Uit "De Volkskrant" (zie: http://www.volkskrant.nl/binnenland/article209376.ece)
Taalunie houdt hoorzitting over nieuwe spelling Van onze verslaggeefster
AMSTERDAM - De Interparlementaire Commissie (IPC) van de Nederlandse Taalunie houdt op 20 februari in Brussel een openbare hoorzitting over de nieuwe spelling. Doel is de discussie over de spelling tot een breder, publiek debat op te rekken.
IPC-voorzitter Bart Caron zegt dat de commissie geschrokken is van de heftige reacties die de nieuwe spelling, die op 1 augustus moet ingaan, heeft opgeroepen bij met name de Nederlandse media.
Half december lieten de PCM-dagbladen de Volkskrant, NRC Handelsblad en Trouw weten de nieuwe spelling te zullen boycotten omdat de logica in de spellingswijzigingen ontbreekt. Weekbladen en andere media volgden.
Maurice Vandebroek over stellingen van Ruud Hendrickx
Maurice Vandebroek op 1/02/06 op de website van Taalschrift(http://taalschrift.org/discussie/000949.html):
"Volgens mij [=Maurice Vandebroek ] oogst de Taalunie wat ze zelf gezaaid heeft.
Bij de aankondiging van de spellingaanpassing-die-geen-spellingaanpassing-mag-genoemd-worden van 2005 werden alle toeters en bellen bovengehaald. Er werd een waar evenement van gemaakt, en uitgevers moesten dure eden zweren dat ze niet voortijdig over de ânieuweâ spelling uit de biecht zouden klappen. De schrijver van de nieuwe leidraad gaf in een artikel in Onze Taal een antwoord op de verontrustende vraag hoe het komt dat er nu meer woorden een nieuwe spelling krijgen dan tien jaar terug (http://www.onzetaal.nl/nieuws/rimpeling.html). In de barnumreclame van de betrukken uitgeverijen werd het er dik opgelegd: âon-mis-baarâ - âruim 11.000 verschillen met het Groene Boekje van 1995â (= meer dan 10%, dus) - http://www.hetgroeneboekje.nl/.
Het leek wel een langgerekte kreet: âNeem deze spelling alsjeblieft ernstig en ons erbij!â. En dan neemt de goegemeente die spelling eindelijk ernstig genoeg om ze te verwerpen, is het weer niet goed. Snel verschijnen er artikelen dat een boycot voor chaos zal zorgen (alsof een spellingverandering om de 10 jaar, hoe klein ook, dat niet doet), dat de aanpassingen minimaal zijn, 0,04% van de woorden in een gemiddelde krant - http://taalunieversum.org/nieuws/1207 (waarom was die hele aanpassing dan helemaal nodig?) en tenslotte dat mensen die de nieuwe spelling niet aanvaarden regelrechte egoïsten zijn (van een rationeel argument gesproken).
Het klopt dan wel dat de spellingaanpassing van 2005 een heleboel inconsequenties uit die van 1995 wegwerkt, maar is dat echt zoân verdienste? De woordenlijst van 1995 was een ramp die de leidraad die erbij hoorde zelf niet volgde. En die extra regels, maken die de spelling echt consequenter? Ik begrijp wel waarom âreïncarnatieâ met een trema moet en âre-integratieâ met een koppelteken (best een beangstigende gedachte, eigenlijk â help, ik denk zoals de leden van de spellingscommissie), maar de gewone taalgebruiker die beide woorden in dezelfde tekst leest, denkt dat er een ergerlijke fout staat. En zoals Ruud Hendrickx het zelf formuleert: âErgernis bij het publiek moeten we koste wat kost vermijden, want iemand die geërgerd is, luistert niet naar de boodschapâ - http://vrttaal.net/taaldatabanken_master/ taalbeleid/taalcharter.shtml. Op die manier bemoeilijkt de spelling de communicatie, en dat kan toch niet de bedoeling zijn.
Heel vreemd vind ik dat je nooit leest waarom bepaalde veranderingen doorgevoerd zijn. Waarom werd de spelling âpaddestoelâ tien jaar lang verdedigd omdat het een versteende uitdrukking zou zijn terwijl het nu weer een springlevende âpaddenstoelâ wordt? En is de spellingcommissie van plan om deze arbitraire aanpassingen om de tien jaar door te voeren, tot grote vreugde van de betrokken uitgevers? Die zijn in ieder geval gelukkig met de recentste aanpassing: http://www.boekblad.nl/ - Nieuwe spelling commercieel succes.
