Half drie s nachts, onze chauffeur van dienst Xavier Geerolf (waarvoor dank) staat voor de deur in Essen om ons naar de luchthaven in Charleroi te brengen. Vluchten naar Finland en meer bepaald naar Savonlinna zijn er immers niet zo talrijk. Vandaar dat onze eerste dag al zeer vroeg begint.
Even langs Frank thuis en dan op weg naar Charleroi.
Om half 5 s morgens nemen we daar ons eerste ontbijt om voor de eerste keer met een vliegtuig in Charleroi op te stijgen. Deze luchthaven geeft helemaal niet de indruk een low kosten-luchthaven te zijn.
Om 6u25 stijgt ons vliegtuig op en brengt ons naar Lapeenranta. Dit is een kleine luchthaven dicht tegen de Russische grens in de buurt van Sint Petersburg. Daar informerend naar een mogelijke bus naar het station blijkt al geen lachertje. Allemaal Russische busjes die mensen daar ophalen en niet alleen geen woord Engels begrijpen, maar zeker niet richting station willen rijden. De taxis zijn s morgens blijkbaar ook al snel uitgeput en dus besluiten we maar om te voet het stadscentrum van Lapeenranta en het station op te zoeken.
De aansluiting met de trein later die dag geeft ons wat ruimte om een plaatselijke markt en de stad te verkennen.
Vers fruit en groenten, paddestoelen, dure bloemen en speciale broodjes zijn de meest verkochte producten aldaar.
Na een twee uur lange treinrit komen we aan in Savonnlina de voorlopige eindbesteming voor vandaag. Na één overnachting hier zullen de mensen van onze uitwisselingsschool ons morgen naar een verblijfplaats brengen in de buurt van de school zelf.
Eerste indrukken van Finland:
Veel water (lees meren)
Het land is vlakker dan we dachten
Er wordt veel gefietst hier (!)
De meeste huizen zijn van hout en zijn rood geschilderd
Veel berken en naaldbomen
De treinen rijden stipter dan bij ons
Weinig Finnen spreken Engels en wij spreken weinig (lees niks) Fins !
Vanmorgen om 8.45 aanwezig bij de Rettir voor het spektakel!
Eerst werd ongeveer 1/3 van de schapen die we gisteren hierheen hadden gebracht (dus zon 2000) de piste in gedreven en toen begon het grote uitzoekwerk (lees: de grote chaos). Schapen zaten strak op een gepakt en daar probeerden dan mensen tussendoor te lopen om hun eigen schapen eruit te halen. Natuurlijk stond iedereen af en toe goed knel tussen al die beesten, dus hebben wij ff gewacht met onszelf er tussen te smijten. Toen bijna alle schapen uitgezocht waren kwam er weer een nieuwe lading totdat uiteindelijk alle 6000 schapen verdeeld waren.
Het herkennen van de schapen gaat via het oormerk en aan een knip in het oor (elke boer heeft een andere manier van knippen). Toch waren er sommige nog extra slim door de hoorns van een kleur of brandmerk te voorzien.
Annelies was natuurlijk kei trots dat zij al snel een schaap te pakken had van onze boerderij.(zie foto) Deze boerderij is een buurman van ons gastgezin.
Toen het hele spektakel voorbij was, werden alle schapen in wagens geladen of te paard naar de boerderijen gebracht. Ook wij hebben geholpen om de schapen naar de boerderij te krijgen. Ook dit ging weer met paarden en honden, dus ook vandaag weer goed aan de wandel. De boerderij heeft een guesthouse etc. dus daar een kop schapensoep genomen zoals de traditie voorschrijft.
Wist je dat:
Er verschillende Rettirs worden gehouden en dat deze een van de grootste was?
De lammeren nu ongeveer een week mogen bekomen en dan geslacht gaan worden?
Er IJslands bier is genaamd Gull?
Er altijd wat schapen in de bergen achterblijven omdat deze niet gevonden zijn?
Er nog 2x uitgereden wordt om de achterblijvers alsnog te zoeken?
We wel al voor IJslandse paarden gezorgd hebben (foto), maar nog niet gereden hebben?
Er bloed is gevloeid?
Dit van schapen kwam, omdat hun hoorn kapot werd getrokken?
Wij verbaasd zijn dat al die mensen zich tussen de schapen storten?
Er namelijk geregeld mensen een paar minuten vast zaten?
Wij ons in België zon chaos niet kunnen voorstellen?
Wij namelijk niet zouden willen dat er zo veel mensen aan onze beesten komen?
Het echt wel stresserend is voor de schapen?
Het al met al een unieke en overweldigende ervaring was?
De schapen van verschillende boeren uit de omgeving stonden tijdens de zomermaanden los in de bergen (zonder toezicht). Afgelopen week zijn er ploegen mensen te paard de bergen in getrokken om zo de schapen weer terug naar beneden te drijven. Wij hebben een stuk meegelopen tussen de duizenden schapen. Vervolgens werden deze verzameld in een Rettir: een soort piste met daar rond allemaal hekjes, die uitkomen op verschillende kleine weilandjes. De bedoeling is om een groep schapen in de piste te zetten, waar de schapen door tientallen mensen uitgezocht worden en versleept naar het desbetreffende hekje. Aan de andere kant kunnen dan (na het sorteren) de boeren hun uitgezochte dieren inladen en terug naar de boerderij brengen.
