Herfst. De dagen worden korter, de temperaturen dalen, maar ons niveau ‘gezelligheid’ stijgt zienderogen. Het perfecte moment om je vrienden op te trommelen om samen te genieten van een lekker Belgisch of Vlaams kaasplankje en een heerlijk glaasje Belgische of Vlaamse wijn. Een degustatie in openhaardsfeer onder kaas- en wijnliefhebbers? Een artikel uit ‘De Morgen’ waarbij onze Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns op 18 september deelnam aan de druivenpluk in het wijnkasteel Genoelselderen te Riemst, bracht mij op het idee om aan te sluiten bij zijn chauvinisme voor onze Belgische en Vlaamse wijnen. De minister verwees naar de positieve evolutie in onze wijnbouw sedert twee decennia. Ik kan mij volledig aansluiten bij zijn fierheid voor producten uit eigen streek, in plaats van de voorkeur te geven aan ingevoerde buitenlandse producten. Onze Belgische en Vlaamse wijnen moeten niet onderdoen aan kwaliteit, het aanwakkeren en overtuigen van de consument is dan ook niet moeilijk. Het sprekende bewijs daarvan ziet men in de stijging van het aantal wijnbouwers van 111 in 2020 tot 184 in 2025. Het aantal hectaren dat voor wijnbouw gebruikt wordt nam toe van 268 naar 486.
Tot zover volg ik hem in zijn politiek voor verdere financiering van onze professionele wijnbouwers in Vlaanderen. Allemaal goed minister, maar doe ook iets aan de hoge 21 procent tarieven voor onze eigen alcoholische wijnen als je aan promotie wilt doen!!! 

Alvorens jullie warm te maken voor dit chauvinisme geef ik graag enkele algemene richtlijnen gebaseerd op smaakintensiteit, textuur en regionale harmonie, met praktische suggesties voor combinaties.
Algemene richtlijnen
•    Smaakintensiteit: combineer kazen en wijnen met vergelijkbare intensiteit. Lichte kazen passen bij frisse, lichte wijnen, terwijl krachtige kazen beter samengaan met vollere wijnen.
•    Witte wijn voorkeur: witte wijnen zijn vaak beter geschikt voor kazen dan rode, omdat tannines in rode wijn kunnen botsen met het zoutgehalte of de romigheid van kaas.
•    Regionale combinaties: kazen en wijnen uit dezelfde streek vullen elkaar vaak goed aan, omdat ze dezelfde terroir-kenmerken delen.
Enkele Belgische kazen en wijncombinaties
1.    Zachte kazen (bijv. Herve, Keiems Bloempje)
•    Kaas: Herve (zachte roodkorstkaas uit de Provincie Luik, pittig en romig) of Keiems Bloempje uit Diksmuide (zacht, mild schimmelkaasje van ‘Het Dischhof’).
•    Wijn: Belgische chardonnay of pinot blanc. Een chardonnay  Genoelselderen (Limburg) - heeft een volle, boterachtige smaak die de romige textuur van deze kaas aanvult. Pinot Blanc, zoals die van Domaine de la Bouhouille (Blégny, Provincie Luik) - biedt een frisse, evenwichtige smaak die goed past bij Keiems Bloempje.
•    Waarom? De milde, romige smaken van zachte kazen harmoniëren met de fruitige en zachte tonen van deze witte wijnen, zonder dat de wijn de kaas overheerst.
2.    Geitenkazen (bijv. Corneel, Neteling)
•    Kaas: Corneel van Karditsel-Lummen, Provincie Limburg (biologische rauwmelkse geitenkaas, fris en zoutig) of Neteling van De Polle (Kempen, zachte geitenkaas met frisse zuren).
•    Wijn: Belgische sauvignon blanc uit domein Woest Woest (Evergem, Provincie Oost-Vlaanderen of een lichte Crémant d’Alsace-stijl zoals een mousserende wijn van het domein Chantillon (Hageland).
•    Waarom? De frisse zuren en citrusachtige tonen van sauvignon blanc sluiten perfect aan bij de natuurlijke zuurgraad van geitenkaas. Een mousserende wijn voegt een feestelijke toets toe.
3.    Harde kazen (bijv. Brokkeloud Roeselare, ’t Groendal)
•    Kaas: Brokkeloud Roeselare of ’t Groendal (harde hoevekazen, hartig en nootachtig).
•    Wijn: Belgische pinot gris of een stevige rode wijn zoals een pinot noir van Domein Aldeneyck (Limburg). Perfect voor harde kazen.
•    Waarom? De nootachtige, hartige smaken van harde kazen worden versterkt door de fruitige en krachtige tonen van pinot gris. Een lichte rode wijn zoals pinot noir werkt ook, omdat deze minder tannines heeft en goed combineert met de vettigheid van de kaas.
4.    Blauw geaderde kazen (bijv. Pas de Bleu, Grevenbroecker- Heese, Provincie Noord Brabant).
•    Kaas: Pas de Bleu of Grevenbroecker (Belgische blauwschimmelkazen, pittig en intens).
•    Wijn: zoete Belgische wijnen, zoals een late oogst (Vendange Tardives-stijl) van domein Aldeneyck (Maaseik, Provincie Limburg) of een versterkte wijn zoals Port-stijl van Belgische oorsprong (minder gebruikelijk maar soms beschikbaar bij nicheproducenten). Alternatief: een zoete Riesling van Belgische wijngaarden zoals Schorpion (Haspengouw).
•    Waarom? De zoetheid van de wijn tempert de scherpe, zoute smaak van blauw geaderde kazen, waardoor een harmonieuze balans ontstaat.

