij bouwden mooie gebouwen en residentiële verblijven met zwembad en tennis veld. Maar als je hun loonfiche bekijkt en de waarde van die gebouwen kent, dan klopt dat niet! Eigenlijk was het Development State programma een zakkenvullersprogramma voor de TPLF bonzen, zo snel en zoveel mogelijk. Want zij weten allemaal dat hun plannen mislukt zijn en dat de ontevredenheid onder de bevolking voortdurend groeit. Terwijl de dictatuur overal aan het kraken is, is  de persoonlijke verrijking nog alles wat overblijft voor deze bandieten.

De economische groei en de investeringen van de multinationals in de landbouw hebben niet belet dat de hongersnood opnieuw toesloeg in Ethiopië. In april 2016 lanceerde de UNO een oproep voor schenkingen tot 500.000.000 dollar om de Ethiopische bevolking te helpen. Tien miljoen personen hingen af van de voedselhulp waaronder 400.000 kinderen die al op de rand van de ernstige ondervoeding zaten. Heel wat analisten duiden El Nino als oorzaak aan, die zorgde drie jaar  voor enorme lange droogtes.

Maar dat is wind die El-Niño! Als het TPLF in 1999 de macht overnam hadden zij van de voedselvoorziening een prioritaire doelstelling kunnen maken. Zij hadden kunnen investeren in de modernisering van de landbouw, in de ontwikkeling van infrastructuur in de landelijke regio’s, in efficiënte irrigatiesystemen en in de voedselopslag. In plaats daarvan hebben ze de beste gronden verkocht aan de multinationals die hun productie uitvoeren terwijl de Ethiopiërs omkomen van honger. Dat is niet El Nino die verantwoordelijk is. Dit is het TPLF dat Ethiopië doodt. Droogte is een natuurlijk fenomeen maar niet de hongersnood !

Men spreekt nu van het Ethiopische mirakel gezien de enorme economische groei gedurende de laatste jaren. Maar toch blijft het land bij de laatsten in het klassement wat betref de menselijke ontwikkeling de 176^e plaats. De ontwikkelingshulp is nochtans verdubbeld sinds 2004 en bedraagt $ 3,8 miljard het laatste jaar. Dat maakt van Ethiopië het vijfde land in de wereld wat ontwikkelingshulp betreft, toch een eigenaardig contrast niet?

De NGO’s zijn talrijk in Ethiopië. Kan hun werk de catastrofale toestand  beperken?

Ethiopië is totaal afhankelijk geworden van de NGO's. Maar hun doeltreffendheid is heel relatief. John Markakis legt uit waarom: “In het begin van de jaren 2000 gingen de belangrijkste financieringsmechanismen zoals de Wereldbank, het USAID of het FAO zich interesseren in de traditionele methodes van de boeren nomaden. Met “het elan van een bekeerde” begonnen ze hen te verdedigen omwille van milieufactoren en van de uitputting van de gronden. Deze belangrijke organismen begonnen heel wat programma's te financieren. De NGO's schoten als paddenstoelen uit de grond. Maar uiteindelijk behaalden ze weinig resultaat.  “Een karakteristieke eigenschap van de NGO's is het gebrek aan duurzaamheid”, zo noteert John Markakis. Hun hele discours staat bol van concepten over het verzekeren van de " duurzaamheid", “ het collectief bezit", "de verzelfstandiging van de rechthebbenden", de “participatieve projecten" en nog andere zaken die lieten vermoeden dat de gemeenschappen en de plaatselijke regeringen in staat waren om de projecten te onderhouden na hun vertrek. Niet tegenstaande de nadruk op de intensieve handarbeid die gepaard gaat met de intermediaire technologieën, overstijgen de onderhoudskosten voor een gemiddeld NGO project de middelen en de technische en financiële capaciteiten van de gemeenschappen en de plaatselijke regeringen. Deze projecten hebben een beperkte levensduur. Zij vallen in het water eenmaal de geldkraan wordt dichtgedraaid." [7 ].

Men kan zich verder ook afvragen waarom het nodig is dat Westerse NGO's onophoudelijk in Afrika neerstrijken om dergelijke taken te doen in plaats van de plaatselijke regeringen en staten. Het Afrikaanse continent is het rijkste van de wereld. Waarom moeten we dan op te buitenlandse weldoeners rekenen om scholen, klinieken en waterputten te bouwen? Elders vervullen de bevoegde overheden deze taken. Is het omdat het de Afrikaanse landen aan middelen ontbreekt? Nee. Integendeel, het is een continent dat vol rijkdommen zit. Maar sinds eeuwen werden zij eronder gehouden door de imperialistische machten. Wat een ironie! De rijkdommen van Afrika vertrekken naar het Westen en in ruil zendt het Westen hier NGO's om die arme Afrikanen te helpen. Het wordt de hoogste tijd dat Afrikanen soeverein hun rijkdommen beheren.

Corruptie, armoede, hongersnood en moorden .De Ethiopische regering zal zeker niet iedereen gelukkig maken. Hoe is de oppositie georganiseerd?

Het is een moeilijke zaak. Het TPLF gebruikt ontwikkelingsgeld om lokale autoriteiten om te kopen en de repressie te versterken. De toestand is verschrikkelijk, daardoor hebben de protestbewegingen te kampen met enorme problemen. In april 2001 bijvoorbeeld betoogden duizenden studenten in de hoofdstad Addis-Abeba. En de onterfden hebben de massabeweging gevolgd. De betoging is ontaard in rebellie is en de politie schoot tientallen personen neer, honderden werden gekwetst. Vele duizenden werden gearresteerd waaronder  studenten, leraars en oppositieleden. Zenawi kreeg ook meer middelen om het protest te onderdrukken na 11 september. Zo kon Ethiopië zich na de aanslag op de World Trade Centre profileren als een beheerd partner in de strijd tegen het terrorisme in de hoorn van Afrika. De militaire hulp van de VS aan Ethiopië verhoogde 17 maal tussen 2001 en 2004. Het erkentelijk in Ethiopië trad op als onderaannemer om Somalië binnen te vallen om de islam-rebellen te bestrijden. Het TPLF stemde eveneens in met d

22-11-2020 om 12:48 geschreven door Hope for the Horn  

De recente geschiedenis van Ethiopië in drie delen

Ethiopië op een kruispunt (2/3): de militaire dictatuur van Mengistu

10 oktober 2016

MOHAMED HASSAN door GREGOIRE LALIEU (Investig’Action)

Voorbij de mythen verborg het rijk van Haile Selassie een vreselijke realiteit voor de meeste Ethiopiërs. Onder leiding van een grote volksbeweging, wierpen jonge legerofficieren in 1974 de keizer omver. Mengistu werd de nieuwe sterke man van Ethiopië, maar bleek niet in staat om aan de aspiraties van het volk te voldoen. Hoe heeft de revolutie het land in een militaire dictatuur veranderd? Waarom bleven de Ethiopiërs veroordeeld tot ellende, met als hoogtepunt de dramatische hongersnood van 1984? Waarom wilden BHL en Glucksmann Ethiopië niet helpen, terwijl Michael Jackson en de sterren van de wereld giften voor de slachtoffers inzamelden? In dit tweede deel van ons interview onderzoekt Mohamed Hassan de tegenstrijdigheden van de militaire dictatuur van Derg. Hij onthult ook het ontstaan van de TPLF, de politieke organisatie die Mengistu heeft opgevolgd en die zich al meer dan twintig jaar aan de macht houdt. Op zondag 9 oktober heeft de TPLF, terwijl de opstand door het hele land rommelde, de noodtoestand uitgeroepen.

Geconfronteerd met een groeiende opstand heeft Hailé Sélassié de aanzet gegeven tot hervormingen en een jonge minister-president benoemd. Het is duidelijk dat deze paar veranderingen niet hebben geholpen om de dingen te kalmeren. Waarom hebben ze dat niet gedaan?

De Ethiopiërs werden niet langer voor de gek gehouden. De ministers konden niet langer de rol van zekering spelen, deze techniek had geleefd. En de laatste hervormingen die de keizer en zijn jonge premier als rook en spiegels lanceerden, konden de fatale realiteit die Ethiopië nooit echt had gemoderniseerd, niet verbergen. De aristocratie leefde nog op de rug van de boeren, terwijl de industrie slechts ongeveer 60.000 mensen in dienst had en slechts 15% van het BNP voor haar rekening nam. 70% van de investeringen kwam uit het buitenland. Tegelijkertijd was de bevolking in de grote steden geëxplodeerd. Tussen de jaren vijftig en zeventig is het aantal inwoners van Addis Abeba gestegen van 300.000 naar 700.000, terwijl ook andere provinciesteden in omvang zijn verdubbeld. Maar de economie had geen gelijke tred gehouden, zodat de werkloosheid in de steden tot 50% kon oplopen [1].

Toen Sélassié de pers en de debatten vrijer maakte, werd het niet rustig. Integendeel, de spanningen werden nog groter. De Ethiopiërs waren niet langer verlegen om alle slechte dingen te zeggen die ze dachten over de keizer en zijn feodale regime. In deze context zijn twee civiele partijen ontstaan, met hun wortels in de studentenbeweging. De jongere generatie was gegroepeerd in de Ethiopische Volkspartij (EPRP), terwijl de oudere generatie actief was in de Pan-Ethiopische Socialistische Beweging (MEISON). Beide formaties deelden dezelfde ideeën over de gelijkheid van nationaliteiten. Ze waren ook overtuigd van de noodzaak om de steun van de boeren te winnen door middel van landhervorming. Dan zou het mogelijk zijn om een belangrijke sociale basis te creëren voor een democratische nationale revolutie.

Als het EPRP en het MEISON dezelfde ideeën en hetzelfde strijdplan deelden, waarom hebben ze dan hun krachten niet gebundeld?

De twee partijen waren het niet eens over de rol van het leger. Voor de jonge EPRP-leden, voornamelijk kleinburgers uit de steden, kon de revolutie alleen worden uitgevoerd in een democratische staat waar de macht aan de burgers zou worden toevertrouwd. Aan de andere kant geloofde de oude garde van de MEISON dat er op het leger moest worden vertrouwd, door gebruik te maken van de klassenstrijdigheden die door deze beter georganiseerde instelling liepen. Het MEISON wilde dus de eisen van de kleine officieren om de regering omver te werpen ondersteunen. Deze partij had in feite de theorie van de Sovjetleider Nikita Chroesjtsjov overgenomen. Hij beweerde dat in Afrika de revolutionaire intelligentsia en de revolutionaire officieren een socialistische staat konden opbouwen als ze hun krachten bundelden.

Had de MEISON de juiste keuze gemaakt? Het zijn inderdaad legerofficieren die de keizer ten val zullen brengen.

Helaas was het niet zo eenvoudig. Zowel het EPRP als de MEISON kampeerden op hun posities. In plaats van de discussies voort te zetten en te proberen een nieuwe aanpak te ontwikkelen die iedereen tevreden had kunnen stellen op basis van hun vele samenkomsten, begonnen de leden van beide partijen elkaar te vermoorden. Letterlijk! Het was een gruwelijke strijd. Bijna 1200 jonge revolutionairen verloren het leven door dit conflict tussen twee partijen die nog steeds slechts bewegingen waren onder leiding van kleinburgerlijke leden. Het EPRP en het MEISON streefden ernaar om massapartijen te worden door het ontwikkelen van een sociale basis onder boeren en arbeiders. Maar ze hebben gefaald door hun meningsverschillen.

De revolutionaire officieren maakten van deze situatie gebruik om de macht te grijpen en de Derg te installeren, wat "militair comité" betekent met betrekking tot de comités van soldaten die naar de keizer waren gestuurd. De nieuwe sterke man van Ethiopië was luitenant-kolonel Mengistu Haile Mariam. Aanvankelijk steunde hij de onderdrukking van MEISON-leden die vijandig stonden tegenover een alliantie tussen burgers en militairen. Maar hij keerde zich toen ook tegen de EPRP-kaders die de revolutionaire officieren hadden gesteund. Mengistu was niet van plan om de macht te delen. Dus organiseerde hij een grote alfabetiseringscampagne op het platteland. De studenten zouden de ambassadeurs van de Ethiopische revolutie bij de boeren zijn. Ze moesten hen leren lezen en schrijven, en de revolutionaire boodschap op het platteland prediken. In werkelijkheid was het hoofddoel van de operatie om de studenten uit de buurt van de hoofdstad te houden, zodat ze de nieuwe regering niet zouden uitdagen. De CELU, de belangrijkste Ethiopische vakbond, had samen met de studentenbeweging campagne gevoerd om Selassie ten val te brengen. Toen Mengistu probeerde deze jonge revolutionairen uit de weg te ruimen, protesteerde de vakbond door op te roepen tot een algemene staking. Het mocht niet baten. De luitenant-kolonel liet onmiddellijk de belangrijkste leiders van de CELU arresteren.

Welke veranderingen heeft de Derg in Ethiopië teweeggebracht?

De Derg-functionarissen beweerden marxistisch te zijn, zoals de belangrijkste revolutionaire bewegingen in het land in die tijd. Toen de Derg aan de macht kwam, lanceerde het een grote golf van nationalisaties. De belangrijkste industrieën werden overgenomen door de staat. Voor bepaalde sectoren, zoals de mijnexploratie en de bouw, werden partnerschappen met de particuliere sector aangegaan. Ten slotte zijn sommige delen van de economie volledig privé gebleven, zoals het vervoer en de kleinschalige productie.

Maar de belangrijkste uitdaging was de landbouw. De Derg begon een radicale verandering door het toepassen van de slogan van de Chinese communisten die tijdens de Ethiopische protesten weerklonk: land voor degenen die het verbouwen. In 1975 startte Mengistu een grote landbouwhervorming. De grond werd tot staatseigendom verklaard zonder enige compensatie voor de landeigenaren. Er werden boerencoöperaties opgericht en de grond werd verdeeld onder degenen die er geen hadden, met een limiet voor de grootte van het bedrijf. Ook de verkoop en verhuur van grond was verboden. De landbouwhervorming had een grote impact, vooral in het zuiden van het land waar de uitbuiting van de boeren veel harder was. Door de onteigening van de grootgrondbezitters heeft de landbouwhervorming ook de fundamenten van het oude regime ondermijnd en zo de macht van de Derg geconsolideerd.

Hebben deze hervormingen de levensomstandigheden van de Ethiopiërs verbeterd?

Niet echt. De analyse van de Derg was niet helemaal verkeerd en kwam deels tegemoet aan de wensen van de mensen. Maar de onhandigheid van de regering, haar autoritarisme, haar onwetendheid over alle Ethiopische bijzonderheden en het gebrek aan dialoog maakten de uitvoering van de hervormingen vruchteloos. Laten we het voorbeeld van de landhervorming nemen. Het was absoluut noodzakelijk, en het idee om land toe te wijzen aan boeren was een uitstekend idee. Maar al snel na de inwerkingtreding heeft de Derg het belastingstelsel herzien met vergoedingen voor het gebruik van landbouwgrond en een inkomstenbelasting. De tarieven waren aanvankelijk zeer laag, maar namen geleidelijk aan toe. De boeren waren ook verplicht hun productie te verkopen aan een overheidsagentschap met door de staat vastgestelde prijzen.

Viel de boeren na de aristocratie van het oude regime en zijn rijke landeigenaren onder een nieuwe vorm van uitbuiting?

Terwijl de landbouw de belangrijkste economische sector was, wilde de Derg het landbouwinkomen verhogen om overschotten te genereren die de staat in staat zouden stellen te kopen wat hij niet had. Dit zou de Derg in staat hebben gesteld te investeren in de ontwikkeling van andere economische sectoren en het land te moderniseren. Maar de belastingheffing, zoals die werd toegepast, had een averechts effect. De boeren produceerden minder en consumeerden meer van de vruchten van hun arbeid, omdat ze geen stimulans hadden om veel van hun werk aan de staat over te dragen. Dit gevoel van de boeren werd geaccentueerd door de vele ambtenaren en overheidsorganen die deelnamen aan de keten. Ze werden gezien als parasieten. Als gevolg daarvan is de landbouwproductie niet op gang gekomen zoals de Derg had gehoopt. En Mengistu was woedend: "Alleen datgene produceren wat nodig is voor de eigen familie, weigeren om gewassen op de markt te brengen tot de prijzen stijgen, vrijwillig minder produceren om de prijzen op te drijven, dit alles is een manifestatie van individualistische en antisocialistische houdingen". [2]

De revolutionaire bewegingen stelden dat het nodig was om de steun van de boeren te winnen om een massapartij te ontwikkelen. Heeft Mengistu gefaald?