Na een stevige wandeling volgende een stevige lunch en eventjes tijd om uit te blazen.
Vervolgens voegden wij ons weer bij een verder trekkende kudde van 6000 schapen om ook deze te begeleiden naar een Rettir waar morgen de schapen gesorteerd worden. Deze tocht nam nog eens 4 uur in beslag. We hebben dus nu een flinke conditie opgebouwd en daarom gaan we nu naar bedje.
Wist je dat:
6000 schapen aan alle kanten langs je, opgedreven door ruiters een kei indrukwekkend gezicht is?
Annelies er eventjes stil van werd?
Een ruiter ons een slokje cola aanbood?
Annelies een gretige teug nam en er toen pas achterkwam dat er 50% sterke drank in zat?
We ook al de zelfgestookte wodka gedronken hebben?
Maar de lokale alcohol genaamd Opal nog straffer was?
Vandaag om 14.00 in de vlieger gestapt op schiphol om richting IJsland te vliegen om daar een week van alles te weten te komen over het land en zijn beesten. Om 15.20 plaatselijke tijd geland (in het echt dus wel wat langer onderweg geweest) en bij de aankomsthal stond onze hostess van de vorige keer al te wachten samen met haar kleinkind. De auto in en via tal van stops het slechte weer doorgestoken (regen, regen, regen en mist) naar de boerderij van onze gastvrouw. Daar hernieuwde kennismaking met de gastheer en lekker gegeten en een rondje over het erf gedaan.
Nu wat relaxen en ons voorbereiden op de komende actieve dagen!
Wist je dat:
IJsland van boven bruin is.
De verkeersborden geel zijn ingekleurd in plaats van wit.
Annelies een kindje gered heeft van ganzenangst.
We al met pampers gesleurd hebben.
De daken van de huizen hier bekleed zijn met gras
We een peuter van 2jaar gevangen hebben in de supermarkt.
We al wat IJslander paardjes van dichtbij hebben gezien.
We een IJslandse drive inn hebben uitgeprobeerd.
We het IJslandse woord voor chocomel kennen: koko mjolk
Vandaag een beetje onduidelijke dag, omdat we echt geen idee hadden wat we gingen doen (dat IJslands begrijpen is zo makkelijk nog niet). Na het ontbijt reden we naar een dierenarts om wat medicijnen op te pikken. Zoiets is dus eventjes een driekwartier rijden (maar met zulke wegen en fantastische uitzichten absoluut geen straf). Op de terugweg hebben we een paardenfokker bezocht. Hij heeft een mooi, professioneel bedrijf met zon 45 paarden (IJslanders uiteraard). De jonge veulens worden geduurde hun eerste 3 jaar gewoon losgelaten in de natuur en zorgen op die manier voor natuurlijke begrazing van het landschap (wel worden ze wat handtam gemaakt). Na 3 jaar komen ze voor het eerst op stal waar ze getraind worden. Vanaf de leeftijd van 4 jaar worden ze verkocht. Het was echt een mooi en proper bedrijf waarmee ze veel geld verdienen. Ze hebben zelfs een waterloopband voor de paarden(zie foto)
Verder hebben we nog een klein beetje tijd gehad om wat in de omgeving te lopen (Ilse op zijn Belgische en Susanne op zijn Nederlands). Verder hebben we kennis gemaakt met wat familieleden tijdens de maaltijd (al eens IJslands muntijs met chocolade geproefd? Het is een aanrader) Waardoor we ook nog wat kennis hebben opgedaan over de kippenhouderij: intensief gehouden kippen leggen hier witte eieren en de extensief gehouden kippen leggen bruine eieren zodat er een duidelijk verschil is voor de consument.
Maar aan alles komt een eind, zo ook aan deze reis. We gaan zo slapen, want om 3.00 staan we op om naar Reykjavik gebracht te worden, alwaar we de bus pakken naar het vliegveld. We hopen om na een tussenstop van 3,5 uur in Kopenhagen uiteindelijk rond 17.30 te landen op Schiphol. Zondag wordt en dagje van heel lang uitslapen!!!
Een korte samenvatting van onze conclusies:
De agrarische sector is puur gericht op voedsel voorziening voor het eigen land (geen export behalve dan van de paarden) en is in elke sector veel extensiever.
De schapenhouderij is samen met de melkveehouderij de belangrijkste tak.
Akkerbouw bedrijven zijn er niet (stro is heel duur, omdat het aanbod beperkt is)
Serres zijn er wel en de grootste zijn qua standaard vergelijkbaar met België (maar ook natuurlijk kleinschaliger)
IJsland is op het gebied van koeien vergelijkbaar met België alleen veel kleinschaliger en extensiever. De koeien zijn een stukje kleiner en meer melktypisch dan vleeskoe al worden ze voor beide doeleinden gebruikt.
Schapen nemen hier naar verhouding een veel groter aandeel in de agrarische sector dan in België en worden alleen maar voor het vlees gehouden. De schapen verblijven van juni tot en met half september in de bergen. IJslanders lammeren naar verhouding moeilijk af, doordat de schapen gewoon een smal bekken hebben.
IJsland is een mooie vakantiebestemming. Vooral als je van lange autoritten door een opvallend landschap houdt en graag paardrijdt, natuurverschijnselen bezoekt en van rust en ruimte houdt. (kroegen of restaurantjes zijn in de dorpen nauwelijks te vinden)
Logeren bij gastgezinnen is een unieke ervaring om zo een land pas echt goed te leren kennen: het eten, de begroetingen, de verhalen over het land en zijn geschiedenis, het familieleven allemaal dingen die je als gewone toerist toch niet echt meekrijgt.
