Op een forum las ik de volgende opmerking over de spellingverandering: "Ik vind om de tien jaar nogal snel. Je kunt je eigen kinderen niet meer helpen met de huiswerk opgaven Nederlands." Het is voor ouders inderdaad niet doenbaar om van al die spellingwijzigingetjes op de hoogte te zijn, en dus kunnen ze er voor kiezen om hun kinderen helemaal niet meer te helpen als het op taal aankomt. Hoe kun je dan verwachten dat eerstejaarsstudenten goed kunnen spellen?
Ons gemeld door Karel D.W."Wat dacht u van "niet-arisch" tgov. het stamwoord "Arisch"? Vergelijk bijv. met 'Jood' (zeer betwistbaar, de Joden met hoofdletter waren nl. de bewoners van het bijbelse Judea uit het O.T.) tgov. "niet-Joodverklaring"."
Ludo Permentier had de tegenstand tegen het GB05 enigszins aangevallen, maar zijn argumenten zijn minder steekhoudend dan hij denkt. Daarom deze opmerkingen:
Ludo: "Eindelijk enige nuchterheid over de spellingherziening. Tot nog toe halen de schreeuwers het." Dat is niet waar. Er zijn heel wat nuchtere opmerkingen over gemaakt. Op deze blog kun je er enkele vinden. Bovendien verdenk ik sommige media ervan om de voorkeur te geven aan de schreeuwers want a) dat verkoopt, b) soms klinken ze zo dom dat ze niet eens een bedreiging zijn voor de nieuwe spelling, en die uitgeverszuilen willen hun woordenboeken natuurlijk verkocht krijgen. En dat Ludo Permentier plotseling olie op de golven komt gieten, terwijl nochtans hij erop wees dat er zowat 40 regels veranderden, bevestigt mijn vermoeden over het gedrag van sommige van die media.
L: "De wijzigingen zijn gebeurd door een sinistere commissie, alle boeken staan ineens vol fouten,... wat een demagogie!" Enkel gedeeltelijk demagogie: als zoiets elke tien jaar gebeurt, zie je jebibliotheek wel degelijk langzamerhand verouderen. Mag ik je er ook aan herinneren dat spelling soms een stok is om de hond mee te slaan? Schrijf je toevallig 'reïntegratie' verkeerd in je sollicitatiebrief, dan lig je er niet uit: je komt er gewoon niet in. En 'reïntegratie' is een woord dat insommige sollicitatiebrieven wel degelijk kan voorkomen.
L: "Om te beginnen is de spellingwijziging een politieke beslissing," Waarom moet dat een politieke beslissing zijn? Kan dat ook niet eenculturele beslissing zijn? - maar over die discussie wil ik hier niet uitwijden.
L: " door ministers die verkozen zijn om dit soort beslissingen te nemen, en die erop kunnen worden afgerekend in het parlement, in de pers, bij de volgende verkiezingen." Dat is de theorie, maar je maakt fouten. Om te beginnen: werden die ministers verkozen om zich met spelling bezig te houden? Frank Vandenbroucke is minister van onderwijs en Bert Anciaux is minister van cultuur. De ene moet zich dus bezighouden met onderwijs, en de andere met cultuur. Dat betekent niet dat ze een mandaat krijgen om de spelling te hervormen. En het belangrijkste: zouden de kiezers politici afrekenen alleen maar omwille van een spellinghervorming? In België hebben we momenteel het eindeloopbaandebat. Zullen de kiezers de spelling zwaarder laten doorwegen dan het eindeloopbaandebat? Ik denk dat een politieke gezagsdrager zich met spelling wel het een en ander kan permitteren zonder daarvoor ooit verantwoording te moeten afleggen. En de andere fout: op welk moment moet die beslissing politiek verdisconteerd worden? Jij zegt in het stemhokje, maar is dat zo? Is hetniet ondemocratisch dat een spellinglijst wordt gedrukt en wordt verplichtnog voor die in het parlement wordt behandeld? Moet je eens kijken: eerste fase, spelling opstellen; tweede fase, boek(en) drukken. Als je het mij vraagt moet de politiek al tussenbeide komen tussen de eerste en de tweede fase. DAT is in onze samenleving een democratische manier om aan spellingbeleid te doen, niet alles achter de rug van de bevolking, waarvan je vooraf weet dat het percentage dat wordt getroffen zo gering is, dat er niet voldoende tegen zal worden gereageerd (wat een groot deel van de bevolking geeft gewoon geen reet om spelling). Als slechts een deel van debevolking wordt getroffen, dan kun je daar altijd mee doen wat je wilt (vraag het maar eens aan mensen die aan een zeldzame handicap leiden).
L: "Ten tweede staan niet ineens alle boekenkasten vol fouten. Je zultintegendeel lang moeten zoeken voor je bijvoorbeeld in een roman een woord vindt dat een wijziging ondergaat." Om te beginnen vind ik romans een slecht voorbeeld. Het probleem is niet of er fouten in romans staan. Het probleem zijn de fouten in de teksten waar het echt om gaat: contracten, handleidingen, wetteksten... dat soort dingen. Vergeet die romans en dichtbundels maar. Ten tweede verwijs ik naar mijn opmerking hierboven: als er elke tien jaar kleine veranderingen zijn, dan wordt dat op de duur wel een flinke massa.
L: "Ten derde moet je ook kijken naar de aard van de wijzigingen. Neem het woord "ideeëloos" dat ook vaak wordt geciteerd." En kun je zulke fijne redeneringen ook voor elke andere verandering geven? Ook voor de omslag van 'Rode-Kruispost' naar het (verengelste!) 'Rode Kruispost'?