Ja, het was een mislukking. De boeren hadden zich ontdaan van de parasieten van het oude regime, maar de nieuwe tussenpersonen waren in opkomst. Dat was heel erg mijn perceptie. "Je denkt misschien dat we lui zijn," vat een koffieboer samen. Dat zijn we niet. Kijk hoe hard we werken, en we zijn klaar om harder te werken. Maar hoe meer we produceren, hoe groter de eetlust van degenen die op onze kosten leven. "[3] De regering had boerenorganisaties opgericht die werden geleid door ambtenaren. In sommige gebieden waren ze een broeinest van protest geworden. De boeren lieten daar hun grieven horen. Zij eisten de eliminatie van nutteloze tussenpersonen in de landbouwketen en een betere controle van hun productie. Mengistu luisterde niet naar hen, hij nam wraak door de oproerkraaiers te arresteren. Samen met de onderdrukking van de vakbonden en de studenten laat deze aflevering zien hoe de Derg zich heeft geïnstalleerd in de militaire dictatuur in plaats van te vertrouwen op de massa.

In plaats van de hoop van de regering op productie te vervullen, zijn de problemen van de landbouwsector met de hongersnood van 1984 tragisch geworden. Een van de ergste in Ethiopië. Volgens de belangrijkste schattingen zijn er bijna 500.000 slachtoffers gevallen.

Mengistu had niet meer excuses dan Selassie. Droogte is een natuurlijke factor, geen hongersnood. Ik was in België toen het gebeurde. Ik herinner me dat mensen het voedsel in een supermarkt verzamelden en naar Ethiopië stuurden. Ik had met ze gepraat en in hun manden had ik producten gevonden die afkomstig waren uit... Ethiopië! In feite heeft dit grote land veel middelen en heeft het alle capaciteit om zijn mensen te voeden. Maar er zijn altijd veel obstakels geweest op de weg naar voedselzekerheid. Allereerst de topografie van het land. Ethiopië wordt doorkruist door steile bergen en diepe dalen. Veel ontdekkingsreizigers hebben getuigd van de complexiteit van de Ethiopische landschappen. Wegen en andere communicatiemiddelen zijn daarom moeilijk vast te stellen, wat ernstige gevolgen heeft voor de handel, de landbouw en de ontwikkeling van diensten voor de bevolking.

Maar dit obstakel is niet onmogelijk te overwinnen. Helaas zijn de opeenvolgende regimes niet opgewassen tegen de uitdaging. Het was onmogelijk in het feodale Ethiopië van Selassie. Onder de militaire dictatuur van de Derg was dat niet mogelijk. Mengistu ging door zonder voldoende reflectie en dialoog. Hij wilde marxistische theorieën toepassen die elders worden gebruikt zonder rekening te houden met Ethiopische bijzonderheden. Maar marxisme is geen handboek dat je tot op de letter moet volgen om te slagen. Het is een analytisch raster, een hulpmiddel dat je moet aanpassen aan de plaats en de tijd. En zoals bij elk gereedschap is het belangrijkste hoe je het gebruikt. Met een hamer kan ik een huis bouwen of de schedel van mijn buurman breken. Dus het probleem is niet de hamer, maar de persoon die het handvat vasthoudt.

Het is duidelijk dat de marxistische theorieën niet de enige zijn die in Ethiopië naar voren zijn gekomen. Ook de projecten van de Wereldbank zijn in die tijd geflopt.

Ja, dat klopt. In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw hebben deskundigen van de Wereldbank geprobeerd projecten te ontwikkelen om de voedselcrises te boven te komen. Zonder succes. Het begon met de hongersnood van 1972. Westerse experts kwamen op het idee om herders op de vlakte te verbinden met markten in de bergen. Maar ze hadden geen goede kennis van het gebied en hadden wegen aangelegd die geen rekening hielden met de wegen die de herders gewoonlijk gebruikten. Het was een verspilling omdat de nieuwe wegen nooit werden gebruikt.

In de jaren tachtig hield de Wereldbank vast aan haar fout, zoals historicus John Markakis uitlegt: "Met het ranchmodel van de ontwikkelde landen in gedachten hadden de plannen een uniform ontwerp voor alle gebieden, waarbij aanzienlijke verschillen in milieu, productiepatronen, sociale structuren en culturen werden genegeerd. Het feit dat ontwikkelingsinterventies gericht waren op vee in plaats van op mensen was een ander probleem, omdat ze er niet in geslaagd waren om de kennis van de lokale bevolking te integreren en hen te betrekken bij de inspanning. (...) Toch is Addis Abeba afhankelijk geworden van geïmporteerde kant-en-klare modellen, en het is niet moeilijk te begrijpen waarom. Het heeft tot taak de bureaucratie te verzorgen die de omvang van de aan de projecten toegewezen middelen absorbeert. Uit het eindverslag van de Wereldbank over weide-ontwikkelingsprojecten (1976-84) bleek dat 60% van de middelen naar de administratie ging". [4]

Veel kunstenaars waren tijdens de hongersnood in Ethiopië gemobiliseerd.

Dat heeft ertoe geleid dat sommige mensen de voedselvoorziening naar Ethiopië willen afsluiten? De hongersnood van 1984 had een grote golf van solidariteit in het Westen teweeggebracht. Michael Jackson en zijn vrienden hebben miljoenen dollars opgehaald met het liedje We are the World. In Groot-Brittannië bracht Bob Geldof Mick Jagger, Freddy Mercury, Annie Lennox en vele anderen samen. In Frankrijk volgde Renaud de beweging met een line-up van lokale kunstenaars. Maar tegen het tij van deze mobilisatie heeft Artsen zonder Grenzen de Ethiopische regering en haar plan om de hongerlijdende boeren te gaan onderdrukken, veroordeeld. Sommige intellectuelen zoals Bernard-Henri Lévy en André Glucksman wezen op Mengistu's marxistische en pro-Sovjet-gezindheid en vroegen Ethiopië zelfs om de hulp af te snijden. In Silence, on tue, schreef Glucksmann dat Ethiopië "de nieuwe pion is (...) die de USSR in Afrika oprukt voor de beslissende oorlog tegen Zuid-Afrika. Als dit laatste witte en "imperialistische" bolwerk eenmaal is geëlimineerd, zal Afrika rijp zijn om volledig over te gaan in het Sovjet-kamp.

Het idee was om dorpen te bouwen in de vruchtbare gronden van het zuiden en de boeren die te lijden hadden van de droogte in de droge gronden van het noorden te vestigen. En dit idee was niet helemaal dom in het abstracte. In feite hebben de Verenigde Naties het project gesteund. Maar de Derg ging zonder veel onderscheid en met extreme brutaliteit weer aan het werk. Kort voor de examenperiode werden duizenden studenten en docenten naar de provincie gestuurd om in recordtijd huizen te bouwen, hoewel ze zich niet echt op hun gemak voelden met schoppen en cement. Bovendien werden veel boeren tegen hun wil ontheemd. De reis was vooral moeilijk voor deze families die al honger hadden. De infrastructuur was niet klaar toen ze aankwamen. En hun lichamen kregen te maken met nieuwe ziekten toen ze van de ene regio naar de andere verhuisden. Het villaregistratieprogramma was dus een mislukking en resulteerde in tienduizenden doden. Toen de bouw van de laatste dorpen in het begin van de jaren negentig werd voltooid, keerden de meeste ontheemden na de droogte terug naar hun thuisland.

Dus de kritiek was gegrond?

Het probleem is dat sommige reactionaire verenigingen en intellectuelen de kwestie hebben aangegrepen om midden in de Koude Oorlog een politieke agenda te voeren. De trend is ontstaan tijdens de Biafranoorlog (1967-1970). Men realiseerde zich dat in de ogen van de publieke opinie de uitspraken van humanitairen meer symbolisch gewicht in de schaal leggen dan die van ministers of generaals. Ze werden daarom uitgebuit om humanitaire crises en mensenrechtenschendingen aan de kaak te stellen, of die nu bewezen of vermeend zijn. Allemaal steevast gericht tegen hetzelfde kamp, inclusief het communistische blok. "Om de publieke opinie te waarschuwen, hebben we de politici geconfronteerd met hun verantwoordelijkheden, we hebben ze gedwongen in te grijpen om de slachting te stoppen", legde Claude Malhuret, voormalig voorzitter van AZG, later uit over de oorlog in Afghanistan (1979-1989).

Dit voorbeeld is veelzeggend. Er werd beweerd dat Sovjetschurken Afghanistan waren binnengevallen. De mujaheddin verdedigden hun land en AZG stond aan hun zijde. In werkelijkheid had AZG grote moeite om met deze rebellen samen te werken. Maar AZG pronkt er niet mee en richt zijn daverende veroordelingen alleen op de Sovjets. AZG zal de waarheid verbergen: het was de CIA die een interventie van de USSR uitlokte door de mujaheddin te financieren en te bewapenen om een met Moskou geallieerde Afghaanse regering te destabiliseren. Voormalig CIA-directeur Robert Gates en Witte Huis-adviseur Zbigniew Brzezinski zullen dit bevestigen. Bovendien zal deze door de Verenigde Staten uitgelokte en door AZG verdedigde oorlog rampzalige gevolgen hebben. Eind jaren zeventig was er hoop in Afghanistan. Na de CIA-operatie stortte het land zich in een burgeroorlog, baarde het Al-Qaeda en zag het land van de Taliban, vóór de invasie van Bush in 2001. In feite hebben we vandaag de dag nog steeds te lijden onder de gevolgen van de Afghaanse operatie.

En in Ethiopië, wat was de agenda van deze vreemde mensen?

De humanitaire hulp veranderde in een Trojaans paard voor het recht op inmenging en de zachte macht van de Verenigde Staten. Mengistu's pro-Sovjet Ethiopië ontsnapte niet aan het fenomeen en de hongersnood bood sommige reactionaire intellectuelen de kans om het communisme nog harder aan te pakken. Bernard-Henri Lévy had het een paar jaar eerder al geprobeerd aan het hoofd van een humanitair konvooi in Cambodja om de hongerende bevolking te hulp te komen. Geflankeerd door een armada van journalisten werd het konvooi aan de grens teruggedraaid. Later bleek dat er in Cambodja op dat moment geen sprake was van hongersnood, maar de verslagen zaten tenminste in de doos.

In Ethiopië daarentegen was de hongersnood zeer reëel. Glucksman en Lévy hebben uiteraard niet nagelaten een oorzakelijk verband te leggen tussen de marxistische theorieën van de Derg en de hongersnood, door er niet aan te herinneren dat de plaag zich al in de tijd van Menelik en Selassie had voorgedaan. De Witte Ridders hadden de donoren ook beschuldigd van het in stand houden van een corrupte dictatuur, tot groot ongeluk van de Ethiopiërs. Maar betekende dit het uitschakelen van de hulpkraan? De hongertol zou nog rampzaliger zijn geweest. Het valt nog te bezien hoeveel levens Glucksman en Levy bereid waren op te offeren om de Derg te zien vallen. Gelukkig hebben internationale organisaties hun werk in Ethiopië voortgezet, waarbij ze soms probeerden de keuzes van Mengistu te beïnvloeden. Zonder al te veel succes moet het gezegd worden.

De kwestie van de boeren stond centraal in de demonstraties die tot de val van Selassie hebben geleid. Maar het antwoord van de Derg op deze fundamentele kwestie eindigde in een dramatische mislukking. Laten we eens kijken naar een andere belangrijke eis van de revolutionaire beweging: gelijkheid van nationaliteiten in Ethiopië. Welke oplossingen heeft Mengistu voor dit netelige probleem aangedragen?

In dit opzicht is er tijdens de militaire dictatuur aanzienlijke vooruitgang geboekt. Toen Mengistu aan de macht kwam, beloofde hij dat Ethiopië een plurinationale staat zou worden. "Geen enkele nationaliteit zal de anderen domineren." ...had de president een toespraak gehouden. Concreet gezien probeerden degenen die niet Amhara waren niet langer hun afkomst te verbergen, zoals ze dat in het verleden wel hadden gedaan. De islam kon uit de kast komen en zijn volgelingen werden voor het eerst in de geschiedenis van het land erkend als echte Ethiopiërs. Drie moslimfeestdagen werden erkend als nationale feestdagen. Dit lijkt misschien anekdotisch. Maar als je denkt dat bepaalde keizers hebben geprobeerd de islam in Ethiopië uit te roeien, dan getuigt deze nieuwe kalender van een radicale mentaliteitsverandering.

Mengistu had ook een Institute of Nationalities opgericht dat geografen, etnologen, economen en een hele reeks andere specialisten samenbracht. Ze voerden enquêtes en peilingen uit, bestudeerden oude manuscripten en spraken met dorpsbewoners over het hele land. Het doel was om te zien hoe elke etnische groep in Ethiopië leefde.

Meer dan een eeuw na de oprichting van een gecentraliseerd rijk dat een voorbode was van het moderne Ethiopië, kenden de Ethiopiërs elkaar nog steeds niet?

Hoe zouden ze dat kunnen? Historisch gezien stond de topografie en het gebrek aan communicatiemiddelen een goede kennis van de gemeenschappen die dit uitgestrekte land bevolkten in de weg. Maar vooral, van Tewodoros tot Selassie via Menelik, heeft geen enkele keizer zich echt verdiept in de vraag. Ze hadden hun eigen visie op de nationale identiteit en alle Ethiopiërs moesten in de mal passen. Je ziet dat er tussen de feodale keizers van Ethiopië en sommige westerse politici vandaag de dag niet veel verschil is. Deze mensen zijn achterlijk. (Gelach)

Mengistu richtte dus dit Institute of Nationalities op, maar het liep mis vanwege Somalië. Het historische Somalië werd door de koloniale mogendheden willekeurig in stukken gehakt. In 1959 werd Somalië onafhankelijk door de fusie van Brits en Italiaans Somalië. Maar stukken historisch Somalië bleven in de buurlanden Kenia, Djibouti en Ethiopië. In feite vertegenwoordigen de vijf takken van de ster op de Somalische vlag de vijf delen van dit historische Somalië. Met het aannemen van dit symbool wilde de Somalische regering een signaal afgeven dat twee delen van Somalië zijn herenigd, maar dat er nog drie ontbreken. Een grote Somalische gemeenschap woont in het zuidoosten van Ethiopië, met name in de regio Ogaden. Zozeer zelfs dat Mengistu in 1978 een militair offensief van zijn Somalische buurman, Siad Barre, die deze regio wilde annexeren, moest afweren. Voor Mengistu was Ethiopië inderdaad een plurinationale staat, maar niets kon zijn eenheid of integriteit in twijfel trekken. Slechts enkele jaren na de Ogadenoorlog bevestigden deskundigen van het Institute of Nationalities alle theorieën over historisch Somalië in hun studie. Op een bepaalde manier bewijzen deze deskundigen dat het Ogadense volk tot op zekere hoogte gelijk heeft aan zijn Somalische buurman.

Hoe reageerde Mengistu?

Hij heeft het experiment van het instituut kortgesloten. In ieder geval had de gelijkheid van nationaliteiten nooit bereikt kunnen worden in Mengistu's Ethiopië. Deze kwestie kan alleen op democratische basis worden opgelost. Onder de militaire dictatuur konden de verschillende etnische groepen zich echter vrijelijk kleden, hun naam behouden en hun eigen taal spreken. Maar uiteindelijk moesten ze allemaal hetzelfde zeggen en de luitenant-kolonel niet tegenspreken. Hoe kunnen we de gelijkheid van de burgers onder deze voorwaarden garanderen? Bovendien, terwijl de verschillende etnische groepen in de staat vertegenwoordigd waren, werd de Derg in de praktijk nog steeds gedomineerd door een minderheid van Amhara, waar de meerderheid van de revolutionaire officieren vandaan kwam.

Ten slotte had de gelijkheid van nationaliteiten nooit bereikt kunnen worden zonder een antwoord te geven op het Eritrese probleem. Maar Mengistu was nog onverzettelijker dan zijn voorgangers. Onder de militaire dictatuur nam het leger het grootste deel van de nationale begroting op. Na het afweren van de Somalische invasie en met aanzienlijke militaire hulp van de Sovjet-Unie geloofde Mengistu dat hij het Eritrese verzet kon verslaan. In 1982, na de repatriëring naar Ethiopië van alle ambtenaren die in de voormalige Italiaanse kolonie werkten, startte de dictator de Red Star-campagne. 120.000 soldaten werden gemobiliseerd met een dubbel doel: het Eritrese Volksbevrijdingsfront (EPLF) te verslaan en Eritrea weer op te bouwen als onderdeel van Ethiopië.

Nogmaals, Mengistu's onderneming eindigde in een mislukking. Waarom is het mislukt?

De Ethiopiërs waren talrijker en beter uitgerust. Maar ze hadden geen motivatie. Ze gehoorzaamden alleen maar aan de bevelen van een dictator die hamerde op de ondeelbaarheid van Ethiopië, terwijl degenen die de geweren droegen geen rechten hadden en onderworpen waren aan het Amhara-chauvinisme. Aan de andere kant worstelden de Eritreeërs na tientallen jaren van onrechtvaardigheid voor onafhankelijkheid. De Red Star-campagne deed hen pijn. Maar de EPLF trok zich terug, toonde geduld en bouwde zichzelf weer op. Het kon rekenen op de steun van de bevolking omdat de verzetsstrijders in de gecontroleerde gebieden scholen en ziekenhuizen bouwden. Ze hielpen de boeren in hun werk. Het was dus niet alleen een beweging die vocht voor onafhankelijkheid, het was letterlijk een heel volk met een sociaal project.