We gaan ons best doen om de opgedane kennis over te brengen aan onze leerlingen, zowel weetjes over het land als over de agrarische sector. Het doel van dit project (onze trip) is om leerkrachten uit te zenden, zodat er binnen Europa een betere kennis uitwisseling komt. Wij hopen hiermee ons steentje bij te dragen. Mochten jullie vragen aan ons hebben altijd welkom!!!
Tot slot:
We willen iedereen bedanken die het mede mogelijk heeft gemaakt dat wij deze reis konden maken:
Organisatie Leonardo Da Vinci
De directie van het Pito
Projectafgevaardigde van het Pito: Xavier Geerolf
De organisatoren en gastgezinnen in IJsland
Alle bedrijfsleiders die hun bedrijf openstelde voor ons bezoek
Onze wegbreng- en ophaalploeg
De collegas die onze lessen hebben vervangen
Iedereen die door onze afwezigheid een tandje extra heeft moeten bijsteken op school en thuis
Iedereen die ons enthousiaste mailtjes, reacties of smsjes heeft gestuurd
Iedereen die ons op welke manier dan ook gesteund heeft, maar die we vanwege het late tijdstip nu vergeten zijn op te noemen
Na een nachtje op onze nieuwe verblijfplaats ontbeten we met pap en ganzenei en liepen we met onze gastvrouw en heer over het erf (zie foto met paarden).Vervolgens vertrokken we voor een dagje vol verrassingen omdat de communicatie nu echt lastig is hebben we geen idee wat deze dag ons gaat brengen.
Eerst stopten we tot onze verbazing bij een tomatenkwekerij waar we werden rondgeleid in 5ooo m² grootte serre. Deze serre is vergelijkbaar met een Belgische tomatenkwekerij alleen het water dat uit de grond komt heeft een ph van 8,7 en moet dus terug gebracht worden naar 5,7. Ook werd er op het bedrijf bloemkool en broccoli gekweekt. Alle producten worden gekweekt voor consumptie in eigen land.
Onze knappe tuinder was gek van autos, zie foto.
Daarna stopten we onverwachts bij een melkveehouder met 45 koeien. Het was een mooi, moderne nieuwe ligboxenloopstal. Spanten in hout, volledig geïsoleerd, rubberen matten in de loopgangen, koematrassen in de ligbedden en automatische klimaatsturing.
Na zoveel informatie kregen we de gelegenheid om ook wat toeristische trekpleisters te bezoeken. De eerste was meteen de heftigste: GULLFOSS, een spectaculair natuurverschijnsel doordat 2 watervallen, die haaks op elkaar staan, 70 meter naar beneden vallen door een nauwe kloof. Twijfel je aan IJsland als vakantiebestemming? Dit is een reden!
Niet ver hier vandaan was de GEYSIR, om de 10 minuten spuit deze kokend hete stoom een meter of 30 de lucht in. Dit hele natuurverschijnsel duurt echter maar een seconde en je weet nooit precies wanneer. We zijn dan ook trots op onze foto.
Onze taxi bracht ons via een mooi route naar PINGVELLIR. In dit natuurgebied kwamen vroeger alle mensen bijeen om de democratische wetten te bespreken en om over recht en rechtvaardigheid te praten. Hier ligt eigenlijk de basis van de democratie in IJsland.
Onze route vervolgend hadden we nog eventjes een stop bij de krater KERIO (zie foto).
We besloten onze rondrit met een bezoek aan de kerk van SKALHOLT. We werden verrast met een orgelmuziek.
Na deze vermoeiende uren dachten we bij te komen tijdens de maaltijd, maar we werden nogal bruut bij ons eten weg gerukt en moesten haastig in de auto springen. Tijdens de rit werd met handen, voeten en geluiden duidelijk gemaakt dat we op weg waren naar een ooi van een kennis die problemen had met het lammeren. Na een parcour van hekken klimmen, door voergoten lopen, door lammerhokken geraken en verschillende loopplanken bereikten we eindelijk ergens helemaal achterin het desbetreffende schaap. Onze gastvrouw heeft toen een tweeling ter wereld gebracht. (niks is voor Susanne zo frustrerend om alleen te mogen toekijken bij een geboorte)
Na thuiskomst de inmiddels koude maaltijd verder genuttigd te hebben, stond buiten de warme jacuzzi voor ons klaar. Plots werden we opgeschrikt doordat er groep van 30 paarden voorbij raasden, maar al gauw daalde de absolute stilte weer terug. Heel frustrerend om er uiteindelijk uit te moeten om er voor te zorgen dat deze blog vandaag wordt bijgewerkt. J
Wist je dat:
Er een kaartje onderweg is naar Pito, met een postzegel daarop waaraan je de as van de aswolk kan voelen. Het gebied waarin we nu zitten een stuk welvarender, vruchtbaarder en toeristische is dan het was rond Borgarnes.
Je echt geen troep op de grond vindt.
Je hier veel weekendwoningen ziet die er meestal uitzien als een luxe blokhut.
Er veel boerderijen een pomp hebben die warm water oppomp vanaf een diepte van 150 meter. Dit water is rond de 80 graden en wordt voor alles gebruikt. IJslanders doen dan ook absoluut niet zuinig met water.
