Hier had ik nog nooit bij stilgestaand: er zijn ook mensen die voor hun broodwinning kruiswoordraadsels opstellen. En een van hen schreef ons: "En u dacht dat de nieuwe spelling voor u een probleem was? Ik ben professioneel kruiswoordpuzzelmaker. De nieuwe spelling kost mij geld. Niet alleen moest ik m'n hele database aanpassen, ook zijn talloze puzzels onbruikbaar geworden. Je moest bijvoorbeeld eens weten hoe dikwijls ik na december 2004 het woord tsoenami heb gebruikt. En dat wordt dan tsunami onder druk van alle idioten die de Engelse spelling van CNN hebben overgenomen. Tsoenami stond nochtans al jaren logisch gespeld in Van Dale... Gelukkig is dit de enige echte doorn in mijn oog. Ik gebruik de cd-rom van het Groene Boekje en de 'Dikke' Van Dale tientallen keren per dag. Zodra de nieuwe in mijn bezit zijn, zal ik mij eens goed laten gaan. Ik zal alle discrepanties 'asap' signaleren in de hoop dat er door de uitgevers snel afdrukbare errata en downloadbare updates kunnen gemaakt worden.
Eerste verschil tussen Van Dale en Groene Boekje gevonden
Het eerste verschil tussen de Van Dale en het Groene Boekje is opgedoken. Alleen niet waar je nu, in de eerste dagen van de nieuwe lijst, direct zou kijken. Het zit namelijk niet in de spelling van een woord, maar in het meervoud ervan. En weer toont het Groene Boekje zich van zijn slechtste kant. Grand prix: meervoud in het Groene Boekje: grands prix meervoud in de Van Dale: grand prixs
Het wordt langzamerhand duidelijk dat de leden van de Spellingcommissie niet in staat zijn om een spelling op te stellen. De verantwoordelijke bewindslieden Van der Hoeven en Van der Laan (in Nederland) en Vandenbroucke en Anciaux (in Vlaanderen) moeten daaruit hun conclusies trekken en de spellinglijst van 2005 afwijzen.
Volgens het nieuwe Groene Boekje (GB05) moeten we 're-integratie' schrijven. Echter: 'reïncarnatie' blijft met koppelteken. Waarom?
Volgens Wim Daniëls zit het zo: " 'Re' wordt gezien als een uitheems voorvoegsel. Dat is het zowel in'reïncarnatie' als in 'reïntegreren'. Maar in 'reïncarnatie' kan het blijkbaar niet los worden gezien van 'incarnatie', terwijl het in 'reïntegreren' wel los gezien kan worden van 'integreren'. 'Reïntegreren' wordt herkend als 'opnieuw integreren', staat er als toelichting in het nieuwe Groene Boekje. En daarom wordt het 're-integreren'. Maar 'reïncarneren' mag dus niet gezien worden als 'opnieuw incarneren'. "
Daniëls gaat verder door te stellen dat hij dat raar vindt, omdat 'incarneren' en 'incarnatie' wel degelijk woorden zijn die op zichzelf kunnen staan. Het voorvoegsel is daarbij echt niet noodzakelijk. Hij denkt dan ook dat de meeste taalgebruikers 're-integreren'en 'reïncarnatie' het liefst op dezelfde manier gespeld hadden gezien."
Daar zou ik nog het volgende willen aan toevoegen: de ene taalgebruiker weet meer over zijn taal dan de andere. Dat betekent dan ook dat de ene 're' dan ook in meer gevallen als een voorvoegsel bij een bekend woord zal zien, dan de andere. De regel die het onderscheid moet maken tussen koppelteken en deelteken is dus arbitrair.
En daardoor keert dezelfde soort discussie terug als vroeger met 'besse(n)sap'.
Dat soort problemen is inherent aan spelling, en ze proberen op te lossen door spellingwijzigingen is dan ook zinloos.
Op de e-maildiscussielijst detijdlijn@smartgroups.com bestaat een taalrubriek genaamd 'Taalprobleem'.
Daar werd het volgende bericht verspreid:
Door de voortdurende spellingwijzigingen in het Nederlands, is spelling op zich een taalprobleem geworden.
In onze rubriek "Taalprobleem" zullen we vanaf nu geen aandacht meer besteden aan spelproblemen. Er is immers geen stabiliteit meer.
In 1995 werd erop gewezen dat de Taalunie regelmatig het Groene Boekje zou bijwerken, omdat er nu eenmaal regelmatig nieuwe woorden bijkomen.
De regels zouden echter niet meer worden gewijzigd.
