Een heel bewogen en veelbetekenend jaar! Het jaar dat voor Suriname zoveel veranderingen met zich meebracht en zou blijven meebrengen tot de dag van vandaag. Je kan het Suriname van voor 1980 blijven koesteren vooral als je er bent opgegroeid. Dat wist geen enkele gebeurtenis, hoe aangrijpend dan ook, uit. Een bewogen jaar dus, ook omdat ik in dat jaar vlug vlug moest volwassen worden. Op mn negentiende sloeg het verlies van mn pa een groot gat in mn hart. Eentje die niet te dichten zou zijn, dacht ik. Maar dat was buiten de waard gerekend van de kracht die de persoon die heenging, je zelf geeft. 1980 was ook het jaar van de eindexamens middelbare school. Nu was het heengaan van een ouder zwaar, maar geenszins een excuus om het eindexamen niet te halen. Heel even speelde ik met 't idee om dat schooljaar maar te laten voor wat 't was. Maar mijn goede helft die toen al van de partij was, vroeg of ik opeens mn verstand was kwijtgeraakt. Zou toch juist een bewijs zijn dat de wijze lessen van mn vader niet voor niets waren geweest. Jaaaaa, gelijk had ie. Dus besloot ik, hetgeen ik in oktober bij het begin van 't schooljaar was begonnen, vol goede moed af te ronden. In ieder geval een poging daartoe te doen. Nu, wie mij leest zal inmiddels al doorhebben dat exacte vakken niet mijn kopje thee zijn. Wiskoendoe, economie en al dat geleuter heeft me nooit kunnen bekoren, behalve de centjes in mn buideltje. Maar goed. Die vakken maakten deel uit van mn vakkenpakket en ik zou me er door heen moeten worstelen. Ik had voor mezelf een plan uitgestippeld. Aangezien na soso 2 nanga 3 mi bing boro dyi Economie I, en Wiskunde, besloot ik voor alle andere vakken super goed te scoren. Indien God van me hield, zou ik dan nog met twee viertjes voor die vakken glansrijk slagen. De cijfertjes-richting zou ik nooit van mn leven opgaan, dus mijn strategie als die succesvol bleek, zou mij mijn einddiploma zonder al te veel problemen moeten bezorgen. Twee tentamen rondes waren reeds achter de rug, restte nog één en het eindexamen zelf. Afgezien van, wat hadden jullie gedacht, wiskunde en economie, ging alles goed. Wat de andere vakken betrof was alles pico bello. Wiskunde gemiddeld 3,8 geloof ik of zoiets fraais en economie zag er niet beter uit. Stel je voor een mens moet een 4,2 halen om op een 4 te komen als eindcijfer. En nòg was dat een opgave. Je zou voor minder een minderwaardigheidscomplex krijgen. Maar voor complexen was er geen tijd. Ik moest slagen. En het doel heiligt de middelen. Zelfde probleem dat ik met exacte vakken had, had menig klasgenoot met talen en het schrijven van samenvattingen, het lezen van 40 boeken. Woei, daar kon je mij liters thee van brengen. Met plezier! De tegenpolen besloten zich te bundelen voor het goede doel. Bij de taalexamens zouden diegenen die daar goed in waren de wiskunde knobbels laten meeloeren op hun werk. En omgekeerd zouden de wiskunde knobbels hetzelfde doen bij de exacte vakken voor de literaire noten. Door goed contact met de conciërge wisten wij precies wie bij welk examen surveilleerde. Economie was één van de eerste examens. De dag ervoor, Engels. Ik fietste er vrolijk door. Gaf diegenen die achter me zaten voldoende ruimte om met gemak mee te kunnen lezen. Afspraak was dat degene die "liet" meekijken tot het einde van 't uur bleef zitten. Zodoende had de andere achter jou genoeg tijd om "zijn " werk af te maken. Zo gezegd, zo gedaan. Ik bleef tijdens het Engels examen zitten totdat de bel ging. Ik verifieerde niet of mijn "meelezer" goed de gelegenheid had gekregen om alles te zien. Dat was zijn zaak. Ik had mn uiterste best gedaan. Ik liep de gang op en uit het andere examen lokaal kwam een ziedende "Economie knobbel" de gang opgestoven. Dit was de knobbel die morgen vòòr mij zou zitten. Woedend was ze! Ik vroeg voorzichtig wat er aan de hand was. "Niemand heeft me geholpen, niemand! Die beesten! Niemand! Wel morgen is morgen, ik help niemand! Ik werk morgen voor mezelf. Jullie kunnen allemaal opdonderen. Zoooooooo, van de zenuwen begonnen mn maagspieren samen te trekken. Maar zelfrespect en eigenwaarde maakten dat ik haar niet erop wees, dat we hadden afgesproken dat ze voor MIJ zou zitten. Moi! Ik was niet