Wanneer ben je gekomen? En wanneer ga je weer terug. Misschien wel twee heel normale vragen. Maar die beantwoord je wel honderd keer in de vakantie periode. Denk je de eerste afgezaagde storm te hebben doorstaan, dan komt de derde dooddoener. "Meisje yu no mus kon fatu moro yere."Wel wel, dan breekt mn klomp! Dat eeuwige gezanik over hoe men vindt dat je eruit moet zien! In het midden gelaten of je wel werkelijk zo omvangrijk bent. Laat de mens toch in zijn waarde. A sma kon luku yu! Verloren tijd blijkt dan. Want om bediend te worden van ongevraagd medisch advies is vermoeiend. Mooiste van de grap: deze medische specialisten zijn zelf niet de magersten. Oh nee het vet puilt danig uit, van alle kanten nog wel. Maar beschaafd als je zelf bent, haal je het niet in je hoofd om hetgeen je denkt ook uit te spreken. Nee toch? Want naar mijn bescheiden mening, als je aan iemand zegt dat ie dik, of te dik is, is hetzelfde als wanneer je zou zeggen dat ie lelijk is. En dat zeg je toch niet? Aangenomen dat je een beetje gezond verstand hebt. Maar nee hier in Su gaat men al kwetsend en beledigend vrolijk met de botte bijl rond. Ik heb 't gehad met deze holle vaten. Ik dien van repliek en als dat kwetst, dan mi kis un mooi. Gedonder. Ik haal mijn boodschappen zelf, ik reken zelf af bij de kassa en daar boven op: den sma san lob' mi houden van elk grammetje. Mijn lieve voormalige landgenoten, jullie moeten voor eens en voor altijd afleren ongevraagd en ongecensureerd te komen leuteren over de omvang van een ander. Want wie weet denkt de ander dat je goed lelijk bent geworden en dat de tand des tijds danig bij jou heeft huis gehouden. Maar medeleven en mededogen weerhouden de aangevallene ervan, hun verwoestende mening ook te geven. Lijkt alsof dit het enige onderwerp is waarover de Surinamer onverbloemd voor de dag komt. Hun mening geven over het uiterlijk van de ander. Voor andere zaken heeft men geen tijd of die krijgen hun aandacht niet.
Digital World Neem nu het digitale gebeuren in televisieland hier in Su. Las kort geleden, toen nog aan de andere kant van de oceaan, dat er uiterlijk in 2015 televisie, digitaal zou worden uitgezonden in Suriname. Dat verbaasde me niets, want de wereld draait door, Suriname ook. Mijn land blijft niet op één punt staan, dus digitale televisie is voor ons niet te hoog gegrepen. En 2015, dat moet ook kunnen. Er moet op het gebied van infrastructuur nog het een en ander worden geregeld en aangepast, maar kinderziektes eventueel bij berekend, dat moet wel goed komen. 2015 dus.
Vorige week, hou me de juiste datum ten goede, want mensen op vakantie kennen alleen dag van aankomst en vertrek. Veel beluisterd programma op de Surinaamse staatsradio vond geen voortgang vanwege de launch van digitale televisie in het achterland. Wakti, LAUNCH. . . . ACHTERLAND? Wat heb ik gemist? Heel veel waarschijnlijk. Want zover ik weet, kun je televisiebeelden, analoog of digitaal slechts ontvangen als je een televisie toestel hebt. Dat hoeft geen euvel te zijn in het binnenland. Televisies zijn hen niet vreemd daar. Maar. . . . . om de televisie te kunnen bekijken heb je wel een stopcontact, aangesloten op het elektriciteitsnet nodig. En daaaar wringt die patta. Het overgrote gedeelte van het binnenland wordt van elektriciteit voorzien via licht generatoren. Deze functioneren met diesel. Diesel die door de overheid wordt gesubsidieerd en maandelijks wordt verstrekt, maar vaak is de brandstof om de één of andere reden niet toereikend, dus wordt het licht maar van 19 uur tot een uur of 22 aangedaan. Nou daar zit je dan met 3 uurtjes digitale beelden. Mits. . . . . . . .
De juiste buis Juist ja, mits je de juiste buis hebt. Nu wringt die patta niet meer, echt je poot staat in vuur en vlam. Ju mus pur a patta. Ekte. Zolang het over 't achterland ging piepte niemand uit de kuststreek iets. Kan ze wat schelen als achterland digitaal ontvangt of niet. O belang. Maar sinds drie dagen (door een gelukkige speling van het lot?) wordt bij wijze van proef, digitaal uitgezonden door de twee staatszenders. Alleen,. . . . voor alle gemak was het grote publiek nergens van op de hoogte. Grote consternatie dus wanneer blijkt dat één van de kanalen die proefdraait niet meer, of met grote sneeuwballen als tussendoortje, te ontvangen is in menige huiskamer. Toegegeven er werd meteen een groep deskundigen naar de studio ( van de staatsradio) gedirigeerd om aan het volk gedegen info en instructies te geven.