Het schrijnendste voorbeeld van zelfoverschatting stond in De Volkskrant van 14 oktober 2005: Piet van Sterkenburg, lid van de Taalunie en verantwoordelijk voor de nieuwe woordenlijst, durft zelfs de stelling aan dat âweâ de beste spelling van Europa hebben. âHet Engels wordt in Engeland en Amerika verschillend gespeld, de Duitsers zijn het onderling ook oneens en de Fransen zijn helemaal waardeloos op het gebied van spelling.â
Hoe kan een spelling, niet meer dan een afspraak over hoe taalgebruikers die taal wensen te noteren, beter zijn dan een andere? Consequenter misschien, makkelijker of zo, maar beter? Bovendien klopt het niet: de Fransen hebben een moeilijke, maar wel een heel consequente spelling. Vraag maar aan mensen die met dyslectici werken: de spellingregels voor het Frans kun je met wat moeite behoorlijk aanleren. Uitzonderingen zijn er niet veel, heel anders dan in het Nederlands. De spellingregels voor het Engels zijn heel moeilijk, toegegeven, maar dat heeft het Engels niet tegengehouden om de lingua franca van tegenwoordig te worden.
Die hele boycot van de Nederlandse media stelt volgens mij trouwens niet veel voor. Ik kan me niet voorstellen dat al die redacties hun eigen spellinggidsen en spellingprogrammaâs gaan maken. Als er twijfel is over de schrijfwijze van een woord, grijpt een journalist of redacteur toch naar het dichtstbijzijnde naslagwerk. En dat zal wel een recent Groene Boekje, een Van Dale of woordenlijst.org zijn, vermoed ik.
Zelf heb ik besloten de spelling maar te nemen zoals ze is. Helemaal consequent krijg je die toch niet, dus dat moet je echt niet om de tien jaar proberen. Ik hoop vurig dat de mensen van de Taalunie er ook zo over denken, maar ik vrees het ergste: Het Instituut voor Nederlandse Lexicologie zoekt een projectleider spelling - http://taalunieversum.org/vacaturebank/vacature.php?id=206. Een paar kernwoorden uit de advertentie zijn âstevige persoonlijkheidâ, âdaadkrachtigâ en âresultaatgerichtâ. Het lijkt alsof ze iemand zoeken die zijn stempel wil drukken op de spelling. Dat belooft wat voor 2015."
Hieronder citeren we enkele van zijn opmerkingen, en geven we er enig commentaar bij. We beginnen met... de titel. (het volledige artikel staat op http://taalschrift.org/discussie/000949.html).
1) âWie de nieuwe spelling niet wil, denkt vooral aan zichzelfâ: die titel verwijt de tegenstanders egoïsten te zijn. De titel is dus op zich al scheldproza.
5) "Zeker niet als je argumenten meer emotioneel â de nieuwe spelling is lelijk, meneer! â dan rationeel zijn." De pot moet de ketel niet verwijten dat hij zwart ziet: in beide kampen zijn er mensen met emotionele argumenten. De titel van dit artikel is op zich al een poging om emoties te gebruiken.
6) Op de argumenten over al of niet consistent wil ik hier niet ingaan. De reden daarvoor: het is elders al veel gedaan, en bovendien heb ik daarvoor hier nog de tijd, en hoogstwaarschijnlijk evenmin de plaats.
7) "Dankzij de Spelling 2005 zijn we ook af van de verschillen tussen het Groene Boekje en de woordenboeken." Waarom moet je de spelling veranderen om die verschillen weg te werken? Hadden die verschillen ook niet vermeden geweest als de woordenboekuitgevers de spelling van het GB overal hadden toegepast? Is dat argument van Ruud Hendrickx dan ook niet een non-argument?
9) "De Spelling 2005 beregelt kwesties waar vroeger geen regels voor bestonden. Daardoor krijgen sommige woorden nu een ander spellingbeeld." M.a.w.: sommige woorden zijn veranderd doordat er regels voor zijn gekomen. Er klopt iets niet in die redenering. Immers: als er geen regels voor waren, dan was er toch niets te veranderen? Ze kunnen toch alleen maar zijn veranderd als er een regel op werd toegepast?
10) "Et alors?": zwaktebod! Geef toe...
11) "Veel mensen zullen blij zijn dat er nu ook duidelijker regels zijn voor het spellen van getallen in woorden," Voor zover ik weet waren die er allemaal al sinds GB95. GB05 was daarvoor niet nodig.
12) "Veel mensen zullen blij zijn dat er nu ook duidelijker regels zijn voor (...) het gebruik van hoofdletters." Daarover wil ik me niet volledig uitspreken, omdat we dan ook bij de afkortingen belanden. Maar als we geen rekening houden met afkortingen en andere speciale gevallen, dan kunnen we wel stellen dat er ook al in GB95 regels waren voor het gebruik van hoofdletters in zinnen, namen, titels, etc.
15) "Is dat niet toevallig de spelling die de redacteuren geleerd hebben?" Toevallig? Ja. Maar dan wel 'toevallig'. De klacht is dat er na tien jaar weer een verandering is. (Ik weet het, ik val in herhaling, maar ik kan ook alleen maar merken dat het bij sommigen niet doordringt.)
16) "Hebben de mensen die terug willen naar 1954 er al bij stilgestaan dat voor miljoenen kinderen in Nederland en Vlaanderen de Spelling 1995 met de aanvullingen van 2005 de enige spelling is waar ze mee vertrouwd zijn?" Laten we duidelijk zijn: die kinderen klagen dat wat zij hadden geleerd in 1995 weer is veranderd.
17) "Ik begrijp het niet." Daar zijn we het over eens.