Zelfs bij de vooraankondigingen van de spelling van 2005 was echter al duidelijk dat de Spellincommissie zich niet hield aan de belofte om de regels te behouden: de paardenbloemregel zou worden afgeschaft.
Nu sinds zaterdag 15 oktober 2005 de volledige lijst wijzigingen bekend is, blijkt dat er meer gebeurde dan alleen maar de paardenbloemregel afschaffen.
Ludo Permentier van De Standaard meent dat er zowat 40 regels werden gewijzigd.
Ook werden sommige spellingen veranderd, zonder dat er echt een noodzaak of reden voor is. Bijvoorbeeld: "CAO-overeenkomst" werd veranderd in "cao-overeenkomst". Dat soort wijzigingen is louter zinneloze muggezifterij, waardoor echter wel massa's niet professionele spellers fouten zullen schrijven.
Aangezien in 1995 ook werd besloten om de spelling OM DE TIEN JAAR te herzien, is het dus best mogelijk dat ook in 2015 vanalles wordt veranderd.
Een webpagina om te bezoeken:http://www.woordenboer.nl/weblog/pivot/entry.php?id=213Hij meldt o.a. dat het officiële overzicht van veranderingen 24 pagina's telt, en dat Ludo Permentier, de taalman van De Standaard, 40 nieuwe regels vond.
In de zomer van 2005 voorspelde Permentier dat er tweemaal zoveel woorden gewijzigd zouden worden als in 1995 (afgezien van de 'voorkeurspelling' van c/k en dergelijke die toen de enige toegelaten spelling werd). Erwin ligt een link naar Onze Taal met een overzicht van de 15 belangrijkste wijzigingen.
Over euro's gesproken: de GPD-kranten schreven kritisch over het monopolie van uitgever Sdu op het Groene Boekje, en het Vlaamse financiële dagblad De Tijd plaatste daarover een artikel getiteld Taal is geld (helaas alleen voor abonnees te lezen).
De heibel over de huidige spellingwijziging voorstellen als een typisch verschijnsel bij het veranderen van de spelling, verdraait de feiten. Het is waar dat elke verandering weerstand oproept. Het is echter niet waar dat elke weerstand van dezelfde aard is.
De spellingwijziging van 1995 was nuttig, omdat er daarvóór de facto drie verschillende spellingen bestonden: voorkeurspelling, progressieve spelling en conservatieve spelling (we zouden er zelfs nog een extreem-progressieve spelling als 4e variant aan toe kunnen voegen, maar die werd niet officieel erkend - de andere drie wel!).
1995 schiep duidelijkheid, en dat is wat de speller wenst en nodig heeft: zekerheid over hoe een woord moet worden geschreven.
De huidige veranderingen gooien dat echter om verschillende redenen overboord.
Ten eerste wordt de spelling van sommige woorden veranderd. Wie dus kon spellen, kan het plotseling weer een beetje minder. De voorbeelden tarten de verbeelding: honderdmiljoen wordt honderd miljoen (waarom?), kortegolf wordt korte golf, en gewoon compleet stupide: 50-eurobiljet wordt 50 eurobiljet.
Dat laatste voorbeeld brengt ons bij het tweede probleem: '50 eurobiljet' wordt lachen als iemand '50 eurobiljetten' moet schrijven, want wie weet dan nog wat de schrijver bedoelt? De veranderingen bij de koppeltekens leiden bijna allemaal tot onduidelijkheid.
Een derde probleem is dat het voortdurend wijzigen van een spelling alleen maar het gezag van die spelling ondergraaft. En waarom zou je regels opstellen, als die geen gezag dragen? Hoe kun je als leraar punten aftrekken voor schrijffouten, als je tien jaar later punten moeten aftrekken omdat de spelling is veranderd? Heeft men er al bij stilgestaan dat alle tieners van 16 tot 18 jaar al voor de tweede keer in hun leven te maken hebben met een spellingverandering, zelfs al is het een kleine? Heeft men er al aan gedacht dat wie pas is afgestudeerd, al direct verkeerd spelt? Heeft men er al aan gedacht dat als de Spellingcommissie doorgaat met het idee om de tien jaar te spelling te herbekijken, dat alle kinderen die nu 6 tot 8 jaar oud zijn, nog voor hun 18 jaar ook al aan een tweede spelling toe zijn?
