Een begrafenis is doorgaans geen aangename gebeurtenis, maar gelachen wordt er vaak wel. We kennen allemaal het spreekwoord: peh dede deh, drapeh lafu deh. Zo ook op de begrafenis van wijlen mijn paps, nu zo een 34 jaar geleden. Na een kort ziekbed moesten wij hem afstaan. Markante, excentriekeling als die was, had hij zn begrafenis tot in de puntjes geregeld. Zijn kostuum (wit pak) hing in de kast, klaar om voor zijn laatste uitstap gebruikt te worden. Zijn overlijdensbericht had hij me voor gedicteerd met de opdracht het precies zo in de krant en op de radio bekend te laten maken. Ik was nog vrij jong en geloof me geen leuke periode. Want dat hij op de terugweg was, was zo klaar als een klontje. Huilen mocht niet want sterven dat is een deel van het leven. Had hij me al zo lang ik me kon herinneren voorgehouden. Maar samen met de liefste man van de wereld diens begrafenis regelen was geen speculaas. Hij was geen katholiek. Een heilige communie had hij dus niet gedaan. De echtelijke band tussen hem en mijn moeder werd in de Hervormde kerk gesmeed. En het is ook die kerk die hij voor zo ver ik me herinner enkele keren heeft bezocht. Religie behoefde je volgens hem niet in de kerk te belijden of beleven. Een belijdenis had hij ook niet afgelegd. 'A man no bin aanneme'. De reden daarvoor is dat hij 26 jaar van zijn leven, samen met anderen in afzondering had doorgebracht. Daar vertel ik een andere keer over. Hij behoorde officieel dus tot geen enkele kerkgenootschap, en dat bracht wel wat administratief ongemak met zich mee voor de begrafenis. Enfin dat waren zorgen voor de achterblijvers, en zoals hij zelf droog stelde: un no kan nyan mi, dus ze zullen me wel moeten begraven. En als dat niet gaat, dan is er nog altijd Weg naar Zee. Er was toen nog geen crematorium, dus in het uiterste geval vond Pa dat hij ook via de brandstapel de aftocht mocht blazen. En toen was het laatste uur daar. Hij ging vredig, ons was niet gegeven erbij te zijn, de Allerhoogste bepaalt , Hij en Hij alleen. Volgens Pa zn exacte instructies werd zijn bericht van overlijden bekend gemaakt. Het kostuum van zijn keuze werd afgeleverd bij de afleggers. Drie dagen hadden wij om de andere praktische zaken te regelen. Pa had ook altijd gezegd dat hij niet te lang in de koelcel wilde na zijn heengaan want zei die: "Ik ben geen popsicle". A man bin tya gezegde! Zondag ging ie heen, woensdag begraven. Het was een komen en gaan van jewelste, want die man was geliefd, niet alleen door ons, zo bleek. Ook zn jongere broer, met wie hij om uiteenlopende redenen niet zo een hechte band had, kwam zijn attentie tonen. Maandag, dinsdag ook. Dinsdagavond bleef hij hangen, de andere beklagers van rouw waren reeds weg. Oom vroeg heel bedeesd of hij van Pa een kostuum mocht 'lenen' voor de begrafenis. Daar zeg je geen nee tegen, dus kreeg hij van mij een donkerblauw pak te "leen". Of daar ook nog een paar sokken bij kon? Oh maar waarom niet, dacht ik. Als we eenmaal bezig zijn. Dus een paar sokken kreeg hij ook van me mee.
Op zijn kostuum wilde Pa een corsage van witte anjers en een takje groen. Dinsdag stad en land afgelopen om vooral die anjers te pakken te krijgen, maar alsof de duivel ermee speelde, nergens te vinden waar die goeie man naar had gevraagd. Dat legde wel een domper op mijn gemoed, want ik wilde zò graag alles doen zoals hij dat had gewild! Tenslotte hoefden wij hem niet op te eten, ook hoefde hij niet in de open lucht gecremeerd te worden want hij kon op Marius Rust begraven worden zonder al teveel poeha over zijn niet aangesloten zijn bij deze of gene kerkgenootschap. Hij was ook geen popsicle want al te lang had hij niet in de koelcel hoeven te vertoeven. So far so good. Maar die anjers. . . . . .