Als je in een IJslands bos verdwaalt, je gewoon op moet staan om je weg terug te vinden.
Alle collegas die hier bomen willen kappen, eerst bomen mogen komen planten aangezien er geen bomen zijn op IJsland (hooguit wat struikgewas).
We de grootste gletsjer van Europa hebben gezien (wel van een hele grote afstand)
De IJslandse tuinder ook aangewezen is op buitenlandse werkkrachten (bijvoorbeeld uit Polen)
Iedereen een extra paard meeneemt als hij gaat paardrijden, voor het geval het eerste paard moe wordt.
Het gras hier maar twee keer gemaaid wordt (in België 5 keer).
Bijna alle toeristische trekpleisters gratis zijn.
De melkprijs in IJsland op het moment 0, 48 euro is. (inclusief premies 0, 75 euro)
Kwaliteitsnormen voor klasse 1 melk zijn maximum 25.000 kiemen en 220.000 cellen.
Het IJslandse melkquotum van 116 miljoen liter wordt vol gemolken door 700 boeren.
Vandaag een druk programma. Na het eerste en -vandaag enige- ontbijt reden we met Olof naar een boerderij met 950 schapen. Eigenaresse Thora (zie foto) liet trots het hele bedrijf zien en tja dan is het nog eens het begin van het lammer seizoen ja dan vermaken wij ons wel en vliegt de tijd. Thora is bezig haar bedrijf uit te breiden vanwege de bank crises moeten ze wel, ookal zouden ze dat liever niet doen, want ze hebben al een van de grootste bedrijven in IJsland- en melkt ook bij de buurman om zo het hoofd boven water te houden. Ook dit koeienbedrijf hebben we bezocht.
Na een paar hele interessante uren, zijn we terug naar onze uitvalsbasis gereden om onze tassen te pakken en te lunchen met bloedworst en ingewandenworst van uiteraard- schapen (zie foto). Na afscheid genomen te hebben van de kids, gingen we met Sven en Olof naar The Blue Lagoon (1,5 uur rijden). Dit is een warmwaterbron waar je heerlijk in het water kan baden dat melkachtig van kleur is en goed voor de huid. Uiteraard moesten we dit zelf uitproberen -heel vervelend J- en ja het is zeker de moeite waard (hoewel: misschien is het goed voor je huid maar je haar is zelfs na 3x wassen nog een bos touw .maar goed we mogen zeker niet klagen natuurlijk ;-) De bikini fotos blijven jullie vandaag bespaard.
Bij de Blue Lagoon ontmoette we ook onze nieuwe gastvrouw voor de komende dagen:Valgerdur. Na met dikke knuffels afscheid genomen te hebben van Olof en Sven, zijn we bij Valgerdur in de auto gestapt en hebben in een mix van Engels, Duits, IJslands en gebarentaal wat nader kennisgemaakt tijdens de 1,5 uur durende autorit naar haar boerderij vlakbij het plaatsje Selfoss. Na een heerlijke maaltijd van vis en patatten hebben we een rondje over het bedrijf gemaakt en hebben we internet kunnen aansluiten...
Het bedrijf van Thora 1530 lammetjes verwacht en een gedeelte van de schapen kunstmatig geïnsemineerd wordt.
Er maar 3000 boerderijen in IJsland zijn.
Er maar 50 varkensbedrijven en maar 20 kippenbedrijven zijn in heel het land.
Eigenlijk alle schapen voor het vlees worden gehouden.
Er gemiddeld 35 koeien op een bedrijf gehouden worden.
De schapen van juni tot half september gewoon los in de bergen lopen. De billen van de schapen niet geschoren worden, omdat ze het anders te koud krijgen.
Wollen truien nu helemaal hip zijn in IJsland.
De schapenboeren net zo veel geld voor 1 kg wol krijgen, als voor 1 kg vlees.
Het sterftepercentage van de schapen rond de geboorte rond de 5 procent ligt.
Ze geen warmtelampen gebruiken maar kruiken voor de zwakke lammetjes warm te houden.
Wij nog veel meer interessante landbouwweetjes hebben, dus als jullie meer willen weten wij dat natuurlijk graag vertellen als we terug zijn.
Vandaag deden we eventjes het melken en voeren alleen, waardoor we het gewoon na het eerste ontbijt af hadden. Daarna werden we door Olof naar de agrarische hogeschool gebracht in Borgarnes (al is het eigenlijk in een klein dorpje wat helemaal gebouwd is rond de hogeschool en niet in het stadje zelf)
We werden erg enthousiast ontvangen en kregen een uitleg over een ander Europees project waarbij verschillende landen met IJsland samenwerken om informatie uit te wisselen enlesmateriaal te ontwikkelen en voor schapenhouders in Europa. Omdat elk land heel verschillend is (bv in Denemarken eet men 0,5kg schapenvlees pp per jaar en in IJsland 20kg) worden schapen natuurlijk overal anders gehouden, zijn er andere rassen ed. Maar juist die verschillen maken de uitwisseling zo interessant.
We zijn attent gemaakt op de website www.sheepskills.eu die gemaakt is door de mensen van bovengenoemdproject om deze informatie eenvoudigmet de hele wereld uit te wisselen. Super leuk voor de mensen die schaap geven om deze website te bezoeken (in 2 minuten heb je een gratis account aangemaakt) om zo veel lesmateriaal en informatie voor de lessen te vinden en aan onze leerlingen te laten zien.
