|
Thats the question. Als kind heb ik zwarte Piet meegemaakt als een dolle jongeling die fratsen en stommiteiten uithaalde, ondertussen zwaaiend met zijn roe. Een grote lege zak had ie ook bij en dat was bedoeld om de stoute kinderen in te doen. Opgegroeid in een huis waar het zwarte bewustzijn al heel vroeg werd bijgebracht, was het vieren van sinterklaas taboe. Toen ik oud genoeg was om te begrijpen, werd mij uitgelegd dat het een sprookje was, dus niet waar, en een sprookje dat door mensen uit Holland was verzonnen. Paste helemaal niet in Suriname of bij Surinaamse kinderen. Geen cadeau dus voor mij met sinterklaas. Maar na de uitleg had ik daar geen moeite mee. Ter meer daar mij werd gezegd dat een zwarte Piet die gek moest doen en het vuile werk voor de sint deed, terwijl die zelf de goed heilig man was, geen leuk verhaal was voor kinderen.Verdere uitleg overbodig, ik had het begrepen.
Dat het vieren van sinterklaasfeest ook hoogtijdagen heeft gekend in Suriname kwam mede door de aanwezigheid van de Troepenmacht In ons land. de TRIS Het toenmalige leger dat overwegend bestond uit Nederlanders die voor een aantal jaren het rijksdeel en vooral de gouverneur kwamen beschermen. Daar aan de Gemenenlandsweg vierden de Jantjes (zo werden de Hollanders die bij de troepenmacht dienden genoemd), het Sinterklaasfeest. Groots werd dat gevierd. Op particuliere scholen en bij sommige bedrijven werd de sint ook enthousiast onthaald. Ik meen me te herinneren dat er ook een intocht was en dat bij de SMS steiger die goeie man uit Spanje aankwam. In de etalages spoorden de handelszaken iedereen aan om vooral de verjaardag van de Spanjaard (of is ie een Turk?) niet te vergeten.
Sinterklaasliedjes op de radio dagen van te voren Bedreigingen in die periode aan het adres van ondeugende kinderen. Die als ze hun gedrag niet verbeterden in de zak van Piet zouden verdwijnen. Mijn kinderlijke onschuld was door de ouderlijke zwarte bewustheidsvorming reeds lang de grond in geboord, dus ik begreep al die heisa niet. Bang kregen ze me echt niet hoor! Ook niet toen de sint naar school kwam en met een stuk of drie pieten de rust kwam verstoren. Ik had van thuis geen naam mogen trekken, dus kreeg geen cadeau en omdat ik mijn naam niet had opgegeven kreeg een klasgenootje de naam van de juffrouw. Ik deed niet mee, maar ging wel naar school die dag. Elk kind mocht even op schoot bij de sint. Ik was ongehoorzaam want ofschoon thuis had gezegd niet mee te doen, ging ik toch op schoot bij die idiote man. Die was trouwens niet wit dat kon je dwars door zijn baard heen zien. Zwarte piet had boven op zijn natuurlijke zwarte huid nog eens roet gedaan, kwestie van echt zwart zijn want een beetje bruine knecht is natuurlijk uit den boze.
Van discriminatie had ik nog nooit gehoord. Wist wel dat sommige mensen zich beter waanden als ze een lichtere teint hadden, maar dit was post koloniaal Suriname, wat wil je. Hoe lichter de teint, hoe dichterbij de nog oh zo aanwezige ex-kolonisator. Maar dit alles besef je niet als je zeven bent. En een naam daarvoor heb je ook nog niet. Dat waren zorgen voor later.
Ik herinner me wel me af te vragen hoe de andere kinderen nou in Gods naam konden geloven dat deze bruine man met zijn paard en al uit Spanje kwam, terwijl hij enkele uren eerder ook in Nederland was en een Piet die zo zwart was van de roet zonder dat we in Suriname schoorstenen hadden. Ik vroeg het voorzichtig aan Marjan het meisje dat naast me zat. Hou je mond je denkt altijd dat je alles weet!.
Gelijk had ze. Ik dacht vaak dat ik veel wist, niet alles maar veel. En deze keer wist ik het zeker. Ze hadden thuis gelijk, dit hele feest was kolder! We hadden geen schoorstenen. Een sprookje mag, maar dan wel een beetje geloofwaardig. Ik vond t allang niet erg meer dat ik van thuis niet had mogen mee doen aan dit stomme feest. En een enorme spijt dat ik op die man zijn schoot was gaan zitten.
1975 het jaar van de onafhankelijkheid. Geen Sint meer, de troepenmacht was weg, alles dat aan Nederland liet denken werd voorzichtig opzij geschoven. Diegenen die het in Suriname niet meer zagen zitten, konden naar Nederland vertrekken en dat deden velen. De Sint tegemoet. De decembermaand zou voortaan waarschijnlijk niet zo leuk meer zijn. En niet alleen vanwege de kou! Wat voorheen een sprookje was werd werkelijkheid. De sint was echt, en Piet ook. Zie daar de schoorstenen. En oooh als schoorsteenveger had ie toch wel mooie oorbellen! En die dikke lippen? Hij moet zich aan de wand van de schoorsteen hebben verwond.
Tig jaren verder, de niet witte mens in Europa is zich vaak heel pijnlijk bewust dat de autochies hem niet lusten. Zelden komt men daar openlijk voor uit. Subtiel is eerder de manier waarop dit monster dat racisme heet, onder jouw huid kruipt. Hoezo zwarte Piet racistisch? Het is maar een sprookje! Tuurlijk is het maar een sprookje.
Aan degenen die zeggen dat Zwarte Piet moet blijven zeg ik: geniet ervan. Stoor je dan ook niet aan de honderdduizenden Zwarte Pieten die zich bevinden in een land waarvan men zelfs na drie generaties zegt dat het niet hun land is. Nee ze gààn niet weg. Waarom zouden ze? Ze zijn hier omdat jullie daar waren. En als bonus is het nu elke dag Sinterklaas. Zwarte Piet is trouwens immer aanwezig. Op de tram, in de metro op de bus en oh ja in uw eigen trappenhuis. Leuk toch?
En degenen bij wie zwarte Piet een doorn in het oog is: het is niet een ieder gegeven de hoofdrol te vertolken in een sprookje. Want de zwarte Piet anno 2013 is geen knecht. Hij heeft zich losgerukt van de Sint, leidt zijn eigen leven en een beetje racisme krijgt hem niet klein.
Sinterklaas in ieder geval een man waar wij veel van hebben geleerd de afgelopen dagen. Hoe oud is die alweer? Hij is misschien goed en heilig, maar of die wijs is? . . . . . . . . . .
|
