Landelijke bladen beginnen front te vormen tegen het GB05
Op Teletekst verscheen het volgende bericht:
"Drie landelijke dagbladen en vier weekbladen gaan de nieuwe spelling niet invoeren. Ze vinden de regels die volgend jaar in augustus moeten ingaan, verwarrend, onlogisch en onwerkbaar.
Ze snappen bijvoorbeeld niet waarom Middeleeuwen met een kleine letter moet worden geschreven, en bevrijdingsdag met een hoofdletter. De dagbladen zijn De Volkskrant, NRC Handelsblad en Trouw. De Telegraaf gaat de regels wel invoeren.
Van de weekbladen voeren Elsevier, Vrij Nederland, de Groene Amsterdammer en HP/De Tijd de nieuwe regels niet in. Ook de NOS doet mee aan de boycot, in de hoop dat de Taalunie tot inkeer komt."
Ik wil er nog het volgende aan toevoegen: de Vlaamse kranten van de VUM-groep hebben de spellingregels van 1995 nooit volledig toegepast: ze hadden hun eigen regels voor de tussen-n opgesteld. Ook voor 1995 gebruikten ze al hun eigen regels. Dat ze nu plotseling het beste jongetje van de klas willen zijn, komt dus wel wat hypocriet over.
Op een forum las ik de volgende opmerking over de spellingverandering: "Ik vind om de tien jaar nogal snel. Je kunt je eigen kinderen niet meer helpen met de huiswerk opgaven Nederlands." Het is voor ouders inderdaad niet doenbaar om van al die spellingwijzigingetjes op de hoogte te zijn, en dus kunnen ze er voor kiezen om hun kinderen helemaal niet meer te helpen als het op taal aankomt. Hoe kun je dan verwachten dat eerstejaarsstudenten goed kunnen spellen?
Ons gemeld door Karel D.W."Wat dacht u van "niet-arisch" tgov. het stamwoord "Arisch"? Vergelijk bijv. met 'Jood' (zeer betwistbaar, de Joden met hoofdletter waren nl. de bewoners van het bijbelse Judea uit het O.T.) tgov. "niet-Joodverklaring"."
Ludo Permentier had de tegenstand tegen het GB05 enigszins aangevallen, maar zijn argumenten zijn minder steekhoudend dan hij denkt. Daarom deze opmerkingen:
Ludo: "Eindelijk enige nuchterheid over de spellingherziening. Tot nog toe halen de schreeuwers het." Dat is niet waar. Er zijn heel wat nuchtere opmerkingen over gemaakt. Op deze blog kun je er enkele vinden. Bovendien verdenk ik sommige media ervan om de voorkeur te geven aan de schreeuwers want a) dat verkoopt, b) soms klinken ze zo dom dat ze niet eens een bedreiging zijn voor de nieuwe spelling, en die uitgeverszuilen willen hun woordenboeken natuurlijk verkocht krijgen. En dat Ludo Permentier plotseling olie op de golven komt gieten, terwijl nochtans hij erop wees dat er zowat 40 regels veranderden, bevestigt mijn vermoeden over het gedrag van sommige van die media.
L: "De wijzigingen zijn gebeurd door een sinistere commissie, alle boeken staan ineens vol fouten,... wat een demagogie!" Enkel gedeeltelijk demagogie: als zoiets elke tien jaar gebeurt, zie je jebibliotheek wel degelijk langzamerhand verouderen. Mag ik je er ook aan herinneren dat spelling soms een stok is om de hond mee te slaan? Schrijf je toevallig 'reïntegratie' verkeerd in je sollicitatiebrief, dan lig je er niet uit: je komt er gewoon niet in. En 'reïntegratie' is een woord dat insommige sollicitatiebrieven wel degelijk kan voorkomen.
L: "Om te beginnen is de spellingwijziging een politieke beslissing," Waarom moet dat een politieke beslissing zijn? Kan dat ook niet eenculturele beslissing zijn? - maar over die discussie wil ik hier niet uitwijden.