Na een warme maaltijd op de school werden we naar het koeienbedrijf van de school meegnenomen. Sinds kort zijn deze bedrijven geen eigendom meer van de school, maar staan ze nog wel beschikbaar voor de leerlingen en leerkrachten. De stal is vergelijkbaar met onze stal op Pito, alleen is deze erg goed geisoleerd (dichte muren, minder verluchting) en ze hebben een melkrobot en natuurlijk Ijslander koeien. Verderworden hier ook veel onderzoeken gedaan (een beetje zoals de Universiteit van Wageningen).
Daarna reden we naar het schapenbedrijf wat op eenzelfde manier samenwerkt met de school. Maar toen we daar binnenkwamen stonden we wel eventjes te kijken: 700 schapen verdeeld in groepen die ingedeeld zijn op het verwachtte aantal te geven lammetjes (ze scannen ze van te voren). De schapen staan allemaal op roosters (ook in de lammerhokken). 6 dagen na het werpen staan alle schapen en lammeren weer in de wei. De schapen worden 24 uur per dag in de gaten gehouden dus hier werken betekent op dit moment letterlijk van schaap naar schaap lopen om te helpen aflammeren. Susanne kon dan ook moeilijk het bezoek beeindigen, want die had hier wel een weekje willen helpen. (bij Olof hebben we trouwens wel al geholpen met het aflammeren)
Na deze indrukken hebben we de omgeving van de universiteit bekeken en hadden we tijd om samen eens goed na te kletsen over de voor en tegens van deze bedrijven. In het zonnetje (de sneeuw is inmiddels geheel verdwenen en de zon schijnt volop) met uitzicht op de rivieren en bergen zie je de wereld toch in een ander persectief.
Daarna gingen we met Ragnhildur naar het plaatselijke zwembad om eventjes te relaxen. Helaas zat Ragnihildur wat krap in tijd (of kwam het doordat ze niet verwacht hadden dat wij zo lang wilden blijven op de schoolbedrijven?) dus was het een kort bezoek maar leuk bezoekje aan deze belangrijke sociale ontmoetingsplek de mensen uit het stadje.
We werden weer netjes afgeleverd bij Olof haar huis en hebben de traditionele vleessoep gegeten (waar dus uiteraard lamsvlees in zat).
Morgen gaan we Olof en haar gezin verlaten en gaan we naar onze volgende bestemming: een logeeradres in het Zuiden bij mensen die geen Engels schijnen te kunnen. Of we daar internet hebben, zullen ze moeten afwachten. Maar we blijven ons best doen
Wist je dat .
IJsland zo groot is als Ierland.
De meeste IJslanders die gaan studeren dit in een ander land moeten doen, omdat er niet voor alle beroepen een hogeschool is.
Je in IJsland pas vanaf 20 jaar alcohol mag drinken. Het gebeurt ook bijna nooit eerder, want iedereen kent iedereen in de dorpen.
Er meer vrouwen zijn dan mannen in IJsland en het dus dringen is om als vrouw een leuke vent aan de haak te slaan.
Je in IJsland maar 1 iemand hoeft te kennen, iedereen die je daarna ontmoet is wel een kennis, familielid, vriend, kennis van de familie van etc.
Ze geen onafhankelijke mensen konden vinden om het gedoe rond de IJslandse banken te onderzoeken, omdat iedereen dus wel iemand kent die er belang in heeft.
Er maandag een ijsbeer was gesignaleerd op IJsland. De enige manier om zeker te zijn van je veiligheid is om met iemand te gaan wandelen die minder hard kan rennen dan jij.
De ijsbeer inmiddels afgeschoten is.
Veel IJslanders Luthers zijn, maar nog meer geloven in natuurkrachten en geesten in stenen en dergelijke.
De mensen die aan het water wonen een leuke extra verdienen: ze verhuren hun recht om te vissen aan organisaties die sportvis trips organiseren. Hiermee verdienen sommige zo veel dat ze per jaar 1/10 van de waarde van hun boerderij verdienen.
Een maaltijd vooral bestaat uit vlees of vis...met een beetje aardappels en nog minder groente.
Er zo´n6 miljoen kg schapenvlees per jaar in IJsland wordt gegeten.
Van het PITO kregen wij (Ilse Leemans en Susanne Vos) de kans om deel te nemen aan een EU-project. We zullen een week kennismaken met de schapenhouderij in IJsland.
Zondag 1 mei
Na om 8.00 uur vertrokken te zijn in België zijn we via Amsterdam en Oslo aangekomen op de luchthaven van Reykjavik om 17.00 plaatselijke tijd. Tel hier twee uurtjes bij en je hebt onze werkelijke reistijd. Olöf (onze gastvrouw) pikt ons hier op om een klein ritje te maken naar haar huis. Klein? Twee uurtjes wordt in België toch al gauw als lang beschouwd. Hier dus blijkbaar niet. Onderweg veranderde het landschap van rotsachtig zwart, naar wit, witter witst door de sneeuw en bergen. Komende van 25 °C in België vallen we nu even terug naar 2 à 3 °C. Met maar 300.000 inwoners in het hele land kwamen we er dus ook niet veel tegen onderweg. De meeste mensen, zon 110.000, wonen er in de hoofdstad. Onze eindbestemming werd een boerderij in de middle of nowhere aan een rivier, gletsjer en met rondom een fantastisch bergachtig uitzicht.