Kleine regentijd is het in maart en de dagen voor de begrafenis kwamen er echt bakken uit de lucht vallen! Woensdag, stralend weer. A son bin pir' ing tifi.
Nieuw Lina's Rust Daar lag hij stralend in zijn wit pak. Tot zover nog geen traan gelaten. Hij zou trouwens als een vogeltje langs vliegen om te zien hoe dat alles verliep. Dat had ie wel vaker in één van zn gekke buien verkondigd. "Op mijn begrafenis zal ik niet alleen in mijn kist liggen, maar mi o frey psa lek wan Gado tyo, fu volg a her' komedie". Misschien dat die tranen daarom wegbleven? Want het verdriet was er niet minder om. Na het intieme afscheid vertrokken we naar de begraafplaats. Met honderden waren zij. Echt honderden. De mensen die hem een laatste eer kwamen bewijzen. Er kwam geen eind aan de stroom. En met velen waren zij, die geen plaats vonden en daarom buiten de zaal moesten blijven. Tijdens de dienst die geheel aan mij voorbij ging, merkte ik dat Oom pal tegenover me zat. Oh mijn God! Pa was inderdaad een flink stuk forser maar vooral korter dan hem. Dat werd me nu wel pijnlijk duidelijk! Die man zwom in 't kostuum dat hij had "geleend". Zn schouders leken wel kippenvleugels in dat veel te wijde pak. En de pijpen waren te kort! Mi mama, "hoogtevrees" . "Hang me high" zoals we dat noemden wanneer iemand zn broekspijpen ergens boven de enkels uitkwamen. And Lord have mercy! Herinneren jullie je die sokken nog? Die had ik hem ook "geleend". De sokken waren in elkaar gerold toen ik ze aan Oom gaf, en wat bleek? Die man had gewoon aan de ene kant een lichtbruine en aan de andere kant een zwarte of donkerblauwe sok aan. Huishoudelijk foutje?
Ik wist niet hoe vlug ik mn zakdoek tegen mn gezicht moest drukken, want ik kreeg zowaar de slappe lach. Maar echt de slappe. Tot tranen toe, die op dat moment wel toepasselijk waren, maar helaas tranen van treurnis waren die niet. Mijn oma die naast mij zat omarmde me en zei: meisje no krey no krey, mek a man go nanga prisiri. Wel wel nanga prisiri ging hij echt wel, want daar. . . . . . in de nok van het mortuarium vloog er een vogeltje driftig fluitend rond! Ik keek met een betraand gezicht naar boven en wist 't zeker. Hij lag niet alleen in zijn kist. Hij volgde zowaar die komedie. Weet alleen niet of het een Gado tyo was.
Old love never dies Toen men na de dienst de rest van de bezoekers een laatste groet liet brengen, kwam er een mevrouw langs met de vraag of ze haar boeketje in de kist mocht doen. Was een jeugdliefde van Paps. Wacht even. . . . . je meent t niet! Een boeketje van witte anjers met een takje groen! Kan je vreugde voelen als je jouw baken, jouw rots ten grave draagt? Jawel! Ik stond op en deed het boeketje in zijn jaszak. Een geïmproviseerde corsage weliswaar, maar hij kreeg zijn witte anjers. Tijdens zijn hoogtij dagen kreeg ie altijd al zijn zin. Op de allerlaatste dag was 't niet anders. Ik denk dat ie heeft genoten van "zijn komedie". Paps, je was formidabel en prettig gestoord. Mi lobi yu sotehhhhh. . . . . . .