L: " door ministers die verkozen zijn om dit soort beslissingen te nemen, en die erop kunnen worden afgerekend in het parlement, in de pers, bij de volgende verkiezingen." Dat is de theorie, maar je maakt fouten. Om te beginnen: werden die ministers verkozen om zich met spelling bezig te houden? Frank Vandenbroucke is minister van onderwijs en Bert Anciaux is minister van cultuur. De ene moet zich dus bezighouden met onderwijs, en de andere met cultuur. Dat betekent niet dat ze een mandaat krijgen om de spelling te hervormen. En het belangrijkste: zouden de kiezers politici afrekenen alleen maar omwille van een spellinghervorming? In België hebben we momenteel het eindeloopbaandebat. Zullen de kiezers de spelling zwaarder laten doorwegen dan het eindeloopbaandebat? Ik denk dat een politieke gezagsdrager zich met spelling wel het een en ander kan permitteren zonder daarvoor ooit verantwoording te moeten afleggen. En de andere fout: op welk moment moet die beslissing politiek verdisconteerd worden? Jij zegt in het stemhokje, maar is dat zo? Is hetniet ondemocratisch dat een spellinglijst wordt gedrukt en wordt verplichtnog voor die in het parlement wordt behandeld? Moet je eens kijken: eerste fase, spelling opstellen; tweede fase, boek(en) drukken. Als je het mij vraagt moet de politiek al tussenbeide komen tussen de eerste en de tweede fase. DAT is in onze samenleving een democratische manier om aan spellingbeleid te doen, niet alles achter de rug van de bevolking, waarvan je vooraf weet dat het percentage dat wordt getroffen zo gering is, dat er niet voldoende tegen zal worden gereageerd (wat een groot deel van de bevolking geeft gewoon geen reet om spelling). Als slechts een deel van debevolking wordt getroffen, dan kun je daar altijd mee doen wat je wilt (vraag het maar eens aan mensen die aan een zeldzame handicap leiden).
L: "Ten tweede staan niet ineens alle boekenkasten vol fouten. Je zultintegendeel lang moeten zoeken voor je bijvoorbeeld in een roman een woord vindt dat een wijziging ondergaat." Om te beginnen vind ik romans een slecht voorbeeld. Het probleem is niet of er fouten in romans staan. Het probleem zijn de fouten in de teksten waar het echt om gaat: contracten, handleidingen, wetteksten... dat soort dingen. Vergeet die romans en dichtbundels maar. Ten tweede verwijs ik naar mijn opmerking hierboven: als er elke tien jaar kleine veranderingen zijn, dan wordt dat op de duur wel een flinke massa.
L: "Ten derde moet je ook kijken naar de aard van de wijzigingen. Neem het woord "ideeëloos" dat ook vaak wordt geciteerd." En kun je zulke fijne redeneringen ook voor elke andere verandering geven? Ook voor de omslag van 'Rode-Kruispost' naar het (verengelste!) 'Rode Kruispost'?
Mijn overtuiging blijft dat ze er moeten afblijven. En waarom? Omdat er bij elke wijzigingen verschillende dingen gebeuren. Er wordt weer eindeloos gediscussieerd, en vooral: de speller moet zich hoe dan ook aanpassen. De huidige aanpassingen leveren een lijst op van meer dan 20 p's. Begin er maar aan. Ik wil daar niet elke tien jaar tijd aan moeten verspillen. Want dat is het: louter verspilling.
Bovendien is het zielig en pathetisch. De aandacht die onze taalgeleerden besteden aan de spelling, toont waarin een kleine taal klein kan zijn.
En nu we het toch over het eindeloopbaandebat hebben gehad: een hele reeks werknemers wordt nu plotseling weer een beetje minder aantrekkelijk. In het ruimere kader is die spellingverandering ook op dat gebied pure dwaasheid.