Kennis gemaakt met de hele familie bestaande uit Sven en Olof en hun vier kinderen: Binni (11j) Palli (5j) Arndis (7j) en hun kleine baby.(6 mnd). Aan alle jonge koppels een leuk weetje: hier hebben zowel de papa als de mama 6 maanden zwangerschapsverlof!!!
Sven en Olof hebben een boerderij met een 40-tal schapen en een 25-tal koeien. Zowel de schapen als de koeien dienen voor vleesproductie.
Sven werkt ook nog buitenshuis als bouwvakker, Olof heeft in de stad nog een kliniekje waar ze enkele uren per week mensen helpt met haar alternatieve geneeswijze.(het fijne weten en begrijpen we nog niet zo goed).
Olof bereide een mega grote pot met schapenvlees, zodat we na alle eerste indrukken en kennismakingen wat konden bekomen. Het bleek hun gecastreerde ram van een jaar oud te zijn die10 uren in een pekelbad had gelegen, 2 weken gerookt en nu enkele uren in de kookpot gekookt. Na nog een laatste rondje over het bedrijf, werd het echt de hoogste tijd voor ons bedje .morgen weer een dag!
Maandag 2 mei 2011
Vandaag staat een dagje meehelpen op het bedrijf gepland.
We eten hier vaak: s morgens om 6 uur ontbijt 1, rond 9 uur ontbijt 2, lunch om 13.00 uur en s avonds de warme maaltijd.
Na het eerste ontbijt zijn we DE koe gaan melken met een melkpot. De koeien lijken nog het meeste op Jersey koeien, dus vreemd dat ze koeien met deze lichaamsbouw beschouwen als dubbeldoel koeien en op dit bedrijf zelfs als vleesvee. Nu is de keus ook wel beperkt: hier komen eigenlijk alleen dit koeien voor genaamd IJslanders.
Wel makkelijk, de inwoners van IJslanders, de koeien zijn IJslanders en zelfs het enige schapenras dat hier voorkomt heet IJslander.
Eigenlijk kregen we meteen de verantwoording over het bedrijf: lammetjes eraf halen, voeren, melken .succes ermee! Wat ons wel erg opviel was het werktempo; het werk zou normaal in een uurtje af kunnen zijn maar hier gaat alles een tandje trager en door de vele pauzes hebben ze dan weer wel veel family time.
Eind van de middag konden we een lift krijgen naar de dichtstbijzijnde stad Borgarnes (1800 inwoners) om het plaatselijke museum te bezoeken over de geschiedenis van IJsland. Toen we terug kwamen hebben we even wat tijd genomen om dit blog voor te bereiden en toen wachtte de enige koe natuurlijk weer tot we kwamen melken.
Verder hebben we een duidelijk internetprobleem: er schijnt hier draadloos internet te zijn maar de schoollaptop kan daar absoluut niks mee. Gelukkig mogen we de computer van Olof eventjes lenen om wat op het blog te plaatsen .hopelijk morgen weer (vandaar dus de wat late berichtgeving .hoewel we lopen hier zo wie zo 2 uur achter in tijd he!
Vandaag is het onze laatste dag in Varpala. s Ochtends ontbijten we een laatste keer in de school en brengen we een aantal bezoeken om de mensen te bedanken. We hebben voor de nodige cadeaus gezorgd. We krijgen ook een boek over het vijftig jarig bestaan van de school.
Daarna vertrekken we naar een bedrijventerrein in Savonlinna waar we mee de schoolstand helpen opbouwen. Dit neemt niet zoveel tijd in beslag. Nadien bezoeken we het organiserende bedrijf. Het gamma is zeer uitgebreid. Bosbouwmachines, motos, boten, auto-onderdelen, ijzerwaren, kledij, Een soort van technische supermarkt. De meeste prijzen zijn vergelijkbaar met de onze. Een middelgrote kettingzaag kost hier ook rond de 700 euro. Een quad 10.000 euro en de boten beginnen bij 15.000 euro. Voor elk wat wils.
Buiten staan er verschillende standen en kraampjes i.v.m. bosbouw en mechanisatie. De stand van de school heeft als publiekstrekker een forwarder-simulator. Van ver lijkt die een beetje op een rolwagen voor gehandicapten met computerscherm. Eens je ermee bezig bent heeft het meer iets van een zon kermisspeeltuig waar je kan in racen of gamen. Wanneer we alles gezien hebben oefenen ook wij nog een beetje. Daarna is het tijd om te gaan eten. Daarna volgt de trein richting Lappeenranta, deze keer zonder vertraging. In Finland krijg je al groepskorting als je met drie personen reist. Handig, zon kleine groep. De voorbijrijdende Finse bossen en meren bevatten al een heel pak minder sneeuw dan bij onze aankomst. Op zuiderse hellingen kan je hier en daar de bodem al zien. Ook langs wegen is er al veel verdwenen. Daar is men nu bezig met het opkeren van de steentjes. Gedurende de ganse winter wordt er steentjes gestrooid, die nu terug gerecupereerd worden voor volgend jaar. Regelmatig zie je over de weg een tractor rijden met een grote borstel vooraan. Onderweg naar het station moet Pirjo, onze begeleidster, nog even een alcoholcontrole ondergaan. De weg is afgesloten en we stoppen bij een agente. Ze heeft een toestelletje ter grootte van een GSM vast en neemt een vervangbaar blaaspijpje. Ik vraag aan Benny of het onbeleefd is om de Finse politie te filmen. Hij denkt van wel maar ik heb de camera al vast. Ik klap het scherm open en dan sluit Pirjo haar raam reeds en rijdt verder. We vragen of ze niet heeft moeten blazen. Oh, yes I did! Daarna proberen we uit te leggen hoe een gemiddelde alcoholcontrole er bij ons aan toe gaat. Na het afgeven van je boorddocumenten moet je een halve minuut lang de longen uit je lijf blazen. Meestal kijkt de politie dan op het scherm van hun TV om te melden dat het niet lang genoeg was. Als je moet hoesten of het lukt enkele malen niet willen ze bloed zien (of prikken)! Wel een voordeel bij ons: de BOB-sleutel. Je wordt hier niet beloond hier.