Na een tactische terugtrekking hervatte de EPLF de guerrillaoorlog. Mobiele en flexibele eenheden lanceerden bliksemaanvallen op Ethiopische troepen. Na elke overwinning zouden de EPLF-soldaten de wapens van hun vijand terughalen. De Eritreeërs bouwden zo geleidelijk aan een leger op met moderne apparatuur. Uiteindelijk hadden ze zelfs tanks! En na dertig jaar strijd - de langste nationale bevrijdingsstrijd in Afrika - kregen de Eritreeërs hun onafhankelijkheid. Mengistu was op de vlucht naar Zimbabwe. Dat was in 1991.

De Eritreeërs hebben meer dan 30 jaar moeten vechten om onafhankelijk te worden.

De Eritreeërs waren niet de enige die tegen Mengistu vochten. Hoe was de oppositie in Ethiopië georganiseerd?

De Derg was er niet in geslaagd om in Ethiopië een gelijke nationaliteit te bereiken. Als gevolg daarvan hadden zich overal in het land op etnische basis verzetsbewegingen ontwikkeld. Er was het Tigray People's Liberation Front (TPLF), het Oromo Liberation Front (OLF), het Somalische Aboo Liberation Front (SALF) en het Afar Liberation Front (AFLF). Al deze groepen voerden een gewapende strijd tegen de centrale regering om onafhankelijkheid voor hun regio te verkrijgen. Maar, alleen, geen van hen was in staat om de overhand te krijgen over het Derg leger. Er waren echter verschillende elementen die de balans zouden doen doorslaan.

Ten eerste was Mengistu volledig afhankelijk geworden van de militaire hulp van de Sovjet-Unie. In de jaren tachtig van de vorige eeuw was de USSR actief in Afghanistan en de Ethiopische kwestie was geen prioriteit. De Sovjet-Unie werd ook ondermijnd door een reeks interne problemen. Gorbatsjov lanceerde Perestroika in 1985 in een poging om de dag te redden. Maar deze hervormingen konden de ineenstorting van het Sovjetblok niet voorkomen. Dus tegen het einde van de jaren tachtig zag de militaire dictatuur van Derg haar belangrijkste steun verdampen. In maart 1989 probeerden Ethiopische legersoldaten Mengistu omver te werpen. Een van de eisen was opnieuw de opening van de onderhandelingen met de Eritreeërs. De verschillende offensieven van Mengistu waren er niet in geslaagd het verzet van de EPLF te overwinnen en de Ethiopische soldaten waren uitgeput door het conflict. Mengistu slaagde erin de poging tot staatsgreep te onderdrukken, maar kwam er verzwakt uit. Net als Gorbatsjov heeft hij hervormingen in gang gezet om het leven van een regime te verlengen dat op hol geslagen was. Na het nationaliseren van alles, begon Mengistu alles te liberaliseren.

Welke gevolgen hebben de hervormingen gehad?

Geen enkele impact. Het regime was al gedoemd toen de Derg de hervormingen in gang zette. De coup de grâce kwam als gevolg van een groot offensief van de Tigray Tigers van de TPLF in 1991.  In zekere zin heeft deze beweging met de Eritreeërs van de EPLF een gemeenschappelijke zaak gemaakt om Mengistu omver te werpen. Ze waren buren en de kaders van de twee organisaties hadden gemeenschappelijke wortels. De Derg had niet veel aandacht besteed aan de opstand van de TPLF, omdat hij dacht dat hij een EPLF-verslaving niet zou overleven. Maar de Eritreeërs versloegen Mengistu's leger op hun land en boden een koninklijke weg aan de TPLF in Ethiopië.

De relatie tussen deze twee verzetsbewegingen is echter niet altijd even gelukkig geweest. Dit is te danken aan de zeer hechte mentaliteit van de TPLF-leiding. Ze zijn er nooit in geslaagd om hun interne tegenstrijdigheden op te lossen door middel van discussies, maar ze hebben wel geopereerd door putsches binnen de partij. Bovendien werden de oprichters ontslagen door een jonge generatie, waaronder een zekere Meles Zenawi. Met een marxistisch-leninistische neiging volgde de TPLF vervolgens de lijn van Mao. Toen de jongeren de leiding van de beweging overnamen, gaf een Britse man hen een boek van een pro-Albanese groep en begonnen ze de lijn van Enver Hoxha te volgen. In een klinkend congres in 1985 veroordeelde de TPLF-kaders Mao dus. In hun ogen was hij een revisionist. Zenawi en zijn bende hebben ook China, de Sovjet-Unie en de VS over één kam geschoren: alle imperialistische machten! Dit verraadde een diep misverstand over de aard van het imperialisme en de leegte van hun politieke analyse. Het was Lenin die deze aard het beste begreep en liet zien hoe het kapitalisme tot het imperialisme leidde, aangezien de grote kapitalistische mogendheden de wereld onder elkaar probeerden te verdelen om het kapitaal te exporteren dat hun economieën noodzakelijkerwijs moesten vergaren. Hoewel de Sovjet-Unie wellicht fouten heeft gemaakt in haar buitenlands beleid, met name door Mengistu te steunen, heeft het gelijkgesteld met de VS een theoretische zwakte laten zien.

 Wat was de visie van de TPLF?

Voor hen had het chauvinisme van Amhara zoveel haat opgewekt tussen de verschillende nationaliteiten in Ethiopië dat de enige manier voor de Tigrayans om democratie te bereiken het verkrijgen van onafhankelijkheid voor hun regio was. EPRP-afgevaardigden waren aanwezig op het congres van 1985. Vergeet niet dat deze beweging had deelgenomen aan de demonstraties om Selassie ten val te brengen. Maar het weigerde de macht over te dragen aan het leger, dus de Derg verdrongen het zwaar. Het zette de gewapende strijd tijdens de jaren van de Mengistu-dictatuur voort met zeer beperkte strijdkrachten. De EPRP, vertegenwoordigd op het TPLF-congres van 1985, verzette zich tegen deze Tigrayan-beweging, die beweerde de voorhoede te zijn van het verzet tegen Mengistu. Je bent een etnische organisatie en je eist de onafhankelijkheid van je regio," zei de EPRP-afgevaardigde. Hoe kun je dan de voorhoede zijn van het Ethiopische verzet? We vertegenwoordigen niet één etnische groep, we vechten voor alle Ethiopiërs. Het is aan jou om je bij onze strijd aan te sluiten. »

Maar de jonge kaderleden van de TPLF wilden niets horen. Hun enge visie was bovendien het onderwerp van onenigheid met de Eritreeërs van de EPLF. Na vele pogingen tot inmenging tijdens hun onafhankelijkheidsstrijd waren de Eritreeërs niet gewend zich te bemoeien met de zaken van andere organisaties. Zij maakten echter een uitzondering in 1985, na het TPLF-congres, toen zij een lang document publiceerden over de Eritrese onafhankelijkheid en de Ethiopische democratische bewegingen. De tekst ging terug naar de oprichting van Ethiopië, analyseerde de verschillende tegenstrijdigheden die door het land liepen en maakte een inventarisatie van de organisaties die actief zijn in het verzet. De EPLF was het ermee eens dat er een ernstig probleem van nationaliteiten in Ethiopië was. Maar het geloofde dat deze uitdaging kon worden aangegaan door middel van een klassenstrijd in een democratisch Ethiopië.

De TPLF was het hier niet mee eens?

Nogmaals, hij wilde niet luisteren. De TPLF produceerde ook een document: "Our Differences with the EPLF", waarin het vroeg hoe Eritreeërs Tigray konden vertellen wat ze moesten doen. Voor de TPLF was dit een onaanvaardbare inval. De leiders van de Tigray waren er in principe van overtuigd dat in Ethiopië het probleem van de nationaliteiten belangrijker was dan dat van de economie en de sociale klassen. Voor hen konden de verschillende etnische groepen niet samenleven. Ze hielden daarom vast aan de onafhankelijkheid van hun regio en namen afstand van hun kameraden in Eritrea.

Maar het was inderdaad een TPLF-offensief op de hoofdstad Addis Abeba dat Mengistu in 1991 deed vluchten. Waarom hebben de Tigrayans eindelijk hun regio verlaten?

In de jaren tachtig, toen de Derg zich op Eritrea concentreerde, werd de TPLF militair sterker. Het heeft ook een belangrijke sociale basis opgebouwd in Tigray. Maar het besefte ook dat de onafhankelijkheid van de regio niet mogelijk zou zijn zonder de omverwerping van Mengistu. De luitenant-kolonel zou onmiddellijk de oorlog hebben verklaard aan deze onafhankelijke Republiek Tigray. Zenawi en zijn kliek kwamen daarom op het idee om Addis Abeba in te nemen, zodat ze vervolgens een referendum konden houden dat hun regio onafhankelijk zou maken.

Om de hoofdstad te kunnen innemen, moest de TPLF zich echter verzoenen met de Eritreeërs en de gewapende strijd coördineren. Ze hadden ook bondgenoten nodig in Ethiopië en hun focus lag logischerwijs op de belangrijkste etnische groep van het land, de Oromo. De TPLF had geen goede relaties met het Oromo Liberation Front (OLF). Hun analyses van elkaar waren te verschillend. De Tigrayans creëerden daarom hun eigen Oromo-beweging. De Oromo People's Democratic Organization (OPDO) werd opgericht, bestaande uit Oromo-soldaten uit de Derg die door de TPLF gevangen waren genomen. De TPLF had ook voormalige EPRP-leden die een nieuwe partij hadden opgericht, de Ethiopische Democratische Volksbeweging (EPDM), in de buurt van Tigray. Met deze verschillende organisaties zou Zenawi een coalitie vormen, het Ethiopische Volks Revolutionaire Democratische Front (EPRDF).

Het was deze EPRDF-coalitie die 100% van de zetels in de parlementsverkiezingen van 2015 won?

Precies. Deze coalitie is aan de macht sinds de val van Mengistu in 1991. Maar achter deze organisatie trekt de TPLF aan de touwtjes. In feite, toen de val van de Derg op handen was, marcheerde Zenawi naar Addis Abeba. Maar om de hoofdstad in te nemen, kon hij zich niet presenteren als een Tigrayan rebel. Hij had een trouwjurk nodig. Die jurk was de EPRDF. Een dictator viel weer in Ethiopië. Maar de problemen van het land waren nog lang niet opgelost.

Bron: Investig'Action

Opmerkingen:

1] Gérard Prunier, L'Ethiopie contemporaine, Editions Karthala, 2007.

John Markakis, Ethiopië. The Last Two Frontiers, James Currey, 2011

3] Jacques Bureau, Ethiopië. Un drame impérial et rouge, Editions Ramsay, 1987.

4] John Markakis, Ibid.

22-11-2020 om 12:44 geschreven door Hope for the Horn  

De recente geschiedenis van Ethiopië in drie delen

Ethiopië op een kruispunt (1/3): het Rijk van Keizer Selassie

29 september 2016

Mohamed Hassan en Gregoire Lalieu

Reeds meer dan een jaar dagen de studenten, ondanks de politiekogels, de Ethiopische regering uit. Maar de westerse kanselarijen, steeds op de bres om overal in de wereld de democratie te promoten,  geven hier niet thuis. “Ethiopië brandt” vertelt ons Mohamed Hassan, onze specialist van de Hoorn van Afrika, gewezen Ethiopisch diplomaat. Voor hem zijn de dagen van de Ethiopische regering geteld.  De val van het regime biedt aan de democraten de kans om een echte democratische staat op te bouwen. Maar het land kan evengoed imploderen door zijn vele interne etnische tegenstellingen. Ethiopië staat op een kruispunt.  Nadat hij ons meenam doorheen het Midden-Oosten en Oost-Europa in zijn boeken “Strategie van de chaos” en “Jihad made in USA”, neemt Mohamed ons mee naar zijn land, Ethiopië. In dit eerste deel behandelt hij het keizerrijk van Haile Selassie. Welke realiteit zit verscholen achter deze mythe van “koning der koningen” ? Waarom werd dit land, het enige dat niet werd gekoloniseerd, uiteindelijk een karikatuur van een neo-kolonie ? Waarom wilde Mohamed Hassan als kind zijn naam veranderen ? We volgen Mohamed in een keizerrijk dat heel wat dromen heeft gevoed….

U zegt dat Ethiopië brandt in een algemeen klimaat van onverschilligheid. Waarom trek je aan de alarmbel ?

Momenteel leidt het Volksbevrijdingsfront van Tigré (TPLF) de huidige regeringscoalitie. De repressie is wreed, maar ondanks de honderden doden breidt het verzet zich over het land uit als een lopend vuurtje. He TPLF leidt het land sinds 1991. Via een coalitie met het  Revolutionair Ethiopisch Democratisch Volksfront (EPRDF), haalde deze partij alle zetels in het parlement binnen bij de laatste verkiezingen. Maar het volk heeft meer dan genoeg van deze dictatuur, van het gebrek aan vrijheid en vooral van de bar slechte levensomstandigheden. De corrupte TPLF leiders van dit mooie land houden uitverkoop van de ‘s lands rijkdommen en laten de mensen verhongeren.  De toestand is explosief. De eerste betogingen vertrokken van de OROMO regio en breidden zich uit naar de Amhara regio. Later barstte de volkswoede los in de hoofdstad Addis-Abeba. Eerste Minister Mariam Dessalegn liet internet afsluiten en gaf de politie de toelating  om “met alle mogelijke middelen” de betogingen “die de eenheid van het land bedreigen” te onderdrukken. Professor Getachew Metaferia van de Morgan State Universiteit (VS) omschrijft de toestand als volgt:  "Er is geen enkele grondige discussie of dialoog met het volk.. De frustraties nemen voortdurend toe. Ik denk niet dat een terugkeer naar een normale toestand kan.” (1)

Is de val van de regering van het tweede meest bevolkte Afrikaans land imminent ?

Haar dagen zijn alvast geteld. De Oromo en de Amhara verwijten het TPLF dat ze de macht monopoliseren, alhoewel de Tigré slechts 6% van het volk vertegenwoordigen. De regering heeft de kaart van de etnische verdeeldheid getrokken om haar positie te verstevigen. En de Tigré gemeenschap  is zelf het slachtoffer, want het zijn enkel de bevoorrechte, gecorrumpeerde TPLF leiders die van die toestand profiteren. De mogelijke val van de regering betekent een kans maar eveneens een gevaar voor Ethiopië. Het land kende enkel dictaturen, maar er is nu een kans om een echte democratische staat op te bouwen waar de burgers dezelfde rechten genieten en de rijkdom dient om de basisbehoeften van de bevolking te voldoen. Maar het is een zware uitdaging. Het TPLF installeerde immers een etnisch federalisme, waardoor de strijdbewegingen berusten op een communautaire basis. Een implosie van het land is dus reëel.

Indien de oppositiepartijen hun krachten weten te bundelen op een democratische basis kan Ethiopië een paradijs op aarde  worden. Indien ze mislukken zou Ethiopië wel van de kaart kunnen verdwijnen.

Veel straatproteest, een regering die op de manifestanten laat schieten, de politieke opposanten in de gevangenis, internet afgesloten, hardere repressie… Dat lijkt me een context die doet denken aan de « Arabische lente ». Nochtans zwijgen de media. En de kanselarijen zijn terughoudend om de democratie in dit land te verdedigen. Waarom ?

Misschien waren de journalisten te zeer bezet door burkini verhalen en de Olympische Spelen. Ofwel wachten ze tot de persdiensten van de NATO een standpunt publiceren. Dat wordt lang wachten want de VS is niet van plan om de democratische krachten in Ethiopië te steunen zoals ze beweerden dit te doen in Lybië en Syrië. De verhouding tussen de VS en Addis-Abeba is historisch, met hoogtes en laagtes. Ethiopië is het eerste land waar Amerika voet aan wal zette in Afrika, dit op een moment dat het continent gekoloniseerd was door de Europese landen. Het land is dus een strategische bondgenoot voor het VS imperialisme. De TPLF regering speelt gendarme voor de VS in de hoorn van Afrika. Ze kwam militair tussen in landen die de VS niet goed gezind waren zoals Somalië, Eritrea of Soedan. Jammer genoeg voor hem, maar Obama heeft geen “plan B” om een regering te helpen die op apegapen ligt. Dit was wel het geval in Egypte en Tunesië waar de VS zich wilden ontdoen van de machtshebbers. Zo ziet men de echte motieven van de VS: in hen vijandige staten steunen ze de “revoluties”, maar bij hun bondgenoten helpen ze zelfs de ergste dictators. Het nut van de huidige TPLF regering en het ontbreken van een alternatief  verklaren de terughoudende houding van Obama. Zo toont Ethiopië de echte motieven van de VS. Je zal merken dat  het in de hen vijandige landen is dat de VS de “revoluties” ondersteunt. Wat hun bondgenoten betreft, zij passen zich aan de ergste dictators aan.