degene die haar daarnet in de steek had gelaten. Maar ze begon er zelf over. "Neem me niet kwalijk hoor, maar wat ze me hebben geflikt, vergeef ik ze niet en ik help niemand meer". Ok die sma had gelijk. Afspraak is afspraak. En aan de andere kant ga je niet naar school om te spieken. Toch??? Degene die het nooit heeft gedaan, mag me nu terstond mailen. Ik vraag een plaatsje voor je aan in de hemel. Aangezien er geen plan B was, en plan A in de wc was doorgespoeld, had ik een alles behalve fijne namiddag. Het hoge cijfer dat ik voor het Engels werk zou halen, kon me niet opvrolijken. No, no, no tamara was economie en "knobbel" was in protest. Fa fu du. Ik hield mijn sores voor mezelf. Ik nam m'n verantwoordelijkheid en probeerde nog de avond voor het examen een lijvig economie boek van ik weet niet hoeveel pagina's door te nemen. Dat hield ik vol tot het ochtendgloren om dan met lode voeten me naar school te begeven. Je zelf voor de gek houden is ook een kunst. De examenbladen werden uitgedeeld. Krop in de keel, bonkend hart, klamme handen, buikpijn, kar kon, alles was op appèl. En "knobbel" zat zo breed mogelijk voor haar werk. Wat dacht ze dat ik ook maar een poging zou doen om mee te kijken? Nee hoor als ik naar de slachtbank moest, dan maar met opgeheven hoofd. De drie uren kwamen en gingen. Ik schreef zoveel mogelijk economische kolder op en leverde in. Dit was een verloren zaak. Ik was somber, maar liever dood dan daaraan toegeven. "Hoe heb je gewerkt?" "Slecht. En verder wil ik er niet over praten."S'avonds werd ik gebeld door de fanclub. Wonderbaarlijk genoeg allemaal knobbels met een lichte allergie voor talen en dat soort mooie dingen. En zulke mensen kunnen zich niet voorstellen dat een wiskunde of economie formule voor iemand als ik Chinees is. Met hetgeen ik daar op 't examen had neergepend haalde ik de zo felbegeerde 4 als eindcijfer niet. Maar héééé het was nog geen volledig verloren zaak. Er was nog wiskunde examen. Degene die dat opperde kon ik wel levend villen. Iemand zit aan de rand van de put, ga je dan nog even een zetje geven zodat ie drin valt? Maar toen ik in mijn woede en verontwaardiging aan mn andere helft vertelde dat iemand zei dat het nog geen verloren zaak was, zei die heel rustig, "Maar dat is zo. Wiskunde is over een week. Je gaat goed voorbereid naar 't examen." Ik vroeg hem beleefd om op te stappen (geloven jullie dat beleefd maar). Morgen was een nieuwe dag, want now now deh na soso moord bin deh in mi ede.Vanaf de volgende dag tot en met de dag van het gevreesde examen kwam de fanclub langs. Formules werden in mn hoofd gestampt, ik werd verhoord en nog eens verhoord. Bribi mi, ik liep als een geflipt konijn rond. Deze nachtmerrie moest zo snel mogelijk voorbij zijn.
Twee dagen Voor het examen kwam een heel goede vriend, hoe kan het ook anders, een algebra knobbel, met een voorbeeld examen. Vermeldenswaard is dat hij beweerde dat met dit voorbeeld met gemak een hoog cijfer gehaald kon worden op het examen. In dat soort situaties stelt alleen een idioot vragen. Dus mi no aksi noti. Ik had nog twee dagen om met dit voorbeeld het aanstormend examen te oefenen. Met alle materiaal dat al in me was gestampt groeide mijn vertrouwen. Ik zou het examen niet alleen halen, maar ook nog met een hoog cijfer zo te zien. Op de dag zelf was ik al als één van de eersten op school. De gangen waren nog leeg. Ik checkte het lokaal waar ik moest zijn en zocht uit wie zou surveilleren. Woei! De leraar die zou surveilleren stond erom bekend dat hij zijn persoonlijke post en dergelijke afhandelde tijdens het surveilleren. Hij liep geen meter rond, deelde de bladen uit, nam plaats achter zn bureau en voor de rest van de tijd schreef hij brieven of weet ik veel wat. Ai beter kon het niet. Wie er nu nog voor me zou zitten was van geen enkel belang want mi bin fir tranga toch. Dit wiskundig varkentje zou ik zelf wel wassen en zo mijn reputatie van wiskundige nul een beetje opkrikken. Voor eens en voor altijd! Maaaaaar life works in mysterious ways. . . . . wie kwam er voor me te zitten? Mister "andere helft" himself! Hij keek me niet aan, maar aan alles merkte ik dat het niet fout kon of mocht gaan. Nee mi boi fout kon het niet gaan.