Mijn overtuiging blijft dat ze er moeten afblijven. En waarom? Omdat er bij elke wijzigingen verschillende dingen gebeuren. Er wordt weer eindeloos gediscussieerd, en vooral: de speller moet zich hoe dan ook aanpassen. De huidige aanpassingen leveren een lijst op van meer dan 20 p's. Begin er maar aan. Ik wil daar niet elke tien jaar tijd aan moeten verspillen. Want dat is het: louter verspilling.
Bovendien is het zielig en pathetisch. De aandacht die onze taalgeleerden besteden aan de spelling, toont waarin een kleine taal klein kan zijn.
En nu we het toch over het eindeloopbaandebat hebben gehad: een hele reeks werknemers wordt nu plotseling weer een beetje minder aantrekkelijk. In het ruimere kader is die spellingverandering ook op dat gebied pure dwaasheid.
Jean-Paul Mulders klaagt deze week in zijn column in Weekend Knack de voortdurende spellingwijzigingen aan: "Er zijn van die dingen waarvoor de mensen op straat zouden moeten komen." - nu in België een beetje moeilijk, de op-straat-komers zijn volzet "Arglistig is zij ons op de nek gevallen, vanuit Groene Boekjes die in het grootste geheim zijn gedrukt." - waar! 'Een stoet nutteloze veranderingen doemt op vanuit het niets," - de totale nutteloosheid van die veranderingen is inderdaad een van de grootste ergernissen; het is een hervorming zonder een hervorming te zijn. Het is geen hervorming die tegenmoet aan de verzuchtingen van wie een progressieve spelling wilt, maar er wordt niettemin wel het een en ander veranderd. Waarom veranderen als uiteindelijk alles toch bij het oude blijft? "Dat we nu weer een "actuele, moderne spelling" hebben, wordt elders gewauweld, alsof hip volk er met aandrang over was gaan klagen dat de bestaande spelling nu toch wel afgedragen en aftands werd" - de verdediging dat er een "actuele, moderne spelling" nodig is, begint steeds meer te lijken op iemand die krampachtig met zijn tijd probeert mee te gaan, en precies daardoor toont dat hij dat helemaal niet meer kan 'Een collega [van J-P Mulders] die minister Frank Vandenbroucke probeerde te bellen, kreeg van zijn woordvoerder te horen dat hierover niet zoveel viel te melden vermits het "een puur handtekeningendossier" betrof." - de betrokken ministers ontlopen hun verantwoordelijkheid, en de kabinetsmedewerkers, die papegaaien hun natuurlijk gewoon na "Aan mijn boekenkast, waaraan ik zo lang heb gespaard, durf ik zelfs niet te denken. Verweesd staan ranke dichtbundels en kloeke folianten daar schouder aan schouder, op slag verouderd en vol fouten" - daarin overdrijft hij, maar ten eerste overdrijft elke columnist, maar ten tweede en nog veel belangrijker: dat zal geen overdrijven blijven, want ze willen die omspelllingsstunt elke tien jaar herhalen. Tien jaar lijkt lang, maar plotseling is het er wel. Ik herinner me nog de tijd dat ik in het eerste lager onderwijs terecht kwam en naar de klassen van het zesde lager onderwijs keek... Je weet: voorbije tijd is voorbije tijd. Tien jaar klinkt misleidend lang. Plots is het er. En als het er is, kun je de klok niet meer terugdraaien. En die tien jaar zal er voor ons allemaal komen, tenzij we er te vroeg voor sterven.
Een tekstbureau uit Nederland stuurde de volgende e-mail: "Ik zou me maar geen illusies maken over de rechtsgeldigheid van de 'nieuwe' spelling. We maken onszelf gek door het nieuwe GB ook zo te noemen, trouwens! Maar in Nederland is de Spellingwet een tandeloze wet die aan overheid en onderwijs hoogstens een inspanningsverplichting" oplegt, zoals we dat tegenwoordig zo mooi noemen, maar geen "prestatieverplichting".
Dus noch ambtenaren die hun best doen en fouten maken, noch ambtenaren die er met de pet naar gooien, kunnen ooit een sanctie krijgen. Het is ook geen wet op het gedrag van personen, maar van instellingen. Ook hoe het onderwijs met de voorgeschreven spelling omgaat, is niet voorgeschreven. Het onderwijs is volgens mij vrij om de spellingregels te onderwijzen en te examineren tot op een te kiezen niveau (van diepte of ingewikkeldheid) en zelfs ook om te beslissen welke fouten wel en niet aangerekend zullen worden. Het enige dat het onderwijs niet 'mag' van de wet, lijkt mij, is om bewust foute spellingen aan te leren."
Deze passage is inderdaad in een wettekst opgenomen door de Vlaamseregering, en die wet regelt de spelling in Vlaanderen(ziehttp://tinf2.vub.ac.be/~dvermeir/software/dv/nl-aspell/nl-spelling.txt )"Taal leeft en maakt voortdurend nieuwe ontwikkelingen door. DeWoordenlijst van de Nederlandse taal dient aan die ontwikkelingen recht te doen. Daarom zal voortaan elke tien jaar een geactualiseerde versie van de Woordenlijst verschijnen. De spellingregels hoeven daarvoor niet te veranderen; het gaat om het verwijderen van in onbruik geraakte woorden of schrijfwijzen en het opnemen van nieuwe woorden die intussen de taal zijn binnengekomen. Met de huidige techniek zijn dergelijke ontwikkelingen beter te registreren en te analyseren dan vroeger. Op die manier zal de Woordenlijst in de toekomst dicht blijven aansluiten bij het levend taalgebruik."