Vorig jaar haalde de huidige coalitie een stevige overwinning bij de verkiezingen.  Het EPRDF haalde alle zetels binnen. Hoe verklaart u dat dan ?

Die verkiezingen hadden geen enkele inzet. Ze dienden enkel om de heerschappij van het TPLF te formaliseren, maar niemand gelooft er in. Vroeger was het TPLF een onafhankelijkheidspartij, zij zijn afkomstig van de noordelijke regio van Ethiopië, aan de grens met Soedan en Eritrea. Zij namen deel aan de omverwerping van de militaire junta in 1991. Hun leider, Meles Zenawi heerste met ijzeren hand over het hele land en stierf in 2012.  De verkiezingen moesten de nieuwe premier Haile Mariam Dessalegn in zijn functie als opvolger bevestigen. Het groteske verkiezingsresultaat is het gevolg van  de repressie tegen politieke opposanten en de boycot van een deel van de oppositie. Het EPRDF is slechts een spookcoalitie die de greep van een minderheid op het hele land moet toedekken.

Je kan zeggen dat het TPLF de lessen trok uit de verkiezingen van 2005. Onder druk van zijn Westerse partners was het TPLF verplicht om een min of meer democratisch gezicht op te zetten en hield zich min of meer eerlijk aan het verkiezingsspel. Resultaat: het TPLF verloor. De machtshebbers hadden de deur op een kier gezet, maar de wind kwam zo fel binnenwaaien dat het huis dreigde in te storten. In naam van de nationale verzoening verpletterde het TPLF het verzet. De VS en de EU keken oogluikend toe. De opposanten, de werkelijke winnaars van de verkiezingen, werden gevangengenomen of verbannen.  Een nieuwe politieke partij zag het licht “Ginbot 7” of “7 mei” als herinnering aan die trieste verkiezingsdag op 7 mei 2005. Deze partij werd opgericht door de slachtoffers van die verkiezingen die hun lessen trokken uit deze bittere ervaring. Aangezien het regime zijn onkunde niet wil erkennen en van westerse steun geniet om de opposanten te vervolgen, is er langs democratische weg geen enkele verandering mogelijk in Ethiopië. Ginbot 7 heeft zich verbonden met het patriottisch Volksfront dat de gewapende strijd voert. Met 2005 voor ogen wilden de machthebbers geen risico lopen.  Het EPRFD heeft het verkiezingssysteem naar zijn hand gezet en behaalde 99,6% in 2010 en 100% in 2015.

De score van 7 mei 2015 zou elke dictator ter wereld doen watertanden. Maar de reactie van de EU is op zijn minst dubbelzinnig: in een communiqué verwijst zij heel voorzichtig naar de arrestatie  van journalisten en politieke tegenstanders en zegt tegelijk: “dat de verkiezingen over het algemeen ordelijk en kalm verlopen zijn”. De EU besluit dat zij met veel belangstelling de samenwerking met de nieuwe regering wil verderzetten. Paradoxaal niet ?

Na de grappen van 2005 en 2010 hadden de Europese waarnemers gemeld dat ze het verkiezingsproces van 2015 niet zouden observeren. Ze wisten maar al te goed dat er geen opening naar democratie zou zijn. Ik vermoed dat de EU goed wist dat de toestand verslechtte en dat er risico’s voor opstanden waren.  Maar het heeft hen niet weerhouden om de verkiezingen te subsidiëren.  Wat een maskerade! Ook zien we dat de Ethiopische regering onbekwaam is om verkiezingen in eigen land te organiseren en beroep moet doen op buitenlandse financiële steun... gewoon ongelooflijk. Zou men zich kunnen inbeelden dat Iran of Rusland de verkiezingen in België of Frankrijk zouden financieren ?

In de ogen van de premier van Ethiopië is het economisch succes van het land het gevolg van de belangrijke projecten die het EPRDF ondernam. De voorbije jaren kende het land een groeipercentage met twee cijfers. Het land wordt door het IMF gecatalogeerd als vijfde meest actieve economie.

Maar in de feiten is het enkel de armoede die een indrukwekkende groei kende. De BNP cijfers verbergen die trieste realiteit. Een derde van de bevolking leeft nog steeds onder de armoedegrens. Meer dan de helft van de jongeren is analfabeet. Het sterftecijfer bij kinderen onder de vijf jaar  bedraagt 41%, de ondervoeding is de belangrijkste doodsoorzaak. Addis-Abeba is een open lucht bordeel geworden. Het is de stad met de sterkste groei van prostitutie in Afrika. Ook kinderen belanden in de prostitutie. Aids richt ravages aan. Als er dan al wat vooruitgang in de gezondheidszorg is gemaakt, dan is dit vooral te danken aan westerse NGO’s . De regering is niet in staat om de basisbehoeften van de bevolking te voldoen.

Ja, de economische groei was explosief, maar dit kwam niet ten goede van de bevolking. Heel onthullend voor deze luchtspiegeling is het monopoliseren van de landbouwgronden door de multinationals van de agrobusiness. Om investeerders aan te trekken verhuurt de regering de vruchtbaarste gronden aan buitenlandse firma’s. Zij telen er producten voor de uitvoer terwijl Ethiopië de voedselvoorziening niet kan waarborgen en de hongersnood regelmatig huishoudt. Als ze door die multinationals al niet uitgebuit worden voor een homp brood, worden de boeren gewoon weggejaagd en veroordeeld tot de bedelstaf.  Dat is de manier waarop de Ethiopische regering kapitaal aantrekt en de groei omhoog jaagt: de uitverkoop van de nationale rijkdommen in plaats van investeringen om de nationale economie te doen groeien en de gezondheidszorg, het onderwijs en de voedselvoorziening uit te bouwen.

En waar komen die maatschappijen vandaan ?

Van overal. En dat kan leiden tot enige terughoudendheid bij een groot deel van de bevolking. Een opiniepeiling toont dat de VS niet geapprecieerd wordt omdat ze  de regering ondersteunen. Ook tegenover China is er terughoudendheid. China hanteert het principe van politieke neutraliteit tegenover een ander land en zij werken met om het even welke regering. Maar als de bevolking de Chinese investeringen en leningen aan het TPLF ziet, vindt ze dat China het leven van een marionettenregering verlengt.

Ethiopië is nochtans het enige land dat niet werd gekoloniseerd. Hoe is het dan toch een karikatuur van een neo-kolonie kunnen worden ?

Een antwoord op deze vraagt vereist dat we teruggaan in het verleden. Het is door een samenloop van omstandigheden dat Ethiopië officieel niet werd gekoloniseerd.

In de 19^e eeuw hadden de twee grootste koloniale mogendheden elk hun plan om Afrika te veroveren. Frankrijk wilde vanuit Dakar in het westen naar Djibouti in het Oosten van Afrika. De Britten ambieerden een verbinding tussen Kaïro in het Noorden en de Zuidkaap. Die beide plannen kruisten mekaar onvermijdelijk ergens in de hoorn van Afrika.

De regio was toen het toneel van bloederige twisten tussen plaatselijke monarchen die het imperium van de voorouders wilden herstellen.  Tewodoros I zette het éénmakingsproces tussen de verschillende koninkrijken in. Maar na zijn dood bevochten zijn opvolgers mekaar om de troon te veroveren.  Zo wist Menelik I op een handige manier de inter-imperialistische tegenstellingen uit te spelen en zo zijn slag thuis te halen. MeneIik was koning van de Shoa, historische provincie waar zich nu Addis-Abeba bevindt.  Hij dreef handel met de Europeanen en wist hun steun te winnen.  Van de Italianen en de Fransen kreeg hij zelfs moderne vuurwapens. Zo kreeg Menelik II (1889-1913) een onbetwiste voorsprong op zijn tegenstanders. Hij slaagde erin de provincies die nog niet waren onderworpen aan het centraal gezag onder de duim te houden en werd de koning der koningen, de keizer van Ethiopië.  Menelik II voltooide zo het eenmakingsproces dat zijn voorgangers in gang hadden gezet. In 1889 werd hij de Koning der Koningen, de Keizer van Ethiopië, Menelik II.

Konden de koloniale mogendheden zich hierin vinden ?

Jawel. Want zij wisten heel goed dat zij mekaar zouden tegenwerken in de Hoorn van Afrika. Zij wilden daar geen confrontatie. Trouwens, Ethiopië ging gebukt onder de interne tegenstellingen. De eenmaking door Menelik II kwam de Europese kolonialisten goed uit, temeer daar de nieuwe heerser openstond voor handel met het Westen. Zo werd een strategische spoorlijn tussen Addis-Abeba en Djibouti aangelegd. Het werd de piratenroute langs waar de Ethiopische goederen tot aan de kust werden gebracht om dan over zee Europa te bereiken. De eenmaking ging niet over een pad met rozen. In de gebieden die na hevige strijd werden veroverd, werden de beste landbouwgronden in beslag genomen en aan soldaten geschonken, en de boeren werden slaven. Zo was de slag om Wolaita, een zuidelijke provincie, bijzonder bloedig. Het verslag van een westers journalist hierover vermeldt : “Het was een bloederige slagveld, met stukken mensenvlees, levend of dood, uiteen gehakt door de dronken soldaten. In een dorp zag ik een marktplein vol met lijken, uitgekleed en afgrijselijk verminkt.” (2)

Ethiopië behield dus zijn onafhankelijkheid. Nog steeds fascineert dit velen. Maar we moeten relativeren. In feite koloniseerde Menelik II de regio in de plaats van de Europeanen.

 Hoe zag het Ethiopië van Menelik II er uit ?

Hij hanteerde drie principes: 1. De amharanisering. Dit begrip dekt in feite de ‘ethiopisering’ van het gebied tot een sterke centrale staat. Menelik II is zelf afkomstig uit de Amhara, christen-orthodoxe etnische groep uit het noorden.  Hij bouwde zijn rijk op door iedereen te verplichten de Amhara cultuur te aanvaarden. Zij die daartoe bereid waren, werden verplicht de cultuur van de keizer, zijn alfabet, zijn godsdienst en dikwijls een naamverandering te aanvaarden. “In de ogen van de Amhara van Choa waren wij geen mensen “, vertelt een Ethiopisch historicus “wij waren hoogstens vee. Zij zeggen dat zij ons onderwierpen omdat wij barbaren waren.”(3)

2. Ethiopië is een christelijk eiland in een oceaan van moslims. Zelfs al bedroeg de christelijk orthodoxe gemeenschap niet de helft van de bevolking en de moslim gemeenschap één derde van de totale bevolking, dan nog had de islam geen plaats in het rijk van Menelik II.

3. De vuurwapens. De keizer had nooit een centrale staat kunnen oprichten zonder de moderne vuurwapens, geleverd door de Europeanen. Meer algemeen was de steun van de koloniale machten van cruciaal belang voor Menelik II. Hij gebruikte de christelijke godsdienst om de gunsten van het Westen te winnen. Hij sprak van het christelijke eiland dat door sommigen “Het Rijk van de witte negers” werd genoemd. Het Hof van Menelik II liep vol met buitenlandse adviseurs. Hij was gepassioneerd door de geschenken die van de Europeanen kreeg.  Zo bracht hij bijvoorbeeld  de fiets in zijn land, tegen de wil van de kerk in. Voor de koloniale machten was dit onafhankelijk land een wingewest, een gebied dat openstond voor de handel.

De Europese steun was nochtans niet zonder haperingen. In 1896 probeerde Italië Ethiopië te veroveren maar liep een zware nederlaag op  in Adoua. Hoe zijn de Italiaanse aanspraken en het succes van Menelik II te verklaren ?

Frankrijk en Groot Brittannië konden samen het grootste deel van de koloniale taart verdelen.  Dat frustreerde natuurlijk Italië en Duitsland, met als climax de twee wereldoorlogen.

Als laatkomer in de koloniale koers moest Italië genoegen nemen met enkele kruimels. Italië kon Somalië innemen dank zij de steun van Groot-Brittannië dat erop uit was om de Franse ambities in te tomen nu Parijs Djibouti had veroverd. Rome probeerde vervolgens zijn invloed in Ethiopië te vergroten. Zij sloten een dubbelzinnig pact af met Menelik II, net de koning der koningen geworden. De keizer zocht de Italiaanse steun om zijn macht te versterken. Italië kreeg in ruil Eritrea, deze brede strook grond langs de Rode Zee, ten Oosten van Ethiopië.

Maar de Italiaanse versie van het pact maakte Ethiopië tot een Italiaans protectoraat. Dat was helemaal niet volgens de tekst van het pact.  Gevolg: een open conflict tussen Rome en Menelik II en Italië probeerde een doorgang te forceren. Omdat ze dachten  Menelik II snel te kunnen verslaan stuurde Rome een expeditiekorps van 20.000 goed uitgeruste soldaten onder de leiding van generaal  Baratieri naar Ethiopië . Hierop antwoordde  Menelik II met volgende oproep: “De vijand is bij ons binnengedrongen om het land te vernietigen en onze godsdienst te veranderen. (…) Met Gods hulp zal ik dat verhinderen. Ik roep iedereen op, de sterken om te strijden, de zwakken om te bidden”. Duizenden boeren kwamen met hun eigen wapens de troepen van Menelik II versterken. Zo kon de keizer rekenen op een leger van 100.000 man en ook had hij moderne vuurwapens die hij had bekomen van de koloniale machten, waaronder Italië! In de vroege ochtend van 1 maart 1896 startte de veldslag en het Ethiopisch leger versloeg het Italiaanse ! Enkele dagen nadien vroeg Rome officieel de vrede en verzaakte aan zijn veroveringsplannen. Deze veldslag had een enorme weerslag . Het leger van een Europees land werd verslagen door een onafhankelijk Afrikaans land?

Was het rijk van Menelik II dan zo machtig.

Het onverhoopte succes van zijn oproep en het bezit van moderne vuurwapens zit daar voor veel tussen. Italië had de sterkte van het Ethiopisch leger zwaar onderschat.  Maar het rijk bleef zwak want het centraliseringsproces had zijn grenzen. Hij slaagde er niet in een sterke natie-staat op te bouwen zoals in Europa. Zo’n staat kan zich enkel via het kapitalisme ontwikkelen. Italië, Frankrijk en Duitsland ontwikkelden zich onder impuls van de opkomende burgerij die in haar vooruitgang gestuit werd door de vele feodale koninkrijkjes met elk hun grenzen. Een natiestaat stelde hen in staat de grenzen te openen en de absurde tolmaatregelen af te schaffen.  Zo kon de burgerij grotere markten bereiken. Zij konden kapitaal accumuleren, de economieën groeiden en de modernisering deed haar intrede.

Waarom slaagt dit dan niet onder Menelik II ?

Ethiopië is een feodaal land gebleven. De aristocratie, het leger en de kerk profiteerden op de rug van de boeren.  De keizer veroverde de provincies rond Addis-Abeba met geweld. In deze staat, waar het Amhara chauvinisme heerste, was de meerderheid van de bevolking rechteloos. Een centrale efficiënte administratie oprichten in de verafgelegen provincies was dus uiterst moeilijk.

De Amhara en de Tigré van Abessinië werden uitgezonden om die administratie uit te bouwen.  In feite waren zij christelijke kolonisten in moslim gebied. Ze heten “neftenga”. Zoals historicus John Marlakis aantoont moest dit systeem wel problemen geven. “Kenmerkend voor de Abessijnse identiteit is  het politieke monopolie, het economisch privilege en het superieure sociaal statuut. Alle Abessijnen die zich in verafgelegen bergachtig gebied vestigden, werden bezitters van onteigende landbouwgronden. Ze buitten de boeren uit. Hun onderlinge band was die van de meester en de slaaf, de eigenaar en de huurder, de belastingontvanger en de belastingbetaler. Deze conjunctuur leidde tot een potentieel ontplofbare situatie  die zich enkele decennia later manifesteerde. (4)

Nochtans wekte dit feodaal land de interesse van de VS die er in 1903 hun eerste Afrikaans consulaat vestigde. Tot in 1970 ontving Ethiopië 60% van de VS hulp voor het Afrikaanse continent. Waarom ?

In het begin van de 20 eeuw, toen Europa geheel Afrika overheerste,  zag Robert Peet Skinner, Amerikaans gezant in Marseille, hoe schepen barstensvol geladen met goederen uit het Afrikaans continent binnen voeren. Hij zal hier wel begrepen hebben hoe Europa profiteerde van Afrika. Hij heeft hemel en aarde verzet om de interesse van het Witte Huis voor het Afrikaanse continent aan te wakkeren. In de ogen van de consul was Ethiopië de ingangspoort, als enig niet gekoloniseerd land, met een keizer die bereid was handel te drijven met buitenlandse mogendheden.