Jean-Paul Mulders klaagt deze week in zijn column in Weekend Knack de voortdurende spellingwijzigingen aan: "Er zijn van die dingen waarvoor de mensen op straat zouden moeten komen." - nu in België een beetje moeilijk, de op-straat-komers zijn volzet "Arglistig is zij ons op de nek gevallen, vanuit Groene Boekjes die in het grootste geheim zijn gedrukt." - waar! 'Een stoet nutteloze veranderingen doemt op vanuit het niets," - de totale nutteloosheid van die veranderingen is inderdaad een van de grootste ergernissen; het is een hervorming zonder een hervorming te zijn. Het is geen hervorming die tegenmoet aan de verzuchtingen van wie een progressieve spelling wilt, maar er wordt niettemin wel het een en ander veranderd. Waarom veranderen als uiteindelijk alles toch bij het oude blijft? "Dat we nu weer een "actuele, moderne spelling" hebben, wordt elders gewauweld, alsof hip volk er met aandrang over was gaan klagen dat de bestaande spelling nu toch wel afgedragen en aftands werd" - de verdediging dat er een "actuele, moderne spelling" nodig is, begint steeds meer te lijken op iemand die krampachtig met zijn tijd probeert mee te gaan, en precies daardoor toont dat hij dat helemaal niet meer kan 'Een collega [van J-P Mulders] die minister Frank Vandenbroucke probeerde te bellen, kreeg van zijn woordvoerder te horen dat hierover niet zoveel viel te melden vermits het "een puur handtekeningendossier" betrof." - de betrokken ministers ontlopen hun verantwoordelijkheid, en de kabinetsmedewerkers, die papegaaien hun natuurlijk gewoon na "Aan mijn boekenkast, waaraan ik zo lang heb gespaard, durf ik zelfs niet te denken. Verweesd staan ranke dichtbundels en kloeke folianten daar schouder aan schouder, op slag verouderd en vol fouten" - daarin overdrijft hij, maar ten eerste overdrijft elke columnist, maar ten tweede en nog veel belangrijker: dat zal geen overdrijven blijven, want ze willen die omspelllingsstunt elke tien jaar herhalen. Tien jaar lijkt lang, maar plotseling is het er wel. Ik herinner me nog de tijd dat ik in het eerste lager onderwijs terecht kwam en naar de klassen van het zesde lager onderwijs keek... Je weet: voorbije tijd is voorbije tijd. Tien jaar klinkt misleidend lang. Plots is het er. En als het er is, kun je de klok niet meer terugdraaien. En die tien jaar zal er voor ons allemaal komen, tenzij we er te vroeg voor sterven.
Een tekstbureau uit Nederland stuurde de volgende e-mail: "Ik zou me maar geen illusies maken over de rechtsgeldigheid van de 'nieuwe' spelling. We maken onszelf gek door het nieuwe GB ook zo te noemen, trouwens! Maar in Nederland is de Spellingwet een tandeloze wet die aan overheid en onderwijs hoogstens een inspanningsverplichting" oplegt, zoals we dat tegenwoordig zo mooi noemen, maar geen "prestatieverplichting".
Dus noch ambtenaren die hun best doen en fouten maken, noch ambtenaren die er met de pet naar gooien, kunnen ooit een sanctie krijgen. Het is ook geen wet op het gedrag van personen, maar van instellingen. Ook hoe het onderwijs met de voorgeschreven spelling omgaat, is niet voorgeschreven. Het onderwijs is volgens mij vrij om de spellingregels te onderwijzen en te examineren tot op een te kiezen niveau (van diepte of ingewikkeldheid) en zelfs ook om te beslissen welke fouten wel en niet aangerekend zullen worden. Het enige dat het onderwijs niet 'mag' van de wet, lijkt mij, is om bewust foute spellingen aan te leren."