Wat een klucht en meteen de samenvatting: - maakt u zich niet druk, er wordt nog 1 jaar analoog uitgezonden, dus u hebt nog tijd- om een plasma tv met de benodigde ingebouwde tuner te kopen. U kunt een jaar daarvoor sparen. - De mensen die per toeval nu al zo een tv in huis hebben moeten aan hun kinderen of kleinkinderen vragen met de afstandsbediening één en ander te programmeren. Want kinderen zijn hartstikke goed in dat soort zaken. (dis na ekte tori) - Hebt u nog een bigi bere tv en u wilt toch genieten van de digitale beelden, dan kan dat via een topbox. Die zal de digitale beelden voor u naar analoog vertalen. Alleen zijn de boxen nog niet te koop. Wanneer en waar dat wel t geval zal zijn, wist het crisis team niet te vertellen. - maar maakt u zich vooral niet druk. Het komt allemaal goed. En aan de mensen die het is gelukt hun tv te programmeren om digitaal beeld te ontvangen, werd gevraagd om zoveel mogelijk anderen te leren hoe het ook voor mekaar te krijgen. Er komt nog een voorlichtingscampagne van staatswege. In een laterrrrr stadium.
De handelaren die toch nog tv toestellen hebben geïmporteerd die de mogelijkheid voor het ontvangen van digitale beelden ontberen, tja die moeten maar zien wat met die toestellen te doen.
Waarom deze ogenschijnlijk helemaal niet relevante draai aan mijn verhaal? Wanneer men moet ageren en zijn stem moet laten horen, dan doet men dat niet! Dan slikt men alles als zoete koek. Maar kletsen over onbelangrijke zaken dat kunnen ze als geen ander. Met de handelaren heb ik geen medelijden. Uitbuiters allemaal. Maar de consument? De Surinaamse consument? Die wordt elke dag opnieuw weer geschoffeerd en als grof vuil bejegend, geen haan die ernaar kraait. Zij zelf zien er ook geen graten in hoor. Teveel tijd voor onbelangrijke zaken.
Meisje yu no mus kon fat' moro yere? Oh, nee noh? A meisje disi e du san a wani. Haar spiegel vertelt haar vooralsnog een verhaal waar ze mee kan leven. BOEM!!!
Hoe voel je jou wanneer je weer eens in Suriname aankomt. Die vraag is niet te beantwoorden, gewoon omdat het telkens opnieuw weer een onbeschrijfelijk gevoel is. Dat prettige warme gevoel van wederom thuis te zijn. Want ook al zou je bij wijze van spreken de hele wereld rond reizen, Suriname, sinds een aantal jaren liefkozend Su genoemd, is als geen ander. Suriname omhelst jou al vanaf de eerste stappen bij de vliegtuigtrap vandaan. Als een warme deken legt zij haar armen om je heen. En niet alleen door de tropische temperaturen, maar gewoon het "in Suriname" zijn geeft dat gevoel van geborgenheid. Kort voor vertrek op Schiphol fluisterde een zeer verliefde medepassagier in het oor van haar object of affection: "Ik heb zo een gevoel van vreugde in mijn buik, nu ik voor 't eerst naar Suriname ga." Mijn gunst ze had 't niet beter kunnen verwoorden. Een gevoel van vreugde had ze in haar buik. Ja dat is het. Een gevoel van vreugde in je buik. Bij het binnentreden van de aankomsthal begint dat gevoel te tanen. En dat heeft dan niets met Su te maken. Su haar dekentje hangt nog om je schouders, bruya no deh. Maar. . . . . . . die mannetjes die jou opwachten daar bij de militaire politie of is het nu douane personeel? Mi no sabi. Voor geüniformeerd manschap heb ik bij voorbaat respect en zeker in Suriname. Deze mannetjes hun gezicht staat altijd op storm.
Rij I Voor het kopen van een toeristenkaart, moet men bij de desbetreffende bali zijn. Er is een kist geland met ruim 300 passagiers. Het gros daarvan heeft een toeristenkaart nodig. Want in Suriname geboren, betekent niet dat je ook Surinamer bent. nee, een bordeaux-kleurig paspoort ontneemt jou jouw geboorterecht. Geen blauw paspoort? Yu na toerist. Oh? In Su geboren? Maar je bent weg gegaan, je hebt ons verraden dus je komt er alleen in met een visum of toeristenkaart. Abun, geen nood. Ik wil wel betalen om voor enkele weken toerist te zijn in eigen land. Maar zetten jullie dan potverdikke tenminste 4 mannetjes om de opgewonden toeristen snel af te handelen. Want wanneer je het zo fel begeerde papiertje van 20 euries hebt bemachtigd, dan volgt er. . . .