In die periode begon de VS het geweer van schouder te verwisselen. Voor hij werd vermoord zei president William McKinley dat “het isolationisme niet meer mogelijk noch gewenst” was. Skinner ijverde lange tijd om de toelating te verkrijgen Ethiopië te contacteren.  Het land dat een belangrijke rol zou spelen in de toekomst van Afrika. President Roosevelt stemde in met een officiële delegatie onder de leiding van Skinner. Vooraleer diplomatieke betrekkingen aan te knopen, sloten beide landen eerst een handelsakkoord. Skinner benadrukte dat hij in alle vriendschap kwam zonder enige territoriale pretentie. Menelik II waardeerde deze stappen. In zijn ogen kwamen de andere naties naar Afrika  “zoals een zoon naar zijn vader komt en hem vraagt: vader, maak je een testament waarin je ons iets nalaat ?”.

De VS volgde de methode van Skinner verder. Terwijl de staten in het oude continent Europa mekaar verscheurden tijdens Wereldoorlog I, probeerde VS President Wilson in het jachtgebied van de Europeanen vooruitgang te boeken. De Europese koloniale machten lieten hun economische concurrenten ver achter zich dank zij de rijkdom uit hun kolonies. De VS strategie bestond erin de macht van die koloniale rijken te verzwakken. Het Witte Huis bleef beweren dat de VS geen kolonies had en niet de ambitie had om er te veroveren. Integendeel, zij begonnen  het recht op zelfbeschikking en de dekolonisering van het Afrikaanse continent te verdedigen.

Naar het voorbeeld van de grote Afrikaanse revolutionairen verdedigde de VS dus het recht op zelfbeschikking en hebben ze de dekolonisering van het zwarte continent gepromoot ?

Niet echt. Wilson wilde enkel de Europese concurrenten verzwakken, want de VS, een opkomende jonge macht, had niet de gelegenheid gehad om een koloniaal rijk uit te bouwen. Hij hield heel mooie toespraken over de levensomstandigheden van de Afrikanen, wat heel hypocriet was, want in de VS zelf waren de zwarten rechteloos en werkten ze in de slechtste omstandigheden. Een anekdote om die hypocrisie te begrijpen: (6) het artikel 1 van het verdrag van 1903 tussen de VS en Ethiopië bepaalde dat burgers van beide landen konden reizen en handel drijven in de beide landen. Vijf jaar later kwamen handelaren uit Ethiopië naar Wall Street. Ze werden terstond geconfronteerd met segregatie. Wanneer ze wilden bidden in een kerk waren ze heel verrast toen men hen kwam zeggen dat ze achteraan in de kerk, op de banken voor zwarten moesten plaatsnemen. U ziet, de zelfbeschikking volgens Roosevelt was het recht voor de VS om handel te drijven; de gelijkheid van de volkeren interesseerde hen weinig. En voor die handel zou de VS een ideale bondgenoot vinden in Tafari Makonen, die na een korte overgangsperiode na het overlijden van Menelik II president werd. Hij was een jonge parvenu, heel zelfingenomen, omringd door buitenlandse raadgevers en totaal onbekwaam om een visie te ontwikkelen voor het land, de ideale cliënt dus voor het VS imperialisme.

Hoe werd Tafari Makonen president van Ethiopië ?

Eyassou, kleinzoon van Menelik II volgde zijn grootvader op. Maar de Ethiopische aristocratie meende dat de president teveel affiniteit vertoonde met de moslims. Hij beging namelijk de fout om zich te strak op te stellen tegenover de Europeanen. Essayou wordt verwijderd en Zewditou, dochter van Menelik II, neemt zijn plaats in. De neef van de keizerin, Tafari Makonen werd tot regent benoemd en gebruikte zijn positie om het debat te openen dat binnen de Ethiopische aristocratie modernisten en conservatieven tegenover mekaar stelde. Makonen wist de conservatieven te verzwakken en kreeg de steun van de modernisten, vooral dank zij zijn tijdschrift: “Licht en Vrede”. Dit tijdschrift stelde Makonen voor als een modernist die voor vooruitgang stond. Hij viel er de aristocratie aan, bekritiseerde het feodale Ethiopië en pleitte voor een onderwijssysteem naar het voorbeeld van Europa. Makonen versterkte zo aanzienlijk zijn populariteit.  Ook had hij het lidmaatschap van Ethiopië in de Verenigde Naties bekomen, voorloper van de UNO.  Deze grote diplomatieke overwinning werd toegeschreven aan Makonen. Dit lidmaatschap toonde een Ethiopië  dat niet zoals de andere Afrikaanse landen gekoloniseerd was.

Deze overwinningen brachten Makonen uiteindelijk op de keizerstroon in 1930. Sindsdien noemde hij  zich Haile Selassie. Maar snel werden de moderne ideeën van de jonge regent ondergesneeuwd door het autoritarisme van de keizer.  Meer dan cosmetische ingrepen waren zijn hervormingen niet. Bij zijn eerste verjaardag als keizer voerde hij een grondwet in die het bicameralisme instelde.  Maar beide kamers werden niet direct verkozen en hadden heel weinig macht. In feite nam hij zelf alle beslissingen.

Maar Selassie had toch een regering met ministers….

Het waren gewone lakeien.  De keizer zette alle goede zaken op zijn naam en alles wat fout ging was de schuld van de regering, die hij trouwens regelmatig herschikte. De opbouw van een modern leger werd eveneens een miskleun.  Hij kreeg hiervoor de hulp van Europa en nadien van de VS. Dat moest een grote stap vooruit worden voor het land.  In feite had hij alle milities onder de auspiciën van het nationale leger gebracht waardoor de keizer het gras onder de voeten wegmaaide van de vroegere koningen die de centrale macht zouden kunnen in vraag stellen. Sommigen onder hen waren gouverneur geworden van het nieuwe keizerrijk. De anderen moesten verzwakt worden.

Dit nieuwe moderne nationale leger toont zich zwakker dan de strijders verenigd door Menelik II. Na de nederlaag van Adoua viel italië in 1935 opnieuw Ethiopië binnen en won.  Waarom Ethiopië heroveren ?  Hoe overwon Italië Selassie ?

De Italianen stootten zich geen tweede maal aan dezelfde steen. Mussolini was toen aan de macht. Hij had zijn fascistische propaganda geconcentreerd op de haat voor de zwarten en op zijn ambitie om het Romeinse Rijk te herstellen.  Italië kon zich niet langer tevreden stellen met zijn positie in Somalië, Eritrea of Libië.  Hij wilde kost wat kost Ethiopië heroveren, wraak nemen voor het affront van Adoua en de eer van de blanke man redden. In tegenstelling tot zijn voorgangers heeft Mussolini de sterkte van het Ethiopisch leger niet onderschat.  Hij zette alle middelen in en heeft zijn overwicht in moderne wapens laten gelden.  De luchtmacht speelde hier een cruciale rol. Tegen de Italiaanse bombardementen was het Ethiopische leger machteloos. Ook gebruikte het Italiaanse leger gifgas, wat nochtans verboden was volgens de toen geldende internationale verdragen.

Ethiopië was lid van de Verenigde Naties. Was het land dan niet beschermd tegen koloniale invallen ?

Na deze militaire nederlaag vluchtte Selassie naar Londen.  Hij probeerde zijn zaak te bepleiten op de internationale scène, maar zonder succes. Sommigen verwijten Selassie zijn vlucht, vooral de legerleiders  die steeds hun wapens hebben opgenomen tot hun land bevrijd was. En wat een contrast met de vorige keizers! Menelik II streed zelf mee om de Italianen te verslaan.  Voor hem pleegde Tewodoros zelfmoord. Hij had zich teruggetrokken in zijn kasteel dat door een Engelse strafexpeditie werd veroverd. Maar Selassie was gevlucht. Op de tribune van de Verenigde Naties  heeft hij de Italiaanse agressie en de schending van het internationaal recht aangeklaagd.  Maar tevergeefs. Immers, Frankrijk en Groot-Brittannië vreesden een bondgenootschap tussen Italië en Duitsland. Men liet Mussolini dus begaan en hief de sancties tegen Italië op. Dit alles werd vastgelegd door de Verenigde Naties op 15 juli 1936. 49 landen keurden deze bepalingen goed. Er was één tegenstem, die van Ethiopië. Zuid-Afrika, Chili, Panama en Venezuela onthielden zich.

Slechte berekening dus van Frankrijk en Groot-Brittannië. Mussolini vervoegde Hitler toch…

Ja, maar dat was excellent nieuws voor Selassie. Vernederd en opzij geschoven toonde de keizer plots een grote belangstelling voor de Britten die Ethiopië terug wilden heroveren op de Italianen. Historicus Christophe Clapham schrijft hierover wat volgt:” Op de brede diplomatieke en op de internationale scene was het van essentieel belang om de nederlaag van Italië in Ethiopië voor te stellen als een bevrijding van   het fascistische juk en niet enkel als een Britse koloniale verovering, wat de rol van de keizer onmisbaar maakte”. (7)

Na hun overwinning op Italië hebben de Britten Selassie terug op de troon gezet.  Maar zij wonnen de erkenning door Selassie niet. Immers, wereldoorlog II had heeft het internationale evenwicht doen hellen in het voordeel van de VS.  Europa was onderuit gegaan. Die verzwakking ging niet voorbij aan Uncle Sam , die laat tussenkwam en zijn kastanjes uit het vuur wist te halen.  Selassie heeft de wind voelen draaien en zocht toenadering tot de VS, tegen de belangen van Londen in, die hem op de troon hadden gezet.

Wat de Italiaanse invasie betreft : jou vader was een Somalisch weerstander, tegen Selassie. Maar toen Mussolini Ethiopië aanviel vervoegde hij de troepen van de keizer.  Waarom vocht hij aan de kant van zijn vijand ?  Waarom heeft hij die voordelige toestand niet gebruikt tegen Selassie ?

Je moet weten dat Somalië opgedeeld werd door de koloniale mogendheden. Op een bepaalde manier is Somalië voor de hoorn van Afrika wat Koerdistan is voor het Midden-Oosten, want nu heb je verschillende Somalische gemeenschappen in verschillende landen maar die terug één staat willen vormen. Groot-Brittannië gaf een deel van de taart aan Selassie.  Vandaar dat je nog een belangrijk deel Somali vind in het zuiden van Ethiopië. Toen was dit gebied een militaire basis. De rijkdommen werden gestolen door de Ethiopische bezetter en het volk was rechteloos. Mijn vader verzette zich hiertegen, wat hem enkele jaren in de Ethiopische gevangenissen opleverde. Mijn vader was dus grondig tegen Selassie en, meer in het  algemeen, tegen dit spookregime dat hele volkeren bloedig had gekoloniseerd om zijn gezag en cultuur op te leggen.

Nochtans, toen Italië Ethiopië binnenviel sloot mijn vader zich aan bij Omar Samatar, Somalisch verzetsstrijder. Zij bestreden het Italiaanse leger dat de val van Selassie wilde. Het zou een slechte berekening zijn indien je uit opportunisme op de Italianen zou steunen om Selassie ten val te brengen. Maar deze tegenstelling (met Italië ???) belangde de volkeren van de Hoorn van Afrika aan en ze zou door hen alleen niet kunnen opgelost worden.  Hoe formeel ze ook was, de onafhankelijkheid van Ethiopië was internationaal erkend. Dus zou de val van Selassie een achteruitgang betekenen. Mijn vader zag het zo:  “De vijand die van ver komt is gevaarlijker dan mijn idiote buur”.

Keizer Haile Selassie

Na Wereldoorlog II richtte keizer Selassie zich naar de VS.  Welke relaties onderhielden zij ?

In Afrika was Ethiopië eigenlijk een voorafbeelding van het systeem van neo-kolonies waar de VS op uit was. De VS won de jackpot dank zij WO II. Zij namen de leiding dank zij de verzwakking van de Europese koloniale machten. Maar een beleid dat het kolonialisme verderzette was in Afrika onmogelijk. Want Washington had de vrijheidsbewegingen gesteund en het kolonialisme leek als systeem buiten adem.

 De VS was dus bereid om een kruis te maken over de grondstoffen van de Derde Wereld ?

Natuurlijk niet. Zij mikten op de plaatselijke leiders van officieel onafhankelijke staten, maar waarvan de economieën totaal open stonden voor de multinationals. Anders gezegd, de plundering van grondstoffen ging verder maar op een andere manier. Nkrhumah, pan-africanist uit Ghana, analyseert deze ontwikkeling in zijn boek “Het neokolonialisme, laatste stadium van het imperialisme”: “De essentie van het neokolonialisme bestaat erin dat de onderworpen staat theoretisch onafhankelijk is en alle uiterlijke kentekenen van soevereiniteit op internationaal vlak heeft. Maar op economisch gebied en dus ook politiek, wordt hij gemanipuleerd van buiten uit” (8). Ethiopië was dus zo’n staat, onafhankelijk op papier maar onderworpen op economisch en politiek vlak.

De Afrikaanse volkeren die het kolonialisme kenden, zullen de overgang van het ene naar het andere systeem van plundering niet graag zien.  Hoe dan verzekeren dat het neo-kolonialisme functioneert ?

Het kwam er dus op aan de marionettenregeringen aan de macht te houden, zodat de plundering kon verdergaan, terwijl de machtshebbers zich persoonlijk verrijkten.  Zo gaf het Westen steun aan een hele reeks corrupte dictators. Degene die weerstand boden werden geëlimineerd. Thomas Sankara, Patrice Lumumba, Amilcar Cabral, Mehdi Ben Barka… Allemaal hebben ze de honger van het imperialisme duur betaald.

Selassie behoorde echter tot de goede klanten. Zo steunden de VS hem door de zetel van de Organisatie voor Afrikaanse eenheid in Addis-Abeba te vestigen. Ze droegen ertoe bij om een mythe te vormen rond de keizer van Ethiopië. Selassie beweerde de afstammeling te zijn van Koningin Saba en koning Salomon.  Zijn land had eigenlijk het profiel van een absolute monarchie.  De macht, die enkel in zijn handen lag, vond zijn legitimiteit in een quasi goddelijke inspiratie. Zijn gezicht was overal afgebeeld, op munten en op portretten die overal in de burelen van de administratie en de klaslokalen hingen.  Selassie heeft veel scholen opgericht, dat is waar. Maar in plaats van er verlichte geesten te vormen vormde men er de toekomstige elite van de administratie, totaal toegewijd aan de keizer.

 Koning Tafari Makonen, de ‘ras tafari’ werd zelfs het voorwerp van een religieuze aanbidding. Waar komt die beweging van de rastafaris vandaan ?

 Het rastafarisme ontstond in Jamaïca en kende invloeden van Afrikaanse godsdiensten en van de baptistenkerken uit de VS. In de Bijbel vindt men op verschillende plaatsen verwijzingen naar Afrika en meer in ’t bijzonder naar Ethiopië. Dit land wordt een soort beloofde land voor de rastafaris.

Dit geloof werd trouwens door een “profetische” toespraak van de panafricaanse leider Marcus Garvey, van Jamaïcaanse oorsprong, benadrukt. Hij leidde de Universal Negro Improvement Association die verschillende miljoenen aanhangers telde in de VS en elders in de wereld. Zijn standpunten kenden veel bijval. Hij stond de superioriteit van de zwarten op de blanken voor en riep de afstammelingen van de slaven op om naar Afrika terug te keren. Garvey verwees dikwijls naar Ethiopië. In 1921 legde hij volgende verklaring af die een grote weerklank had bij de rastafaris: “Kijk naar Afrika, waar een zwarte koning zal worden gekroond, die het volk naar zijn bevrijding zal leiden.” Negen jaar later kwam Tafari Makonen op de troon, werd keizer en noemde zich Haile Selassie, Koning der Koningen, leeuw van Judea, verdediger van het christelijke geloof, van de heilige drie eenheid, uitverkorene van God. Garvey werd een soort profeet in de ogen van de rastafaris en Selassie werd gezien als zijn boodschapper.

Nochtans viel Garvey Selassie af toen die vluchtte naar Londen bij de inval van de Italianen.