Deze passage is inderdaad in een wettekst opgenomen door de Vlaamseregering, en die wet regelt de spelling in Vlaanderen(ziehttp://tinf2.vub.ac.be/~dvermeir/software/dv/nl-aspell/nl-spelling.txt )"Taal leeft en maakt voortdurend nieuwe ontwikkelingen door. DeWoordenlijst van de Nederlandse taal dient aan die ontwikkelingen recht te doen. Daarom zal voortaan elke tien jaar een geactualiseerde versie van de Woordenlijst verschijnen. De spellingregels hoeven daarvoor niet te veranderen; het gaat om het verwijderen van in onbruik geraakte woorden of schrijfwijzen en het opnemen van nieuwe woorden die intussen de taal zijn binnengekomen. Met de huidige techniek zijn dergelijke ontwikkelingen beter te registreren en te analyseren dan vroeger. Op die manier zal de Woordenlijst in de toekomst dicht blijven aansluiten bij het levend taalgebruik."
Nog een artikel, dat vooral een fonetische progressieve spellling verdedigt, en dat zich afvraagt waarom geen Afrikaanse worden in het GB werden opgenomen, terwijl er wel Surinaamse werden opgenomen:http://vrijvanzegel.skynetblogs.be/?date=20051013&unit=weeks&number=1#2723486
Hier had ik nog nooit bij stilgestaand: er zijn ook mensen die voor hun broodwinning kruiswoordraadsels opstellen. En een van hen schreef ons: "En u dacht dat de nieuwe spelling voor u een probleem was? Ik ben professioneel kruiswoordpuzzelmaker. De nieuwe spelling kost mij geld. Niet alleen moest ik m'n hele database aanpassen, ook zijn talloze puzzels onbruikbaar geworden. Je moest bijvoorbeeld eens weten hoe dikwijls ik na december 2004 het woord tsoenami heb gebruikt. En dat wordt dan tsunami onder druk van alle idioten die de Engelse spelling van CNN hebben overgenomen. Tsoenami stond nochtans al jaren logisch gespeld in Van Dale... Gelukkig is dit de enige echte doorn in mijn oog. Ik gebruik de cd-rom van het Groene Boekje en de 'Dikke' Van Dale tientallen keren per dag. Zodra de nieuwe in mijn bezit zijn, zal ik mij eens goed laten gaan. Ik zal alle discrepanties 'asap' signaleren in de hoop dat er door de uitgevers snel afdrukbare errata en downloadbare updates kunnen gemaakt worden.
Eerste verschil tussen Van Dale en Groene Boekje gevonden
Het eerste verschil tussen de Van Dale en het Groene Boekje is opgedoken. Alleen niet waar je nu, in de eerste dagen van de nieuwe lijst, direct zou kijken. Het zit namelijk niet in de spelling van een woord, maar in het meervoud ervan. En weer toont het Groene Boekje zich van zijn slechtste kant. Grand prix: meervoud in het Groene Boekje: grands prix meervoud in de Van Dale: grand prixs
Het wordt langzamerhand duidelijk dat de leden van de Spellingcommissie niet in staat zijn om een spelling op te stellen. De verantwoordelijke bewindslieden Van der Hoeven en Van der Laan (in Nederland) en Vandenbroucke en Anciaux (in Vlaanderen) moeten daaruit hun conclusies trekken en de spellinglijst van 2005 afwijzen.
Volgens het nieuwe Groene Boekje (GB05) moeten we 're-integratie' schrijven. Echter: 'reïncarnatie' blijft met koppelteken. Waarom?