Ook tijdens de avonden hebben we niet stilgezeten. Zo is er hier op de bosbouw-campus dagelijks een programma voor de internaatleerlingen. Zo is er een afwisselend programma voor iedere avond, zwemmen, mini-hockey, sauna, volleybal, houtbewerking,... . Ook op ons eentje wat gaan joggen of een sneeuwracketwandeling bij zonsondergang kan hier best tof zijn.
Gisterenavond zijn Xavier en ikzelf (Wim) terug gaan volleyballen. We verstaan onze medespelers al een beetje. We kennen enkele namen en Finse woorden. Ook de leerlingen en begeleiders waren verheugd met onze deelname. Ze vroegen telkens of we nog wilden spelen. Gretig als we zijn speelden we meer dan een uur langer dan voorzien, met dank aan de sympathieke conciërge Nina die bleef meespelen. Net zoals bij ons zijn conciërges ook hier sympathieke mensen. Zo hielp Jacky ons nog uit de nood toen we de avond voor ons vertrek een laptoplader vergeten waren.
Ondertussen begint het hier serieus te korten. Benny deed vanaf de eerste dag dezelfde uitspraak: We moeten voortdoen want we hebben maar twee weken. En inderdaad ze vliegen hier voorbij. Morgen bezoeken we een bosbouwbeurs en daarna zal het helaas vrijdagavond zijn. Zaterdag moeten we zeer vroeg (half zes) vertrekken richting Lappeenranta voor het vliegtuig. Rond 13u zullen we dan terug ergens boven België hangen.
Gisteren en vandaag werkten we voor het eerst met de echte houtoogstmachine. Na een grondige uitleg over het hoe en waarom van het bosbedrijf konden we aan de slag. De machines, harvesters genoemd worden gebruikt om bomen te vellen, te onttakken en te verzagen in bruikbare lengtes. Deze lengtes hebben steeds een interval van 30cm en zitten meestal tussen 250cm en 530cm. Even wat technische informatie voor de machineliefhebbers (voor de niet techneuten, de volgende alinea gaat het verhaal verder). De harvesters worden aangedreven door een diesel motor. Bij Ponsse is dit een 4 cilinder Mercedes motor. Timberjack John Deere heeft eigen motoren. Andere merken zijn Valtra (bosbouwtractoren) en Pro-Sylva. Meestal zit het vermogen tussen de 100 en de 150 pk. Dat is niet zo veel in vergelijking met de veel tractormotoren die in de landbouw gebruikt worden. De machines wegen meestal rond de 12 ton en kunnen maximaal 30km/u rijden. De power-shift transmissie heeft meestal twee versnellingsgroepen (laag-hoog) met drie versnellingen per groep, steeds voor- en achterwaarts. De aandrijving van het zaagmechanisme gebeurt volledig hydraulisch. De kraanarm wordt bediend met twee joysticks, die elk vier bewegingen combineren, vergelijkbaar met die van de graafkraan. Op deze joysticks zitten telkens nog twee kleinere hendels voor het sturen van de harvesterkop. Verder staan er links en rechts nog kleine zogenaamde helikopterbuttons. Deze sturen ieders vier bewegingen, voornamelijk van de harvesterkop. Daarnaast moet je nog sturen wanneer moet gezaagd worden, hoever de rollen de stam moeten doortrekken, openen en sluiten van de grijpklauwen, kantelen van de harvesterkop, Zo stuur je met linker- en rechterhand een twintigtal bewegingen. Best moeilijk. Dan komt de software. In elk toestel staat een computer die de houthakker een beetje helpt. Deze berekent diameters en lengtes van het gegrepen en gezaagde hout. Kwestie van wat denkwerk te besparen.
Het belangrijkste werk bij het hout hakken is echter nadenken over welke bomen wel of niet geveld worden. Alles kadert steeds in een beheersplan voor het bos in kwestie. Moet er alleen gedund worden? De hoeveelste dunning is het? Welke boomsoorten moeten behouden of geveld worden? Je moet dus buiten het bedienen van een gecompliceerde machine vooral nadenken over wat je aan het doen bent. Daarin verschilt het werken met een harvester niet met het manueel vellen van bomen. Hierover kregen we een hele bosbouwkundige uitleg maar dat zou ons te ver leiden.
Verder kregen we opnieuw de kans om met de forwarder te oefenen. Aan het einde van de werkdag bezochten we nog een beschermd bosgebied. In dit overheidsbos wordt zo weinig mogelijk ingegrepen. Hier zagen we veel oude en grote bomen.