  Inderdaad, naar het voorbeeld van legerofficieren die niet gecapituleerd hadden tegen Italië – en trouwens afzet werden toen de keizer terugkeerde – zei Garvey droogweg: “Voor de geschiedenis zal Haile Selassie van Abessinië gezien worden als een grote lafaard die zijn land ontvluchtte en miljoenen landgenoten aan hun lot overliet in de vreselijke oorlog die hijzelf veroorzaakte door zijn politieke onkunde en zijn ontrouw aan zijn ras.  Het is spijtig dat zo'n man met een beperkt politiek verstand en een zwak politiek karakter keizer werd van Abessinië op zo'n cruciaal moment in de wereldgeschiedenis.(...)  Elke neger die fier is op zijn ras moet beschaamd zijn over de manier waarop Haile Selassie zich overgaf aan de Europese blanke wolven. (...) Terwijl zwarte volkeren over de hele wereld baden voor het succes van Selassie was deze kleine keizer bezig zijn land te ondermijnen door de hansworst te zijn van zijn blanke adviseurs  en hij deed wat ze hem influisterden: hoe zich overgeven, hoe de overwinningen tegen Italië van zijn eigen koningen nietig verklaren . Ja, ze toonden hem hoe hij het vliegtuig kon nemen. Als een dom kind volgde hij hun raad en liet uiteindelijk zijn volk in de steek om naar Londen te vluchten." (9)

Deze felle veroordeling van hun profeet heeft de rastafari niet belet om Haile Selassie als hun idool te zien. In het raam van de dekolonisatie zagen zij hem als hun bevrijder. Nochtans zette hij de politiek van Menelik II verder, namelijk een eengemaakte staat vormen door de gedwongen amharisering van de verschillende volkeren van Ethiopië. Zich integreren betekende steevast de cultuur, de religie en het alfabet van de keizer overnemen. En zelfs uw naam veranderen. In de ogen van de meerderheid van het volk was Selassie geen bevrijder. Maar hij had een bedrieglijk imago. Bob Marley schreef een heel mooi anti-oorlogslied , zich steunend op de toespraak van Selassie voor de VN in 1963. Selassie deed immers vibrante anti-koloniale en anti-racistische uitspraken, voor de vrede en de gelijkheid. Maar hij stuurde Ethiopische troepen naar de oorlog in Congo en Korea op bevel van zijn imperialistische meesters. Ook al beweerde hij dat Afrika geen vrede zou kennen zolang er in bepaalde landen burgers van eerste en tweede rang bestonden. Maar in zijn eigen land kreeg ieder die niet behoorde tot de leidende Amhara klasse geen enkele erkenning.  De rastas hadden hun eigen ervaring nodig om de keerzijde van de medaille te leren kennen.  De leider schonk hen de stad Shashamané waar ze zich konden vestigen en hun droom van een terugkeer naar het beloofde land waarmaken. Maar ze werden er slecht ontvangen. Eerst door de Oromo’s die zich bevuild voelden. Ook door de orthodoxe kerk die de religieuze rastafaripraktijken niet kon waarderen. Vandaag blijft er nog een kleine groep over. Maar de ontgoocheling is groot.

  Marcus Garvey

Botste het Amhariseringsproces in Ethiopiê op weerstand ?

Vanzelfsprekend.  Je kan geen land besturen als je 60% van de bevolking als vreemdeling beschouwt.  Maar de reacties waren uiteenlopend.  Sommigen verwierpen het proces en bevestigden hun identiteit. Anderen probeerden zich aan te passen, wat tot pijnlijke toestanden aanleiding kon geven. Aan de universiteit van Addis-Abeba bijvoorbeeld, wilden de afgestudeerden uit de provincies niet dat hun ouders  zich op de diploma uitreiking vertoonden. Zo fel wilden ze als Amhara beschouwd worden.  De ouders zouden immers te veel opvallen als provincialen door hun houding en hun traditionele kledij.

Toen ik als student bij mijn familie in Addis-Abeba verbleef, had ik een eigenaardige ervaring. Mijn klasgenoten en voetbalvrienden noemden me “Mohamed de Somaliër”. Op een dag vroeg ik mijn vader of ik mijn naam mocht veranderen. “Hoor je Mohamed niet graag ?” vroeg hij me. Jawel, Mohamed is OK, maar ik hou niet van “Somaliër”. Mijn vader riep hierop de gezinsraad bijeen en zei: “Luister, luister, Mohamed heeft iets heel belangrijks te zeggen”. Ik legde mijn vraag voor, maar één van mijn oudere zussen las me de les “Je zou fier moeten zijn op je afkomst”. Daarna stuurde mijn vader me naar een generaal en gaf me een taak. Deze legerofficier was de beste vriend van mijn vader. Mijn opdracht was om te meten hoeveel tijd het kostte tussen het aanbellen en het openen van het hek. Ik begreep al gauw dat die taak een voorwendsel was om me een lesje te leren.

’s Anderendaags ging ik dus naar het huis van de generaal. Maar ik had niet eens de tijd om aan te bellen of het hek ging open om de weg vrij te maken voor de Mercedes van de officier. Ik maakte direct van de opening gebruik en ging behoedzaam naar binnen.  De poort stond nog open en ik kon zien dat er veel volk binnen was, voornamelijk mensen van het platteland. Ik begreep direct dat die familie niet van Amhara afkomst was. Het personeel had mij gezien, ze waren op hun ongemak en stuurden de genodigden direct naar binnen en sloten de deur.  Beschaamd ging ik terug weg. Ik kwam aan het hek waar de Mercedes me opwachtte. “Zeg Mohamed, heb jij familie op het platteland ? Als je familieleden naar de stad komen, laat je hen dan Addis-Abeba-Abeba zien en ga je mee winkelen ? “Ik knikte ja. “En houden uw tantes en nichten hun traditionele kledij aan ? En is dat geen probleem voor jou ? Ik knikte. Word je niet beschaamd ? Ik antwoordde nee. Hij gaf me dan een biljet “ Deze namiddag ga je met mijn idioot van een zoon naar de film en leg je hem uit dat hij niet beschaamd moet zijn over zijn afkomst.” Ik ging terug, blij dat ik naar de film kon. Na mijn terugkeer vroeg mijn vader of ik nog steeds mijn naam wilde veranderen. “Nee ik hou van mijn naam” zei ik onder het gelach van mijn familieleden.

Het voorbeeld illustreert goed de integratieproblemen in Ethiopië. Maar ik kan me indenken dat twee filmtickets niet alles oplossen….

  U moet zich indenken hoe rechteloos velen waren die niet tot de Amhara kaste behoorden. Het land bleef ook heel arm, ondanks de vele toespraken en beloftes van de keizer.  In de regio rond Addis-Abeba was het politieke en het economische leven geconcentreerd. Daarnaast  heb je alle provincies rond die regio, die ingelijfd waren tijdens het Amhariserings proces, maar de staatstructuren bestonden er amper. Slechts 7% van de bevolking was gealfabetiseerd, de helft van de scholen bevond zich in de regio rond de hoofdstad en in de Eritrese hoofdstad Asmara. In Addis-Abeba was er één hospitaalbed voor 222 zieken, in de Arsi provincie klom dit al gauw op tot 1% per 22.260 (10) inwoners. De levensverwachting bedroeg er 35 jaar.

Repressie en armoede….een explosieve cocktail

In 74 begon het straatprotest met belangrijke moslim betogingen in Ethiopië. Ik nam eraan deel onder de slogan “wij zijn geen vreemdelingen” en ook stapte ik mee op in de studentenbetogingen die de val van de keizer eisten. De universiteit van Addis-Abeba werd het centrum van de anti-imperialistische strijd. In de jaren 60 debatteerden we over de nationale vraagstukken op basis van het marxisme en de anti-imperialistische strijd. In 69 viel de keizerlijke garde de campus binnen en doodde een twintigtal studenten. Maar het verzet hield niet op, integendeel het groeide zo fel dat de keizer in 1974 de campus sloot. Die universiteit, naar hemgenoemd, die het uithangbord moest zijn van het moderne Ethiopië. Elk jaar poseerde de keizer echter met de afgestudeerden, de sluiting was dus symbolisch.

Hoe ontstonden de marxistische ideeën op de campus ?

De nationale onafhankelijkheidsstrijd in Afrika en de ontwikkelingen in China en Vietnam beïnvloedden de studenten. Het was dus onvermijdelijk dat progressieve ideeën hun weg vonden.  De keizerlijke autoritaire macht kwam in een scherper daglicht te staan. Ethiopië bleef een neo-kolonie maar het kapitalisme werd stapsgewijs binnengebracht. De basis voor een moderne economie was er en die bracht een urbanisatie meebracht. Ook ontstond er een embryonale arbeidersklasse. De klassentegenstellingen werden scherper. In die context werden vakbonden opgericht en groeiden studentenbewegingen. Ik herinner me dat er veel werd gediscussieerd en doorheen de debatten kwam een lijst van uitdagingen naar voor.  De eerste was het boerenvraagstuk. De landbouw was de belangrijkste sector van de Ethiopische economie. Maar die was verdeeld: enerzijds waren er de grondbezitters en anderzijds de vele fel uitgebuite arbeiders uit de provincie. Daarom eiste de progressieve beweging dat het land in handen kwam van hen die het bewerkten. Het nationaliteiten vraagstuk was de tweede grote uitdaging. Ethiopië moest erkend worden als een multinationaal land waar alle burgers gelijkberechtigd zijn.  En dan was er nog het Eritrese vraagstuk. Na WO II werd Eritrea, vroegere Italiaanse kolonie, geannexeerd door Ethiopië. Sindsdien voert het Eritrese volk een strijd voor onafhankelijkheid. Deze strijd beïnvloedde trouwens de progressieve bewegingen in Ethiopië.

 Hoe gebeurde de annexatie van Eritrea ?

Eritrea heeft een kuststrook aan de Rode Zee. Het land werd met goedkeuring van Groot-Brittanië door Italië gekoloniseerd. Na WO II en de nederlaag van Mussolini  en in de context van de dekolonisering van Afrika eiste Eritrea zijn onafhankelijkheid op. Maar de VS hadden er hun centrale communicatiesysteem geïnstalleerd. Zo konden ze - er waren toen nog geen satellieten - zien wat er gaande was in Afrika en in het Midden-Oosten en zelfs in bepaalde regio’s van de Sovjet-Unie.

Washington verhinderde dus de onafhankelijkheid van Eritrea  en drong erop aan dat Ethiopië Eritrea annexeerde. Met keizer Selassie was de VS er zeker van zijn zaak. Selassie van zijn kant zag de kans schoon om via Eritrea een doorgang naar de Rode Zee te hebben. John Foster Dulles, een belangrijk politiek figuur in de VS, leidde toen het bureau van Buitenlandse Betrekkingen . Toen Eritrea ter tafel kwam in de VN veiligheidsraad legde hij zijn wil op: “Vanuit juridisch oogpunt moet het standpunt van het Eritrese volk  in overweging worden genomen. Maar de strategische belangen van de VS in de regio van de Rode Zee en overwegingen van vrede en veiligheid in de wereld maken de annexatie van Eritrea door onze Ethiopische bondgenoten.”

Deze beslissing loopt uit op een langdurig conflict dat trouwens nog steeds niet volledig is opgelost. Waarom werkte de samenwerking tussen Eritrea en Ethiopië niet ?

In Ethiopië zagen we hoe de invoering van het kapitalisme leidde tot de opkomst van de progressieve portestbewegingen sinds de jaren 60. In Eritrea bestond dit fenomeen al sinds de kolonisering door Italië in de jaren 30. Na de oorlog was het contrast tussen het feodaal Ethiopië enerzijds en anderzijds Eritrea met een embryonale moderne economie, vakbonden en vrije pers heel scherp. Moderne en progressieve ideeën verspreidden zich in heel Eritrea. Zij bedreigden het gezag van Selassie en haalden zijn artificieel imago van verlicht leider onderuit.

In 60 leidde een jong legerofficier, Girmane Neway een staatsgreep, terwijl Selassie in Brazilië was. De staatsgreep mislukte en bij zijn terugkeer nam Selassie drastische maatregelen om zijn gezag te verstevigen. Eritrea werd

22-11-2020 om 09:52 geschreven door Hope for the Horn  

De einddagen van het TPLF-regime in Ethiopië…
Het TPLF heeft zijn eigen graf gegraven

T.C. Montain in “The Nigerian Voice”

Het “Tigray Peoples Liberation” Front (TPLF) van Ethiopië was al bijna drie decennia aan de macht (1991-2018) en zoals we hier in de Hoorn van Afrika zeggen, “het groef zijn eigen graf”.

Het TPLF is de afgelopen 30 jaar het meest corrupte, brutale, zelfs genocidale regime ter wereld geweest. De vredesovereenkomst die de Verenigde Staten hebben gesloten in 2018, laat hen toe in hun thuisprovincie Tigray, een van de kleinste regio’s van Ethiopië, aan de macht te komen. Door deze criminelen een toevluchtsoord te bieden en vervolgens hen toe te laten agenten te betalen om in geheel Ethiopië de afgelopen twee jaar moorden te plegen en etnische chaos te creëren, heeft Het TPLF zijn best gedaan om het land te verwoesten, met andere woorden, “zijn eigen graf te graven”. De Ethiopiërs haten het TPLF. De bevolking heeft in minstens een half dozijn talen laten weten dat deze gangsters voor eens en altijd het zwijgen moet worden opgelegd. Het Ethiopische parlement stemde hier unaniem mee in, waardoor alle etnische groeperingen zich verenigd hebben achter de regering.

Terwijl de wereld werd afgeleid door de verkiezingen in de VS, lanceerde het TPFL een aanval op een logistieke basis van het Ethiopische leger in Tigray, blijkbaar in de hoop wapens te kunnen buitmaken. De aanval mislukte, maar Ethiopisch bloed werd vergoten en er gingen levens verloren. De wreedheid die het TPLF-heeft getoond ten overstaan van de Ethiopische soldaten, heeft heel Ethiopië geschokt. De soldaten die weigerden zich bij Het TPLF aan te sluiten werden in koelen bloede neergeschoten en de rest werd naakt en op blote voeten over de Eritrese grens gejaagd. Berichten over hyena's die de lichamen van Ethiopische soldaten opeten, schokten het hele land.

Dit was letterlijk de druppel die de emmer deed overlopen. De Nobel Vredeslaureaat P.M. Abiy Ahmed nam zijn verantwoordelijkheid en verklaarde de oorlog aan de TPLF-maffia. Iets wat de meerderheid van de Ethiopische bevolking al zeer lang vroeg.

Abiy was pijnlijk geduldig toen het TPLF in 2019 verschillende hoge Amhara generaals van het Ethiopisch leger vermoordde, in een poging om een etnische oorlog uit te lokken. Toen het TPLF begin 2020 de moord op de populaire Oromo-zanger organiseerde en haar agenten uitstuurde om te branden, te plunderen en te moorden, toonde Abiy geduld, terwijl hij tegelijk de strop rond de TPLF-bandieten aanhaalde.

Terwijl de druk met de dag toenam en de bewoners van Tigray steeds onrustiger werden, hield het TPLF nog een van haar “100%” verkiezingen, waarbij zij zelf alle zetels in hun zogenaamde Tigray-parlement veroverden.

Abiy is hen al een stap voor geweest sinds zijn regering in 2018 aan de macht kwam in Ethiopië. Hij de verving de oude Ethiopische munt Birrh door een nieuwe. Het TPLF wilde het oude waardeloze geld vervangen door de nieuwe munt omdat ze haar miljarden gestolen oude Birrh niet konden verantwoorden, waren ze plots al hun gestolen geld kwijt. Het TPLF werd geconfronteerd met een faillissement, waardoor ze niet in staat waren hun veiligheidstroepen te betalen en de controle over het Tigray-volk te behouden.

Daarna ging Abiy naar Soedan en regelde de veiligheid van de Soedanese grens om zo de achterdeur voor het TPLF te sluiten. Steeds meer ingesloten door hun traditionele vijanden de Afars in het zuiden en de Amharas in het westen en met de hermetisch gesloten Eritrese grens in het oosten en het noorden was de enige ontsnappingsroute naar Soedan afgesloten voor de TPLF-bandieten.
Het TPLF zat in een zelfgekozen val!

Het TPLF dreigt al maandenlang met een totale oorlog tegen de regering van Abiy Ahmed. Toen viel het TPL het leger aan in Tigray. Dat was een brug te ver en Abiy begon het Ethiopische leger te mobiliseren om een einde te maken aan de TPLF-gangsters.

Het TPLF reageert door overal etnische haat te zaaien. Het TPLF deed wanhopig pogingen om hun vroegere aanhangers in de EU, de VN en de AU, alsmede op de mensenrechtenorganisaties zoals de “International Crisis Group” (gefinancierd door de “National Endowment for Democracy-CIA” en George Soros), alsook “Amnesty International” en “Human Rights Watch” over te halen.

Vandaag beweren die criminelen dat ze worden vervolgd en oneerlijk behandeld. Het is een groteske komedie, ware het niet dat het TPLF zo gevaarlijk is. Het is een in het nauw gedreven hyena van het gevaarlijkste soort, bereid om zwaar uit te halen.

Toen in de nacht van 9 november het oprukkende Ethiopische leger voor de deur van een stad in het westen van Tigray bijeenkwam, organiseerden de terugtrekkende doodseskaders van het TPLF een bloedbad, waarbij ze letterlijk met machetes en messen zo'n 500 seizoenarbeiders uit andere regio’s afslachtten.

“Amnesty International” meldde dat de overlevenden van dit schokkende bloedbad met de vinger naar de TPLF-moordenaars wezen. In eerste instantie probeerden de westerse media de schuld van de moordpartij zowel aan het Ethiopisch leger als aan de TPLF-milities te geven om zo verwarring te creëren in de wereld. Maar het verslag van Amnesty was recht in de roos en de hele wereld kon zien wat een onmenselijke, barbaarse hoop moordenaars de TPLF-misdadigers in werkelijk zijn.

Dit was niet de eerste keer. Helemaal niet! Het TPLF heeft een lange bloedige geschiedenis van bloedbaden. Toen het Eritrea binnenviel toen ze in 2000 nog de macht had in Ethiopië[i] heeft het vrijwel alle burgers die ze konden vangen afgeslacht. De 1,5 miljoen Eritreeërs die in Ethiopië sinds mensenheugenis woonden, moesten vluchten met alleen de kleren aan en hun kinderen in de hand.