Volgens Wim Daniëls zit het zo: " 'Re' wordt gezien als een uitheems voorvoegsel. Dat is het zowel in'reïncarnatie' als in 'reïntegreren'. Maar in 'reïncarnatie' kan het blijkbaar niet los worden gezien van 'incarnatie', terwijl het in 'reïntegreren' wel los gezien kan worden van 'integreren'. 'Reïntegreren' wordt herkend als 'opnieuw integreren', staat er als toelichting in het nieuwe Groene Boekje. En daarom wordt het 're-integreren'. Maar 'reïncarneren' mag dus niet gezien worden als 'opnieuw incarneren'. "
Daniëls gaat verder door te stellen dat hij dat raar vindt, omdat 'incarneren' en 'incarnatie' wel degelijk woorden zijn die op zichzelf kunnen staan. Het voorvoegsel is daarbij echt niet noodzakelijk. Hij denkt dan ook dat de meeste taalgebruikers 're-integreren'en 'reïncarnatie' het liefst op dezelfde manier gespeld hadden gezien."
Daar zou ik nog het volgende willen aan toevoegen: de ene taalgebruiker weet meer over zijn taal dan de andere. Dat betekent dan ook dat de ene 're' dan ook in meer gevallen als een voorvoegsel bij een bekend woord zal zien, dan de andere. De regel die het onderscheid moet maken tussen koppelteken en deelteken is dus arbitrair.
En daardoor keert dezelfde soort discussie terug als vroeger met 'besse(n)sap'.
Dat soort problemen is inherent aan spelling, en ze proberen op te lossen door spellingwijzigingen is dan ook zinloos.
Op de e-maildiscussielijst detijdlijn@smartgroups.com bestaat een taalrubriek genaamd 'Taalprobleem'.
Daar werd het volgende bericht verspreid:
Door de voortdurende spellingwijzigingen in het Nederlands, is spelling op zich een taalprobleem geworden.
In onze rubriek "Taalprobleem" zullen we vanaf nu geen aandacht meer besteden aan spelproblemen. Er is immers geen stabiliteit meer.
In 1995 werd erop gewezen dat de Taalunie regelmatig het Groene Boekje zou bijwerken, omdat er nu eenmaal regelmatig nieuwe woorden bijkomen.
De regels zouden echter niet meer worden gewijzigd.
Zelfs bij de vooraankondigingen van de spelling van 2005 was echter al duidelijk dat de Spellincommissie zich niet hield aan de belofte om de regels te behouden: de paardenbloemregel zou worden afgeschaft.
Nu sinds zaterdag 15 oktober 2005 de volledige lijst wijzigingen bekend is, blijkt dat er meer gebeurde dan alleen maar de paardenbloemregel afschaffen.
Ludo Permentier van De Standaard meent dat er zowat 40 regels werden gewijzigd.
Ook werden sommige spellingen veranderd, zonder dat er echt een noodzaak of reden voor is. Bijvoorbeeld: "CAO-overeenkomst" werd veranderd in "cao-overeenkomst". Dat soort wijzigingen is louter zinneloze muggezifterij, waardoor echter wel massa's niet professionele spellers fouten zullen schrijven.
Aangezien in 1995 ook werd besloten om de spelling OM DE TIEN JAAR te herzien, is het dus best mogelijk dat ook in 2015 vanalles wordt veranderd.
Een webpagina om te bezoeken:http://www.woordenboer.nl/weblog/pivot/entry.php?id=213Hij meldt o.a. dat het officiële overzicht van veranderingen 24 pagina's telt, en dat Ludo Permentier, de taalman van De Standaard, 40 nieuwe regels vond.
In de zomer van 2005 voorspelde Permentier dat er tweemaal zoveel woorden gewijzigd zouden worden als in 1995 (afgezien van de 'voorkeurspelling' van c/k en dergelijke die toen de enige toegelaten spelling werd). Erwin ligt een link naar Onze Taal met een overzicht van de 15 belangrijkste wijzigingen.
Over euro's gesproken: de GPD-kranten schreven kritisch over het monopolie van uitgever Sdu op het Groene Boekje, en het Vlaamse financiële dagblad De Tijd plaatste daarover een artikel getiteld Taal is geld (helaas alleen voor abonnees te lezen).