Rij II Mi Gado, er zijn drie rijen die leiden naar 6 balies. Onder anderen diplomaten, cabine personeel en 60 Plussers, mogen de eerste rij volgen. Zij komen bij loket 1 terecht. Dan heb je rij II voor niet-ingezetenen en alle overige passagiers. Die begreep ik niet zo goed. Maar ik ben niet-ingezetene dus volg ik rij II graag. Rij III is voor de ingezetenen en Caricom passagiers. Ook hier een beetje bruya bij mij, maar dat zal wel aan mij liggen. Rij I werd vlot afgehandeld want ik denk niet dat er veel diplomaten aan boord waren. Rij II voor de niet-ingezeten was zo lang als een Chinese draak en rij III voor de ingezetenen was leeg. Nadat men dus gemiddeld 20 minuten voor het eerst in de rij had gestaan, begon men noodgedwongen aan de tweede rit. Ik heb er 35 minuten gestaan. Er werd flink wat gemopperd in de rij. Want wij houden allemaal van Su, anders trotseerden wij geen helse vlucht van 9 uur. Maar niet-ingezetenen spelen al gauw de bal van: Waarom moet 't zo traag, waarom hanteren ze geen ander systeem. Op Schiphol, blablabla. En dan komen mijn nekharen recht overeind. Want ik erger me ook aan het "Su systeem". Altijd al, ook toen ik er woonde, maar ook toen kakte ik mijn land niet af! Want ja, is nog steeds mijn land! Ik bepaal dat. Dus wanneer die Holland smatjes luidkeels verkondigen dat "dit geen systeem is, het moet anders kunnen. Dit kan toch niet! '(Met de onmiskenbare aardappel in de keel.) Dan, ja dan voel ik me vlees noch vis. Niet-ingezetene wegens bordeaux paspoort, maar geen "aardappel in de keel" geklets voor mij. Dit is Su. Je komt er vandaan, of jouw wortels zijn ooit eens hier geschoten, dus aanpassen! Na de trage start begint de gezelligheid. Af en toe doorspekt met een beetje ergernis, maar dat gevoel van vreugde in je buik? Dat raak je de hele vakantie niet meer kwijt. En hoe gesmeerd het in Europa of elders er ook aan toe gaat, een gevoel van vreugde in mijn buik heb ik er nooit. En als je het echt op je heupen krijgt van het systeem, blijf weg. Kom niet. In Europa wordt je niet alleen op Schiphol snel afgehandeld, maar overal en op elk gebied. Dus chillen effe.
Onbegrijpelijk Maar mij zat ook het een en ander dwars. Het feit dat de rij voor ingezetenen leeg was en de geüniformeerde mannetjes toch steevast de hele meute in Rij II lieten. Was onbegrijpelijk. Twee rijen worden toch sneller afgehandeld? Daar hoefde je niet goed in wiskunde voor te zijn. Kan je met het blote oog ook zien. Het gemopper werd ook in deze rij voortgezet en er waren zelfs heuse aanstellers bij, die de wachtenden op hun hand probeerden te krijgen. Lukte niet zo goed; mensen van Surinaamse afkomst lachen niet wanneer ze moeten wachten. Ze laten wel een ieder altijd wachten, maar zijzelf hebben aan wachten een broertje dood. Ik concentreerde mij op het moment waarop ik aan de beurt zou zijn. Ik sloot mijn oren voor de aanstellers en beet op mn tong. De aanstellerij en aandachttrekkerij van wie dan ook zijn mijn zaken niet. En toen kwam ik aan de beurt. Het papiertje dat je in het vliegtuig moet invullen, heb ik wel drie keer nagekeken want owee als je niet alles hebt ingevuld, dan is het einde verhaal. Terug naar af. Mijn paspoort werd op authenticiteit gecheckt. Mijn papiertje werd vluchtig bekeken en opzij gelegd. Oh nee, in mid air stokte mijn papiertje. De meneer las nog eens. Hij keek me streng aan. Beroep? Ik zei ik heb geen beroep. Dat hebt u niet ingevuld, zei hij mierzoet. Ik zei nee, ik trok een streep. "U moet 't invullen". Ik keek hem schaapachtig aan. Wat moet ik precies invullen? U moet bij beroep invullen: GEEN. Hij had gelijk, hij had gelijk. Ik nam dus mijn papiertje terug en vulde in GEEN. Het warme dekentje schoof toch wel een beetje van mijn schouders af. Maar what the hack, de volgende dag zou ik boulanger met sowtmeti eten. Dus lib a man naga ing GEEN.
Bagage Het verhaal van de koffers gaf helaas aan de aanstellers gelijk. Bijna een uur aan formaliteiten achter de rug en nog was niet alle bagage op de band. Ja mang, 't moet anders kunnen, maar dat mag ìk alleen zeggen. Binnen de privacy van mijn blog. En de volgende dag? Geen boulanger met sowtmetie, want het was keti koti, geen markt. De Chinese winkel was wel open, want die zijn alleen op Chinees Nieuwjaar dicht. Maar mijn boulanger wilde ik van de markt. Dus vandaag was het raak. Boulanger met sowtmetie en een bonyo. Ai boi, Sranan switi. Een waar gevoel van vreugde in mijn buik. Holland sma; Stellen jullie je niet aan, if Sranan no ben switi un no b'oh kon! Klaar!