In het begin van de jaren 2000 werd het Anuak-volk van de Gambela[ii] streek (die rijk aan petroleum is en enkele van de rijkste landbouwgronden van Ethiopië bezit) het doelwit van een golf van etnische zuiveringen door TPLF-doodseskaders.

Eind 2006 stuurde het TPLF Ethiopiërs naar Somalië in opdracht van hun opperheren in Washington D.C. Tijdens hun twee jaar durende bezetting werden meer dan 50.000 Somaliërs afgeslacht.

In 2007 reageerden ze op een aanval van etnisch Somalische strijders[iii] in de Ogaden regio van Ethiopië door een volledige voedsel- en medische blokkade op te zetten. Deze moordende blokkade duurde tot de vreedzame revolutie van 2018. Terwijl droogte, hongersnood en ten minste twee cholera-epidemieën stuurde het TPLF bovendien nog doodseskaders naar de Ogaden om de weinige tarwe aan te slaan.

Het TPLF heeft talloze bloedbaden aangericht waarbij hun aanhangers de etnische spanningen ten top dreven. Waarbij honderden mensen werden afgeslacht en meer dan 1 miljoen Ethiopiërs in eigen land ontheemd raakten.

Naarmate het Ethiopische leger vandaag in haar offensief in Tigray op drie fronten oprukt in de richting van de TPLF-hoofdstad Mekelle, zijn de in het nauw gedreven hyena's van het TPLF steeds gevaarlijker geworden, of proberen ze dat in ieder geval te worden. Terwijl hun eigen “dienstplichtigen” zich overgeven aan de oprukkende Ethiopische regeringstroepen, lanceert het TPLF een raketaanval op Eritrea, die terecht kwam in een koeienweide aan de rand van de hoofdstad Asmara. Vervolgens verklaarden ze dat het TPLF “officieel in oorlog was met Eritrea”. Eritrea gaf geen krimp na deze doorzichtige provocatie.

Ethiopië heeft een groot modern leger met meer dan 20 geavanceerde Russische jachtbommenwerpers, terwijl Het TPLF in 2018 haar luchtmacht verloor. De TPLF- schurken met hun doodseskaders zijn niet in staat een conventionele oorlog te voeren met de Ethiopische regering.

Het TPLF is uit wanhoop begonnen met het gijzelen van Ethiopiërs, te beginnen met de Ethiopiërs die voor de VN-hulporganisaties werken als levend schild. In haar laatste vluchtoord, de hoofdstad Mekelle, zal het TPLF waarschijnlijk de burgerbevolking van de stad weerhouden te vluchten en ze eveneens als menselijk schild gebruiken. In de hoop zo het Ethiopische leger af te remmen en de luchtmacht te beletten uit te rukken.

Het militaire einde van het TPLF is niet ver weg meer. Het is een kwestie van dagen in plaats van weken. Maar zodra de gevechten voorbij zijn begint het echte harde werk. Het TPLF-regime is al bijna 30 jaar aan de macht in Tigray en ze hebben hun handhavers in elk dorp in de provincie. In elk dorp zullen waarheids- en rechtvaardigheidscomités moeten worden gecreëerd, die al degenen die misdaden tegen de Tigrayans hebben gepleegd, voor het gerecht brengen.

De Ethiopische regering zal het TPLF-onkruid met wortel en al uitrukken in geheel Tigray.
Dat zal veel leiderschap van premier Abiy Ahmed eisen. Maar zijn taak zal na het verdwijnen van het TPLF makkelijker worden om de vrede in Ethiopië te vestigen. Vrede die door de gehele wereld zal worden toegejuicht. (…)

Dat het TPLF “zijn eigen graf heeft gegraven” en op het punt staat om voor altijd begraven te worden, is een grote overwinning voor de Hoorn van Afrika en Oost-Afrika. Het kan een periode van vrede en rechtvaardigheid teweegbrengen. Alsook een welvaart gebaseerd op wederzijdse samenwerking van onze regio’s en tegelijk vrienden van de westerse bankiers en multinationale bloedzuigers naar de hel testuren. De dood van Het TPLF zal de CIA, die het TPLF vanaf het begin heeft gesteund, beroven van haar meest succesvolle crimineel project in Afrika in de afgelopen 40 jaar.

De auteur van het artikel is Thomas C. Mountain is een historicus die sinds 2006 in Eritrea woont en van daaruit verlag uitbrengt

https://www.thenigerianvoice.com/news/293785/digging-their-own-grave-the-end-days-of-ethiopias-tplf-reg.html

21-11-2020 om 10:03 geschreven door Hope for the Horn  

Les derniers jours du régime du TPLF en Ethiopie...
Le TPLF a creusé sa propre tombe

T.C. Montain dans "The Nigerian Voice"

Le Front de libération du peuple tigré (FPLT) d'Éthiopie était au pouvoir depuis près de trois décennies (1991-2018) et, comme on le dit ici dans la Corne de l'Afrique, "il a creusé sa propre tombe".

Le TPLF a été le régime le plus corrompu, le plus brutal, voire génocidaire du monde au cours des 30 dernières années. L'accord de paix signé par les États-Unis en 2018 leur permet de prendre le pouvoir dans leur province natale du Tigré, l'une des plus petites régions d'Éthiopie. En offrant à ces criminels un sanctuaire et en leur permettant ensuite de payer des agents pour commettre des meurtres et un chaos ethnique dans toute l'Éthiopie au cours des deux dernières années, le TPLF a fait de son mieux pour détruire le pays, en d'autres termes, "creuser sa propre tombe". Les Éthiopiens détestent le TPLF. La population a déclaré dans au moins une demi-douzaine de langues que ces gangsters devaient être réduits au silence une fois pour toutes. Le parlement éthiopien a donné son accord à l'unanimité, de sorte que tous les groupes ethniques se sont unis derrière le gouvernement.

Alors que le monde était distrait par les élections américaines, le TPFL a lancé une attaque sur une base logistique de l'armée éthiopienne au Tigré, espérant apparemment capturer des armes. L'attaque a échoué, mais le sang éthiopien a coulé et des vies ont été perdues. La cruauté dont a fait preuve le TPLF envers les soldats éthiopiens a choqué toute l'Ethiopie. Les soldats qui ont refusé de rejoindre le TPLF ont été abattus de sang froid et les autres ont été chassés nus et pieds nus à travers la frontière érythréenne. Les rapports faisant état de la présence d'hyènes mangeant les corps des soldats éthiopiens ont choqué tout le pays.

C'est littéralement la paille qui a fait déborder le seau. Le prix Nobel de la paix P.M. Abiy Ahmed a pris ses responsabilités et a déclaré la guerre à la mafia du TPLF. C'est ce que la majorité de la population éthiopienne demande depuis très longtemps.

Abiy a été douloureusement patient lorsque le TPLF a assassiné plusieurs généraux Amhara de haut rang de l'armée éthiopienne en 2019, dans une tentative de provoquer une guerre ethnique. Lorsque le TPLF a organisé le meurtre de la populaire chanteuse oromo au début de l'année 2020 et a envoyé ses agents pour brûler, piller et assassiner, Abiy a fait preuve de patience, tout en resserrant le noeud coulant autour des bandits du TPLF.

La pression augmentant de jour en jour et les habitants du Tigré devenant de plus en plus agités, le TPLF a tenu une autre de ses élections "à 100%", conquérant tous les sièges de son soi-disant parlement du Tigré.

Abiy a une longueur d'avance sur eux depuis que son gouvernement est arrivé au pouvoir en Ethiopie en 2018. Il a remplacé l'ancienne monnaie éthiopienne, le birrh, par une nouvelle. Le TPLF voulait remplacer l'ancien argent sans valeur par la nouvelle monnaie parce qu'ils ne pouvaient pas rendre compte de leurs milliards de vieux Birrh volés, ils ont soudainement perdu tout leur argent volé. Le TPLF a fait faillite, ce qui l'a empêché de payer ses forces de sécurité et de maintenir son contrôle sur le peuple du Tigré.

Puis Abiy s'est rendu au Soudan et a organisé la sécurité de la frontière soudanaise pour fermer la porte de derrière pour le TPLF. Enfermés par leurs ennemis traditionnels, les Afars au sud et les Amharas à l'ouest, et avec la frontière érythréenne hermétiquement fermée à l'est et au nord, la seule voie d'évasion vers le Soudan était fermée aux bandits du TPLF.

Le TPLF était dans un piège qu'il avait lui-même choisi !

Le TPLF menaçait depuis des mois de mener une guerre totale contre le gouvernement d'Abiy Ahmed. Puis le TPLF a attaqué l'armée dans le Tigré. C'était un pont trop loin et Abiy a commencé à mobiliser l'armée éthiopienne pour arrêter les gangsters du TPLF.

Le TPLF a réagi en semant partout la haine ethnique. Le TPLF a tenté désespérément de persuader ses anciens partisans de l'UE, des Nations unies et de l'UA, ainsi que des organisations de défense des droits de l'homme telles que l'"International Crisis Group" (financé par la "National Endowment for Democracy-CIA" et George Soros), ainsi qu'"Amnesty International" et "Human Rights Watch".

Aujourd'hui, ces criminels affirment être poursuivis et traités injustement. C'est une comédie grotesque, si ce n'était du fait que le TPLF est si dangereux. C'est une hyène acculée du genre le plus dangereux, prête à payer un lourd tribut.

Dans la nuit du 9 novembre, lorsque l'armée éthiopienne en marche s'est rassemblée aux portes d'une ville du Tigré occidental, les escadrons de la mort du TPLF, qui battaient en retraite, ont organisé un massacre, massacrant littéralement à la machette et au couteau quelque 500 travailleurs saisonniers d'autres régions.

"Amnesty International" a rapporté que les survivants de ce massacre choquant ont pointé du doigt les tueurs du TPLF. Au départ, les médias occidentaux ont tenté de rejeter la responsabilité du massacre sur l'armée éthiopienne et les milices du TPLF afin de créer la confusion dans le monde. Mais le rapport d'Amnesty était en plein dans le mille et le monde entier a pu voir quel tas de meurtriers inhumains et barbares sont réellement les criminels du TPLF.

Ce n'était pas la première fois. Pas du tout ! Le TPLF a une longue et sanglante histoire de massacres. Lorsqu'il a envahi l'Érythrée alors qu'il était encore au pouvoir en Éthiopie en 2000, il a massacré presque tous les civils qu'il a pu capturer. Les 1,5 million d'Érythréens qui vivaient en Éthiopie depuis des temps immémoriaux ont dû fuir avec seulement leurs vêtements et leurs enfants à la main.

Au début des années 2000, le peuple Anuak de la région de Gambela (qui est riche en pétrole et possède certaines des terres agricoles les plus riches d'Ethiopie) est devenu la cible d'une vague de nettoyage ethnique par les escadrons de la mort du TPLF.

Fin 2006, le TPLF a envoyé des Ethiopiens en Somalie sur ordre de leurs chefs à Washington D.C. Pendant les deux années d'occupation, plus de 50 000 Somaliens ont été massacrés.

En 2007, ils ont répondu à une attaque de combattants somaliens dans la région de l'Ogaden en Ethiopie en mettant en place un blocus alimentaire et médical complet. Ce blocus meurtrier a duré jusqu'à la révolution pacifique de 2018. En outre, alors que la sécheresse, la famine et au moins deux épidémies de choléra se poursuivaient, le TPLF a envoyé des escadrons de la mort dans l'Ogaden pour frapper les quelques blés.

Le TPLF a perpétré de nombreux massacres au cours desquels ses partisans ont exacerbé les tensions ethniques. Des centaines de personnes ont été massacrées et plus d'un million d'Éthiopiens ont été déplacés à l'intérieur du pays.

Alors que l'armée éthiopienne, dans son offensive au Tigré, avance aujourd'hui sur trois fronts vers la capitale du TPLF, Mekelle, les hyènes acculées du TPLF sont devenues, ou tentent de devenir, de plus en plus dangereuses. Alors que ses propres "conscrits" se rendent aux troupes gouvernementales éthiopiennes qui avancent, le TPLF lance une attaque à la roquette sur l'Érythrée, qui s'est soldée par un pâturage pour vaches à la périphérie de la capitale Asmara. Ils ont ensuite déclaré que le TPLF était "officiellement en guerre avec l'Erythrée". L'Erythrée n'a pas reculé après cette provocation transparente.

L'Ethiopie dispose d'une grande armée moderne avec plus de 20 chasseurs-bombardiers russes avancés, tandis que le TPLF a perdu son armée de l'air en 2018. Les voyous du TPLF avec leurs escadrons de la mort sont incapables de mener une guerre conventionnelle avec le gouvernement éthiopien.

Le TPLF a commencé à prendre des Ethiopiens en otage par désespoir, en commençant par les Ethiopiens travaillant pour les agences d'aide de l'ONU comme boucliers vivants. Dans son dernier refuge, la capitale Mekelle, le TPLF est susceptible de dissuader la population civile de fuir la ville et de les utiliser également comme boucliers humains. Dans l'espoir de ralentir l'armée éthiopienne et d'empêcher l'armée de l'air d'avancer.

La fin militaire du TPLF n'est pas loin. C'est une question de jours plutôt que de semaines. Mais dès que les combats sont terminés, le vrai travail commence. Le régime du TPLF est au pouvoir dans le Tigré depuis près de 30 ans et il a ses exécutants dans chaque village de la province. Des comités de vérité et de justice devront être créés dans chaque village, afin de traduire en justice tous ceux qui ont commis des crimes contre les Tigres.

Le gouvernement éthiopien va éradiquer l'herbe du TPLF dans tout le Tigré.

Cela exigera beaucoup de leadership de la part du Premier ministre Abiy Ahmed. Mais sa tâche sera plus facile pour établir la paix en Éthiopie après la disparition du TPLF. Une paix qui sera applaudie par le monde entier. (…)

Le fait que le TPLF ait "creusé sa propre tombe" et soit sur le point d'être enterré à jamais est une grande victoire pour la Corne de l'Afrique et l'Afrique de l'Est. Elle peut apporter une période de paix et de justice. Aussi une prospérité basée sur la coopération mutuelle de nos régions et en même temps tester les amis des banquiers occidentaux et des sangsues multinationales à l'enfer. La mort du TPLF privera la CIA, qui a soutenu le TPLF depuis le début, de son projet criminel le plus réussi en Afrique au cours des 40 dernières années.

L'auteur de l'article est Thomas C. Mountain est un historien qui vit en Erythrée depuis 2006 et qui rapporte

https://www.thenigerianvoice.com/news/293785/digging-their-own-grave-the-end-days-of-ethiopias-tplf-reg.html

21-11-2020 om 10:02 geschreven door Hope for the Horn  

Premier Abiy's oorlog tegen Tigrayan rebellen goed voor Ethiopië en de regio

11 november 2020

Door “The Somalia Star” Staff Writer

Het besluit van de Ethiopische premier Abiy Ahmed om het leger naar de regio Tigra te sturen om de misdadigers van het TPLF aan te pakken, is goed nieuws voor de  Hoorn van Afrika en Oost-Afrika, die enorm hebben geleden onder vele misdaden van het TPLF: de oorlog met Eritrea (1998-2018) en de invasie van Somalië. TPLF-agenten jaagden als roofdieren op hun tegenstanders in het buitenland, vooral in Kenia en Somalië, waar leden van het Oromo Bevrijdingsfront en het Ogaden Nationaal Bevrijdingsfront in koelen bloede werden vermoord.

Tigray telt zes miljoen inwoners in een land met 110 miljoen inwoners. Het TPLF van Tigray hadden de heerschappij in Ethiopië (1991-2018).

Media, die onnauwkeurig zijn en op zoek naar sensatie, zaaien paniek door te beweren dat het TPLF -criminelen Ethiopië (de op één na grootste natie in Afrika) in een grote burgeroorlog kunnen storten en vernietigen. Verre van dat!
De huidige militaire operatie in de regio Tigray zal een de orde en de vrede in Ethiopië herstellen. Degenen die oproepen tot een dialoog met het TPLF  maken geen enkele kans.

TPLF "criminele elementen kunnen niet ontsnappen aan de rechtsstaat", tweette premier Abiy zaterdag. "Onze operatie heeft tot doel een einde te maken aan de straffeloosheid die veel te lang heeft geheerst. Ze wil de individuen en groepen laten veroordelen volgens de wetten van het land."

Maandag weerlegde hij de bekommernis dat Ethiopië in chaos zou kunnen vervallen als “ongegrond” en als “resultaat van het niet goed begrijpen van onze context”.

"Ons optreden als soevereine staat wil zijn capaciteit tonen om zijn eigen interne zaken te regelen. Binnenkort zal ren, zal binnenkort worden afgerond door een einde te maken aan de heersende straffeloosheid," tweet hij.