Beseft de Spellingcommissie wel dat ze daarmee in haar eigen vlees snijdt? Er was ons in 1995 beloofd dat de tienjaarlijkse herziening alleen maar zou worden gebruikt om nieuwe woorden in te voeren, maar dat is niet wat nu gebeurt. Rode-Kruistent wordt Rode Kruistent. Dat is een regelwijziging. Het is dus niet alleen de paardenbloemregel die wordt veranderd. Er zijn nog andere wijzigingen. En wat gaat de commissie over tien jaar doen? Weer veranderen? Wie kan dat nog volgen? Wie wÃl dat nog volgen?
Een vierde probleem: wijzigingen om de tien jaar betekenen dat de veranderingen meedrijven op modegolven, in plaats van op overwegingen die een langdurig helder spelsysteem moeten opleveren.
Middellandse-Zeekust veranderen in Middellandse Zeekust is wat sommigen de Engelse ziekte noemen: samengestelde woorden los schrijven. Dezelfde ziekte is de enige verklaring voor 'korte golf' i.p.v. kortegolf, 'een derde' i.p.v. 'eenderde', en 'honderd miljoen' i.p.v. 'honderdmiljoen'. Als die Spellingcommissie (Spelling Commissie?) zich aan zulke modetrends te buiten gaat, dan zoekt ze meer tijdelijke populariteit dan een degelijk systeem.
Een veel sterkere tendens bij de huidige volwassen bevolking is, dat het nieuwe Groene Boekje hun gestolen kan worden. En die tendens is ook terug te vinden bij professionele taalgebruikers. En als zij er niet meer om geven, wie dan wel nog?
Peter Motte: licentiaat in de Germaanse filologie (Nederlands-Engels), speciaal licentiaat in de algemene literatuurwetenschap, hoofdredacteur van het literair tijdschrift De Tijdlijn, technisch en wetenschappelijk vertaler en eigenaar van het Vertaalbureau Motte, Cobol-programmeur, geslaagd in het Voorbereidend jaar burgerlijk ingenieur
Weinig echte aandacht voor de nieuwe spelling in de brievenrubrieken van kranten. Normaal. De mensen bekommeren zich meer om iets als 15% roerende voorheffing op beveks dan om spelling.
De spellingaanpassing kwam in België dus eigenlijk op het goede moment, want ze wordt door belangrijkere zaken naar de achtergrond gedrongen.
Maar dat betekent niet dat het zomaar mag worden weggemoffeld. Want wat houdt het wijzigen van spelling in?
En waarom? Omdat enkele mensen met een beperkt denkraam die in een spellingcommissie zetelen - en daar vermoedelijk zichzelf hoogst intelligent vinden -, oordelen dat het maar eens anders moet.
Toegegeven: sommige wijzigingen zijn een goed idee. Maar moeten ze per se worden gewijzigd? Wat gaan we er al bij al op vooruit als die wijzigingen worden doorgevoerd? Worden de klimaatproblemen ermee opgelost? De werkloosheid? Het eindeloopbaandebat? De enigen die er zeker beter van worden zijn de uitgevers van het Groene Boekje en van enkele woordenboeken. En dat eigenlijk omdat sommige mensen min of meer verplicht worden om hun spellingkennis aan te passen.
En daarom moeten de beroepen waarvoor taal belangrijk is, om de tien jaar tijd en geld besteden aan iets wat voor hun al bij al bijzaak is.
Vertalers worden verplicht te leren spellen, terwijl hun probleem is of ze de goede vaktermen gebruiken. Leraren moeten kannibaliseren op tijd om lessen voor te bereiden. Journalisten op tijd om zich te informeren. Enzovoort.
En dat met als belangrijkste resultaat kapitaalvernietiging, want wie de laatste jaren woordenboeken heeft gekocht, zit toch plots opgezadeld met vergooid geld (spijtig voor die dikke Van Dale die u de kleine gaf toen hij naar een hoger studiejaar ging).
Dat er een stelletje minkukels in een commissie bij elkaar kruipen om uit te zoeken hoe ze de spelling kunnen veranderen, tot daar aan toe. Iedereen heeft zijn favoriete hobby. Maar waarom op kosten van de belastingbetaler, en waarom de resultaten ervan achteraf nog eens via een wet aan de bevolking opdringen? Zouden onze politici (in casu een als econoom afgestudeerde minister die nu plots door de heilige geest over alle finesses van de spelling lijkt te zijn ingelicht) hun verstand niet beter gebruiken als ze die hele heisa links lieten liggen, en zich eens met ernstige zaken zouden bezig houden, i.p.v. er al of niet bewust voor te zorgen dat het Groene Boekje in Vlaanderen vier miljoen euro omzet oplevert?