Onze leraar van gisteren en vandaag was Jarkko Kleemola. Deze aangename dertiger uit Helsinki zat zelf een aantal jaren op een harvester en is bosbouwingenieur van opleiding. Hij is echter nog niet vastbenoemd dus is de toekomst voor hem nog onzeker. Ook hij blijkt weer een goede autobestuurder te zijn. Na de dooi van de laatste dagen liggen de boswegen er wat slijkerig bij. Hier en daar ligt er toch nog sneeuw waardoor de weg moeilijk bereidbaar blijft. Aangezien het bosperceel waar gewerkt werd, vijf km verwijderd van de verharde weg lag hebben we weer twee dagen rally gereden. Wij zijn ondertussen al een beetje aangepast aan de situatie. We worden niet meer bang in elke bocht. Jarkko blijft er echter altijd rustig bij wanneer weer bijna uit een bocht gaan: it keeps you awake!
Hadden onze ouders ons een Commodore V64 of een Atari gegeven toen we jong waren, dan hadden we deze missie zeker tot een beter einde gebracht.
s Morgens om 7.30u vertrokken we naar een staatsbos om er te oefenen met een forwarder, we hadden een rit van 65 km voor de boeg. Aangezien we op de middag niet op school konden eten werden we rijkelijk voor zien van spijs en drank. We konden boterhammen klaarmaken en een brooddoos vullen met wat sla, tomaat en een gekookt eitje. Een stukje fruit en/of een stukje cake konden we nemen om de laatste gaatjes te vullen. En toen stond ineens de kokkin van dienst naast ons met drie met soep gevulde thermossen?! We would not like you to die in the cold forest., was dan ook haar antwoord toen we verrast opkeken.
Off we go, een wilde rit over de slingerende wegen tussen de besneeuwde en bevroren meren en bossen. Onderweg moesten we de ferry nemen om van het ene eiland op het andere eiland te geraken. De oversteek duurt 10 minuutjes en wordt dag en nacht gratis voorzien. Twintig minuten later kwamen we op de oefenplaats aan.
Onze lesgever, Juha Valutie, loodste ons in de forwarder om een demonstratie te geven. Je kan reeds lang chauffeur zijn of met een tractor kunnen rijden, dit monstertje dwingt toch enig respect van je af. De massieve tractor met wagen en kraan weegt 12 ton en kan dan ook nog eens 12 ton laden. Juha laveerde de forwarder met de nodige precisie tussen de bomen terwijl hij vlotjes de boomstammen uit het bos plukte, op een terrein met een hellingsgraad van ongeveer 10%. De wagen wordt, in de mate van het mogelijke, per soort in de wagen geladen (plywood, sawlog, paperwood en pulpwood). Met een volle wagen reden we tot op de stapelplaats, waar alles per categorie werd weggelegd.
Toen was het onze beurt Juha gooide een dertigtal boomstammen (paperwood) het bos in. Aan ons om ze uit het bos te vissen. Twee joysticks om dit klein gevaarte te besturen. Links : arm omhoog, links, naar voor, draaien, Rechts : grijper open/dicht, draaien, inhalen, . Je snapt het al x-box in het kwadraat. Hier zijnwe niet op voorbereid, of toch niet voldoende na onze oefening op de s(t)imulator (nvdr. Benny). Of toch?! Na onze opdracht kregen we toch een goedkeurende glimlach en een compliment very good for first time and you Belgians are very eager to learn!
Vandaag zijn we de toeristische toer opgegaan. Plan: ice-skating. We namen de trein naar Retretti. Daar is mede door de Europese Unie een ijspiste aangelegd. De piste is een aaneenaanschakeling van de verschillende meren. De totale lengte bedraagt ongeveer 28 km. Maar het weer was ons niet goedgezind. Te warm. Dus de ijspiste was omgetoverd tot een beek op het meer. Schaatsen was niet meer mogelijk. Gelukkig waren we voorzien van sneeuwracketten. Met deze racketten konden we door de diepe sneeuw wandelen. Eerst wat onwennig, maar al snel hadden we het beet. Zelfs de steilste trap was voor ons geen hindernis meer. Dus wij op stap. Het gebied noemt Punkaharju
Dit verlaten gebied is niet aangetast door de menselijke beschaving sinds de laatste ijstijd. Dus echt rauwe natuur. We hebben er een mix gemaakt van verschillende wandelroutes. Aangrenzend aan dit gebied was een onderzoekscentrum voor bosbouw. Een arboretum met courante boomsoorten. Overal stonden informatieborden i.v.m. de leeftijd, groei, . . Nog wat verder passeerden we het bosbouwmuseum van Lusto, waar we eerder een bezoek hadden gebracht. Met onze sneeuwschoenen konden we ook het buitengedeelte bezoeken. Nadien ploegden we ons verder door de sneeuw en kwamen terecht in een bosgebied waar de verschillende types van bosbeheer werden toegepast. Leuk is sneeuwwandelen wel. Je kan relatief snel gaan en soms is het wel lachen geblazen. Je kan hier uren stappen ver weg van de beschaving.
Onverwacht werd onze voorziene schaatstocht omgezet naar een educatieve dag. Xavier zal het voelen. Sneeuw-hiking met zaagschoenen veroorzaakt blijkbaar blaren.
Erasmus+