De tegenaanval, die Addis Abeba begon op 4 november nadat het TPLF -troepen een nationale legerbasis hadden aangevallen en probeerden artillerie en militaire uitrusting te stelen. De aanval van het TPLF zoals premier Abiy op 6 november op zei “een daad van overmoed". Het TPLF -aanval maakte een einde aan de inspanningen van de regering om haar geschillen met de regio Tigray op te lossen door middel van bemiddeling, verzoening en dialoog.

De waarheid is dat leiders van het TPLF  gewoon slechte verliezers zijn nadat ze drie jaar geleden van de macht werden verdreven. Ze willen hun lot niet accepteren.

Premier Abiy is boos - mogelijk heel boos – omwille het gebrek aan respect van de Tigray voor de nieuwe, Ethiopische regering die hij leidt. Als gemarginaliseerde minderheid willen ze nog altijd over de meerderheid  in Ethiopië heersen.

Abiy - en bij uitbreiding Ethiopië - heeft veel redenen om bitterder te zijn dan de Tigra generaals en politici. Hij heeft een volle ambtstermijn gekregen, omdat de  TPLF en Tigrayans, die de macht namen in 1991, met een ijzeren vuist hebben geregeerd totdat ze verdreven werden in maart 2018. Ze hebben de nationale schatkist  leeggeroofd en belangrijk militair materieel (zoals straaljagers) naar hun regio hebben gesleept toen hun nederlaag duidelijk werd.

Abiy werd bij aankomst in de steek gelaten. Zonder de redding van de VAE van 1 miljard dollar in contanten om Ethiopië te helpen zich te herstellen van de slopende valutacrisis die veel bedrijven ertoe heeft gebracht hun winkel te sluiten, zou Abiy vanaf dag één door nieuwe opstanden zijn overspoeld.

Omdat hij zich bewust was van de gevaren begon premier Abiy - onmiddellijk na zijn eedaflegging in april 2018 - aan een grote schoonmaakoperatie. Hij verdreef de meest agressieve TPLF politici, uit de regering, rolde het repressieve, door het TPLF  geleide regerende “Ethiopische Volk Revolutionaire Democratische Front” (EPRDF) op en maakte een einde aan de vijandschap met Eritrea. Vijandschap die werd gelanceerd zijn door wijlen premier Meles Zenawi, die tegen Asmara ten strijde trok, die alles deed om president Isaias Afwerki van Eritrea te isoleren en die het brein was achter de tien jaar durende sancties van de VN tegen Asmara.

Zoals premier Abiy zei, was het TPLF -regering “een criminele kliek" die gezworen had "Ethiopië onbestuurbaar te maken". Hij zei dat de groep "afschuwelijke misdaden in verschillende delen van het land" plande als antwoord op de opstanden in 2017 en begin 2018.

"Sinds de huidige regering in april 2018 met vreedzame aan de macht kwam zijn leden van het TPLF -kliek, die het land de afgelopen 27 jaar brutaal bestuurde, voortvluchtig. Ze verborgen in de stad Mekelle (hoofdstad van Tigray) en gebruikten de burgerbevolking als menselijk schild," zei Abiy.
De regering van Abiy liet de politieke gevangenen vrij en liet het publiek voor korte duur om kritische standpunten over nieuwe regering in te nemen.

De generaals van Tigray maakten gebruik van deze vrijheid en begonnen de inter-communautaire spanningen onder de tientallen volkeren van Ethiopië aan te wakkeren, waardoor de spanning in het land toenam. Wat de druk op Abiy verhoogde om te handelen en niet te weifelen. Om de opstand in Tigray te verpletteren, zou Abiy de steun van de wereldgemeenschap moeten vragen. Het is waarschijnlijk dat veel buitenlandse naties bereid zijn hem te hulp te schieten, want het alternatief zou zijn dat het TPLF  wordt aangemoedigd en dat Addis Abeba niet in staat zou zijn haar controle over het hele land uit te oefenen.

De leiders van het TPLF  zullen niet aarzelen om de etnische conflicten in Ethiopië verder aan te wakkeren, omdat het in hun belang is om elke nationale regering die niet aan hen is onderworpen, te verlammen. Ze weten dat als ze het offensief van Addis Abeba kunnen tegenhouden, ze andere volkeren met onderliggende grieven kunnen inspireren om in opstand te komen en het land in chaos te laten verzinken.

Het TPLF verwierp de beslissing van het nationale parlement om de geplande verkiezingen uit te stellen vanwege de Covid-19 pandemie.
Ze schonden de Ethiopische grondwet door het organiseren van illegale regionale verkiezingen die wettelijk werden uitgesteld.
Vervolgens begon de plaatselijke regering van Tigray illegale relaties met internationale organisaties en landen te smeden. Ze sneed uiteindelijk de banden met Abiy’s regering af en noemde deze "onwettig".

Abiy had geen andere keuze dan de confrontatie aan te gaan met het TPLF . Hij voelde zich gekleineerd - en zelfs bedreigd - door deze goed bewapende en misdadige militie. Abiy kon het TPLF en de regering in Tigay haar gang niet verder laten gaan als hij geloofwaardig wilde blijven als hoofd van de centrale regering.

De leiders van het TPLF  hielden zichzelf voor de gek toen ze dachten dat hun rebellie het prestige van Tigra zou verhogen. Ze hebben hun waar gelaat laten zien en hebben de nationale overheid uitdaagd. Maar net als Icarus, in de oude Griekse mythe, lijken ze te dicht bij de zon te zijn gevlogen zodat de was op hun vleugels smolt en ze in het ruige Tigrayan-gebergte neer zullen storten.

De meeste bewoners van Tigray zouden graag om hun regio boven de anderen willen te plaatsen. Maar dat is onbereikbaar. Premier Abiy, vastbesloten om zijn militaire moed te tonen, wil niet toegeven aan de eisen van het TPLF. Hij wil ook niet langer meer bemiddelen, want dit zou legitimiteit verlenen aan de TPLF-misdadigers.

"De federale strijdkrachten zijn vastbesloten om een einde te maken aan deze criminele TPLF onderneming met zo min mogelijk kosten voor de burgerbevolking in Tigray en de rest van Ethiopië," zei Abiy, waarbij hij opmerkte dat de militaire operatie "duidelijke, beperkte en haalbare doelstellingen had: het herstellen van de rechtsstaat en de grondwettelijke orde en het waarborgen van het recht van de Ethiopiërs om een vreedzaam leven te leiden, waar ze zich ook bevinden in het land."

In tegenstelling tot het doemscenario dat sommige analisten voorspelden, is het vrij waarschijnlijk dat de oorlog tot Tigray zal beperkt blijven. Zeggen dat de oorlog zich zal verspreiden en de rest van de Hoorn van Afrika zal destabiliseren is vergezocht idee. De opstandelingen in Tigray zijn ingesloten door vijandige buren. Als Addis Abeba de gelederen sluit met Eritrea en Soedan, kan de nefaste gevolgen van de oorlog gemakkelijk worden ingedamd, zelfs als de oorlog meer dan een jaar duurt.

Asmara geeft het TPLF  de schuld van het "huidige conflict" na zijn "roekeloze en meervoudige aanval" op het noordelijke leger commando.

Khartoem heeft zijn grens met de regio Tigra "tot nader order" gesloten vanwege de "veiligheidsspanningen" in Ethiopië aldus het Soedanese nieuwsagentschap.

De autoriteiten van de regionale staat Kassala (Soedan) “zullen geen individuen of groepen toelaten die wapens dragen" zei de gouverneur, toevoegend dat een commissie zal worden gevormd om de methode te bepalen om de burgers op te vangen die de oorlog willen ontvluchten en toevlucht op Soedanese grondgebied zoeken.

Het “besluit van Ethiopië" om troepen van Somalië" terug te trekken zal ook weinig invloed op de algemene veiligheidssituatie in Somalië hebben. In feite zou het de Somalische regering een zeldzame kans kunnen geven om een alternatieve troepenmacht op te richten om haar te helpen de terreurgroep Al Shabab te bekampen. De regering van Mogadishu hebben altijd geloofd dat de “Vredesmacht van de Afrikaanse Unie” in hun land niet in staat was om een einde te maken aan de bedreiging van de Al Shabab, omdat zij het bestaan van de terreurgroep bestendigde. De Somaliërs hebben deze Afrikaanse missie, die zij verachten, beschuldigd dat Somalië als een melkkoe behandelen en dat de soldaten van deze “vredesmacht” misdaden begaan zoals verkrachtingen.

Addis Abeba geen gezworen vijand in de regio Hoorn en Oost-Afrika, die zich in het conflict met de Tigray regio wil storten. Beter nog, Addis Abeba is niet tegen het volk van Tigray of zelfs hun streven om hun plaatselijke autonomie te behouden zoals alle andere negen regio's in het land. (…)

Als de oorlog aansleept zal het TPLF  geen steun vinden van waar dan ook, lokaal of internationaal. Het is ondenkbaar dat Ethiopiërs, die de bloedige geschiedenis van het TPLF  kennen, hun onderdrukker die op zijn laatste benen loopt, zullen steunen.

Egypte, dat verstrikt is geraakt in een diplomatieke ruzie met Addis Abeba en natuurlijk graag een verzwakking  Ethiopië zou zien, zal wel twee keer nadenken vooraleer alvorens zich te associëren met het TPLF , omdat een ineenstorting van de staat in Ethiopië een groter risico zou kunnen betekenen in het dispuut over het water van de Nijl.

Abiy lijkt zich goed te hebben voorbereid op deze oorlog.

Op 1 november had hij in Addis Abeba een ontmoeting met generaal Abdel Fattah Al-Burhan, voorzitter van de Soedanese Soevereine Raad, en twee dagen eerder hield hij besprekingen met hoge federale ambtenaren en regionale presidenten over "nationale vredes- en veiligheidskwesties", misschien een verwijzing naar de Tigray regio.

Op 12 oktober bracht de Eritrese president Isaias Afwerki een driedaags werkbezoek aan Ethiopië "om de bilaterale banden tussen de twee landen te versterken", aldus Abiy.

Tijdens het verblijf van Isaias bezochten de twee leiders de Ethiopische luchtmacht, die Abiy bestempelde als "de nationale trots die ons luchtruim beschermt en nauw samenwerkt met onze grondtroepen in nationale noodsituaties en natuurrampen".

"Mijn bezoek aan het leger vandaag bevestigde hun aantoonbare technologische capaciteit en bereidheid", tweette Abiy op 14 oktober, toen hij en Isaias een bezoek brachten aan Bishoftu Automotive Industry aan de rand van de hoofdstad, die T-72-tanks, middelzware en zware wapens en militaire voertuigen voor het Ethiopische leger produceren.

De oorlog tegen de Tigray elites en generaals gaat evenzeer over de toekomst van een onafhankelijk en vreedzaam Ethiopië. De leiders van het TPLF  zijn bedreigen deze toekomst. Ze danken alleen aan zichzelf. De indruk dat ze alleen Abiy en het de Oromo volk, verafschuwen is misleidend. Hun doel is om elke regeringsleider te saboteren die hen ter verantwoording kan roepen voor hun decennialange misdaden en massale corruptie. Een premier uit het Amhara volk zou nog hun felste verzet hebben uitgelokt.

Abiy, een ex-soldaat, lijkt niet slachtoffer te willen spelen. Hij wil de leiders van het TPLF militair en politiek verpletteren. Hij is er zeker van dat hij het voor elkaar krijgt.

Zaterdag gaf hij het TPLF  een grote klap toen het Ethiopische parlement de wetgevende en uitvoerende macht het regionale bestuur van Tigrayan ontbond en een overgangsregering oprichtte die trouw zal zijn aan Addis Abeba in als ze het bestuur in Mekelle kan overnemen.

Er is een precedent.

Op 4 augustus 2018 deed het federale leger een inval in de hoofdstad van de Somalische regio, Jigjiga, en verjoeg zijn plaatselijke leider Abdi Mohamed Omer. Hoewel de militaire machtsovername geweld veroorzaakte, waarbij tientallen mensen omkwamen en vele eigendommen werden vernietigd, verkoos de regerende Democratische Volkspartij van Somalië op 26 augustus Mustafa Muhumed Omer tot de nieuwe president voor de regio, die nu de veiligste in Ethiopië is.

Abiy zal na "de grootschalige operatie voor het herstel van de orde in Tigray"  de andere interne problemen van Ethiopië met de ballonvaarten oplossen voordat ze uit de hand lopen. Hij heeft zich vergist toen hij het TPLF de mogelijkheid en de tijd gaf om zich te hergroeperen en te proberen zijn regering te ondermijnen.

De bezorgdheid dat de confrontatie die bepaalde fanatieke elementen binnen het TPLF (voornamelijk voormalige generaals en milities) willen bestendigen, ook werkelijk langdurig zullen zijn is overdreven.

De inwoners van de regio – vermoeid door de jarenlange gespannen relatie met Addis Abeba – hebben geen zin in een langdurige oorlog die zou kunnen leiden tot hun isolement en tot hongersnood. Dat kunnen ze zich nauwelijks veroorloven. De Tigray is onherbergzaam en grenst niet aan zee grenzend. Hun levensonderhoud hangt af van de buren: Amharas (in het zuiden), Eritreeërs (in het noorden), Afars (in het oosten) en Soedanezen (in het westen). (…)

De banden van de Tigrayans met hun buren zijn beladen, vooral met Eritrea en het Amhara in Ethiopië, een volk na de val van het Megistu-regime erg geleden heeft an het TPLF sindsn 1991.
Ook Eritrea is maar al te graag bereid zijn grens met Ethiopië te ontdoen van het TPLF in de Tigray omdat het TPLF tegen Eritrea vocht van 1998-2000 vocht en dat weigerde de stad Badme terug te geven aan Eritrea , zelfs nadat de door de VN  grenscommissie Eritrea-Ethiopië in 2000 had besloten dat Badme deel uitmaakte van Asmara.

Tigrayanstrijders zullen uiteindelijk alleen staan in hun strijd tegen de nationale regering van Abiy. Hun militaire opschepperij zal snel een koude douche krijgen. Ze staan tegenover de rest van de Ethiopiërs die het TPLF haten en zullen juichen wanneer de 44-jarige Nobelprijswinnaar voor de Vrede Abiy het land zal bevrijden van de misdadigers

De Ethiopiërs zullen de oorlog tegen de Tigray rebellen snel vergeten als Abiy erin slaagt om Ethiopië in de richting van de democratie, de eerbiediging van de rechtsstaat en vrije en eerlijke verkiezingen te sturen. Zijn politieke eenheid zal verzekeren en een open en vrije natie zal opbouwen, waarvan de burgers vreedzaam naast elkaar kunnen leven.

De regering van Abiy heeft tot nu toe een reeks mensenrechtenschendingen begaan. Zij heeft willekeurig politieke tegenstanders gearresteerd, vreedzame demonstranten gedood en het internet afgesloten. De vorige Ethiopische regeringen, waaronder de door het TPLF  gedomineerde junta, hebben echter precies hetzelfde gedaan. Het Tigray-regime, dat in de watten werd gelegd door de Verenigde Staten en andere westerse landen, heeft bloedbaden aangericht in Ethiopië en Somalië, waar Ethiopische strijdkrachten onder leiding een Tigray eenheid de mensen de keel doorsneden, ogen uitrukten en vrouwen in bende hebben verkracht.

De uiteindelijke verliezers van de voortdurende oorlog tussen Addis Abeba en het TPLF  zijn het volk van Tigray. Hun lang gekoesterde droom om op een dag een volledig zelfbestuur te krijgen, werd tenietgedaan door de geschillen van hun leiders met Addis Abeba en Eritrea. Het is zeer waarschijnlijk dat het volk van Tigray voedselproblemen zal kennen. Zodat de verslechterende levensomstandigheden in hun regio hen zullen dwingen om naar andere delen van het land te vluchten.

De Tigray-elites zullen in hun eigen aards paradijs blijven wonen, waarbij ze hun gedegradeerde rol in het nieuwe Ethiopië blijven negeren.
Ze zullen gebrandmerkt en belachelijk gemaakt worden als criminelen. Dat is niet onverwacht. Inderdaad, zo werkt de geschiedenis: hoogmoed komt ten val.

Premier Abiy bracht de stabiliteit van Ethiopië niet in gevaar toen hij het offensief tegen het TPLF  begon. Het echte gevaar voor de vrede en de eenheid van het huidige Ethiopië dat bestaat uit verschillende volkeren. (…)

"Onze militaire operatie is erop gericht, voor eens en voor altijd, vrede en stabiliteit te garanderen door de daders van de wanorde voor het gerecht te spelepen brengen", tweette Abiy op maandag 9 november.

De militaire actie van Abiy, trouw aan zijn ideaal als redestichter, zou wel eens - achteraf gezien – een meesterlijke slag kunnen zijn die Ethiopië behoudt voor het uiteenvallen.

https://www.thesstar.com/analysis-pm-abiys-war-against-tigrayan-rebels-good-for-ethiopia-and-the-region/

21-11-2020 om 00:00 geschreven door Hope for the Horn