5.    Roodkorst kazen (bijv. Herve ‘Le Vieux Moulin’, Pas de Rouge).
•    Kaas: Herve ‘Le Vieux Moulin’ (pittige roodkorst kaas van rauwe koemelk) of Pas de Rouge van Het Hinkelspel, Evergem, Provincie Oost-Vlaanderen (halfvaste roodbacteriekaas).
•    Wijn: Belgische gewürztraminer, zoals die van domein Hoenshof (Hageland), of een riesling Auslese-stijl van Belgische bodem. Orange wijnen (*), zoals Domaine de Coursac (Belgische varianten), zijn ook een perfecte keuze.
•    Waarom? De aromatische en lichtzoete tonen van gewürztraminer en riesling vullen de intense, soms ‘stinkende’ smaken (retronasale kenmerken – neus/mond) van roodborst kazen aan. Orange wijnen bieden een unieke, complexe structuur die goed past bij de romigheid.

Specifieke Belgische wijnsuggesties
•    Chardonnay van Genoelselderen (Limburg): vol en romig, ideaal voor zachte en harde kazen.
•    Sauvignon Blanc van Eric Louis (Belgische productie): fris en citrusachtig, perfect voor geitenkazen.
•    Pinot Gris van Domein Aldeneyck (Limburg): fruitig en rond, geschikt voor harde kazen.
•    Gewürztraminer van Domein Hoenshof (Hageland): aromatisch en lichtzoet, matcht met roodkorst kazen.
•    Crémant van Chantillon (Hageland): mousserend en licht, goed bij verse- en geitenkazen.

Tips voor een Belgische kaasplank
•    Variatie: combineer vijf à zeven kazen, zoals Herve, Corneel, Brokkeloud Roeselare, Pas de Bleu en Pas de Rouge, voor een brede smaakervaring.
•    Opbouw: begin met lichte kazen (geitenkaas, zachte kaas) en eindig met intense kazen (blauwschimmel, roodkorst). Serveer wijnen in dezelfde volgorde, van lichte naar zware smaken.
•    Presentatie: voeg streekproducten zoals noten, fruit of brood toe om de smaken te neutraliseren en de wijn te complementeren.
•    Temperatuur: laat de kazen op kamertemperatuur komen voor de beste smaak. Serveer witte wijnen licht gekoeld en rode wijnen op 16-18°C.

Waarom Belgische wijnen?
Belgische wijnen, hoewel minder bekend dan Europese en Nieuwe Wereldwijnen, zijn vaak fris, fruitig en elegant, wat ze ideaal maakt voor kazen. Ze worden voornamelijk geproduceerd in o.a. de regio’s Limburg, Hageland en Haspengouw, en hebben een ‘terroir’ dat goed aansluit bij de rijke Belgische kaasstructuur. Door lokaal te combineren, creëer je een authentieke en harmonieuze ervaring.

Heb je specifieke Belgische kazen in gedachten, of wil je meer suggesties voor een bepaalde regio of kaassoort dan laat je je best adviseren bij gespecialiseerde handelszaken. De supermarkt kan alleen kaas verkopen uit massaproductie, dus aan jou de keus! De gespecialiseerde kaashandel koopt in van kleinere producenten en heeft seizoengebonden producten die meer karakter en smaak hebben. De supermarkt blijft massaproductie. Zonder deze laatste af te breken blijft het je portemonnee en jouw smaak!

En waarom geen Vlaamse kaasschotel met Damse Brie, Moerenaar kruidenkaas, Brugse Blomme, Brokkeloud Roeselare, Gentse Keizer, Westmalle kaas, Rubens of een Antwerps pikantje?
En waarom geen Vlaamse wijnen die dit jaar in de prijzen vielen zoals o.a. Cruysem (Cuvée Brut – Gouden medaille), Wijnkasteel Vandeurzen (chardonnay prestige – Goud), Wijndomein Waes – Goud), Kluisberg (kerner – Zilver), Vandersteene (Tradition – Brons), Wijngaard ten Gaerde met wit Johanniter/Solaris.

(*) Oranje wijn is een wijn gemaakt van witte druiven, waarbij de schillen en pitten langer in contact blijven met het sap, vergelijkbaar met de productie van rode wijn. Het langdurende schilcontact (maceratie) geeft de wijn een unieke oranje of amberkleur, een complex smaakprofiel met tonen van gedroogd fruit en kruiden, met een drogend mondgevoel door de tannines uit de schil van de druif.

Laat het jullie alvast smaken!

Georges De Smaele, wijnschrijver.