Het examen De bladen werden uitgedeeld, meneer U. nam plaats achter zijn bureau met zn privé paperassen en we waren vertrokken. Ik bekeek vluchtig de opgaves. Mi Jezus, mi Gado exact het voorbeeld examen waarop ik de afgelopen drie dagen had geoefend. Andere getallen, maar inhoud bin deh a sèm. Ik was in mn nopjes. Ik nam niet eens de moeite om mee te kijken op het blad van mn "voorzitter". Nee, nee ik was druk bezig mijn 8 of 9 op eigen kracht te halen. Ik schreef geschiedenis, mi mamma! Er moest van hetgeen was uitgewerkt een tekening worden gemaakt. Y-as, X-as. De langste opgave moest in een grafiek worden uitgewerkt. Geen probleem gewoon de uitgewerkte antwoorden op de assen plaatsen en tekenen. Dat deed ik en ik tekende vlot mijn grafiek. Ik keek alles nog een keer na en was tevreden. Ongeveer 40 minuten voor de tijd stond ik op om mn blad in te leveren. Ik keek op noch om, zo blij als ik was om desnoods maar voor één keer te behoren tot de wiskunde groep. Oh my God, hoogmoed komt voor de val! Ik wachtte op de gang. Waarom duurde het zolang voordat iedereen uit het lokaal kwam. T was toch een makkie dit examen? Eindelijk kwamen de eerste mensen naar buiten. We verwijderden ons buiten het gehoor van degenen die nog in de klas zaten. En de tongen kwamen los! Bleek dat ik het overgrote gedeelte van de opgaven goed had gemaakt. Oh Jezus van Nazareth! Was het dan echt waar? Ik zou dus een hoog cijfer scoren! Van opgewondenheid sprak ik met schrille stem. Totdat. . . . . . iemand met een kladje wuifde. Een kladje waarop hij zijn grafiek had getekend. En iedereen was enthousiast, want zij hadden dezelfde tekening. Ik werd zo klein als een tor! Anyone zou me zo dood kunnen trappen! Ik had de uitgewerkte antwoorden op de verkeerde assen aangebracht. Wat op de y-as moest had ik op de x-as geplaatst en omgekeerd. Dus daar waar iedereen twee parabolen had met de top boven, dus zeg maar twee heuvels, had ikke twee putten. Voor de knobbels onder jullie: Op de grafiek moesten er twee concave parabolen zijn weergegeven, maar in mijn grafiek prijkten twee convexe parabolen. Ik zonderde me af en keek op het opgave blad wat de puntenverdeling was. Oh hell and fire! Voor de grafiek meer punten dan voor de uitgewerkte som. Dit zag er niet goed uit. Leek echt alsof alle leven uit me geslagen was. Nou er zat niets anders op dan maar het resultaat af te wachten. Degene die voor me zat, ja hij ja, was des duivels! Waarom heb je niet even meegekeken? Ik gaf je de gelegenheid om mee te kijken, je staat net een leba ruim voor de bel op en je gaat weg! WAAROM! Jonge libi waarom now now deh. Op sommige vragen is dr gewoon geen antwoord. En verder wil ik niet gekletst worden. Ik wacht het resultaat af.
De eindstreep Twee weken wachten. Niet je malligheid. Andere cijfers waren al binnen dus het wachten was op wiskunde. Aan economie dacht ik niet eens, want drapeh bin lasi keba. Maar onderschat jouw eigen klungeligheid nooit. Kan soms nog net genoeg zijn om je te redden. Ik haalde voor economie een 4! Dat een mens zo waanzinnig blij kan zijn met een rood cijfer heb ik aan den lijve ondervonden. Dus zou 't toch nog lukken? Zou het? Ik durfde nergens aan te denken. Zette mijn hersenspan op nul tot de dag van de wiskunde uitslag. Daar prijkte dat cijfer op het bord. Ik las en herlas en vroeg aan anderen ook voor mij te lezen. Jaaaaaa mi boro wan 5. En met een 4 en een 5 slaagde je hoor. Oh God! Mensen hebben het soms over een zware bevalling, maar wat ik die twee weken heb doorstaan, psa zware bevalling. Dat was pure torture. Raw and hard! Eind goed al goed. Ik leerde toen the hard way dat overmoed eerder schaadt dan baat. Blijf kalm, no matter what! Al denk je het nog zo goed te weten.
Reacties op bericht (1)
16-09-2014
1980
Was een lust om te lezen. kan me heel goed voorstellen. Wat een spanning. Eind goed al goed!
